RAPORT „ADAPTING TO CHANGE” Ciett we współpracy z Boston Consulting Group przygotowało raport „Adapting to Change”, który bada wpływ prywatnych agencji zatrudnienia na rynek pracy. Na przestrzeni ostatnich kilku lat świat bardzo się zmienił – cykliczne zmiany w ekonomii stały się coraz bardziej nieprzewidywalne przez co reagowanie i przystosowywanie się do nich stanowi jedno z największych wyzwań przed którym stoi dzisiejsze społeczeństwo. Zmieniające się otoczenie gospodarcze rewolucjonizuje sposób funkcjonowania rynku pracy i społeczeństwa. Jest to najlepszy moment aby zbadać wpływ agencji zatrudnienia na przystosowywanie się do tych zmian. Wyniki raportu pokazują, że rola jaką odgrywa nasza branża jest pierwszoplanowa – dostarczamy rozwiązań, które w znacznym stopniu wpływają na rozwój społecznoekonomiczny, ułatwiają dostosowywanie się do zmian gospodarczych, zapewniają lepiej funkcjonujący rynek pracy oraz godną pracę. „Raport podkreśla rolę jaką odgrywają agencje zatrudnienie w przystosowywaniu się do zachodzących zmian, w jaki sposób wpływają na rozwój społeczno-ekonomiczny. Badanie udowadnia, że agencje zatrudnienia wpływają na tworzenie nowych miejsc pracy, redukują bezrobocie strukturalne tworząc możliwości zatrudnienia dla większej liczby osób oraz frykcyjne poprzez zapewnienie lepszego i szybszego dopasowania między popytem a podażą na pracę” – mówi Anna Wicha, Prezes Zarządu Polskiego Forum HR. Aby móc w pełni wykorzystać potencjał naszej branży musimy walczyć z przeciwnościami takimi jak negatywny wizerunek pracy tymczasowej czy otoczenie prawne, które nadal narzuca szereg ograniczeń nie zawsze uzasadnionych. Raport pokazuje w jaki sposób prywatne agencje zatrudnienia wpływają na funkcjonowanie rynku pracy, jakie jest ich znaczenie w przystosowywaniu się do ciągle zmieniającego się otoczenia gospodarczego. Rynki pracy na całym świecie stoją przez bezprecedensowymi wyzwaniami. Globalizacja, zmiany demograficzne i strukturalne połączone z nieprzewidywalnością i rosnącą złożonością gospodarki doprowadziły do stworzenia zupełnie nowego otoczenia w którym rynki pracy są w ciągłym ruchu, tworząc i niszcząc kolejne miejsca pracy. Rządy wszystkich krajów, przedsiębiorcy i pracownicy próbują znaleźć rozwiązanie problemów wynikających z nowo zaistniałej sytuacji: rosnącego bezrobocia, braku dopasowania kwalifikacji pracowników do wymogów rynku, niskiej mobilność zawodowej i niskiego poziomu zatrudnienia, szczególnie wśród osób młodych. „W czasach ciągle rosnącego bezrobocia, agencje zatrudnieni odgrywają kluczową rolę w dopasowywaniu potrzeb przedsiębiorców i kwalifikacji osób poszukujących pracy, prowadzą do zwiększenia aktywności zawodowej i ułatwiają dialog społeczny. W pierwszej kolejności musimy zapewnić należyte warunki i odpowiednie otoczenie prawne funkcjonowania naszego sektora. Jako branża zobowiązujemy się do współpracy ze wszystkimi partnerami społecznymi w celu podwyższenia standardów funkcjonowania naszego sektora na całym świecie oraz do aktywnego wspierania wszystkich w poszukiwaniu godnej pracy” – deklaruje Anna Wicha. Forum HR. 1. Agencje zatrudnienia pozwalają dużo łatwiej i szybciej dostosować się do wszelkich wahań koniunktury. Prywatne agencje zatrudnienia: pozwalają przedsiębiorstwom na szybkie dostosowanie się do nowych warunków na rynku pracy, ułatwiają adaptację do zmian w gospodarce, w przedsiębiorstwie, czy w odniesieniu do indywidualnej sytuacji danej osoby, są motorem postępu społeczno-ekonomicznego, wpływają na szybsze dostosowywanie się do cyklicznych zmian strukturalnych, redukują różnicę czasową miedzy poprawą sytuacji gospodarczej a powstawaniem nowych miejsc pracy. Firmy, które korzystają z usług agencji zatrudnienia lepiej radzą sobie z kryzysem (w Niemczech wzrost zysków w firmach zatrudniających pracowników tymczasowych jest wyższy niż w tych niekorzystających z tego rozwiązania). 76% pracodawców twierdzi że głównym powodem korzystania z usług agencji zatrudnienia jest szybka możliwość dostosowywania się do zmian w gospodarce. 2. Prywatne agencje zatrudnienia zapewniają lepsze funkcjonowanie rynku pracy. Mają ogromny wkład w powstawanie nowych miejsc pracy oraz zwiększanie poziomu zatrudnienia. Prywatne agencje zatrudnienia zwiększają zatrudnienie oraz redukują bezrobocie poprzez umożliwienie lepszej i szybszej adaptacji do zmian podaży i popytu na prace. Im wyższa jest stopa penetracji (udział pracowników tymczasowych w ogólnej liczbie pracujących) tym niższe jest bezrobocie. Agencje zatrudnienia nie wypierają stałego zatrudnienia. Większość firm nie stworzyłaby dodatkowych miejsc pracy gdyby nie możliwość skorzystania z pracy tymczasowej Alernatywy dla pracy tymczasowej Wnioski % odpowiedzi (suma= 101) 100 Brak nowych miejsc pracy (62%) 80 54% 60 100% 8% 40 Stale zatrudnieni e nie jest aternatywą (74%) 12% 20 26% 0 OGÓŁEM Wewnętrzne Nie Inne Zatrudnienie elastyczne wykonanie zewnętrzne pracownika na rozwiązania pracy rozwiązania stałe elastyczne Żródło: ankieta wśród pracodawców użytkowników, analiza BCG • 74% przedsiębiorstw nie rozpatruje zwiększenia stałego zatrudnienia jako alterntaywy dla innych rozwiązań • W 62% przypadków nie stworzono by nowych miejsc pracy: firmy wybrałyby wewnętrzną elastyczność (np. nadgodziny) lub nie wykonanie pracy 3. Pomagają w znalezieniu zatrudnienia. Agencje zatrudnienia niwelują segmentacje na rynku pracy poprzez ułatwienie: wejścia na rynek pracy przejścia z bezrobocia do zatrudnienia przejścia z pracy tymczasowej do pracy stałej zmiany kwalifikacji i znalezienia nowej pracy We Francji jedynie 11% pracowników miało zatrudnienie przed podjęciem pracy tymczasowej, po jej zakończeniu aż 66%. W Norwegii odpowiednio 16% i 65%, a w Szwecji 34% i 85%. Wg źródeł Polskiego Forum HR w Polsce 20% pracowników tymczasowych znajduje stałe zatrudnienie u pracodawców użytkowników. W 2010 roku 12 mln było zatrudnionych przez agencję zatrudnienia w formie tymczasowej. 4. Przyczyniają się do lepszego dopasowania kwalifikacji to potrzeb rynku pracy. Wahania sezonowe maja duży wpływ na funkcjonowanie wielu sektorów gospodarki oraz politykę zatrudnienia wielu przedsiębiorstw: audyt finansowy – zwiększenie zatrudnienia w okresie sprawozdawczym, usługi pocztowe i sektora gastronomicznego, handel i detaliczny, sektor budowlany – zmiany wynikające z warunków pogodowych oraz zmieniających się pór roku, turystyka. Agencje zatrudnienia ułatwiają przejście pracowników do sektorów gospodarki w których zapotrzebowanie na umiejętności jest wyższe w danym momencie. We Francji w ciągu 20 miesięcy (od marca 2009 do listopada 2010) jedna trzecia ankietowanych pracowników tymczasowych zatrudnionych w sektorze produkcyjnym została przeniesiona do innych sektorów, głównie usług. 5. Prywatne agencje zatrudnienia dostarczają godną pracę. Agencje zatrudnienia ogrywają wyjątkową rolę w zachowaniu równowagi miedzy elastycznym i bezpiecznym zatrudnieniem, zarówno dla pracodawców jak i pracowników. Prywatne agencje zatrudnienia promują potrzebę odpowiednich regulacji prawnych gwarantujących zapewnienie branży odpowiednich standardów oraz ułatwienie rozwoju społeczno-gospodarczego. Agencje zatrudnienia maja ogromną przewagę nad innymi formami elastycznych form zatrudnienia (takimi jak outsourcing czy samozatrudnienie). Im większy jest rynek pracy tymczasowej w danym kraju tym mniejsza jest szara strefa. Główną motywacją osób które w 2009 były zatrudnione jako pracownicy tymczasowi było znalezienie stałej pracy (45%), zdobycie doświadczenia zawodowego (42%) oraz uelastycznienie aktywności zawodowej(43%). Poziom satysfakcji z tej formy zatrudnienia jest bardzo wysoki: w Wielkiej Brytanii 83% pracowników tymczasowych rekomenduje ją swoim przyjaciołom i rodzinie. 6. Dobrze funkcjonujący rynek agencji zatrudnienia zwiększa efektywność rynku pracy, a co za tym idzie również konkurencyjność gospodarki. Praca tymczasowa w Polsce nadal jest bardzo mało rozwinięta. Stopa penetracji rynku na poziomie 0,44% jest daleko poniżej średniej europejskiej (1,5%). Duży odsetek pracowników produkcyjnych (około 70% wszystkich pracowników tymczasowych) również świadczy o sporej niedojrzałości tego rynku. Te wszystkie czynniki oraz dodatkowo mało rozwinięty dialog społeczny kwalifikują nasz kraj do grupy rynków wschodzących. Efektywność rynku pracy jest związana ze sposobem jego regulowania Indeks efektywności rynku pracy 1.5 Oparty na zasadach rynkowych 1.3 Oparty na dialogu społecznym Oparty na aktach legislacyjnych Średnia 1.0 0.9 0.8 0.8 0.7 Oparty na dialogu społecznym - Skandynawia Rynek wschodzący 0.7 0.5 0.5 0.5 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0.1 0.0 -0.1 -0.1 -0.2 -0.2 -0.4 -0.4 -0.5 -0.6 -0.6 -1.0 Węgry Chile Hiszpania Włochy Belgia Polska Francja Luksemburg Grecja Słowenia Portugalia Czechy Meksyk Niemcy Finlandia USA Austria Szwecja Wielka Brytania Kanada Japonia Holandia Dania Australia Norwegia Nowa Zelandia Szwajcaria -0.9 -0.9 -0.9 -0.9 Słowacja -0.8 -1.0 Źródło: OECD, Eurostat Patrząc na wskaźnik efektywności rynku pracy, który w przypadku Polski wyniósł -0,6% również widzimy jak wiele wyzwań stoi przed nowym rządem i jak wiele zaległości musimy nadrobić. Wysoki wskaźnik bezrobocia, szczególnie w grupie ludzi młodych oraz 50+, niski poziom zatrudnienia, słabo rozwinięte instrumenty rynku pracy, brak współpracy agencji zatrudnienia z publicznymi służbami zatrudnienia, brak dopasowania kwalifikacji do potrzeb rynku – to tylko niektóre obszary wymagające doskonalenia, w których rola agencji zatrudnienia może okazać się kluczowa. ZADANIA AGENCJI ZATRUDNIENIA W POLSCE 1. Współpraca z partnerami społecznymi w celu wypracowania optymalnych regulacji rynku 2. Współpraca z publicznymi służbami zatrudnienia 3. Wsparcie dla wszystkich poszukujących pracy 4. Działania na rzecz podniesienia jakości i standardów etycznych branży 5. Walka z nielegalnymi praktykami na rynku 6. Zwiększenie roli jako pośrednika mającego wpływ na kształt rynku pracy