Marta Kłos – małżeństwo
advertisement
Uniwersytet Wrocławski MAŁŻEŃSTWO WEDŁUG PRAWA MUZUŁMAŃSKIEGO Marta Kłos Wrocław 2010 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ I Definicja i cele małżeństwa według prawa islamskiego (szariatu) 1.1. Definicja małżeństwa 1.2. Cele małżeństwa ROZDZIAŁ II 2.1. Wybór partnera i zawarcie małżeństwa Wybór partnera 2.1.1 Cechy idealnej małżonki 2.1.2. Cechy idealnego męża 2.2. Zawarcie małżeństwa ROZDZIAŁ I 1.1 Definicja i cele małżeństwa według prawa islamskiego (szariatu) Definicja małżeństwa Małżeństwo stanowi podstawę rodziny, która z kolei jest podstawą społeczeństwa i jeśli będzie ona silna to silne będzie całe społeczeństwo. Islam zwrócił uwagę na wszystkie zalety małżeństwa. Jedną z nich jest poczucie odpowiedzialności, które prowadzi nas bezpieczną drogą do prawidłowego wychowania dzieci. Koran określa życie małżeńskie, jako skupisko miłości i miłosierdzia: "I z jego znaków jest to, iż On stworzył dla was żony z was samych, abyście mogli odpocząć do nich i ustanowił między wami miłość i miłosierdzie" (Koran 30/21). Werset ukazuje, że życie małżeńskie jest znakiem ze znaków Allaha. Dwoje małżonków stanowi dla siebie uzupełnienie: "One są ubiorem dla was, a wy jesteście ubiorem dla nich" (Koran 2/187). Koran mówi także, zachęcając do małżeństwa: "Żeńcie samotnych spośród was, jak też ludzi spośród waszych niewolników i niewolnic. Jeśli są biedni to wzbogaci ich Bóg Swoją łaską" (Koran 24/32) Małżeństwo jest obowiązkiem osoby mającej ku temu możliwości, która odczuwa popęd seksualny oraz obawia się cudzołóstwa. Małżeństwo jest obowiązkiem każdego dojrzałego i zdolnego muzułmanina będącego w stanie utrzymać rodzinę, a ktokolwiek bez powodu nie zawiera małżeństwa lub uchyla się od tego, ten jest grzesznikiem. Należy zwrócić uwagę, że w tej sytuacji małżeństwo ma pierwszeństwo nawet przed obowiązkiem pielgrzymki do Mekki (hadż) oraz dżihadem wojennym. Małżeństwo jest zalecone w stosunku do osoby mogącej zawrzeć związek i odczuwającej potrzeby seksualne, lecz potrafiącej przeciwstawić się pokusom cudzołóstwa, której nie zagraża popełnienie grzechu. Małżeństwo jest niezalecone w sytuacji, gdy człowiek jest tak biedny, że całkowicie nie posiada finansowego zabezpieczenia na utrzymanie siebie i rodziny. Koran mówi: "I niech starają się żyć we wstrzemięźliwości ci, którzy nie mają możliwości małżeństwa, aż wzbogaci ich Bóg Swoją łaską" (Koran 24/33).1 Małżeństwo muzułmańskie nie jest sakramentem, a jedynie zwykłą umową prawną, w której każda ze stron może zawrzeć swoje warunki. Zwyczaje związane z ceremonią zawarcia małżeństwa różnią się w zależności od kraju. W rezultacie rozwody nie są zjawiskiem 1 http://www.ojceimatki.republika.pl/mono/sekty/sekty_islam_malz.htm powszechnym Zgodnie z zasadami islamu, muzułmanka nie może zostać zmuszona do małżeństwa wbrew jej woli. Rodzice dziewczyny mogą jedynie zaproponować młodego mężczyznę, którego uważają za odpowiedniego narzeczonego. 1.2. Cele małżeństwa Słowo “zawdż” jest używane w Koranie dla określenia pary lub towarzyszy. Zasadniczo jego użycie odnosi się do małżeństwa. Podstawowym celem małżeństwa jest to, iż osoby różnych płci dostarczają sobie nawzajem towarzystwa, miłości, wydają na świat potomstwo i żyją w pokoju i spokoju według nakazów Allaha. Małżeństwo służy gratyfikacji emocjonalnoseksulanej oraz zredukowaniu napięć. Jest także formą czci (ibadah), ponieważ jest posłuszeństwem wobec Allaha i jego Wysłannika – tzn. małżeństwo jest postrzegane jako jedyna możliwa droga do seksualnego zjednoczenia. Poprzez wybór ścieżki małżeństwa potwierdza się posłuszeństwo wobec Allaha. Małżeństwo jest mithaq uroczystym przymierzem (umową). Nie jest rzeczą błahą. Aby małżeństwo było ważne, należy spełnić warunki: - zgoda obu stron; - mahr – podarunek, wiano od pana młodego dla panny młodej; - dwóch świadków płci męskiej; - małżeństwo powinno być upublicznione, nigdy nie powinno być trzymane w sekrecie, gdyż pociąga to za sobą podejrzenia i kłopoty wewnątrz społeczności. Istotne cele muzułmańskiego małżeństwa przedstawione są poniżej: Ochrona społeczeństwa przed nadmierną swobodą seksualną. Ten punkt jest jednym z najważniejszych celów małżeństwa. Seksualne kontakty pozamałżeńskie stały się jednym z największych grzechów popełnianych przez ludzi. Małżeństwo musi stanowić twierdzę przed zakusami szatana i właśnie, dlatego żonaty mężczyzna nazywany jest w Koranie muhsan - chroniony, a kobieta muhsana - chroniona. Popęd seksualny jest tak silny, że niekontrolowany doprowadza do fatalnych konsekwencji, zarówno dla jednostki jak i dla całego społeczeństwa. Islam uznaje moc tego popędu, Koran mówi: "... człowiek został słabym" (4/28) czyli, że nie może nie cierpieć bez kontaktów seksualnych. Islam uznając moc tego popędu kieruje na właściwe mu miejsce. Namiętność seksualna wobec obcej osoby uważana jest za najpotężniejsze narzędzie szatana, które wykorzystuje on przeciwko człowiekowi. Pragnąc wskazać pewne rozwiązania problemów wynikających z wpływu popędu płciowego, Prorok zachęcał muzułmanów do zawierania związków małżeńskich wcześnie, czyli już od momentu uzyskania dojrzałości. Uspokojenie popędu seksualnego, co pozwala człowiekowi służyć społeczeństwu wykorzystując w pełni siły twórcze i oddalając niekorzystne wpływy. Utrzymanie stabilnego przyrostu naturalnego. Koran zwraca uwagę na tę korzyść płynącą z małżeństwa: "Bóg dał wam żony z was samych. A z waszych żon dał wam synów i wnuków i zaopatrzył was dobre rzeczy" (Koran 16/72), a także powiedział Allah w Koranie: "O ludzi ! Bójcie się waszego Pana, który was stworzył z jednej istoty i stworzył z niej drugą do pary; a z nich dwojga rozprzestrzenił wiele mężczyzn i kobiet" (Koran 4/1). Prorok także bardo zachęcał do zwiększenia liczebności rodziny, mówiąc że będzie się nimi chwalić przed innymi społeczeństwami w dniu sądu ostatecznego. Ochrona więzów międzyludzkich i pokrewieństwa. Pragnieniem islamu jest istnienia dużego państwa wiernych, lecz porządkuje stosunki międzyludzkie wzmacniając je między innymi poprzez małżeństwo, zachęca do zawierania związków z osobami spoza rodziny czy znajomych. Powstawanie kolejnych pokoleń wiernych. Islam ustala, że wychowanie wiernych dzieci stanowi dla rodziców nieustające wynagrodzenia. Jako dodatnią cechę małżeństwa islam uważa odpoczynek psychiczny dla duszy i serca człowieka. 2 2 http://www.islam-twojareligia.net/małżenstwo/cele.html ROZDZIAŁ II 2.1. Wybór partnera i zawarcie małżeństwa Wybór partnera Wybór partnera powinien być skierowany na tego najbardziej pobożnego /taqwa/. Prorok zalecałby strony zapoznały się zanim dostąpią aktu małżeństwa. Jest nieuzasadnionym, by związać węzłem małżeńskim dwoje ludzi i oczekiwać, iż będą tworzyć intymny i odpowiedzialny związek, podczas gdy nic o sobie nie wiedzą. Parze wolno spoglądać na siebie krytycznym okiem, ale nie pożądliwym. Zasada ta nie przeczy wersetowi Koranu, który mówi, iż wierzący mężczyzna i kobieta powinni spuszczać wzrok. Jednakże para nie może przebywać sama w zamkniętym pomieszczeniu. Jak mówi hadis: „Kiedy mężczyzna i kobieta są sami we dwoje, towarzyszy im szatan”. Nie ma w islamie miejsca na zaloty, randki czy życie w związku przedmałżeńskim, nie ma miejsca na wypróbowywanie się przed poważniejszym zaangażowaniem (w związek małżeński). Nie może być żadnej więzi fizycznej między ludźmi przed zawarciem związku małżeńskiego. 2.1.1 Cechy idealnej małżonki Islam wielką uwagę zwraca na wybór odpowiedniej żony przez muzułmanina. Jest to wynikiem faktu, że kobieta ma do wypełnienia wielką misję jako matka i żona. Do cech idealnej małżonki należy : - wierność; - moralne zachowanie (moralnie postępująca kobieta stoi na straży honoru swego i męża podczas jego nieobecności. - rodzenie dzieci; - uroda (bowiem także ładna kobieta może dostarczyć mężczyźnie szczęścia, jednak ta uroda powinna ściśle wiązać się z moralnością kobiety. Piękna, lecz niemoralna jest bardzo dużym zagrożeniem dla męża a nawet społeczeństwa; - wysoki poziom rodziny. Następnym czynnikiem, którym można kierować się przy wyborze żony jest to, by pochodziła z wiernej i szlachetnej rodziny. Według nauki Proroka dobrze także, aby żona nie pochodziła z bliskiej rodziny męża. Warto zadbać, by nie został popełniony mezalians. Chodzi tu o wiek, pozycję społeczną, poziom wykształcenia oraz kwestie materialne. Są to cechy fizyczne, lecz ważniejsze według islamu są cechy duchowe kobiety, następująco określone przez Koran: "Całkowicie poddane Bogu, wierzące, gorliwe w modlitwie, okazujące skruchę, pobożne, przestrzegające postu czy to zamężne czy dziewice" (Koran 66/5). Prorok powiedział: "Najlepsza kobieta to ta, na którą jeśli spojrzysz to cię zadowala, a jeśli coś jej każesz to jest posłuszna, a gdy będziesz nieobecny, to ochroni siebie i twój majątek". 2.1.2. Cechy idealnego męża - Wierność i wysoka moralność; - Bojaźń Allaha, gdyż, jeśli on kobitę pokocha, to będzie ją szanował, a jeśli ją znienawidzi, to nie będzie dla niej niesprawiedliwy; Stan majątku, gdyż obowiązkiem mężczyzny jest utrzymywanie rodziny; - Należy także jak w przypadku kobiety starać się, by nie popełnić mezaliansu. Trzeba tu powiedzieć, że zrywanie więzów rodzinnych należy do największych grzechów popełnionych przez ludzi. Prorok wypowiedział nawet: "Nie zazna raju zrywający więzy rodzinne (rahm)". 3 Zawarcie małżeństwa 2.2. Są dwie metody aranżowania małżeństwa; dozwolona „halal” i zakazana „haram”; - halal - można aranżować małżeństwo poprzez sugestie i rekomendacje, jeśli obie strony zgadzają się na to; - haram - zakazana forma aranżowania małżeństwa to taka, w której rodzice wybierają przyszłego małżonka i zmuszają parę, nie dając jej możliwości wyboru. Jednym z warunków, czyniących małżeństwo ważnym, jest zgoda obu stron. Małżeństwo z definicji jest dobrowolnym zjednoczeniem dwojga ludzi. Wg szkoły malickiej wybór partnera przez muzułmankę-dziewicę podlega zgodzie jej ojca lub opiekuna. Służy to trosce o jej interesy i dobry byt. Prorok rzekł: „Wdowa i kobieta rozwiedziona nie powinny ponownie wychodzić za mąż, jeśli nie wyrażą na małżeństwo zgodny”, zaś dziewica nie powinna wychodzić za mąż - aż jej zgoda nie zostanie uzyskana” . Prorok unieważnił małżeństwo dziewczyny, która żaliła mu się, iż jej ojciec zmusił ją do małżeństwa. 3 http://www.ojceimatki.republika.pl/mono/sekty/sekty_islam_malz.htm Małżeństwo tradycyjnie aranżowane jest przez rodzinę. Córce czy synowi wybiera się partnera, najchętniej należącego do tego samego plemienia. Dzieci różnych płci bardzo wcześnie izoluje się do siebie, nawet jeśli więc przyszli małżonkowie są ze sobą blisko spokrewnieni, zazwyczaj się nie znają lub spotykali się tylko we wczesnym dzieciństwie. Pierwszą wizytę składa zazwyczaj matka chłopca matce dziewczyny. Wizytę dlatego składa kobieta, że może obejrzeć i poznać dziewczynę, porozmawiać z nią. W trakcie tej wizyty stara się również dowiedzieć, jakie są oczekiwania drugiej rodziny wobec przyszłego małżonka. Jeśli dziewczyna wydaje się matce odpowiednia, wstępnie przedstawia propozycję. Rodzina dziewczyny zazwyczaj prosi o czas do namysłu. Zanim podejmie decyzję, stara się dowiedzieć jak najwięcej o kandydacie na męża i jego rodzinie. Zasięga informacji w jego miejscu pracy, wśród znajomych i sąsiadów. Zazwyczaj oczekuje się, że przyszły mąż będzie miał nie niższy status społeczny niż przyszła żona. Zbyt szybka decyzja nie jest dobrze widziana, gdyż może świadczyć o chęci pozbycia się z domu córki. Podczas pierwszej wizyty nie musi zresztą dojść do jakichkolwiek zobowiązujących rozmów – po tej wizycie bez narażenia się na uszczerbek na honorze można się wycofać lub usłyszeć odmowę, jeśli na przykład dziewczyna jest już przyrzeczona, komu innemu. Jeśli wstępne działania kobiet są zadowalające, na scenę wkraczają mężczyźni. Ustalają warunki kontraktu ślubnego. O rękę dziewczyny prosi się ojca lub seniora rodu i z tą prośbą występuje zazwyczaj ojciec chłopca. W takim spotkaniu mogą brać udział inni męscy krewni, zarówno ze strony chłopaka, jak i dziewczyny. Pada pytanie o warunki, (które już wcześniej zostały ustalone), ojciec dziewczyny je przedstawia, a ojciec chłopca je przyjmuje. Rodzice przyszłych małżonków szczegółowo omawiają treść kontraktu ślubnego. Można w nim zawrzeć, że mężczyzna nie będzie miał więcej żon, że dzieci w przypadku rozwodu zostają z kobietą, ustala się wysokość mahru, czyli daru ślubnego ofiarowywanego kobiecie przez przyszłego małżonka. Mahr ma stanowić zabezpieczenie dla niej w przypadku ewentualnego rozwodu. Kontrakt reguluje wzajemne prawa i obowiązki współmałżonków i ich potomstwa. Następnym etapem jest podpisanie kontraktu ślubnego i wpłacenie połowy mahru przez rodzinę pana młodego. Ostatecznym potwierdzeniem zawarcia małżeństwa jest podpisanie aktu ślubnego (zazwyczaj w dniu wesela) i samo wesele, w trakcie którego panna młoda przenosi się do domu męża. Małżeństwo w islamie jest kontraktem cywilnoprawnym między mężczyzną a kobietą, a nie sakramentem, jak w chrześcijaństwie. Wesele jest bardzo ważnym wydarzeniem, zwłaszcza w życiu kobiety – przechodzi ona wtedy ze swej rodziny do rodziny swego męża. Uroczystość weselna trwa kilka dni. Pierwszy wieczór nazywa się wieczorem henny – jedną dłoń panny młodej maluje się henną. Panna młoda wieczór ten spędza w domu swoich rodziców, z zaproszonymi kobietami. Z siostrą narzeczonego przewodzi tańcom. Mężczyźni z panem młodym świętują oddzielnie. Następnego dnia mężczyźni i kobiety świętują również oddzielnie, aż do wieczora – gdy kobiety i mężczyźni z jednej rodziny wraz z narzeczoną udają się do domu pana młodego. Niekiedy wesele odbywa się w specjalnym budynku z osobną salą dla kobiet i osobną dla mężczyzn. Ojciec przewiązuje pannę młodą czerwoną wstążką, którą rozcina mężczyzna z rodziny pana młodego. Dziewczyna pozdrawia rodzinę narzeczonego. Potem w dalszym ciągu świętują osobno kobiety i mężczyźni, ale już w domu pana młodego. Ceremonii zaślubin przewodniczy kadi (sędzia). Po modlitwach młodzi są trzykrotnie pytani o zgodę na małżeństwo (jego warunki zostały ustalone wcześniej). Jeśli ją wyrażą w obecności świadków i podpiszą kontrakt ślubny, kadi ogłasza ich mężem i żoną. W wielu krajach, szczególnie w miastach, wesela organizowane są obecnie na wzór europejski. 4 4 http://www.wiez.com.pl/islam/index.php?id=13
