„Uwaga! Sposób na sukces” SŁUCHANIE A SŁYSZENIE CZYM

Projekt „Uwaga! Sposób na sukces”
SŁUCHANIE A SŁYSZENIE
CZYM JEST METODA TOMATISA
DOSWIADCZENIA
MIĘDZYNARODOWE
Dr n. med. Joanna Ratyńska
CENTRALNE ZABURZENIA SŁUCHU
Niemożność pełnego wykorzystania słyszanego
sygnału akustycznego przy prawidłowym jego
odbiorze w strukturach obwodowych” Katz (1994)
WYŻSZE FUNKCJE SŁUCHOWE
 Lokalizacja źródła dźwięku
 Różnicowanie dźwięków
 Rozpoznawanie wzorców dźwięków
 Analiza czasowa sygnału dźwiękowego
rozdzielczość czasowa
- maskowanie poprzedzające i następcze
- percepcja kolejności dźwięków
- integracja czasowa
-
Umiejętność rozumienia mowy zniekształconej
 Umiejętność rozumienia mowy w obecności
sygnału zagłuszającego

MODEL PRZETWARZANIA SŁUCHOWEGO
na poziomie centralnym mają miejsce wieloetapowe i
interaktywne procesy przetwarzania informacji akustycznej
przetwarzanie to obejmuje dwa typy procesów: wstępujące
(bottom-up) oraz zstępujące (top-down)
procesy wstępujące przebiegają generalnie bez udziału
świadomości i mają na celu wydobycie i odkodowanie z
otaczającego nas „morza” dźwięków, tych „potoków dźwięków”,
które są ważne np. mowy, dźwięków nowych lub niezgodnych z
aktualnymi oczekiwaniami.- selekcja na poziomie zmysłowym.
procesy zstępujące ułatwiają odkodowanie znaczeń słów i zdań
poprzez stawianie hipotez na podstawie aktualnego kontekstu,
posiadanej wiedzy i doświadczenia językowego- selekcja na
poziomie znaczeniowym.
CENTRALNE ZABURZENIA SŁUCHU
EPIDEMIOLOGIA
2-3% populacji dzieci w wieku szkolnym
2 razy częściej u chłopców
20-30% populacji dzieci z dysleksją
rozwojową
10-20 % osób w wieku powyżej 65 lat
METODA TOMATISA
 Nieinwazyjny program obejmujący stymulację
dźwiękową, trening audio-wokalny oraz
konsultacje.
 Stosowany w celu zwiększenia umiejętności oraz
przezwyciężenia problemów związanych z
zaburzeniem słuchania, takimi jak problemy z
mową, językowe, głosu, uczenia się, zaburzenia
koncentracji uwagi i komunikacji
RYS HISTORYCZNY
Prof. Alfred Tomatis (1920-2001)
francuski otolaryngolog i badacz
Prace nad pohałasowym uszkodzeniem
narządu słuchu
Praca z osobami pracującymi głosem
(śpiewacy operowi)
ZAŁOŻENIA METODY TOMATISA
Słyszenie nie jest jednoznaczne ze słuchaniem
Słyszenie
proces bierny zależny od fizjologicznej
wydolności narządu słuchu
Słuchanie
proces aktywny, aktywne przyjmowanie lub
odrzucanie dźwięków (informacji)
Spektrum częstotliwości dla różnych języków
POSTAWA (PROFIL) SŁUCHANIA
Subiektywny filtr przez który poznajemy
obiektywną rzeczywistość
PROBLEMY:
• zbyt wąski filtr (aż do zamknięcia)
• zbyt szeroki filtr
Postawa słuchania jest odzwierciedleniem
postawy psychicznej
Metoda Tomatisa „uelastycznia” postawę
słuchania”
TRZY PRAWA TOMATISA
Efekt Tomatisa (1. prawo Tomatisa)
głos zawiera tylko te częstotliwości, które jest
w stanie usłyszeć ucho
2. prawo Tomatisa
dostarczenie brakujących częstotliwości układowi
słuchowemu powoduje modyfikację głosu
3. prawo Tomatisa
trening słuchowy umożliwiający właściwą
percepcję własnego głosu pozwala utrwalić
korzystne zmiany w głosie
FUNKCJE UCHA WG TOMATISA
Słuchowa (komunikacja)
Utrzymanie równowagi
Energetyzująca
ŹRÓDŁA ENERGII DLA MÓZGU
• słuch
• dotyk
• propriocepcja
• wzrok (duża ilość
informacji ale mała energii)
Dźwięki energetyzujące > 2 kHz
Dźwięki „rozładowujące” < 1 kHz
Ilość komórek słuchowych w obszarze wysokich
częstotliwości > 3 kHz jest 4x większa niż tych
które odpowiadają za słyszenie niskich
częstotliwości
Najważniejsza jest ilość harmonicznych (np.
śpiewy buddyjskie)
DLACZEGO SŁUCHANIE JEST TAK WAŻNE?
Eksperymenty z deprywacją sensoryczną
(depresja, dezorganizacja funkcji mózgu,
zaburzenia psychiczne)
UWAGA SŁUCHOWA
Zewnętrzna – słuchanie innych osób
Wewnętrzna – słuchanie własnego głosu, kontrola
wypowiedzi
ZABURZENIA UWAGI SŁUCHOWEJ ZEWNĘTRZNEJ
•Słaba koncentracja uwagi
•Unikanie niektórych dźwięków
•Błędna interpretacja pytań i poleceń
•Mylenie podobnie brzmiących słów
•Konieczność częstego powtarzania
•Nieumiejętność nadążania za sekwencyjnymi poleceniami
•Słabe poczucie czasu
•Słabe różnicowanie cech prozodycznych
ZABURZENIA UWAGI SŁUCHOWEJ WEWĘTRZNEJ
•Monotonny głos
•Niechęć do mówienia
•Ubogie słownictwo
•Nadużywanie stereotypowych wyrażeń
•Nieumiejętność śpiewania w tonacji („fałszowanie”)
•Mylenie lub odwracanie kolejności liter
•Problemy z rozumieniem tekstu czytanego
•Problemy z czytaniem na głos
•Problemy z głoskowaniem
UMIEJĘNOŚCI MOTORYCZNE
•Słaba koordynacja ruchowa
•Brak poczucia rytmu
•Niestaranne pismo
•Problemy z zachowaniem struktury, organizacji
•Mylenie strony prawej i lewej
•Słabe zdolności sportowe
ZACHOWANIA SPOŁECZNE
•Nieśmiałość
•Wycofywanie się z kontaktów
•Drażliwość
•Niedojrzałość
•Problemy z pracą w zespole
TEST UWAGI SŁUCHOWEJ
SŁUCHANIE
•odgrywa fundamentalną rolę w przetwarzaniu
informacji językowej.
• jest przejawem chęci komunikowania się z
otoczeniem
•jest umiejętnością której można się nauczyć lub
ja utracić
Wg Tomatisa uraz fizyczny lub psychiczny może
spowodować odrzucenie chęci komunikowania
się z otoczeniem i „zamknięcie” na komunikację.
Jest to postawa obronna
KONCEPCJA TERAPII TOMATISA
Odtworzenie procesu rozwoju umiejętności
słuchania od okresu płodowego do dojrzałości
Narodziny dla dźwięku: „sonic birth”
MATERIAŁ DŹWIĘKOWY
• muzyka Mozarta (instrumentalna)
Duża zawartość wysokich częstotliwości
Rytm
Właściwości energetyzujące
• chorały gregoriańskie
Uspokajające
• kluczowe urządzenie – Elektroniczne ucho
przetwarzające dźwięk
TERAPIA TOMATISA
ZASTOSOWANIA PSYCHOPEDAGOGICZNE
• dysleksja
• problemy szkolne
• zaburzenia koncentracji
• ADHD
• autyzm
ZASTOSOWANIA W LOGOPEDII
• dyslalia audiogenna
• opóźniony rozwój mowy
• jąkanie
ZASTOSOWANIA W AUDIOLOGII I FONIATRII
• czynnościowe zaburzenia głosu (m. in dysfonie
dziecięce)
• osoby profesjonalnie posługujące się głosem
• zaburzenia mowy
• szumy uszne
•zaburzenia rozumienia mowy pochodzenia
centralnego
INNE ZASTOSOWANIA
• nauka języków obcych
• stres
• rozwój osobisty
Znani pacjenci: Maria Callas, Gerard Depardieu,
Romy Schneider
METODA TOMATISA NA ŚWIECIE
Metoda Tomatisa stosowana jest w ponad
40 krajach
Każdego roku terapii poddawanych jest
ok. 50 000 osób
Na świecie jest ok. 700 konsultantów
Metody Tomatisa
BADANIA NAUKOWE
Gerritsen J, The Effect of Tomatis Therapy on Children with Autism:
Eleven Case Studies, Journal of Listening, 2010
Lubetzky R, Mimouni FB, Dollberg S, Reifen R, Ashbel G, Mandel D
Effect of music by Mozart on energy expenditure in growing
preterm infants Pediatrics 2009
Ross-Swain D. The Effects of The Tomatis Method of Auditory
Stimulation on Auditory Processing Disorder: A Summary of
Findings, Journal of Listening, 2007
Cummings, Richard Lloyd. An Evaluation of the Tomatis Listening
Training Program. Dissertation Abstracts International, 47, 1986
Kershner, John R. Evaluation of the Tomatis Listening
Program. Canadian Journal of Special Education, 1986
Więcej – na str. www.tomatisassociation.org, m.in. badania z Polski
TOMATIS W SZKOŁACH
Andrews, Thompson, Trumps, 2005 – Wilson Academy Phoenix,
Arizona, podwójnie ślepa próba, grupa poddana Metodzie Tomatisa
osiągnęła lepsze wyniki, jednak nieistotne statystycznie (1-klasiści,
ocena percepcji słuchowej, zachowania, czytania)
Lopez H. 2006 Kolumbia –dzieci przedszkolne (60 dzieci),
obserwowana poprawa uwagi i zachowania – brak grupy kontrolnej
Lozano S. 2006, Bogota, Kolumbia, współpraca z Uniwersytetem w
Bogocie – dzieci 5-6 letnie, badanie pre-post, 70 dzieci, 3 grupy+grupa
kontrolna. Dzieci poddane terapii Tomatisa – największa poprawa na
pplu kominikacji, zdolności językowych i poznawczych