Poziomy wymagań
advertisement
GEOGRAFIA KLASA II - Wymagania edukacyjne „Puls Ziemi 2” Rozdział I. Afryka Lp. Temat 1. Po obu stronach równika – środowisko przyrodnicze Afryki 2. Problemy mieszkańców Afryki 3. Najlepiej rozwinięte gospodarczo państwa Afryki Poziomy wymagań Podstawowy Rozszerzający Ocena dostateczna Ocena dobra Uczeń: Uczeń: • wyjaśnia znaczenie terminu • określa położenie „pustynnienie” matematyczno• określa położenie -geograficzne Afryki geograficzne Afryki • określa cechy ukształtowania • podaje cechy linii brzegowej powierzchni Afryki Afryki • omawia wpływ wybranych • wymienia czynniki geograficzne czynników klimatotwórczych kształtujące klimat Afryki na klimat Afryki • przyporządkowuje strefom • wyjaśnia występowanie stref klimatycznym Afryki klimatycznoodpowiednie formacje -roślinno-glebowych roślinne i typy gleb • charakteryzuje klimat, formacje • opisuje występowanie wód roślinne oraz gleby w powierzchniowych w Afryce poszczególnych strefach • opisuje sposoby klimatycznogospodarowania -roślinno-glebowych Afryki w strefie Sahelu • oblicza rozciągłość południkową i równoleżnikową Afryki • wyjaśnia znaczenie terminu • wyjaśnia znaczenie terminów: • identyfikuje przyczyny ubóstwa „gęstość zaludnienia” „eksplozja demograficzna”, społeczeństwa Afryki • podaje liczbę ludności Afryki „przyrost naturalny”, • omawia wartość HDI • wymienia nazwy odmian „współczynnik przyrostu w wybranych krajach ludzkich zamieszkujących naturalnego”, „produkt krajowy na podstawie mapy tematycznej Afrykę brutto (PKB), „wskaźnik • ocenia wpływ warunków • wymienia przyczyny ubóstwa rozwoju społecznego (HDI)” naturalnych państw Afryki • omawia zróżnicowanie na rozmieszczenie ludności • wymienia nazwy najgęściej i ludności Afryki • wymienia przyczyny najsłabiej zaludnionych • opisuje zmiany liczby ludności i skutki konfliktów zbrojnych obszarów w Afryce w Afryce trwających • wymienia problemy • omawia przyczyny eksplozji w Afryce mieszkańców Afryki demograficznej w Afryce • oblicza współczynnik przyrostu • opisuje, na podstawie mapy, naturalnego rozmieszczenie ludności w Afryce • opisuje problemy mieszkańców Afryki • wskazuje Egipt i RPA na • charakteryzuje położenie • opisuje, na podstawie mapy mapie świata, podaje nazwy geograficzne oraz środowisko gospodarczej, czynniki ich stolic oraz nazwy państw przyrodnicze Egiptu warunkujące rozmieszczenie sąsiadujących z tymi krajami i RPA obszarów koncentracji • wymienia najważniejsze cechy • analizuje gęstość zaludnienia przemysłu i rolnictwa środowiska przyrodniczego i współczynnik przyrostu w Egipcie i RPA Egiptu naturalnego w Egipcie • wykazuje znaczenie turystyki i RPA • omawia czynniki decydujące dla gospodarki Egiptu Konieczny Ocena dopuszczająca Uczeń: • wskazuje Afrykę na mapie świata • wymienia nazwy stref klimatyczno-roślinno-glebowych Afryki • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Afryki wybrane elementy linii brzegowej, krainy geograficzne, rzeki i jeziora oraz podaje ich nazwy Dopełniający Ocena bardzo dobra Uczeń: • porównuje linię brzegową Afryki z linią brzegową innych kontynentów • wykazuje na przykładzie strefy Sahelu związek pomiędzy formami gospodarowania człowieka a zasobami wodnymi • wyjaśnia mechanizm powstawania systemu rowów tektonicznych w Afryce Wykraczający Ocena celująca Uczeń: • wyjaśnia przyczyny symetrycznego układu stref klimatyczno-roślinno-glebowych w Afryce • uzasadnia potrzebę racjonalnego gospodarowania w środowisku charakteryzującym się poważnymi niedoborami słodkiej wody • proponuje działania mające na celu zahamowanie procesu pustynnienia w strefie Sahelu • wyjaśnia przyczyny i skutki wysokiego przyrostu naturalnego w Afryce • analizuje przyczyny i skutki głodu w Afryce • analizuje przyczyny i skutki konfliktów zbrojnych trwających w Afryce • określa związki pomiędzy problemami wyżywienia, występowaniem chorób a poziomem życia w krajach Afryki położonych na południe od Sahary • uzasadnia twierdzenie, że Afryka jest najbiedniejszym kontynentem świata • proponuje działania mające na celu ograniczenie problemów mieszkańców Afryki (głodu, konfliktów zbrojnych, niedostatku wody pitnej, AIDS) • wykazuje związki między warunkami przyrodniczymi a rozwojem gospodarki Egiptu i RPA • analizuje dane statystyczne dotyczące struktury eksportu RPA i formułuje wnioski • wykazuje, że Egipt jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się państw Afryki • wykazuje korzyści wynikające ze strategicznego położenia Egiptu Ameryka 4. Od bieguna do bieguna – środowisko przyrodnicze Ameryki 5. Mozaika społeczna Ameryki • wymienia nazwy obszarów o rozmieszczeniu ludności w gęsto zaludnionych w Egipcie RPA • wymienia nazwy surowców • opisuje warunki sprzyjające mineralnych występujących rozwojowi gospodarki w w Egipcie i w RPA Egipcie • wymienia najważniejsze cechy • opisuje wybrane atrakcje gospodarki RPA turystyczne Egiptu • wyjaśnia znaczenie Kanału • przedstawia pozytywne Sueskiego i negatywne skutki budowy tamy w Asuanie • przedstawia uwarunkowania rozwoju gospodarczego RPA • opisuje warunki życia na terenach uprzemysłowionych w RPA • wskazuje Amerykę na mapie • określa położenie świata geograficzne Ameryki • wyjaśnia znaczenie terminów: • opisuje przebieg granicy „Ameryka Łacińska”, między Ameryką Północną „Ameryka Środkowa” a Południową • wskazuje wybrane elementy • analizuje znaczenie Kanału linii brzegowej Ameryki na Panamskiego mapie oraz podaje ich nazwy • opisuje linię brzegową • wymienia czynniki geograficzne Ameryki kształtujące klimat Ameryki • przyporządkowuje strefom • wskazuje na mapie klimatycznym najważniejsze krainy charakterystyczną dla nich geograficzne, rzeki roślinność i jeziora Ameryki Północnej i • wskazuje na mapie oraz Południowej oraz podaje ich nazywa obszary aktywne nazwy sejsmicznie i wulkanicznie w Ameryce • wymienia nazwy rdzennych • wyjaśnia znaczenie terminu mieszkańców Ameryki oraz „saldo migracji” odmian ludzkich • wyjaśnia pochodzenie zamieszkujących Amerykę ludności Ameryki • wyjaśnia znaczenie terminów: • opisuje wielkie migracje w „imigracja”, „emigracja” dziejach Ameryki • wyjaśnia przyczyny • wykazuje zróżnicowanie zróżnicowania ludności Ameryki ludności Ameryki • wskazuje na mapie • analizuje saldo migracji obszary gęsto i słabo • opisuje pochodzenie ludności zaludnione oraz podaje ich Ameryki nazwy • wymienia przyczyny dużego • wskazuje na mapie zróżnicowania etnicznego i największe miasta Ameryki i kulturowego ludności Ameryki wymienia ich nazwy • opisuje, korzystając z mapy, rozmieszczenie ludności Ameryki Północnej i Południowej • analizuje zmiany • wykazuje zależności między w środowisku przyrodniczym warunkami przyrodniczymi Doliny Nilu po wybudowaniu a rozmieszczeniem ludności w zapory i zbiornika pod Egipcie i RPA Asuanem • analizuje udział i miejsce RPA w światowym wydobyciu surowców mineralnych • wykazuje rolę surowców mineralnych w kształtowaniu gospodarki RPA • wykazuje, że RPA jest najbogatszym krajem Afryki • określa położenie matematyczno-geograficzne Ameryki • wykazuje wpływ rzeźby terenu na cechy klimatu Ameryki • opisuje cechy klimatu Ameryki Północnej i Południowej na podstawie klimatogramów oraz mapy klimatycznej • wyjaśnia przyczyny wulkanizmu i trzęsień ziemi w Ameryce • wykazuje wpływ wybranych czynników klimatotwórczych na klimat Ameryki • wykazuje związki między budową geologiczną a ukształtowaniem pionowym Ameryki • wyjaśnia mechanizm powstawania tornad • oblicza rozciągłość południkową i równoleżnikową Ameryki • porównuje linię brzegową i ukształtowanie powierzchni Ameryki z linią brzegową oraz ukształtowaniem powierzchni innych kontynentów • omawia skutki południkowego układu form rzeźby terenu w Ameryce Północnej i Południowej • wykazuje wpływ klimatu na rozmieszczenie roślinności w Ameryce • analizuje przyczyny • wykazuje zależności między i kierunki migracji ludności do warunkami naturalnymi Ameryki a rozmieszczeniem ludności w • wyjaśnia wpływ migracji na Ameryce zróżnicowanie kulturowe i • wyjaśnia, dlaczego Ameryka etniczne ludności Ameryki określana jest mianem tygla • porównuje strukturę etniczną w kultur wybranych krajach Ameryki • oblicza saldo migracji i formułuje wnioski i formułuje wnioski • wyróżnia główne cechy i podaje przyczyny zróżnicowania kulturowego oraz etnicznego Ameryki Północnej i Południowej • analizuje, na podstawie mapy, rozmieszczenie ludności w Ameryce Północnej i Południowej • analizuje przyczyny wzrostu liczby ludności Ameryki oraz prognozuje dalsze jej zmiany • porównuje liczbę ludności w wybranych krajach Ameryki 6. Pierwsze mocarstwo świata – USA 7. Zielone płuca świata – Brazylia • wskazuje na mapie świata Stany • określa położenie Zjednoczone, podaje nazwę ich geograficzne Stanów stolicy i nazwy państw Zjednoczonych sąsiadujących • omawia cechy ukształtowania • wymienia najważniejsze cechy powierzchni Stanów środowiska przyrodniczego Zjednoczonych Stanów Zjednoczonych • wyjaśnia uwarunkowania • wymienia nazwy wysokiego poziomu rozwoju najważniejszych surowców gospodarczego Stanów mineralnych wydobywanych Zjednoczonych w Stanach Zjednoczonych • opisuje cechy rolnictwa • przedstawia najważniejsze Stanów Zjednoczonych cechy gospodarki Stanów • wskazuje na mapie Stanów Zjednoczonych Zjednoczonych obszary • wymienia nazwy głównych rolnicze oraz wymienia ich roślin uprawianych na terenie nazwy Stanów Zjednoczonych • wskazuje na mapie oraz • wymienia nazwy regionów charakteryzuje regiony gospodarczych Stanów gospodarcze Stanów Zjednoczonych Zjednoczonych • wyjaśnia znaczenie terminów: • opisuje zróżnicowanie „megalopolis”, „technopolia” ludności Stanów Zjednoczonych • wskazuje na mapie największe aglomeracje Stanów Zjednoczonych oraz wymienia ich nazwy • wskazuje na mapie regiony o największej gęstości zaludnienia w Stanach Zjednoczonych oraz podaje ich nazwy • wskazuje na mapie świata • określa położenie Brazylię i podaje nazwę jej geograficzne Brazylii stolicy • opisuje portugalskie korzenie • wskazuje na mapie wybrane ludności Brazylii krainy geograficzne • wyjaśnia przyczyny i najważniejsze rzeki Brazylii wysokiego poziomu oraz wymienia ich nazwy urbanizacji w Brazylii • wskazuje na mapie • określa cechy rozwoju największe miasta Brazylii i i problemy wielkich miast wymienia ich nazwy Brazylii • wymienia problemy wielkich • charakteryzuje miast Brazylii rozmieszczenie ludności • wymienia skutki wylesiania Brazylii Amazonii • wyjaśnia znaczenie terminu „fawele” • analizuje strukturę PKB Stanów Zjednoczonych i formułuje wnioski • ocenia przyrodnicze i pozaprzyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa • charakteryzuje dominujący typ gospodarki rolnej w Stanach Zjednoczonych • analizuje strukturę użytkowania ziemi w Stanach Zjednoczonych • porównuje ruch pasażerski w portach lotniczych Stanów Zjednoczonych i innych państw oraz formułuje wnioski • określa rolę Stanów Zjednoczonych w gospodarce światowej • charakteryzuje oraz wskazuje na mapie megalopolis wschodniego wybrzeża • uzasadnia, że Stany Zjednoczone są krajem imigrantów • analizuje uwarunkowania rozwoju przemysłu nowoczesnych technologii • wykazuje wysoki poziom rozwoju gospodarczego Stanów Zjednoczonych • wykazuje zależność między wysokim poziomem gospodarki a poziomem rozwoju transportu w Stanach Zjednoczonych • wykazuje związki między gospodarką a warunkami środowiska w najważniejszych regionach gospodarczych Stanów Zjednoczonych • udowadnia, że Stany Zjednoczone są potęga gospodarczą świata • analizuje problem nielegalnej imigracji do Stanów Zjednoczonych • analizuje skutki gwałtownego wzrostu liczby ludności w wielkich miastach Brazylii • opisuje uwarunkowania rozmieszczenia ludności Brazylii • analizuje przyczyny i skutki migracji ludności ze wsi do miast • wykazuje problemy wielkich miast Brazylii • analizuje przyczyny i skutki wylesiania Amazonii • analizuje zmiany poziomu urbanizacji w Brazylii i formułuje wnioski • analizuje naturalne i antropogeniczne zagrożenia dla puszczy amazońskiej • wykazuje wpływ warunków naturalnych na rozmieszczenie ludności Brazylii • przedstawia problemy Indian Australia 8. Australia – kontynent na antypodach Arktyka i Antarktyka 9. Lodowe pustynie • wskazuje na mapie świata Australię i Oceanię • wymienia nazwy osobliwości przyrodniczych Australii • wyjaśnia znaczenie terminu „endemit” • wskazuje na mapie najważniejsze obiekty geograficzne Australii: rzeki, jeziora i krainy geograficzne oraz podaje ich nazwy • wskazuje na mapie Australii obszary o największej gęstości zaludnienia oraz obszary niezamieszkane • wskazuje na mapie największe miasta Australii oraz wymienia ich nazwy • wymienia główne cechy gospodarki Związku Australijskiego • omawia rozmieszczenie basenów artezyjskich w Australii • wyjaśnia znaczenie terminów: „Arktyka”, „Antarktyka” • wskazuje na mapie świata Arktykę i Antarktykę • wymienia główne cechy środowiska przyrodniczego Arktyki i Antarktyki ze szczególnym uwzględnieniem cech klimatu • wyjaśnia znaczenie terminów: „góra lodowa”, „pak lodowy” • wymienia najważniejsze zmiany obserwowane w środowisku przyrodniczym obszarów polarnych • omawia działania podejmowane przez mieszkańców Brazylii w celu zagospodarowania interioru • opisuje konflikt interesów pomiędzy ekologicznymi skutkami wylesiania Amazonii a jej gospodarczym wykorzystaniem • określa położenie • wykazuje przyczyny geograficzne Australii i skutki ubóstwa wód i Oceanii powierzchniowych • opisuje, korzystając w Australii z mapy, linię brzegową i • ocenia znaczenie wód ukształtowanie pionowe artezyjskich Australii • analizuje uwarunkowania • charakteryzuje cechy klimatu rozmieszczenia ludności w oraz specyfikę świata roślin i Australii i Oceanii zwierząt Australii na • omawia wybrane zagadnienia podstawie map gospodarcze ze szczególnym klimatycznych uwzględnieniem roli górnictwa i i klimatogramów rolnictwa • wyjaśnia znaczenie terminów: • przedstawia, na podstawie map „basen artezyjski”, „studnia tematycznych, główne cechy artezyjska” gospodarki Związku Australijskiego na tle warunków • opisuje rdzennych naturalnych mieszkańców Australii • wyjaśnia uwarunkowania rozwoju hodowli owiec w Związku Australijskim • dokonuje podziału geograficznego Oceanii na podstawie mapy ogólnogeograficznej • przedstawia cechy położenia • opisuje czynniki warunkujące Arktyki klimat obszarów i Antarktyki na podstawie mapy okołobiegunowych świata • wyjaśnia występowanie • wyjaśnia uwarunkowania cech pokrywy lodowej środowiska przyrodniczego na obszarach Antarktyki i Arktyki okołobiegunowych • opisuje działalność człowieka • omawia sytuację prawną w Arktyce Antarktyki i Antarktyce • wykazuje konieczność ochrony • wymienia główne cechy przyrody obszarów i przyczyny zmian okołobiegunowych w środowisku przyrodniczym • omawia wkład Polaków w obszarów okołobiegunowych badania obszarów polarnych • wymienia nazwy dwóch polskich polarnych stacji • oblicza rozciągłość południkową • porównuje, korzystając z i równoleżnikową Australii map, środowisko • analizuje zależności między przyrodnicze Australii ze warunkami klimatycznymi środowiskiem przyrodniczym a występowaniem wód innych kontynentów powierzchniowych • wykazuje zależność między • ocenia warunki środowiska symetrycznym położeniem przyrodniczego Australii Australii po obu stronach z punktu widzenia warunków zwrotnika Koziorożca życia a uwarunkowaniami i gospodarki ludzi klimatycznymi • wyjaśnia zależności między warunkami środowiska przyrodniczego Australii a sposobami gospodarowania w rolnictwie • charakteryzuje badania prowadzone przez naukowców w Antarktyce i Arktyce • porównuje środowisko przyrodnicze Arktyki i Antarktyki • proponuje działania mające na celu zahamowanie niekorzystnych zmian w środowisku przyrodniczym obszarów okołobiegunowych Azja 10. Azja – kontynent wielkich • wyjaśnia znaczenie terminu kontrastów „Eurazja” • wskazuje na mapie świata Eurazję i Azję • wymienia przykłady kontrastów geograficznych Azji • wskazuje na mapie wybrane elementy linii brzegowej Azji i podaje ich nazwy • wymienia czynniki geograficzne kształtujące klimat Azji • wskazuje na mapie najważniejsze krainy geograficzne, rzeki i jeziora Azji oraz wymienia ich nazwy 11. W rytmie monsunu • wyjaśnia znaczenie terminu „monsun” • odróżnia monsun letni od monsunu zimowego • wskazuje na mapie obszary występowania monsunu • wyjaśnia znaczenie terminu „tarasy” 12. Chiny – najludniejszy kraj świata • wskazuje na mapie Chiny, podaje nazwę ich stolicy oraz nazwy państw sąsiadujących • wskazuje na mapie krainy geograficzne oraz najważniejsze rzeki w Chinach oraz wymienia ich nazwy • podaje liczbę ludności Chin • opisuje bariery osadnicze w Chinach Zachodnich • wymienia nazwy bogactw mineralnych Chin • wskazuje najdynamiczniej rozwijające się działy gospodarki w Chinach badawczych • określa położenie geograficzne Eurazji i Azji • charakteryzuje ukształtowanie powierzchni Azji • opisuje cechy klimatu Azji na podstawie klimatogramów i mapy klimatycznej • charakteryzuje wybrane strefy roślinne Azji • opisuje rozmieszczenie wód powierzchniowych w Azji na podstawie mapy • przedstawia kontrasty geograficzne Azji • opisuje, na podstawie mapy, granicę między Azją a Europą • oblicza rozciągłość południkową i równoleżnikową Azji • omawia, na podstawie schematu, cyrkulację monsunową w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej • porównuje, na podstawie diagramu, wielkość produkcji ryżu w wybranych krajach • wskazuje na mapie obszary odznaczające się intensywną uprawą ryżu i podaje ich nazwy • opisuje wymagania klimatyczno-glebowe ryżu • określa położenie geograficzne oraz cechy środowiska przyrodniczego Chin • wyjaśnia zjawisko zachwiania równowagi płci • opisuje uwarunkowania rozwoju rolnictwa w Chinach • wyjaśnia zależność między warunkami przyrodniczymi a rozmieszczeniem ludności Chin • opisuje uwarunkowania rozwoju gospodarczego Chin • określa miejsce Chin • omawia geograficzne czynniki • porównuje linię brzegową warunkujące klimat Azji i ukształtowanie powierzchni • wykazuje wpływ klimatu na Azji z linią brzegową rozmieszczenie roślinności i ukształtowaniem powierzchni • wyjaśnia, na czym polega innych kontynentów kontrastowość klimatyczna Azji • wykazuje, na podstawie map • wyjaśnia przyczyny tematycznych, i skutki wysychania Jeziora że Azja jest kontynentem Aralskiego wielkich geograficznych • wyjaśnia, na czym polega kontrastów promienisty układ wielkich systemów rzecznych Azji • przedstawia, na podstawie map tematycznych, warunki przyrodnicze obszarów, na których kształtowały się najstarsze azjatyckie cywilizacje • porównuje, korzystając z map, środowisko przyrodnicze Azji ze środowiskiem przyrodniczym innych kontynentów • opisuje osiągnięcia najstarszych cywilizacji azjatyckich • wykazuje znaczenie • analizuje wpływ cyrkulacji tarasowania stoków monsunowej w Azji Południowej • wykazuje związek pomiędzy i Południowo-Wschodniej na rytmem upraw życie codzienne i „kulturą ryżu” a cechami klimatu i gospodarowanie mieszkańców monsunowego tych regionów w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej • opisuje przyrodnicze i społeczno-gospodarcze skutki zaburzenia rytmu cyrkulacji monsunowej • wykazuje znaczenie ryżu dla kultury społeczeństwa azjatyckiego • analizuje wykresy i dane dotyczące liczby ludności i współczynnika przyrostu naturalnego w Chinach • wyjaśnia, na czym polega chiński program kontroli urodzeń • określa cele i skutki programu kontroli urodzeń • porównuje wartość PKB Chin z wartością PKB innych krajów • wyjaśnia kierunki rozwoju gospodarczego Chin • wskazuje zmiany znaczenia Chin w gospodarce światowej • wykazuje zależności między • omawia kontrasty przyrodnicze warunkami przyrodniczymi Chin a rozwojem gospodarczym Chin • wykazuje wpływ Chin na • analizuje przyczyny szybkiego światową gospodarkę rozwoju gospodarczego Chin w ostatnich latach 13. Japonia – kraj kwitnącej gospodarki 14. Indie – państwo bogaczy i nędzarzy • wymienia nazwy głównych w światowej wymianie roślin uprawnych towarowej • wymienia najważniejsze cechy • wskazuje na mapie oraz gospodarki Chin nazywa obszary o dużej koncentracji przemysłu w Chinach • wskazuje na mapie świata • opisuje położenie Japonię i podaje nazwę jej geograficzne Japonii na stolicy podstawie mapy • wymienia najważniejsze cechy ogólnogeograficznej środowiska przyrodniczego •omawia cechy środowiska Japonii przyrodniczego Japonii • opisuje skutki trzęsień ziemi, • charakteryzuje klimat Japonii tajfunów i tsunami • wyjaśnia przyczyny • wymienia działania dynamicznego rozwoju umożliwiające życie i Japonii po II wojnie światowej gospodarowanie w trudnych • wyjaśnia znaczenie dużych warunkach przyrodniczych nakładów finansowych na • wymienia japońskie produkty oświatę i badania naukowe znane na całym świecie • opisuje udział usług w • wymienia nazwy głównych strukturze PKB roślin uprawnych • wyjaśnia znaczenie transportu • przedstawia znaczenie dla gospodarki Japonii rybołówstwa dla gospodarki • opisuje czynniki Japonii pozaprzyrodnicze sprzyjające • podaje liczbę mieszkańców rozwojowi rolnictwa w Japonii Japonii • wyjaśnia znaczenie terminu • wskazuje na mapie wielkie „marikultura” miasta Japonii i wymienia ich nazwy • wymienia najważniejsze cechy japońskiej gospodarki • wskazuje na mapie Indie, • określa położenie podaje nazwę ich stolicy oraz geograficzne Indii nazwy państw sąsiadujących • omawia cechy środowiska • wskazuje na mapie główne przyrodniczego Indii krainy geograficzne i rzeki • omawia prognozy wzrostu Indii oraz wymienia ich nazwy liczby ludności Indii • podaje liczbę ludności Indii • wyjaśnia znaczenie terminu • przedstawia uwarunkowania „zielona rewolucja” wysokiego przyrostu • opisuje poziom rozwoju naturalnego w Indiach rolnictwa Indii • wymienia nazwy głównych • charakteryzuje roślin uprawnych uwarunkowania rolnictwa Indii • wymienia nazwy bogactw • wyjaśnia, dlaczego w Indiach mineralnych Indii występuje duże pogłowie • wymienia najważniejsze cechy bydła gospodarki Indii • przedstawia czynniki rozwoju • opisuje kontrasty społeczne i przemysłu w Indiach gospodarcze w Indiach • wskazuje na mapie gospodarczej Indii wybrane • wykazuje przyczyny migracji ludności Chin ze wsi do miast • charakteryzuje geograficzne czynniki kształtujące klimat Japonii • wyjaśnia wpływ cyrkulacji monsunowej na klimat Japonii • wykazuje znaczenie czynników społeczno-kulturowych dla tworzenia nowoczesnej gospodarki Japonii na tle niekorzystnych cech środowiska przyrodniczego • analizuje strukturę eksportu Japonii i formułuje wnioski • wyjaśnia, dlaczego główne ośrodki gospodarcze Japonii skoncentrowane są na wybrzeżach tego kraju • przedstawia przyczyny dużej gęstości zaludnienia na wyspie Honsiu • opisuje skutki położenia Japonii w strefie aktywności wulkanicznej i sejsmicznej • wykazuje przyczyny i znaczenie działań umożliwiających życie w trudnych warunkach przyrodniczych • wykazuje, że Japonia jest potęgą gospodarczą • opisuje znaczenie marikultury dla gospodarki Japonii • analizuje diagram ilustrujący • analizuje poziom rozwoju zmiany liczby ludności w XX i gospodarczego Indii XXI wieku • analizuje cechy indyjskiego • wykazuje problemy związane ze rolnictwa stale zwiększającą się liczbą i formułuje wnioski ludności Indii • wyjaśnia przyczyny • wyjaśnia przyczyny dynamicznego rozwoju gwałtownego rozwoju nowoczesnych usług w Indiach nowoczesnych technologii w Indiach • opisuje system kastowy społeczeństwa Indii • wykazuje przyczyny i skutki spowolnienia gospodarczego Japonii • przewiduje społeczno-gospodarcze skutki eksplozji demograficznej w Indiach • wykazuje wpływ hinduizmu na życie i działalność ludzi • uzasadnia lokalizację okręgów przemysłowych w Indiach Europa 15. Czarne złoto Bliskiego Wschodu 16. Środowisko przyrodnicze Starego Kontynentu ośrodki przemysłu high-tech • opisuje położenie geograficzne Bliskiego Wschodu • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej państwa Bliskiego Wschodu i ich stolice oraz podaje ich nazwy • opisuje warunki naturalne Bliskiego Wschodu • charakteryzuje zasoby ropy naftowej na Bliskim Wschodzie • charakteryzuje region Bliskiego Wschodu pod kątem kierunków i poziomu rozwoju gospodarczego • przedstawia działania państw Bliskiego Wschodu mające na celu uniezależnienie się od wydobycia ropy naftowej • charakteryzuje gospodarkę krajów Bliskiego Wschodu, w których nie wydobywa się ropy naftowej • wskazuje na mapie i wymienia nazwy obszarów na Bliskim Wschodzie objętych konfliktami zbrojnymi • wskazuje na mapie świata • określa położenie Europę geograficzne Europy • wskazuje na mapie wybrane na podstawie mapy elementy linii brzegowej ogólnogeograficznej Europy • charakteryzuje linię brzegową i wymienia ich nazwy Europy na podstawie mapy • wskazuje na mapie wybrane • porównuje średnią wysokość niziny, wyżyny i góry Europy Europy ze średnią oraz wymienia ich nazwy wysokością innych • wymienia cechy kontynentów ukształtowania powierzchni • wykazuje typowo nizinny Europy charakter ukształtowania na podstawie mapy powierzchni Europy • wskazuje na mapie wybrane na podstawie mapy europejskie rzeki i jeziora oraz • przedstawia czynniki wymienia ich nazwy geograficzne wpływające na klimat Europy • opisuje klimat Europy na podstawie mapy • wyjaśnia znaczenie terminu „kontynentalizm klimatu” • wyjaśnia znaczenie terminu „Bliski Wschód” • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej państwa należące do regionu Bliskiego Wschodu • wymienia cechy środowiska przyrodniczego i gospodarki Bliskiego Wschodu • wymienia nazwy państw, na których obszarze znajdują się najbogatsze złoża ropy naftowej • wyjaśnia znaczenie terminu „OPEC” • opisuje cechy kultury islamskiej • wskazuje warunki przyrodnicze • wykazuje korzyści gospodarcze Bliskiego Wschodu i społeczne wynikające z niekorzystne dla działalności eksportu ropy naftowej oraz gospodarczej człowieka produktów powstałych • analizuje rozmieszczenie, zasoby w wyniku jej przetworzenia i wydobycie ropy naftowej na • porównuje wydobycie ropy Bliskim Wschodzie na podstawie naftowej z wartością PKB na map tematycznych jednego mieszkańca i danych statystycznych w poszczególnych krajach • analizuje udział państw Bliskiego Wschodu Bliskiego Wschodu • opisuje wpływ religii na w światowym wydobyciu ropy gospodarkę krajów Bliskiego naftowej i formułuje wnioski Wschodu i życie muzułmanów • analizuje wartość PKB • analizuje skutki konfliktów na w przeliczeniu na jednego Bliskim Wschodzie mieszkańca • porównuje poziom życia w wybranych krajach Bliskiego mieszkańców poszczególnych Wschodu krajów Bliskiego Wschodu i formułuje wnioski • charakteryzuje Bliski Wschód pod kątem cech kulturowych, zasobów ropy naftowej i poziomu rozwoju gospodarczego • opisuje położenie geograficzne i granice Europy z innymi kontynentami na mapie ogólnogeograficznej świata • porównuje linię brzegową Europy z linią brzegową innych kontynentów • porównuje ukształtowanie powierzchni Europy z ukształtowaniem powierzchni innych kontynentów • wyjaśnia wpływ zlodowaceń na rzeźbę powierzchni Europy • wyjaśnia zależności między typem klimatu a występowaniem formacji roślinnych • wyjaśnia wpływ działalności rzek na rzeźbę powierzchni Europy • wyjaśnia genezę wybranych • uzasadnia tezę, że konflikty na Bliskim Wschodzie mają wpływ na globalną gospodarkę • oblicza rozciągłość południkową • wykazuje następstwa i równoleżnikową Europy południkowej • przedstawia genezę i równoleżnikowej rozciągłości powstawania gór Europy w Europie • wykazuje wpływ czynników geograficznych na cechy klimatu Europy • wykazuje związki między budową geologiczną a ukształtowaniem pionowym Europy 17. Europa – kontynent nowych państw 18. Europa się starzeje 19. Ludność i urbanizacja w Europie • omawia przemiany polityczne w Europie po 1989 roku • wymienia nazwy wybranych krajów Europy • wyjaśnia znaczenie terminu „terytorium zależne” • wskazuje najmniejsze i największe państwa Europy pod względem powierzchni i liczby ludności na mapie politycznej Europy • podaje liczbę ludności Europy • wymienia przyczyny niskiego przyrostu naturalnego • wymienia nazwy krajów o najniższym i najwyższym współczynniku przyrostu naturalnego w Europie • wymienia nazwy krajów, które zamieszkuje ludność o największej średniej długości życia • wymienia czynniki wpływające na długość życia w Europie • charakteryzuje wybrane strefy roślinne Europy • opisuje rozmieszczenie wód powierzchniowych w Europie na podstawie mapy • wyjaśnia przyczyny zmian na mapie politycznej Europy po 1989 roku • wyjaśnia skutki rozpadu ZSRR • wymienia nazwy wybranych krajów Europy i ich stolic • wskazuje na mapie kraje położone zarówno w Europie, jak i w Azji oraz wymienia ich nazwy • opisuje liczbę ludności Europy na tle liczby ludności świata • przedstawia zmiany liczby ludności w Europie w latach 2000–2007 • analizuje przyczyny i skutki niskiego przyrostu naturalnego • porównuje współczynnik przyrostu naturalnego w wybranych krajach Europy • porównuje udział ludności powyżej 65 roku życia w strukturze wiekowej wybranych państw Europy • porównuje strukturę wiekową ludności Europy i Afryki • opisuje różnice w wyglądzie osób pochodzących z różnych części Europy • wymienia odmiany człowieka zamieszkujące Europę • wymienia nazwy rodzin językowych, do których należą języki europejskie • wymienia nazwy państw, w których obowiązuje więcej niż jeden język urzędowy • wymienia przykłady zróżnicowania kulturowego mieszkańców Europy • wyjaśnia znaczenie terminu „wielokulturowość” • przedstawia zróżnicowanie językowe mieszkańców Europy • opisuje strukturę wyznaniową mieszkańców Europy • opisuje, na podstawie map tematycznych, zróżnicowanie regionalne, kulturowe, narodowościowe i etniczne współczesnej Europy • opisuje rozmieszczenie europejskich jezior • przedstawia terytoria zależne wybranych krajów • wyjaśnia znaczenie terminu „suwerenność” • wykazuje znaczenie procesów integracyjnych zachodzących w Europie • opisuje cele i zadania Unii Europejskiej • analizuje przyczyny rozpadu ZSRR i Jugosławii • wyróżnia regiony geopolityczne Europy i uzasadnia ich powstanie • wykazuje, że tempo wzrostu • analizuje prognozy zmian liczby ludności demograficznych w Europie jest najniższe na w Europie świecie • uzasadnia twierdzenie, że • analizuje piramidę płci społeczeństwo europejskie się i wieku i formułuje wnioski starzeje • porównuje wartość • wyjaśnia przyczyny współczynnika przyrostu i skutki wydłużania się średniej naturalnego z odsetkiem długości życia ludności powyżej 65 roku życia i formułuje wnioski • wyjaśnia przyczyny starzenia się europejskich społeczeństw • wykazuje konsekwencje starzenia się społeczeństw europejskich • analizuje problemy demograficzne Europy i formułuje wnioski • porównuje strukturę wyznaniową ludności w wybranych państwach Europy • opisuje, na podstawie mapy, rozmieszczenie ludów Europy • opisuje przyczyny i konsekwencje zróżnicowania ludności Europy • omawia położenie oraz układ przestrzenny Londynu • przedstawia znaczenie Londynu jako światowej metropolii • uzasadnia, że Europa charakteryzuje się warunkami przyrodniczymi i pozaprzyrodniczymi korzystnymi dla osadnictwa • analizuje zróżnicowanie wskaźnika urbanizacji w wybranych krajach Europy • wykazuje wielokulturowość Europy • wykazuje skutki wielokulturowości mieszkańców Europy • wyjaśnia przyczyny warunkujące rozmieszczenie ludności w Europie • wskazuje na mapie obszary o największej i najmniejszej gęstości zaludnienia w Europie oraz wymienia ich nazwy • wskazuje na mapie największe miasta Europy oraz wymienia ich nazwy • opisuje, na podstawie mapy, położenie Londynu 20. Surowe środowisko Europy Północnej 21. Gospodarka w cieniu Alp ludności w Europie na podstawie mapy • omawia przyczyny wysokiego wskaźnika urbanizacji w Europie • wyjaśnia znaczenie terminu „metropolia” i wymienia przykłady europejskich metropolii • wyjaśnia, dlaczego Londyn jest nazywany „miastem świata” • opisuje położenie państw • wyjaśnia znaczenie terminu Europy Północnej „kraje skandynawskie” • opisuje warunki przyrodnicze • wskazuje kraje Europy Europy Północnej Północnej na mapie • wyjaśnia łagodzący wpływ i wymienia ich nazwy • wymienia warunki przyrodnicze prądu morskiego na cechy klimatu Europy Północnej Europy Północnej niesprzyjające działalności • wyjaśnia znaczenie terminu człowieka „okres wegetacyjny” • wymienia cechy środowiska • charakteryzuje rolnictwo przyrodniczego Europy Europy Północnej Północnej sprzyjające • omawia znaczenie upraw działalności człowieka roślin • wymienia nazwy głównych w specjalnie ogrzewanych bogactw naturalnych krajów i doświetlanych szklarniach skandynawskich • wykazuje znaczenie • przedstawia główne działy położenia Skandynawii i przemysłu dynamicznie omawia sposoby rozwijające się w krajach wykorzystania mórz Europy Północnej • analizuje wielkość połowów • opisuje, na podstawie mapy, ryb rozmieszczenie głównych w wybranych krajach świata i ośrodków miejskich w Europie krajach Europy Północnej Północnej • przedstawia wykorzystanie surowców odnawialnych w produkcji energii • wyjaśnia znaczenie terminu • omawia położenie krajów „kraje alpejskie” alpejskich na podstawie mapy • wskazuje kraje alpejskie na ogólnogeograficznej mapie ogólnogeograficznej, • opisuje warunki klimatyczne wymienia nazwy tych państw w Alpach oraz nazwy ich stolic • wyjaśnia występowanie • wyjaśnia znaczenie terminu źródeł wielu rzek „granica wiecznego śniegu” europejskich w Alpach • wymienia czynniki decydujące • charakteryzuje piętra o występowaniu lodowców klimatyczno-roślinne górskich w Alpach w Alpach • opisuje rzeźbę Alp • wymienia wiodące działy • charakteryzuje środowisko • wykazuje niekorzystny wpływ przyrodnicze krajów Europy warunków środowiska Północnej przyrodniczego Europy • wyjaśnia, dlaczego porty Północnej na działalność morskie położone za kołem gospodarczą człowieka podbiegunowym nie zamarzają • porównuje środowisko przyrodnicze krajów Europy • wykazuje zależności między Północnej warunkami klimatycznymi a typową roślinnością krajów Europy Północnej • analizuje i ocenia strukturę użytkowania ziemi w Europie Północnej • ocenia poziom życia mieszkańców Europy Północnej • wykazuje wpływ warunków naturalnych na rozmieszczenie ludności w Europie Północnej • wykazuje, na podstawie map tematycznych, związki między głównymi cechami środowiska przyrodniczego Europy Północnej a głównymi kierunkami rozwoju gospodarczego • charakteryzuje zjawisko odpływu ludności z obszarów północnej Skandynawii • przedstawia walory turystyczne krajów Europy Północnej • charakteryzuje środowisko • charakteryzuje czynniki przyrodnicze krajów alpejskich decydujące o wykształceniu • wykazuje wpływ gór na pięter klimatyczno-roślinnych środowisko przyrodnicze i w Alpach gospodarkę krajów alpejskich • wykazuje znaczenie sektora • analizuje strukturę użytkowania usług turystycznych ziemi i finansowych dla gospodarki w krajach alpejskich krajów alpejskich i formułuje wnioski • wykazuje odrębność kulturową • wykazuje, że kraje alpejskie mieszkańców gór należą do państw wysoko rozwiniętych • charakteryzuje genezę rzeźby alpejskiej • analizuje czynniki decydujące o rozwoju sektora finansowego w Szwajcarii gospodarki krajów alpejskich • opisuje specyfikę rozmieszczenia ludności w Alpach • wskazuje największe miasta alpejskie na mapie i wymienia ich nazwy 22. Turystyczne bogactwo Europy Południowej • wyjaśnia znaczenie terminu „kraje śródziemnomorskie” • wskazuje na mapie kraje Europy Południowej i wymienia nazwy ich stolic • przedstawia turystyczną atrakcyjność regionu śródziemnomorskiego • wskazuje na mapie wyspy położone na Morzu Śródziemnym i wymienia ich nazwy • wskazuje na mapie góry znajdujące się na obszarze południowej Europy i wymienia ich nazwy • wyjaśnia znaczenie terminu „makia” • wymienia przykłady atrakcji turystycznych południowej Europy 23. Francja – rolnictwo XXI wieku • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Francję i podaje nazwę jej stolicy • wymienia czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze warunkujące rozwój rolnictwa we Francji • wymienia nazwy roślin uprawianych we Francji • opisuje produkty charakterystyczne dla Francji • opisuje główne kierunki rozwoju gospodarczego krajów alpejskich • charakteryzuje strukturę przemysłu krajów alpejskich • ocenia warunki rozwoju hydroenergetyki w krajach alpejskich • opisuje rozmieszczenie miast i gęstość zaludnienia w krajach alpejskich • omawia położenie geograficzne krajów śródziemnomorskich na podstawie mapy ogólnogeograficznej • opisuje warunki środowiska przyrodniczego krajów śródziemnomorskich • charakteryzuje warunki klimatyczne i roślinność krajów śródziemnomorskich na podstawie map tematycznych • charakteryzuje walory przyrodnicze i pozaprzyrodnicze krajów Europy Południowej • opisuje, na podstawie mapy tematycznej, rozmieszczenie najważniejszych ośrodków turystycznych Europy Południowej • opisuje położenie geograficzne Francji • charakteryzuje warunki klimatyczno-glebowe warunkujące rozwój rolnictwa we Francji • opisuje ukształtowanie powierzchni terenu we Francji na podstawie mapy • wskazuje na mapie gospodarczej i charakteryzuje najważniejsze regiony rolnicze Francji • porównuje wielkość plonów pszenicy i buraków cukrowych • wykazuje turystyczną atrakcyjność regionu śródziemnomorskiego • opisuje wybrane atrakcje turystyczne regionu • analizuje infrastrukturę turystyczną i jej znaczenie dla rozwoju turystyki Europy Południowej • wykazuje niekorzystny wpływ turystyki na środowisko przyrodnicze • ukazuje dziedzictwo kulturowe krajów śródziemnomorskich • wykazuje atrakcyjność przyrodniczą Europy Południowej • wykazuje związki między rozwojem turystyki a warunkami przyrodniczymi i dziedzictwem kulturowym • ocenia rolę turystyki w rozwoju gospodarczym krajów Europy Południowej • analizuje strukturę użytkowania • wykazuje wpływ czynników ziemi we Francji pozaprzyrodniczych • wykazuje wpływ klimatu na na wielkość produkcji roślinnej i rozmieszczenie upraw we zwierzęcej Francji • dowodzi, że francuskie • wykazuje, na przykładzie rolnictwo jest wysoko rolnictwa Francji, związek rozwinięte między warunkami przyrodniczymi a kierunkiem i efektywnością produkcji rolnej • wykazuje, że przemysł środków transportu ma duże znaczenie dla gospodarki Francji • wykazuje zależności miedzy wielkością ruchu turystycznego a przychodami wybranych krajów •ocenia, na podstawie danych statystycznych, miejsce Francji w produkcji rolnej w Europie Sąsiedzi Polski 24. Niemcy – potęga gospodarcza 25. Słowacja i Czechy – wspólna przeszłość, odrębna przyszłość 26. Problemy gospodarcze oraz demograficzne Litwy, Białorusi i Ukrainy w wybranych krajach • charakteryzuje Wspólną Politykę Rolną krajów Unii Europejskiej • identyfikuje cechy rolnictwa towarowego • wymienia nazwy państw • opisuje długości granic Polski • wykazuje wysoki poziom sąsiadujących z poszczególnymi państwami rozwoju gospodarczego z Polską i wskazuje je na • określa położenie Niemiec na podstawie wartości mapie ogólnogeograficznej geograficzne Niemiec na PKB i struktury zatrudnienia • wskazuje na mapie mapie ogólnogeograficznej • wykazuje znaczenie usług dla ogólnogeograficznej Niemcy, gospodarki Niemiec • przedstawia czynniki podaje nazwę stolicy tego • analizuje działania Niemiec na dynamicznego rozwoju państwa oraz nazwy krajów z rzecz ochrony środowiska gospodarczego Niemiec nim sąsiadujących • przedstawia przyczyny spadku • wyjaśnia znaczenie • wskazuje na mapie główne tempa rozwoju gospodarczego transportu dla gospodarki krainy geograficzne Niemiec na początku XXI wieku Niemiec i najważniejsze rzeki Niemiec • wymienia przyczyny dobrego • wyjaśnia przyczyny oraz wymienia ich nazwy i skutki ujemnego przyrostu rozwoju gospodarczego naturalnego • przedstawia udział przemysłu Niemiec w Niemczech w strukturze PKB Niemiec • przedstawia, na podstawie • wymienia nazwy wybranych wskazanych źródeł informacji • opisuje uwarunkowania rozwoju roślin uprawianych geograficznej, główne kierunki i rolnictwa Niemiec w Niemczech przyczyny zmian w strukturze przemysłu Zagłębia Ruhry • wskazuje na mapie • opisuje położenie • charakteryzuje ogólnogeograficznej Czechy i geograficzne Słowacji i porównuje, na podstawie Słowację, wymienia nazwy ich i Czech na mapie różnych źródeł informacji stolic oraz nazwy państw ogólnogeograficznej geograficznej, środowisko sąsiadujących • przedstawia wspólne cechy przyrodnicze Czech z tymi krajami środowiska przyrodniczego i Słowacji • wskazuje na mapie Czech • wykazuje podobieństwa i wymienia nazwy głównych i Słowacji i różnice w gospodarce tych krain geograficznych oraz • opisuje zasoby bogactw państw najważniejszych rzek Czech i naturalnych Czech • porównuje strukturę PKB oraz Słowacji i Słowacji strukturę zatrudnienia Czech • wymienia nazwy państw • opisuje atrakcje Czech i i Słowacji będących głównymi Słowacji przyciągające • analizuje demograficzne partnerami handlowymi Czech turystów podobieństwa i różnice Czech i i Słowacji Słowacji • wymienia nazwy mniejszości • przedstawia problemy narodowych zamieszkujących społeczności romskiej Czechy i Słowację zamieszkującej Słowację • wskazuje na mapie • opisuje położenie • porównuje poziom rozwoju ogólnogeograficznej Litwę, geograficzne Litwy, Białorusi i gospodarczego Litwy, Białorusi Białoruś Ukrainy i Ukrainy i Ukrainę, wymienia nazwy ich • charakteryzuje • opisuje uwarunkowania rozwoju stolic oraz nazwy państw i porównuje, na podstawie gospodarki Litwy sąsiadujących z tymi krajami różnych źródeł informacji • wyjaśnia przyczyny słabego • wskazuje na mapie główne geograficznej, środowisko rozwoju gospodarczego krainy geograficzne przyrodnicze Litwy, Białorusi i Białorusi • wykazuje wysoki poziom rozwoju przemysłu, rolnictwa i usług w Niemczech • analizuje uwarunkowania rozwoju przemysłu przetwórczego i formułuje wnioski • dowodzi, że Niemcy znajdują się w ścisłej czołówce najlepiej rozwiniętych państw świata • analizuje przyczyny migracji ludności do Niemiec • podaje przyczyny rozpadu Czechosłowacji • porównuje tempo rozwoju gospodarczego Czech i Słowacji oraz formułuje wnioski • porównuje środowisko społeczno-gospodarcze południowych sąsiadów Polski oraz formułuje wnioski • projektuje tygodniowy pobyt na Słowacji, uwzględniając walory środowiska przyrodniczego i kulturowego • analizuje historię powstania Litwy, Białorusi i Ukrainy • wykazuje zróżnicowanie gospodarcze tych państw • ocenia zasoby bogactw mineralnych Litwy, Białorusi i Ukrainy • omawia efekty przemian • porównuje środowisko społeczno-gospodarcze południowych i wschodnich sąsiadów Polski oraz formułuje wnioski 27. Rosja – największe państwo świata i najważniejsze rzeki Litwy, Ukrainy • opisuje uwarunkowania rozwoju Białorusi i Ukrainy oraz podaje • przedstawia cechy rolnictwa na Ukrainie ich nazwy gospodarki Litwy, Białorusi i • wyjaśnia przyczyny kryzysu • wymienia najważniejsze cechy Ukrainy gospodarczego na Ukrainie po środowiska przyrodniczego • przedstawia współczesne rozpadzie ZSRR i społecznoprzemiany gospodarcze • analizuje współczynnik -gospodarczego tych państw Ukrainy przyrostu naturalnego • wymienia problemy • przedstawia przyczyny na Białorusi, Litwie demograficzne Białorusi, Litwy ujemnego przyrostu i Ukrainie oraz formułuje i Ukrainy naturalnego na Białorusi, Litwie wnioski • wyjaśnia znaczenie terminu i Ukrainie • przedstawia działania rządów „depopulacja” Litwy, Białorusi i Ukrainy mające na celu zahamowanie depopulacji • opisuje atrakcje turystyczne Krymu • wskazuje na mapie • określa położenie • wykazuje konsekwencje ogólnogeograficznej Rosję, geograficzne Rosji na mapie przyrodnicze dużej rozciągłości wymienia nazwę jej stolicy ogólnogeograficznej równoleżnikowej • wskazuje na mapie główne • omawia cechy ukształtowania i południkowej Rosji krainy geograficzne, rzeki powierzchni Rosji • wskazuje na mapie obszary i jeziora Rosji oraz wymienia • charakteryzuje strefy występowania wieloletniej ich nazwy klimatyczno-roślinne Rosji zmarzliny • wymienia najważniejsze cechy • opisuje rozmieszczenie • wykazuje wpływ występowania środowiska przyrodniczego ludności w Rosji na wieloletniej zmarzliny na Rosji podstawie mapy gęstości działalność człowieka • wyjaśnia znaczenie terminu zaludnienia • wykazuje zróżnicowanie „wieloletnia zmarzlina” • wyjaśnia przyczyny przyrodnicze Rosji • wymienia nazwy najgęściej depopulacji w Rosji • przewiduje skutki depopulacji w zaludnionych obszarów Rosji • przedstawia przyczyny Rosji • wymienia najważniejsze spadku współczynnika • opisuje uwarunkowania rozwoju problemy ludnościowe Rosji urodzeń w Rosji przemysłu w Rosji • wymienia główne cechy • wskazuje na mapie • wykazuje, że gospodarka Rosji rosyjskiej gospodarki i wymienia nazwy obszarów ma charakter surowcowy • wymienia przyczyny ujemnego w Rosji • analizuje strukturę eksportu przyrostu naturalnego w Rosji o dużej koncentracji Rosji • wymienia nazwy bogactw przemysłu i formułuje wnioski naturalnych Rosji • opisuje zróżnicowanie • omawia najważniejsze etniczne, językowe problemy rosyjskiego rolnictwa i religijne mieszkańców Rosji • przedstawia uwarunkowania niewielkiego zaludnienia w części Rosji położonej na wschód od Uralu gospodarczych, które nastąpiły na Białorusi, Litwie i na Ukrainie • wykazuje przyczyny i skutki depopulacji na Białorusi, Litwie i Ukrainie • wykazuje zróżnicowanie warunków przyrodniczych oraz ich wpływ na rozmieszczenie ludności i działalność gospodarczą • analizuje zmiany przyrostu naturalnego w Rosji i formułuje wnioski • wyjaśnia przyczyny i skutki spadku średniej długości życia wśród mężczyzn w Rosji • wykazuje zróżnicowanie narodowościowe i kulturowe społeczeństwa rosyjskiego • wyjaśnia rolę Rosji w światowej gospodarce i polityce • wykazuje zróżnicowanie gospodarcze Rosji • uzasadnia tezę, że Rosja jest krajem o wielkich możliwościach gospodarczych • przedstawia przyczyny dysproporcji społecznych w Rosji
