Finanse publiczne – gotowe ściągi

Finanse publiczne – gotowe ściągi
PODATKI - składki publiczno
III.
prawne 3
SPIS TREŚCI
1)
I.
SPIS TREŚCI 1
1)
FINANSE PUBLICZNE 2
podatków: 3
b)
JEDNOŚĆ MATERIALNA 4
c)
ZALETY RESPEKTOWANIA
JEDNOŚCI 4
elementy podstawowe konstrukcji
d)
ZALETY FUNDUSZÓW 4
a)
Składniki finansów publicznych : 2
a)
PODMIOT CZYNNY 3
a.
b)
ŹRÓDŁA PRAWA - Prawo
b)
PODMIOT BIERNY 3
4
Argument priorytetu -
c)
PODMIOT: 3
b.
budżet jest sztywny 4
c)
Funkcje FP (rządu): 2
d)
PODSTAWA 3
c.
dochody o
d)
Podział sektora publ. wg
e)
STAWKA 3
charakterze celowym 4
f)
elementy korygujące wysokość
d.
finansowe (akty prawne) 2
Fedorowicza: 2
II.
2)
PUBLICZNY 2
a)
1)
SEKTOR PRYWATNY 2
2)
SEKTOR PUBLICZNY: (państw i
SYSTEM PODATKOWY 3
e)
FUNDUSZE PARABUDŻETOWE 4
ZASADY PODATKOWE: 3
f)
KLASYFIKACJA FUNDUSZY: 4
a.
zasady skarbowe -
komunalne jednostki nie posiadające
wydajności 3
osobowości prawnej) 2
b.
a)
b)
wg. źródeł dochodów,
4
zasady ekonomiczne
b.
wg. przeznaczenia
środków (różne zadania) 5
a.
państwowa 2
c.
b.
samorządowa 2
społeczna 3
rozliczania się z budżetem. 5
Problem uchylania się od podatków
d.
Dochody publiczne 2
3)
c.
3
DANINY
(a).
4)
ogólne) 2
wg. sposobu
wg, okresu istnienia
ubezpieczeniowymi) 2
składki prywatno -
prawne - opłaty 2
f.
wg. zasięgu
terytorialnego funduszy 5
ujawniania się dochodu 3
g)
FUNDACJA 5
a.
dochód powstający 3
2)
b.
dochód uzyskany 3
pozabudżetowa, brutto czy netto) 5
c.
dochód
3)
zasada zupełności (gosp.
zasada szczegółowości (klasyfikacja
budżetowa) 5
akumulowany w postaci majątku 3
Dochody majątkowe i
wg. szczebli
tworzenia funduszy 5
SYSTEMY PODATKOWE I
a)
prawene (poza składkami
d.
e.
TENDENCJE HARMONIZACYJNE 3
składki publiczno
(c).
reakcje na rosnącą obciążenia
podatkowe 3
podatki (cechy
(b).
c.
zasada warunkowo -
5
a)
PUBLICZNE 2
dochód wydatkowany
KLASYFIKACJA BUDŻETOWA: 5
dochody płynące z nadwyżki
d.
przedsiębiorstw publicznych. 2
(podatki obrotowe - pośrednie) 3
a.
PODMIOTOWA 5
Funkcje finansów : 3
b.
PRZEDMIOTOWA 5
1)
Funkcja alokacyjna 3
c.
RODZAJOWA 5
2)
Funkcja redystrybucyjna 3
4)
programowania (plany jedn. wielo letnie) 5
różne formy dochodu
e.
IV.
majątkowych: 2
dywidendy z majątku
(d).
ulokowanego 2
a)
Redystrybucja bezpośrednia 3
(e).
b)
Redystrybucja pośrednia 3
dochody z
3)
udzielonego kredytu. 2
c)
a.
3
FORMY WŁASNOŚCI 2
WOLFRAM ENGELS
- ekwiwalentmość 4
podatku 3
SEKTOR PRYWATNY i
a.
b.
wydatki ostateczne
Ogólna
charakterystyka podstawowych
Zasady równowagi budżetowej: 5
2)
restryktywna 4
a)
3)
polityka fiskalna 4
PUBLICZNYCH 5
a)
Podział polityki fiskalnej: 4
a.
Prawo Wagners z
VIII.
FINANSE LOKALNE 5
USTAWA O FINANSACH
Polityka państwa: 5
IX.
polityka aktywna 4
1)
Cele rachunkowości społ: 5
TEORIA WYBORU
2)
Funkcje FP z punktu widzenia
(k).
WYDATKÓW 2
PUBLICZNEGO 4
PAŃSTWO WG.
(a). przyczyny o
(l).
charakterze ekonomiczno-
BEUCHAMAN 4
systemu: 6
3)
Cele państwa : 6
4)
Polityka finansowa 6
społecznym (techniczne) 2
(a). PAŃSTWO
(b). przyczyny polityczne
PROTEKCYJNE 4
a)
Teoria Keysa 6
2
(b). PAŃSTWO
b)
Klasycy 6
(c). Przyczyny
PRODUKCYJNE 4
b.
historyczno-
d.
1)
Wydatki a polityka
polityka pasywna 4
Dobra publiczne, 4
(g).
Wg Keynsistów: 2
b)
Dobra publiczne w sensie ścisłym 4
(h).
Wg Monetarystów: 2
c)
Dobra publiczne drugiego rzędu : 4
Wydatki a polityka
d)
Zawodność rynku w produkcji dóbr
e.
Teorie Roli Państwa 6
Dobra prywatne, 4
2)
gospodarcza. 2
5)
PODZIAŁ DÓBR: 4
VI.
socjologiczne. 2
publicznych 4
socjalna 2
W rozumieniu wąskim
BUDŻET PAŃSTWA 4
VII.
zasada jedności (fundusze PARA
1)
2
(j).
Deficyt budżetowy 5
c)
ekspansywna 4
1892 r. WZROST
(i).
b)
1)
kategorii wydatków 2
(f).
USTAWA BUDŻETOWA na 1998
Dz. 28 poz. 156 5
4
(nabywcze) 2
c.
a)
RODZAJE POLITYKI PAŃSTWA
V.
2
Wzajemne związki między różnymi
Planowanie roczne 5
zasada równowagi 5
5)
funkcjami finansów : 3
Wydatki transferowe
zasada planowania i
a.
Funkcja stabilizacyjna 3
a)
WYDATKI: 2
a)
W szerszym
aspekcie 2
BUDŻETOWE) 4
a)
JEDNOŚĆ formalna 4
więcej materiałów i notatek na www.wkuwanko.pl
1
Finanse publiczne – gotowe ściągi
FINANSE PUBLICZNE
Państwo nie jest jedynym związkiem związków
publiczno-prawnych.
Obok
samorządu
terytorialnego,
samorządu
zawodowego,
samorządu
gospodarczego,
samorządu
wyznaniowego, izby przemysłowo handlowe.
Cechy:
- zdeterminowane przez interes i interwencję
państwa
- są fin ogólnymi społeczeństwa, nie są nastaw na
zysk
- państwo ma prawo zebrać podatki ale nie ma
prawa ich wydatkować
FINANSE PUBLICZNE - zasoby pieniężne
gromadzone i rozdzielone przez podmioty
sektora publicznego w celu realizacji zadań
publicznych.
FINANSE PUBLICZNE - zespół zjawisk
ekonomiczno związanych z gromadzeniem i
dzieleniem
zasobów
pieniężnych
przez
podmioty sektora publicznego.
Różnica między sektorem publicznym a
prywatnym między innymi dotyczy transferów.
FINANSE PUBLICZNE są to zasoby pieniężne zw.
publicznoprawnych czyli państwa, samorządów
terytorialnych, gospodarczych i zawodowych,
ubezpieczeń społecznych, fundacji i związków
wyznaniowych.
FINANSE PUBLICZNE - stanowią gałąź prawa
publicznego którego przedmiotem badania są normy
dotyczące publicznych zasobów pieniężnych i ich
wydatkowanie.
Składniki finansów publicznych :
- budżet państwa – z tego finansowane są instytucje
budżetowe : policja, wojsko,
- budżety gmin – z tego finansowane są :szkoły,
straż pożarna, straż miejska, oświetlenie ulic,
drogi lokalne
- budżety regionalne – w Polsce nie występują (USA
– stany)
- pozabudżetowe fundusze celowe – na specjalny cel
– fundusz ubezpieczeń społecznych, Państwowy
fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych,
fundusz ochrony I gospodarki wodnej, fundusz
rewaloryzacji zabytków Krakowa I inne
- finanse ubezpieczeń społecznych – z przymusu
ubezpieczeń prowadzonego przez państwo,
odpowiedzialność państwa za wypłatę świadczeń
ŹRÓDŁA PRAWA
- Prawo finansowe (akty
prawne)
- ustawa zasadnicza
- ust sejmowe
- rozporządzenie RM i Min Fin
- zarządzenia MF
- uchwały Rad Gmin
- akty normatywne prawa międzynarodowego
Konwencja Wiedeńska
(związane z opłatami podatkowymi)
Korzystamy z praw: celnych , podatk, bankowych,
walut, dewiz, skarb, międzyn prawa fin.
Funkcje FP (rządu):
przedsiębiorstw utrzymujących się z
zysku, wydających swe przychody na
zakup dóbr konsumpcyjnych.
W zakresie sektora prywatnego w zależności
od form własności:
- spółdzielcze spółki - - osób fizyczne
prowadzące działalność gospodarczą
SEKTOR PUBLICZNY: (państw i komunalne
jednostki nie posiadające osobowości
prawnej)
- podmioty sektora publicznego nie działają w
celu osiągnięcia zysku, Newad jeżeli maja
zewnętrzną
formę
przedsiębiorstw
(wykluczenie zysku).
- funkcjonują dla dokonania redystrybucji wytworzenia dóbr i usług, które nie powinny byc
prywatyzowane lub ni powinny być zaspokajane
na rynku - zbiorowa konsumpcja.
a)
FORMY WŁASNOŚCI
państwowa
samorządowa
1.
składki prywatno - prawne - opłaty
Określony kształt państwa określają jakie
zadanie
obciążają
państwo.
Wydatki
przybierają dwie postacie.:
a.
Wydatki transferowe
W obrębie sektora prywatnego wyodrębniamy:
- przedsiębiorstwa - wytwarzające w celu
sprzedarzy z zyskim.
- gospo. domowe - nastawione na indywidualną
konsupkcję (potrzeby zaspokajane przez zakup
dóbr i usłg na rynku)
–
zalicza się gospodarstwa domowe,
pracowników otrzymujących płace z
pracy, emerytów ,rencistów, właścicieli
WYDATKÓW
ubezpieczeniowymi)
podatki (cechy ogólne)
Pieniądze na:
- państwo
- samorządy
- podmioty gosp dział na rzaecz społ
ZUS - wył z gosp rynkowej
SEKTOR PRYWATNY
Prawo Wagners z 1892 r. WZROST
składki publiczno prawene (poza składkami
Dochody publiczne są najczęściej transferami i
występują
w
postaci
podatków,
opłat
publicznych. Obciążają wszystkie podmioty
gospodarcze, kredyty publiczne dywidendy
.Przepływy tych środków uregulowane są
przepisami prawnymi. Opłaty za usługi oraz
dochody o charakterze ekwiwalentnym np.
wynikają z wynajmu. Dochody publiczne
składają się z kilku grup dochodu z których
najważniejsze są DANINY PUBLICZNE.
Daniny publiczne, maja atrybut przymusowości,
są to przymusowe pieniężne świadczenia, które
odpowiednie osoby na podstawie odpowiednich
przepisów musza wnosić do systemu
publicznego.
DANINY PUBLICZNE
Dochody majątkowe i dochody płynące z nadwyżki
1)
wydatków
Nieustannego wzrostu wydatków publicznych.. W
XX w potwierdzało to prawo, a odzwierciedlają to
wskaźniki względne. Na początku XX stosunek
wydatków. publicznych do dochodu narodowego
stanowił 10% natomiast w latach 60-70 50% i
więcej.
Przyczyny wzrostu dochodów:
przyczyny o charakterze ekonomicznospołecznym (techniczne)
Upatruje się w tym, że w z jednej stronny rosną
oczekiwania społeczne w zakresie obowiązków
opiekuńczych państwa, a równocześnie koszt
tych zadań jest większy. Postęp techniczny
pociąga za sobą koszty realizacji (koszt badań
podstawowych, wzrost wykorzystania postępu
technicznego,
np.
w
zrost
wydatków
zbrojeniowych.
przyczyny polityczne
Reorientacja w podejściu do koncepcji państwa
Keynes. Państwo nie może pozastawiać
gospodarki na pastwę mechanizmu rynkowych.
Niezbędna rola państwa przy organizowaniu
porządku i bezpieczeństwa.
Przyczyny historyczno-socjologiczne.
Ministerstwa
obciążały
kolejne
budżety
wydatkami na obsługę długu. Socjologiczny
aspekt to struktura adm. fin. publicznych ma
tendencje do rozrastania się.
Pewien poziom wydatków publicznych jest
ograniczony możliwościami finansowymi. Nie
należy przekraczać maksymalnego poziomu
obciążeń fiskalnych, gdyż konsekwencje
niekorzystnej
społeczeństwa
zaczynają
przeważać nad korzyściami społecznego
wzrosty wydatków. Ta granica jest zmienna
płynna.
Wydatki a polityka gospodarcza.
CELE:
- finansowanie lub bezpośrednia realizacja zadań
postawionych przed rządem przez sejm (ustawy i
uchwały)
- tworzenie tzw. planów finansowych
wydatki dotacje jednostek gospodarczych budżetu,
fund celowe, jednostki pozabudżetowe
Sektor publiczny to instytucje państwowe i
samorządowe, nie prowadzące działalności
zarobkowej, jednostki wojskowe, straż pożarna,
państwowe szkoły i inne, dochody tych
jednostek biorą się głównie z podatków i innych
przymusowych opłat, wydatki to emerytury,
renty sprzęt dla jednostek publicznych, typu
wyposażenie i płace dla pracowników
zatrudnionych w danym sektorze.
Dochody publiczne
- płatnicza
- oszczędnościowa
- akumulacja bogactwa
- kredytowa
- zabezp społ
- polit gosp - wzrost gosp
Funkcje rządu:
- alokacyjna (kształt podatk i wydatków)
- redystrybucyjna (korygowanie
- stabilizacyjna (ogr infl i bezr, stabil cen, wzrost
dochodu państwa)
Podział sektora publ. wg Fedorowicza:
SEKTOR PRYWATNY i PUBLICZNY
jedzenie. Wydatki osobowe - opłaca się czas,
wykształcenie, wiedzę człowieka.
Wydatki na przedsiębiorstwa publiczne - są to
przedsiębiorstwa stanowiące własność lub
samorządu terenowego. Na początku lat 90 we
Francji - w budżecie - dotacje do
przedsiębiorstw prywatnych w zagrożeniu
bankructwem - ochrona przez dotacje,
przedsiębiorstwo musi wystąpić do rządu z
uzasadnieniem prośbą o dotacje.
Wydatki publiczne są to dotacje zasiłki ,
stypendia, renty ,emerytury o charakterze
ekwiwalentnym, lub kredytowym.
- emeryt, renty, zasiłki (45%)
- szkolnictwo
- wynagrodzenie sfery budż (16%) (urzędnicy
państwowi szczebla centr i szkoln śred i wyższe)
- obsługa długu publicznego
Ogólna charakterystyka podstawowych kategorii
przedsiębiorstw publicznych.
różne formy dochodu majątkowych:
dywidendy z majątku ulokowanego
dochody z udzielonego kredytu.
ŹRÓDŁA PRZYCHODÓW:
- podatki, ZUS
- z gospodarstw pozabudżetowych (np przedszkola)
- z prywatyzacji
WYDATKI:
Przesuniecie siły nabywczej do innego
podmiotu
odbiorcami
są
gospodarstwa
domowe, które otrzymują ze środków
publicznych emerytalnych, renty, zasiłki,
stypendia, itd. O wykorzystaniu tych środków
decydują sami odbiorcy. Przesuniecie siły
nabywczej dokonuje się w instytucjach
budżetowych. Jest to płatność na rzecz sektora
prywatnego. Bezzwrotne przekazanie funduszy
z sektora państwowego do przedsiębiorstw
prywatnych - metodą uznaniową.
wydatki ostateczne (nabywcze)
Wydatki na utrzymywanie instytucji, które
świadczą usługi nieodpłatnych np. szkoła,
Budżet dokładnie określa na co fundusze mają
być przeznaczone. Zakup czegoś, leki,
Główne argumenty
liberalnej teorii.
Wg Keynsistów:
postkeynsowskiej
i
Równowaga i wzrost gospodarczy zależy od pop
globalnego, bez ingerencji państwa gospodarczy nie
może
sprawnie
funkcjonować,
zwolennicy
opodatkowania,
prod i bezr określ przez D glob, występ zmienna
ilość p w obiegu;
Wg Monetarystów:
W długim okresie gospodarka ustabilizuje się bez
pomocy państwa, stworzenie warunków do wolnego
rynku, państwo powinno zapewniać ochr zew i
wewnętrznych;
Prawo Wagnera - wraz z rozw państwa rosną jego
wydatki
Rachunkowość społeczna: (R.Stone 1913) rejestr
strumieni wartości przepływających pomiędzy
podmiotami gosp, dot sys liczenia dochodu
narodowego;

istota sporu o interwencjonizm państwa

przykłady interwencji i gałęzie i kraje

nauka o subwencjach (ustawa o dotowaniu)
Wydatki a polityka socjalna
W rozumieniu wąskim
Realizowanie
transferów
zapewniających
utrzymanie odpowiedniego poziomu życia.
W szerszym aspekcie
Wydatki ostateczne lub nabywcze - nakłady
poniesione w celu utrzymania instytucji
budżetowych które nieodpłatnie dostarczają
usług.

ekstremalne
stanowisko
państwo
opiekuńcze i państwo dystansujące
więcej materiałów i notatek na www.wkuwanko.pl
2
Finanse publiczne – gotowe ściągi





czy państwo powinno zajmować się
ochroną społeczną itd.
w jakich dziedzinach jakie działania
powinno
podejmować.,
edukacja,
sluzba zdrowia,
publiczna ochrona zdrowia: składka na
fundusz ubezpieczeniowy - w rękach
kas chorych (CELOWA SKŁADKA)
kultura- publiczne biblioteki, muzea,
komercjalizacja, rozrywka, rekreacja,
sponsoring,
edukacja - dofinansowanie publiczne
zmieniające się wraz ze stopniem
edukacji.
Problem uchylania się od podatków


d)
1.
2.
3.
4.
PODATKI - składki publiczno prawne
Postać najczęściej składek ubezpieczeniowych:
przymusowe, jednostronnie ustalone, charakter
celo3wy.
PODATKI - konstrukcja podatków, ogólne
cechy podatków - pieniężne, świadczenia
bezzwrotne.
2)
elementy podstawowe
podatków:
b)
PODMIOT CZYNNY
konstrukcji
każdy podatek rodzi reakcje negatywną
psychologicznie, więc uchylanie się od
podatku jest reakcją naturalną.
Prawo narastającego oporu. W miarę
wzrostu
wydatków
publicznych
występują ze strony państwa tendencje
do podniesienia podatków (stawek) to
budzi narastający opór wobec podatków
reakcje na rosnącą obciążenia podatkowe
dostosowanie się
odrzucenie podatków - manipulowanie
płacowe
uchylanie się od podatku w sposób
legalny
wykrycie
wszystkich
możliwości.
nielegalne uchylanie się od podatków :
 ukrywanie działalności finansowej
 uchylenia od obowiązku
 częściowe nie regulowania
 uchylanie
się
od
działalności
gospodarczej
SYSTEMY PODATKOWE
HARMONIZACYJNE
I
TENDENCJE
(Rodzaje podatków)
e)
ujawniania się dochodu
Najbardziej znane klasyfikacje - wg. ujawniania
się dochodu. Wszystkie podatki są dochodowe.
c.
dochód powstający
Podatkobiorca (państwo, samorząd),
PODMIOT BIERNY
dochód uzyskany
Ponoszący ciężar obciążeń - Płatnik - oblicza i
przekazuje podatek (pracodawca podatnik
ponosi ciężar)
PODMIOT:
dochód akumulowany w postaci majątku
Def. zjawiska gospodarczego z którego prawo
wiąże powstanie obowiązku podatkowego,
dochów, obroty, majątek.
PODSTAWA
Systemy podatkowe są dość zróżnicowane w
UE dotyczy to nawet samych nazw podatków,
najwięcej różnic występuje w podatkach
samorządowych i lokalnych.
Jednolita systematyka podatków OECD.
1.
podatki z tytułu dochodów i zysków
kwota - 1000
2.
(podtaki
od
płac)
składki
ubezpieczeniowe - 2000
3.
podatki
płacone
tylko
przez
pracodawców, podatki od płac lub
zatrudnionych 3000
4.
podatki majątkowe
5.
podatki (obrotowe( od towarów i usług
5000
6.
inne podatki - zbiór
Największe wymagania unifikacyjne dotyczą
podatków pośrednich.
Władze EWG harmonizują potraktowały jako
sprawę priorytetową:
1.
przybliżenie
poziomu
stawek
podatkowych
2.
zredukowanie liczby i przybliżenie
poziomu stawek ulgowych
3.
liczba dóbr i usług objętych ulgami i
stawkami nie zbyt duża (1/3 obrotu)
Podatek dochodowy od osób fizycznych. W
Szwecji przeciętna stopa opodatkowania
sektora prywatnego - najwyższa, natomiast w
Hiszpanii jest stosunkowo najniższa stopa
podatkowa. Najniższe opodatkowanie w Japonii
25%.
prowadzi do ustalenia podatków jest to
konkretna wielkość dochodu, obrotu czy
majątku.
STAWKA
Kiedyś powszechnie kwotowe obecnie głównie
procentowe - progresywne, proporcjonalne.
elementy korygujące wysokość podatku
- zwolnienia - podmiotowe, przedmiotowe
(koszty
uzyskania,
odliczenia).
ulgi
zmniejszające kwotę obliczanego podatku,
warunki terminu płatności.
SYSTEM PODATKOWY
- zbiór podatków występujących w kraju i w
danym czasie. Teoria podatku jedynego (Artur
Smith - podatek rolowy) obecnie można mieć
na myśli podatek obrotowy. Średnio w
państwach mamy odczynienia z 30 podatkami.
c)
ZASADY PODATKOWE:
1.
tradycyjne zasady
2.
równości
3.
dogodności.
Historia podatków sprawiedliwych:
Za Piasta – wszyscy równe
Potem – określony %
Obecnie - progresywne – zgodnie z teorią
malejących dochodów
b.
zasady skarbowe - wydajności
dochód wydatkowany (podatki obrotowe pośrednie)
Powszechność (równość obciążeń)
sprawiedliwość podatkowa.
Pojęcie i wady podatków bezpośrednich i
bezpośrednich bezpośrednie mają więcej wad
niż zalet. Natalia gaj do zasady podatkowych
dodaje zasady systemu wielosegmentowego.

system podatków spójny wewnętrznie (w
obrębie systemu danego kraju - unikanie
wielokrotnego opodatkowania

- unikanie zcentralizowanych zniżek

polityka fiskalna powinny być zgodne z
polityką pieniężną

synchronizacja systemów podatkowych z
zagranicą

Przepisy podatkowe muszą mieć rangę
ustawową.
Funkcja redystrybucyjna
Polega
na
wtórnym
podziale
dochodów
ukształtowanych przez rynek w podziale
pierwotnym.

zróżnicowane dochody pracowników
w postaci płac,

zróżnicowane
dochody
przedsiębiorców w postaci zysku,

dochody rentierów w postaci odsetek
, dywidend, czynszu wynajmu lokalu,
z dzierżawy.
Państwo poprzez finanse publiczne zmienia rozkład
dochodów ukształtowany przez rynek. Mechanizm
rynkowy doprowadza do silnych kontrastów –
bogactwa i nędzy. Państwo dokonuje korekty,
zmniejszając dochody najbogatszych, podnosząc
dochody uboższych. Redystrybucja odbywa się
poprzez system podatkowy, według progów
podatkowych i system ubezpieczeń społecznych.
Funkcja redystrybucyjna może być wykonywana
przez narzędzia redystrybucji bezpośredniej i
pośredniej.
f)
Redystrybucja bezpośrednia
polega na kierowaniu środków pieniężnych do
potrzebujących
(wszelkiego
rodzaju
zasiłki
rodzinne, pielęgnacyjne, )
Redystrybucja pośrednia
polega na bezpłatnym lub częściowo płatnym
korzystaniu z dóbr przekazywaniu towarów lub
usług (dopłaty do wczasów, talony żywnościowe,
mieszkania kwaterunkowe, opiekunka społeczna).
Funkcja stabilizacyjna
Polega na oddziaływaniu na gospodarkę poprzez
instrumenty finansowe (podatki i wydatki rządowe) i
pieniężne. Gospodarka pieniężna rozwija się w
sposób
nierównomierny,
zachodzi
zmiana
aktywności społecznej. Od 1825r. obserwowane są
wahania tej aktywności w czasie.
Gospodarka rynkowa przechodzi przez 4 fazy cyklu
koniunkturalnego :
1 faza wysoka koniunktura – najwyższy poziom
aktywności, produkcji, dochodu narodowego
2 faza załamanie gospodarcze – recesja
gospodarcza, kryzys
3 faza depresja – dno kryzysu
4 faza ożywienie – ekspansja gospodarcza.
Gospodarka rozwija się w sposób cykliczny a nie
równomierny według
ekonomistów klasycznych – A. Smith, D. Rikardo –
są czynniki zewnętrzne, np. nadmiernie dobre
urodzaje w rolnictwie, wynalazek rewolucjonizujący
produkcję, wojny, decyzje banków. Prowadzenie
polityki jest niepotrzebne.
zwolenników Keysa – Milton, Freedman –
przyczyny kryzysów gospodarczych tkwią w samej
gospodarce, rozbieżność między globalnym
popytem i podażą, więcej firmy produkują niż
zbywają. Można je wyeliminować polityką
gospodarczą.
Potencjalny PNB = ok. 96 % zasobów siły roboczej
x normalna liczba godzin pracy w roku x normalny
poziom wydajności pracy.
Produkcja rzeczywista jest niższa od produkcji
potencjalnej, nosi nazwę luki recesyjnej.
g)
Wzajemne
związki
między różnymi
funkcjami finansów :
zasady ekonomiczne
Nie wymuszały wymiany w sposób znaczący,
(łatwość)
zasada warunkowo - społeczna
Funkcja alokacyjna określa które dobra mają być
zakwalifikowane jako dobra prywatne, a które jako
dobra publiczne. Kluczowe pojęcia : dobro prywatne
i dobro publiczne.
Funkcje finansów :
1. alokacyjna
2. redystrybucyjna
3. stabilizacyjna
realizowane są poprzez finanse publiczne, na które
składają się finanse związków publiczno- prawnych
(finanse jednostek państwowych, samorządu gmin)
3)
Funkcja alokacyjna
Alokacja – rozmieszczenie, rozdysponowanie
czynników
wytwórczych
między
różne
zastosowania, rozdysponowanie między produkcję
dóbr prywatnych I dóbr publicznych
Czynniki wytwórcze rzeczowe I ludzkie mogą być
nakierowane do produkcji dóbr prywatnych lub
publicznych. W gospodarce rynkowej odbywa się to
poprzez zakup i sprzedaż czynników wytwórczych.
W gospodarce nakazowej odbywało się przez
decyzje władzy gospodarczej.
Funkcje wzajemnie się przenikają. Wypełnianie
jednej funkcji pozwala lepiej wypełniać drugą.
sprzężenie dodatnie powodują :
1. Realizacja funkcji alokacyjnej sprzyja realizacji
funkcji redystrybucyjnej - funkcja alokacyjna polega
na
dostarczaniu
dóbr
publicznych,
dóbr
finansowanych
podatkami,
dóbr
bezpłatnie
udzielanych potrzebującym, funkcja redystrybucyjna
polega na zmniejszaniu rozpiętości dochodowych,
jeżeli na wyższym poziomie będzie funkcja
alokacyjna łatwiej będzie osiągnąć funkcję
redystrybucyjną, jeśli zaś jest dużo dóbr publicznych
automatycznie
zwiększają
się
rozpiętości
dochodowe
2. Stosowanie polityki stabilizacyjnej jednocześnie
spełnia funkcję redystrybucyjną – funkcja
stabilizacyjna polega na oddziaływaniu w kierunku
zwiększania stabilnego popytu, odbywa się to m.in
przez zasiłki dla bezrobotnych, kiedy globalny popyt
jest większy łatwiej pobudzić gospodarkę, z kolei
zasiłki powodują zmniejszenie dysproporcji w
dochodzie, jednocześnie realizuje się politykę
redystrybucyjną, politykę zmniejszania rozpiętości
dochodowych
więcej materiałów i notatek na www.wkuwanko.pl
3
Finanse publiczne – gotowe ściągi
Sprzężenie ujemne powodują
1.
Wszystkie funkcje pociągają za sobą
wydatek, który bierze się z podatków czy
też innych przymusowych świadczeń
ludności
i
występuje
naturalna
konkurencja o środki. Podnoszenie
zasiłków w celu realizacji funkcji
redystrybucyjnej może zabierać środki
do realizacji jakiejś roboty publicznej,
czyli funkcji stabilizacyjnej.
2.
Funkcja redystrybucyjna ma na celu
zmniejszanie rozpiętości dochodowych,
to wymaga kierowania na rzecz
obywateli różnych świadczeń, przesadna
troska przeszkadza w realizacji funkcji
stabilizacyjnej ponieważ nie motywuje do
pracy, przedsiębiorczości.
RODZAJE POLITYKI PAŃSTWA
4)
restryktywna
Stosowana polityka restryktywna ma za zadanie
stopowanie sztucznie ożywionej gospodarki.
Państwo ogranicza roboty publiczne, wydatki
rządowe spadają, podnosi podatki, większe podatki
wiąże się mniejszą zachętą do inwestowania.
Polityka monetarna – państwo oddziałuje podażą
pieniądza (MS), poprzez politykę banku centralnego.
polityka fiskalna
h)
Sworznie
warunków
dla
należytego
wykorzystania czynników produkcyjnych KEYNES - szczególnie praca
oddziaływanie na strukturę PKB
Zapobieganie procrsom inflacyjnym poprzez
dbałości o równowagę oraz ograniczenie
inflacyjnych narzędzi finansowych.
Podział polityki fiskalnej:
d.
polityka aktywna
2.
3.
5)
Dobra prywatne,
Stanowią większość dóbr ogółem, charakteryzują się
tym, że ich produkcja jest sprawą indywidualną
jednostek lub grup. Państwo i gminy się tym nie
zajmują. Przykładem dobra prywatnego jako towaru
niech będzie zegarek, w produkcję którego nie
miesza się państwo ani też nie obchodzi go sprzedaż.
Przykładem dobra prywatnego jako usługi niech
będzie usługa fryzjerska, z której to usługi
korzystają różni klienci.
1.
docierają
do
odbiorców
za
pośrednictwem rynku, popytu i podaży,
ceny.
2.
nabywca jest ich decydentem i
dysponentem, a tym samym wyklucza
innych z konsumpcji.
3.
mają jednakową cenę dla nabywców w
danym miejscu i czasie.
Dobra publiczne,
ekspansywna
Stosowana polityka ekspansywna ma za zadanie
pobudzanie gospodarki.
Może występować jako polityka fiskalna, która przy
pomocy instrumentów finansowych jak wydatki
rządowe, zmniejszanie podatków, wydatki w postaci
zamówień rządowych, robót publicznych oddziałuje
na gospodarkę.
Produkcja rzeczywista jest wyższa od produkcji
potencjalnej nosi nazwę luki inflacyjnej, idzie w
parze z wykorzystywaniem czynnika ludzkiego,
zachęcani wysoką płacą emeryci rezygnują z
emerytury, w systemie akordowym wyższe stawki,
godziny nadliczbowe.
1.
PODZIAŁ DÓBR:
Polega na konkretnej decyzji w celu wywołania
konkretnego efektu (dotacje do cen, roboty
publiczne, dopłaty z budżetów gmin do płac
bezrobotnych
Janes Buchnam zwraca uwagę mankamenty polityki
aktywnej nie jest tak, że mechanizm rynkowy jest
napiętnowany jakimiś skazami. Teoria oparta na
krytycznej ocenie niedoskonałości działania
urzędników (członków parlamentu) - nie mają
pełnej informacji - decyzje podejmowane są
subiektywne.
TEORIA WYBORU PUBLICZNEGO
Urzędnicy wskazują skłonność rozszerzenie
wydatków. Buchman twierdzi, że w społeczeństwie
demokratycznym istnieje pewien konflikt miedzy
tymi, którzy decyzje podejmują a tymi którzy
podlegają (odbiorcy decyzji). Ludzie przy
podejmowaniu decyzji nie zawsze kierują się zasadą
subiektywnej użyteczności.
PAŃSTWO WG. BEUCHAMAN
(a). PAŃSTWO PROTEKCYJNE
Jest to państwo którego rola polega na tworzeniu i
ochronie, sprawiedliwego i skutecznego porządku
prawnego chroniącego rynek.
PAŃSTWO PRODUKCYJNE
Pieniądze jako podmiot gospodarczy zajmuje się
produkcja, dystrybucja dóbr publicznych.
polityka pasywna
Polega na tworzeniu ogólnych norm prawno
systemowych powodujących określone reakcje (np.
wprowadzenie progresji podatkach w okresach
koniunktury i okresach recesji. Automatyczne
stabilizatory nie wymagają decyzji, liberałowie
opowiadają się za polityką pasywną.
Produkcja nie może być sprawą prywatną, musi być
sprawą zbiorowości, występują one jako dobra w
wąskim i szerokim rozumieniu. Przykładem dobra
takiego niech będzie bezpieczeństwo obywateli,
którego nie jest w stanie zapewnić jednostka.
Państwo prowadzi w tym kierunku politykę mającą
na celu również zawieranie sojuszów, prowadzenie
działalności wywiadowczej, utrzymywanie straży
granicznej przed napływem obcych i sprowadzaniem
np. .materiałów radioaktywnych, utrzymywaniu
Sądów, policji, więzień, zabezpieczeniu się przed
epidemiami-kwarantanna,
obowiązkowe
szczepienia.
Istnieje pewien obszar działalności państwa w
którym nikt go nie zastąpi.
Dobra, które mogą być dobrami tak prywatnymi, jak
i społecznymi, np. oświata, służba zdrowia.
Przykład dobra publicznego, z którego korzystamy
indywidualnie – park w Łazienkach, wezwanie
pogotowia
Dobra publiczne w sensie ścisłym
Dobra uznana za niezbędne realizowane przez sektor
publiczny, są obszary działalności uznane za
niezbędne dla państwa.
Cechy dóbr publicznych - (dobra nie mierzalne
dobra bezpłatne) wykluczenie rywalizacji w
konsumpcji, brak środków finansowania nie
wyklucza z ich korzystania.
Dobra publiczne drugiego rzędu :
Dobra z wyboru - dobra i usługi związane z
edukacja, ochrona zdrowia, kultury, zakłady opieki
społecznej. Można te usługi prywatności, ale czy
taka postać państwa jest odpowiednia. Zwolennicy
państwa opiekuńczego są za bezpłatnymi usługami
socjalnymi. Obok instytucji publicznych mogą
funkcjonować zakłady prywatne, ale nie mogą one
być jedyne.
Przykład dobra prywatnego, z którego korzystamy
zbiorowo – wycieczka z biurem podróży
1.
nie przechodzą przez rynek, ich
regulatorem jest mechanizm polityczny.
2.
nie można ich nabywać, jedynie
korzystać z nich. Nie zachodzi trwałe
wykluczenie z konsumpcji, np. książki w
bibliotece, jedynie tymczasowe.
3.
nie
mają
rzeczywistych
cen
(bezpośrednio nie płacimy za usługi
straży
pożarnej),
ich
ceną
są
przymusowe świadczenia obywateli.
Zróżnicowane świadczenia nie są
adekwatne do korzystania z nich. (
quasicena, cena publiczna ).
Zawodność rynku w produkcji dóbr publicznych
1. Ograniczone dochody, ograniczają dostęp do:
usług medycznych, edukacyjnych
2. Swoboda wyboru jednostki w korzystaniu z usług,
np. wezwanie straży pożarnej, wyrobienia sobie
emerytury. Państwo przymusowo zapewnia środki
do życia, na wypadek bezrobocia, starości,
pobierając składki na ubezpieczenie społeczne i inne
3. Gdyby dobra publiczne były płatne, problemem
stałaby się forma pobierania opłat za korzystanie z
nich, np. jak pobierać opłaty za korzystanie z
oświetlenia ulicznego – skarbonka?
4. Mechanizm rynkowy działa na zasadzie
maksymalizacji zysku, nie bacząc na efekty uboczne
działalności, np. prowadzenie pasieki daje przychód
w postaci miodu oraz skutek uboczny w postaci
zapylania drzew owocowych, wyższych plonów w
sadach, zatrucie środowiska naturalnego w postaci
ścieków, odpadów radioaktywnych
5.
Mechanizm
polityczny.
W
systemach
demokratycznych
wielkość
produkcji
dóbr
publicznych a tym samym wielkość podatkowych
obciążeń obywateli zależy od woli wyborców.
Poprzez :
Wybór partii politycznej (socjaldemokraci) w drodze
wolnych wyborów, która opowiada się za wysokimi
świadczeniami
społecznymi,
państwem
opiekuńczym i pobieraniem wysokich opłat od
obywateli lub wybór partii zakładającej niewielkie
podatki ale i niskie świadczenia społeczne
(liberałowie).
Grupy nacisku, organizacje społeczne, wolną prasę,
interpelacje poselskie,
BUDŻET PAŃSTWA
6)
zasada jedności
BUDŻETOWE)
i)
JEDNOŚĆ formalna
(fundusze
PARA
Wszystkie dochody i wydatki publiczne powinny
być formalnie ujęte w jednym akcie prawny,
JEDNOŚĆ MATERIALNA
Nie powinno istnieć poza funduszem budżetowym
żadne inne zasoby wyodrębnione na odrębnych w
innych
formach.
Wyklucza
fundusze
pozabudżetowe.
Naruszenie jedności:

nie łamie zasady jedności istnienia obok
budżetu państwa budżetów samorządowych.

Natomiast sprzeczne jest istnienie funduszy
pozabudżetowych.

Budżety uchwalane z podziałem na dochody i
wydatki (zwyczajne i nadzwyczajne), (bieżące
i kapitałowe), (eksploatacyjne i inwestycyjne)
Fundusze pozabudżetowe - ich nadmiar narusza i
zamazuje równowagę i jedność budżetu.
ZALETY RESPEKTOWANIA JEDNOŚCI
orientacja władz publicznych decydujących o
budżecie,
możliwość
kontrolowania
równowagi budżetowej.
2.
znacznie łatwiejsza możliwość kontroli
dyscypliny budżetowej.
3.
ułatwienie dla ministerstwa finansów
spójnej, kompleksowej polityki budżetowej
4.
możliwość nadania gos. finansowej większej
elastyczności - dostosowania budżetu w
trakcie jego wykonywania do jego
nieoczekiwanych zmian.
ZALETY FUNDUSZÓW
1.
e.
Argument priorytetu -
Np. zwiększenie na edukacje, lecznictwo.
tworzymy fundusz, żeby zabezpieczyć wydatki
na kulturę , zabezpieczyć wydatki na zdrowie.
Niebezpieczeństwo konkurencji priorytetów,
kultura - policja. Możliwość zabezpieczenia
środków na ważne zagrożenia
budżet jest sztywny
Bo jest podzielony na małe szufladki i nie
można łatwo przenosić środków. Fundusze
usztywniają budżet bo nie maja tych ściśle
określonych podziałów środków na konkretne
cele.
dochody o charakterze celowym
Fundusze są szczególnie pożądane gdy można
do nich przypisać dochody o charakterze
celowym . składka emerytalna na emerytury.
WOLFRAM ENGELS - ekwiwalentmość
Z celowej daniny publicznej wyprowadza dalsze
uzasadnienie. przeciwnik kształcenia obciążeń
finansowych w oparciu o zdolność płatniczą.
Usiłuje nawiązać do zasady ekwiwalentmość.
Obywatel ponosi ciężary na rzecz państwa , ale
ma jakieś korzyści. Engels w funduszach
upatruje
się
realizowaniu
zasady
ekwiwalnetności np. podatek drogowy -> drogi.
FUNDUSZE PARABUDŻETOWE
To pewne zasoby pieniężne gromadzone w
trybie przyjmowania dochodu z określonych
źródeł, rozdzielane na określone zadania,
wyodrębnione z ogólnej masy zasobów
pieniężnych przeznaczonych na finansowanie
zadań publicznych w ramach budżetu.
KLASYFIKACJA FUNDUSZY:
f.
wg. źródeł dochodów,
Najlepsze z podatków celowych, większość
funduszy są dochodami o charakterze
przymusowym, dobrowolne dochody celowe
>>> fundacje
więcej materiałów i notatek na www.wkuwanko.pl
4
Finanse publiczne – gotowe ściągi
wg. przeznaczenia środków (różne zadania)
wg. sposobu rozliczania się z budżetem.
Najczęściej
występują
dofinansowanie
funduszu w których brakuje środków.
wg, okresu istnienia
Należy unikać funduszy bezterminowych
wg. szczebli tworzenia funduszy
Państwowe samorządowe.
wg. zasięgu terytorialnego funduszy
Zasięg uniwersalny, maja fundacje , które
działają na tereni całego kraju.
FUNDACJA
Jest osobą prawną służącą celom społecznym w
dziedzinie oświaty, sportu, kultury. jest to instytucja
w której dochody pochodzącą do fundatora, albo
sponsora reprezentującego
osoby prywatne,
społeczne które mogą finansować zadania. Cecha
dochodu fundacji jest ich dobrowolność. Datki mogą
być jednorazowe lub ‘ciągłe” np. zapis spadkowy.
Fundacja może pomnażać majątek przez czerpanie
dywidendy w spółkach, może tez prowadzić
działalność zarobkową.
zasada zupełności (gosp. pozabudżetowa,
brutto czy netto)
Dotyczy sposobu finansowania zadań publicznych
na szczeblu podstawowym w fazie realizowania
żądań publicznych.. W XX w traci swoja zasadność.
Rozliczania brutto wszystkich podmiotów nie jest
możliwe ponieważ istnieje cała gama gospodarstw
pozabudżetowych.
W gosp. pozabudżetowej obok tradycyjnych
jednostek budżetowych rozlicznych metoda brutto
wykształciły się zakłady budżetowe których
podstawa w wyniku przekształcenia rozliczają się
wynikowo a nie brutto. jednak taka sytuacja ta może
wystąpić w przypadku gdy dochody nie są tylko
symboliczne.
GOSP. POMOCNICZE I ŚRODKI SPECJALNE Gospodarstwo pomocnicze wytwarzają dobra i
usługi które sprzedają na rynku w zasadzie służą
realizacji celowych struktórwych.
ŚRODKI SPECJALNE
- są wydawane na
uzupełnienie działalnosci statutowej.
zasada
szczegółowości
budżetowa)
(klasyfikacja
Brak szczegółowości to budżet składający się z
trzech części:
a.
dochody globalne,
b.
wydatki globalne
c.
saldo
Trzeba budżet podzielić rozklasyfikować. Zasada
wymaga umiarkowanego, ale dość szczegółowego
podkreślenia zwłaszcza wydatków, które umożliwiły
by rządowi wykonanie budżetu, a parlamentowi
kontrolowanie.
j)
KLASYFIKACJA BUDŻETOWA:
g.
PODMIOTOWA
Dziali szczególnie wydatki budżetowe wg.
podmiotów odpowiedzialnych za rozlicznie środków
budżetowych - (dysponenci)
PRZEDMIOTOWA
Po stronie dochodów - źródła dochodu
Po stronie wydatków - źródła wydatków
RODZAJOWA
Na wydatki transferowe, ostateczne, rzeczowe,
remontowe i inwestycyjne.
Klasyfikacja
budżetu
spełniająca
postulaty
szczegółowości powinna być możliwie jednolita, co
umożliwia
stworzenie
zbiorczego
planu
finansowego. Względna trwałość i stabilność ustawy
budżetowej. prawo musi być dostosowane do
zmieniających się warunków zewnętrznych.
stabilność szczegółowość jest dość łatwa do
utrzymania przez zastosowanie systemu numeracji.
zasada planowania i programowania (plany
jedn. wielo letnie)
Planowanie a programowanie budżetowe w
warunkach gospodarki rynkowej jest raczej
prognozowaniem. Prognozuje się wpływy, kwoty po
stronie wydatków stanowią jakby limit środków
przeznaczonych na cel. Realizacja wydatków
budżetowych przebiega dwiema drogami:
- usprawnienie dysponowania środkami przez
zwiększenie
samodzielności
organizacji
samorządowych.
- usprawnienie procedury planowania wydatków
budżetowych.
Planowanie wydatków ma inny charakter w
odniesieniu do wydatków redystrybucyjnych (b,
strategiczny) i do wydatków ostatecznych nabywczych.
W odniesieniu do wydatków ostatecznych zwłaszcza
bieżących stosowana jest metoda planowania z
zastosowaniem mierników, które pozwalają (np.
ustalić koszt 1 dnia pobytu jednego chorego w
szpitalu, ustalić liczbę jednostek finansowanych z
budżetu państwa i jednostkowe koszty.
h.
Planowanie roczne
Jest to niezbędne i powszechne. Przy wszystkich
swoich zaletach to planowanie ma mankamenty:
- charakter doraźny, krótkoterminowy, pozbawiony
pewnej perspektywy,
- nie bierze pod uwagę perspektywicznego rozkładu
planu.
Dlatego powinno być uzupełnione o kilkuletni
program rządowy. W programach kilkuletnich
bierze się pod uwagę wizja tępa rozwoju państwa. W
USA lat 60 opracowanie 1 - wszy plan strategiczno perspektywiczny. Był to program w resorcie
Departamentu Obrony.
Wszystkie modele programowania wieloletniego
maja wspólne cechy Potrzeba określić zadań
priorytetowych i kolejność ich realizowania:

ustalić katalog zadań w skali dłuższej niż rok
(do 5 lat)

stworzyć
możliwości
znalezienie
optymalnego sposobu rozwiązania zadań
które sa na liście - wybór oszczędnego
wariantu
zasada równowagi
1. Sejm uchwala budżet państwa na rok budżetowy
w formie ustawy budżetowej.
2. Zasady i tryb opracowania projektu budżetu
państwa, stopień jego szczegółowości oraz
wymagania, którym powinien odpowiadać projekt
ustawy budżetowej, a także zasady i tryb
wykonywania ustawy budżetowej określa ustawa.
3. W wyjątkowych przypadkach dochody i wydatki
państwa w okresie krótszym niż rok może określać
ustawa o prowizorium budżetowym. Przepisy
dotyczące projektu ustawy budżetowej stosuje się
odpowiednio do projektu ustawy o prowizorium
budżetowym.
4. Jeżeli ustawa budżetowa albo ustawa o
prowizorium budżetowym nie weszły w życie w
dniu rozpoczęcia roku budżetowego, Rada
Ministrów prowadzi gospodarkę finansową na
podstawie przedłożonego projektu ustawy.
k)
USTAWA BUDŻETOWA na 1998 Dz. 28
poz. 156
Część ogólna (liczbowo sektorowa)
Globalna suma wydatków 143,4 miliardów
Globalna suma dochodów 129 miliardów
saldo niedobór 14,4 mld.
Upoważnienie dla ministra finansów do spłaty
długów i zaciągnięcia nowych zobowiązań .
Wykaz
dochodów
własnych
gospodarki
pozabudżetowej, dotaje budżetowe, system
funduszów

wykaz inwestycji centralnych - załącznik
6

globalna kwota dotacji dla jednostek
niepaństwowych dla gmin na zadania
zlecone i zadania własne.

dotacje przedmiotowe - mniej niż 1 mld
(najwiecej na PKP i na autobusy)

rezerwa budżetowa ogólna (niewielka )

szczegółowa część dotycząca wejścia
do NATO 1,5 mld

13 załączników najawżniejesze to 1.
dochody budżetu państwa wg. źródeł,
wzrost znaczenia podatków ogółem w
tym szczególnie pośrednich (ponad
50%) 2. Wydatki wg. działów i rodzajów
podział na części. 3. finansowanie
deficytu planowanego.
Deficyt budżetowy
Przyczyny
skutki
powstawania
deficytu
budżetowego, sposoby pokrywania deficytu
budżetowego.
Najpoważniejszym niebezpieczeństwem jest
kwestia
długu
publicznego
i
deficytu
budżetowego.
Za zobowiązanie przyjęte przez rząd lub
ustawodawców w imieniu państwa,
Monetaryści domagają się, aby w ograniczać
zarówno wielkość deficytu budżetowego, jak i
globalnego
zadłużenia
państwa.
Takie
zobowiązanie przyjęły kraje Unii Europejskiej
jako warunek unii monetarnej, dyskutują o tym
politycy w USA, ograniczenie deficytu
budżetowego jest od dawna w konstytucji
Niemiec. Zgodnie z tymi tendencjami również w
naszym kraju przyjęto konstytucyjną zasadę,
wedle której państwowy dług publiczny nie
może przekroczyć 3/5 wartości rocznego
produktu krajowego brutto.
Polskie finanse publiczne - budżet państwa,
gmin, ZUS i inne fundusze parabudżetowe
obejmują ponad połowę produktu krajowego
brutto. Taka jest synteza wszelkich składek i
podatków. To tyle, co w najbogatszych krajach
dzisiejszej Europy, a więcej niż w tych krajach
w czasie, gdy były na naszym poziomie
rozwoju, znacznie więcej natomiast niż w
dokonujących skoku tygrysach Dalekiego
Wschodu. Ta sytuacja- ulegnie zmienia po
reformi systemu emerytalnego oraz werfikacja
budżetu z punktu widzenia sensowności
wydatków.
Zasady równowagi budżetowej:

ogólna
równowaga
w
finansach
publicznych

wskazanie najbardziej istotnych przyczyn
tego ze deficyt jest stałą częścią
równowagi budżetowej.

czynniki
kształtujące
równowagę
budżetową:
a.
ekonomiczne
(kształtowanie
się
obrotów
gospodarczych), b. organizacyjne, c.
techniczne, d. polityczne
lata 30. akceptowanie deficytu - Keynes - wielki
kryzys lata 80-90 powrót do tradysji równowagi
budżetowej.
FINANSE LOKALNE
Ocena stopnia samodzielności organów
samorządowych
z
finansowego
punktu
widzenia.
Charakter zadań publicznych przekazywane
obligatoryjnie. W jaki sposób przebiega podział
zadań (czy oprócz zadań funkcjonalnych
podejmowane są też obowiązkowe),. Istotny
jest mechanizm dzielenia dochodów. Czy
samodzielność równa się samofinansowaniu?.
Najczęściej budżety lokalne, samorządowe
wymagają dotacji z zewnątrz. Trudna sytuacja
finansów lokalnych wynika z przebiegu
transformacji
finansów
publicznych
i
politycznych przemian Reforma Balcerowicza.
Dzisiejsze problemy wynikają z PRL - u,
instytucjonalny
i
organizacyjny
balast,
ubezpieczania społeczne, fin. budżetowe,
władze państwowa jednolita, anachroniczny
system podatkowy. Wiąże się to również z
trudnościami w rotacji politycznej, oraz braków
środków niezbędnych do przeprowadzania
reformy.
Sukcesy i porażki reformy
1.
Reforma podatkowa:
2.
odziedziczony
podatek
od
osób
prawnych, nowe podatki to podatek od
osób fizyczny i podatek VAT (podatek
rolny)
3.
Upodmiotowienie samorządów i gmin.
4.
redukcja
ilości
funduszów
z
kilkudziesięciu do kilkunastu: f. pracy, f.
ubezpieczania zdrowotnego, fundusz
ochrony środowiska.
5.
regulacje prawne - powołanie kontroli
skarbowej,
6.
Konieczność
dokończenia
reformy
terytorialnej
i
podatkowej,
oraz
przeprowadzenie reformy ubezpieczeń
społecznych,
systemu
emerytalno
rentowego,
służby
zdrowia.
Oraz
gospodarki
budżetowej
i
pozabudżetowej.
l)
USTAWA
O
FINANSACH
PUBLICZNYCH
1.
uporządkowano terminologie
dążenie do stworzenia
Polityka państwa:
7)
Cele rachunkowości społ:
- znaczenie prawne
- umożliwia określić narzędzi do kier gosp
- kontrola zjawisk gosp
- kontrola przepływu strumieni pomiędzy
podmiotami w gospodarce
więcej materiałów i notatek na www.wkuwanko.pl
5
Finanse publiczne – gotowe ściągi
Funkcje FP z punktu widzenia systemu:
- utrzymywanie płatności i płynności
- akumulacja kapitału
- zabezpieczenia społeczne
[podmiotowość]:
- strum p ekwiwalentnego (dla kogoś wydatek dla
kogoś zysk)
- strum p restrykcyjnego (brak świadczeń
wzajemnych przy regul swoich zobowiąz.)
- strum p kredytowego
Cele państwa :
- Szybki wzrost gospodarczy
- Znikome bezrobocie
- Bezpieczeństwo w kraju
- Ochrona zdrowia
- Konsumpcja ludności
- Zapewnienie min egzystencji obywatelom
Metody polegają na :

tworzeniu dochodów państwa z
podatków, pożyczek

wydawaniu tych dochodów na cele
publiczne
Polityka finansowa
to cele, które chce się osiągnąć poprzez przepływy
pieniężne oraz sposoby realizacji tych celów :
- zapewnianie egzystencji społeczeństwa przez
zabezpieczanie granic,
- utrzymywanie policji,
- utrzymywanie służby zdrowia,
- podstawowego szkolnictwa,
- zabezpieczanie podstaw bytu narodu,
- zapewnianie minimum egzystencji każdemu
obywatelowi, jeśli nie jest w stanie sam,
- wpływanie na gospodarkę w kierunku jej
stabilizacji, by rozwijała się w marę szybko I
harmonijnie, by pieniądz był stabilny, by zmniejszać
bezrobocie.
Teorie Roli Państwa
m)
Teoria Keysa
Podstawowym założeniem jest stwierdzenie, że w
gospodarce kluczowym pojęciem jest popyt. Popyt
wyznacza
wielkość
podaży.
Przedsiębiorcy
wytworzą tyle dóbr na ile zgłosi zapotrzebowanie
społeczeństwo.
Ekonomiści klasyczni uważali, że najważniejszym
pojęciem w gospodarce była podaż, popyt
automatycznie dostosowywał się do podaży.
Keys do konał przewrotu w teorii ekonomii
Podstawowe założenia :
Keysiści - ceny w krótkim okresie są stałe; w
gospodarce
występują
rezerwy
czynników
wytwórczych 100% - niepełne wykorzystanie
zasobów; analiza krótkookresowa ( kilka m-cy);
poprzez
działalność
państwa
proponował
oddziaływać na gospodarkę
Klasycy
– ceny są zmienne, dowolnie zmieniają się; analiza
długookresowa (kilka lat ), gospodarka sama dojdzie
do równowagi, państwo nie musi oddziaływać na
gospodarkę.
więcej materiałów i notatek na www.wkuwanko.pl
6