historia internetu - Instytut Organizacji i Zarządzania

HISTORIA INTERNETU
„Większość przełomowych
wynalazków jest dziełem zbiegu
okoliczności, lenistwa lub efektem
wojskowych programów
badawczych.”
Plan:
1. Okres przedkomercyjny do roku 1994
2. Okres komercyjny
3. Historia Internetu w Polsce
Wszystko zaczęło się od Zimnej Wojny, gdy w 1957 roku został
wystrzelony przez Rosjan pierwszy sztuczny satelita Ziemi - Sputnik.
Zaniepokojony tym faktem Departament Obrony (Department of
Defence) USA powołał specjalną Agencję ds. Zaawansowanych
Przedsięwzięć Badawczych (Advanced Research Projects Agency –
ARPA).
Zadaniem ARPA było stworzenie sieci komunikacyjnej dla celów
wojskowych, która:


powinna być zdecentralizowana, czyli odporna na uszkodzenie lub
zniszczenie części sieci
powinna przetrwać atak atomowy
1
W 1969 roku powstała eksperymentalna sieć ARPAnet, składająca
się z czterech połączonych ze sobą komputerów mieszczących się w
wybranych instytucjach naukowych:
 Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles,
 Uniwersytet Kalifornijski w Santa Barbara,
 Instytut Stanforda (Stanford Research Institute)
 Uniwersytet Stanowy Utah.
Sieć ta była zdecentralizowana – każdy z komputerów był równorzędny
i połączony ze wszystkimi pozostałymi komputerami.
W przypadku awarii jednego z nich, sieć mogła ona nadal
funkcjonować (architektura taka nazywa się peer-to-peer).
Wykorzystano do tego eksperymentu projekt Paula Barana, który w
1962 r. (raport "On Distributed Communications Networks) stworzył
koncepcję sieci opartej na wymianie pakietów, polegającej na
dzieleniu partii informacji na mniejsze jednostki (tzw. pakiety),
następnie przesyłaniu ich osobno przez sieć oraz ponownemu
łączeniu ze sobą dopiero po dotarciu do odbiorcy.
Niewątpliwe zalety takiego rozwiązania to między innymi:



możliwość jednoczesnego korzystania z łącza przez więcej niż
jednego użytkownika,
zmniejszenie obciążenia sieci oraz redukcja błędów, gdyż w
przypadku niepoprawnej transmisji wystarczy przesłać ponownie
jedynie ten pakiet, który nie dotarł lub którego zawartość była
przekłamana,
polepszenie przepustowości – pakiety mogą wędrować po sieci
różnymi drogami, w zależności od tego, która z nich jest w danej
chwili mniej obciążona.
2
29 września 1969 roku została przeprowadzona pierwsza próba
zdalnego połączenia pomiędzy komputerami w Los Angeles i Stanford.
Trwała ona tylko przez dwie litery: “l” oraz “o” (początek słowa login),
gdyż przy przesyłaniu litery “g” jeden z komputerów stwierdził, że to za
dużo i się zawiesił.
Mimo tego projekt był dalej rozwijany i zaczęto intensywnie pracować
nad uzgodnieniem protokołów komunikacyjnych, które miały
umożliwić porozumiewanie się pomiędzy komputerami różnych typów.
Network Working Group - opracowała obowiązujące standardy oraz
przedstawiła formalny opis reguł, które muszą realizować komunikujące
się ze sobą komputery oraz opis formatu przesyłanych komunikatów.
Wszystkie te zasady zostały zebrane w elektronicznych dokumentach
zwanych “Request for Comments”. RFC funkcjonują do dzisiaj jako
podstawowa forma dokumentowania standardów w Internecie
(www.rfc.org).
Pierwsze dostępne usługi sieciowe obejmowały zdalne logowanie
(Telnet) i transmisję plików (FTP – File Transfer Protocol).
W następnej kolejności pojawiła się możliwość przesyłania poczty
elektronicznej (e-mail).
 E-mail jako taki został wymyślony w roku 1965, autorami
pomysłu byli Louis Pouzin, Glenda Schroeder i Pat Crisman –
wówczas jednak usługa ta służyła jedynie do przesyłania
wiadomości od jednego użytkownika danego komputera do
innego użytkownika tej samej maszyny, a adres emailowy w
zasadzie jeszcze nie istniał.
 Usługę polegającą na wysyłaniu wiadomości od użytkownika
jednego komputera do użytkownika innego wymyślił w roku
1971 Ray Tomlinson, on również wybrał znak @ (at) do
rozdzielania nazwy użytkownika od nazwy maszyny (a
później nazwy domeny internetowej).
3
W 1972 r w trakcie międzynarodowej konferencji poświęconej
komunikacji pomiędzy komputerami (International Conference on
Computer Communications) - odbyła się pierwsza publiczna
demonstracja sieci ARPAnet.
W ARPAnecie były już 23 hosty (serwery) oraz 15 węzłów, na które
składały się instytucje akademickie i rządowe, a węzeł na Hawajach
został podłączony przez łącze satelitarne.
Nazwa agencji ARPA została zmieniona na DARPA (Defense
Advanced Research Projects Agency).
W 1973r. zaczęto coraz poważniej myśleć o połączeniach
międzynarodowych. W celu ustalenia wspólnego protokołu powołano
Internetwork Working Group, której przewodniczył Vinton Cerf
określony później mianem ojca internetu.
W 1973 roku powstaje pierwsze połączenie międzynarodowe z USA
do Wielkiej Brytanii (London College University) przez Norwegię
(Royal Radar Establishment).
W 1975 roku powstaje pierwsza lista mailingowa, a rok później
królowa Elżbieta II wysyła list przy użyciu poczty elektronicznej.
W roku 1979 powstają tekstowe grupy dyskusyjne (Usenet) stworzone
przez studentów Toma Truscott’a i Jamesa Ellis’a z Uniwersytetu Duke
oraz Stevea Bellovin’a z Uniwersytetu Północnej Karoliny.
Sieć staje się coraz bardziej różnorodna pod względem sprzętowym,
powstają nowe niezależne sieci. W 1980 roku już 400 serwerów jest
połączonych siecią ARPAnet.
Istotnym problemem staje się opracowanie standardowego sposobu
komunikacji, jednolitego dla wszystkich serwerów w sieci.
Na przełomie lat 70-tych i 80-tych Vinton Cerf i Bob Cahn
opracowują wprowadzony w 1982 roku, jako standard dla ARPAnet’u,
protokół TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol),
który jest do tej pory używany. Podstawy TCP zostały opublikowane w
1974 r. w opracowaniu "A protocol for Packet Network
Internetworking".
4
Lata 80te rozwój sieci
W 1981 roku powstaje CSNET (Computer Science Network) – sieć
przeznaczona dla naukowców nie mających połączenia z ARPAnet’em
oraz BITNET ("Because It's Time NETwork") łącząca City
University of New York z Uniwersytetem w Yale. Sieć Bitnet nie
używała standardowego protokołu, ale stała się popularna dzięki
usłudze Listserv – listom dyskusyjnym o dużo większych
możliwościach od oferowanych przez ARPAnet.
W 1982 roku powstaje w Europie sieć Eunet (European Unix
Network), pozwalająca na korzystanie z usług poczty elektronicznej
oraz Usenet’u.
1 stycznia 1983 roku ARPAnet zostaje rozdzielony na dwie części:
militarną – MILNET oraz cywilną – ARPAnet, czyli późniejszy
NSFnet. Obie sieci są jednak połączone ze sobą przy pomocy bramy
(gateway) oraz powstaje połączenie pomiędzy ARPAnet a CSNET, co
uważa się za początek Internetu. Prawie jednocześnie powstają
połączenia do Europy, Ameryki Południowej, Japonii i Australii.
W 1984 roku na University of Wisconsin powstaje usługa DNS Domain
Name System (System nazw domen) – adresy są wreszcie łatwe do
zapamiętania! W sieci jest już około 1000 serwerów.
W Wielkiej Brytanii powstaje JANET (Joint Academic Network).
W tym samym roku zostaje utworzona EARN (European Academic
and Research Network) - Europejska Akademicka i Badawcza Sieć
Komputerowa będąca odpowiednikiem Bitnet’u.
W 1986 roku zostaje stworzona NSFNET (National Science
Foundation Network) – amerykańska ogólnokrajowa sieć szkieletowa
o przepustowości 56 Kbps, łącząca początkowo pięć superkomputerów
z ośrodków uniwersyteckich w Cornell, Illinois, Princeton, Pittsburgh i
San Diego. Sieć ta rozwija się bardzo szybko. Przyłączają się do niej
także inne kraje tworzące u siebie analogiczne sieci szkieletowe.
5
W sieci Internet jest już 241 grup dyskusyjnych oraz 5 razy więcej
serwerów niż dwa lata wcześniej.
W 1988 roku pojawia się pierwszy wirus internetowy o nazwie
Internet Worm, co jest kolejnym impulsem przyczyniającym się do
zawiązania CERT (Computer Emergency Response Team) organizacji zajmującej się zapewnieniem bezpieczeństwa w sieci
(www.cert.org)
W tym samym roku powstaje usługa IRC (Internet Relay Chat)
umożliwiająca prowadzenie rozmów w czasie rzeczywistym, stworzona
przez studenta z Finlandii - Jarkko Oikarinen’a.
W 1989 roku liczba serwerów w Internecie przekracza
100 000. Dlatego też powstaje pierwszy katalog zasobów sieciowych
stworzony przez Petera Deutsch’a oraz jego współpracowników z
Uniwersytetu McGill w Montrealu – program ARCHIE przeglądał od
czasu do czasu znane serwery FTP i tworzył indeks ich zawartości z
możliwością wyszukiwania plików. Wkrótce powstaje wiele serwerów
oferujących tę usługę.
W 1990 ARPAnet kończy swoją działalność, zarząd nad Internetem
przejmuje NSFnet. Liczba serwerów przekracza 300 000, a grup
dyskusyjnych jest już około 1 000.
6
Powstanie WWW i dalszy rozwój Internetu
Tym razem zaczęło się od fizyki. Szwajcarski instytut CERN (“Centre
European pour la Recherche Nucleaire” później “European Laboratory
for Particle Physics”) w Genewie postanowił udostępnić wyniki swoich
badań naukowcom z całego świata. Tim Berners-Lee wpadł na pomysł
powiązania ze sobą dokumentów znajdujących się na serwerach WWW
(World Wide Web) przy pomocy łączy hipertekstowych, co umożliwiło
połączenie tekstu, grafiki oraz dźwięku. W 1991 roku stworzył on
pierwszą przeglądarkę tekstową do WWW. Pierwszy amerykański
serwer WWW powstał w Stanford Linear Accelerator Center w
Kalifornii.
1991 r. - NSFnet zniósł zakaz używania Internetu do celów
komercyjnych.
1992r. – rząd Stanów Zjednoczonych znosi zakaz używania
Internetu do celów komercyjnych
Pojawiają się systemy WAIS (Wide Area Information Server), czyli
systemy rozległych baz danych storzone przez Brewstera Kahle. WAIS
indeksowały pełną zawartość różnych baz danych, dokumentów RFC
oraz plików FAQ (Frequently Asked Questions – Najczęściej
Zadawne Pytania) list dyskusyjnych.
Na Uniwersytecie Minnesota w USA powstaje Gopher, czyli system
informacyjny udostępniający różne zasoby (n.p.: pliki tekstowe,
binarne, graficzne) oraz usługi sieciowe. Gopher bardzo szybko zyskuje
dużą popularność, gdyż jest on dużo prostszy w obsłudze od Archie’go
czy też systemu WAIS. Obecnie rolę Gopher’a w całości przejęła usługa
WWW. Powstaje standard PGP (Pretty Good Privacy) umożliwiający
szyfrowanie przesyłek (Philip Zimmerman).
W 1992 roku kolejne ośrodki naukowe tworzą swoje serwery WWW,
pod koniec roku jest ich już 50. Liczba hostów w sieci przekracza
milion. Powstaje Społeczność Internetowa (Internet Society) – ISOC:
http://www.isoc.org/, która obecnie skupia 150 organizacji i 8 600
indywidualnych członków z ponad 170 krajow.
7
W 1993 roku Marc Andreessen wraz z zespołem NCSA (National
Center For Supercomputing Applications) tworzą Mosaic - pierwszą
przeglądarkę graficzną do odczytywania stron WWW. Rozpoczyna
się wielka kariera stron internetowych – serwerów WWW jest już pięć
razy więcej niż rok wcześniej.
Pierwsza
międzynarodowa
konferencja
poświęcona
WWW
("Woodstock of the Web"), odbyła się w 1994 roku w instytucie
CERN i zainteresowała ponad 600 potencjalnych uczestników, jednakże
tylko
400
osób
mogło
wziąć
w
niej
udział.
Od tego samego roku można przez Internet słuchać radia oraz zamówić
pizzę z Pizza Hut, w sieci pojawia się także pierwszy bank.
W październiku 1994 roku z inicjatywy Tima Berners-Lee w
Massachusetts Institute of Technology powstaje organizacja World
Wide Web Consortium (W3C – http://www.w3c.org). Udział w
stworzeniu tej organizacji ma CERN, a wsparcia udzielają DARPA oraz
Komisja Europejska. W3C zajmuje się rozwojem sieci, tworzeniem
nowych standardów i technologii oraz zatwierdzaniem oficjalnych
specyfikacji (np. języka HTML, arkuszy stylów).
Członkami W3C są naukowcy, programiści, twórcy stron
internetowych, firmy, instytucje oraz stowarzyszenia (n.p: HTML
Writers Guild). Działanie W3C jest finansowane przez większość
znaczących korporacji zajmujących się tworzeniem sprzętu i
oprogramowania komputerowego (m.i.n: Microsoft, Intel, Netscape,
Apple) oraz inne firmy zainteresowane rozwojem Internetu (np.:
Boening, Canal+).
W 1994 roku David Filo i Jerry Yang tworzą Yahoo! jako spis
interesujących ich miejsc w Internecie; z czasem serwis ten rozwija się
w najsłynniejszy katalog zasobów internetowych na świecie, a jego
twórcy zostają milionerami.
8
Na świecie kluczową rolę w początkach rozwoju e-commerce odegrały
dwa przedsiębiorstwa:
- sklep Amazon.com założony przez Jeffa Bezosa w 1994r.,
uruchomiony w 1995 roku.
- serwis aukcyjny Ebay założony przez Pierre'a Omidyara w 1995 roku.
W latach 90-tych pojawiają się nowe technologie: Java, JavaScript,
Internet Phone, ActiveX, VRML (Virtual Environments),
RealAudio (przesyłanie dźwięku), WebTV, ASP oraz popularny staje
się dostęp do sieci przez modem.
W 1997 roku jest już 19.5 miliona serwerów, milion stron WWW oraz
ponad 71 tysięcy grup dyskusyjnych, szacuje się, że rok później liczba
stron internetowych wynosi około 300 milionów oraz powstaje
technologia portali internetowych.
Google Inc. została założona w 1998 roku przez dwóch doktorantów
Uniwersytetu Stanforda, Larry'ego Page'a i Sergeya Brina. Opracowali
oni innowacyjną metodę analizy powiązań hipertekstowych - algorytm
BackRub, potem przemianowany na PageRank - którą wykorzystali w
swoim prototypie wyszukiwarki internetowej.
W 1999 roku First Internet Bank of Indiana, oferuje całodobową pełną
obsługę przez Internet – jest to pierwszy bank dostępny tylko przez
internet.
W 2000 powstaje technologia WAP (Wireless Application Protocol),
która umożliwia korzystanie z Internetu przy pomocy telefonów
komórkowych. Możliwa staje się rejestracja domen w językach
chińskim, japońskim i koreańskim. Liczba hostów w sieci przekracza 90
milionów.
9
Bańka internetowa
Gigantyczne
zyski
pierwszych
internetowych
doprowadziły do prawdziwej gorączki złota, a
internetowych w ogromnym tempie.
biznesmenów
liczba stron
Pieniędzy nie żałowali też inwestorzy, którzy wychodzili z założenia, że
skoro takie firmy, jak Ebay i Amazon wyrosły z niczego, to nie ma
powodu, dla którego nie miałoby się to udać następnym.
Doszło do sytuacji, którą w informatyce określa się jako dot-com boom.
Strony internetowe wyrastały jak grzyby po deszczu, codziennie
powstawały nowe sklepy internetowe. Problem polegał na tym, że
zdecydowana większość twórców tych stron, sklepów czy serwisów
ani nie miała biznesplanu, według którego mogłaby zarabiać
pieniądze.
Tak wielkie zainteresowanie doprowadziło do powstania bańki
inwestycyjnej: wykładano gigantyczne pieniądze na projekty, które
miały minimalne szanse na sukces, ale przez ciągłe inwestycje ich
wartość była sztucznie zawyżana.
Spotkanie z rzeczywistością, które nastąpiło na przełomie 2000 i 2001
roku, spowodowało kilkudziesięcioprocentowe spadki na giełdzie. To
pierwszy „czarny dzień”, jaki informatyka przeżyła na giełdzie – tysiące
stron upadło, setkom firm bankructwo zajrzało w oczy.
10
Wykres 1. Indeks NASDAQ w latach 1994-2008r.
źródło: http://pclab.pl/art33917-5.html
A jak wygląda obecnie liczba użytkowników Internetu:
http://www.internetworldstats.com/stats.htm
11
Historia Internetu w Polsce
Przynależność do bloku państw socjalistycznych, także w kwestii
Intrnetu, nie wyszła Polsce na dobre. Aż do 1989 roku wszystkie kraje
tego bloku były objęte programem COCOM (Komitet
Koordynacyjny Wielostronnej Kontroli Eksportu (ang. Coordinating
Committee for Multilateral Export Controls) - skupiał 17 państw
zachodnich (USA, Japonię, Australię i kraje zachodnioeuropejskie),
dysponentów najbardziej zaawansowanych technologii. Komitet miał za
zadanie nie dopuścić do uzyskania przez którykolwiek z krajów tzw.
bloku wschodniego i za ich pośrednictwem Związek Radziecki
najnowocześniejszych towarów i technologii tzw. "podwójnego
zastosowania", tzn. mogących obok zastosowań cywilnych posłużyć np.
rozwojowi techniki wojskowej, skierowanemu przeciw państwom
zachodnim.
Dopiero przemiany ustrojowe pozwoliły Polsce na podjęcie starań się o
przyłączenie do międzynarodowej sieci.
W 1990 roku COCOM znosi większość restrykcji, a Polska uzyskuje
członkostwo w EARN. Powstają regionalne węzły sieci EARN w
Warszawie, Wrocławiu i Krakowie.
Po raz pierwszy łączność opartą na protokole IP: nawiązał Rafał
Pietrak, fizyk z Uniwersytetu Warszawskiego, 17 sierpnia 1991 r. z
Janem Sorensenem z Uniwersytetu w Kopenhadze. Moment ten jest
powszechnie uważany za symboliczną datę narodzin polskiego
Internetu.
Pełne podłączenie Polski do Internetu światowego nastąpiło dopiero
20 grudnia 1991 r.
W roku 1991:

powstaje
Zespół
Koordynacyjny
Naukowej
i Akademickiej Sieci Komputerowej powołany przez rektora
Uniwersytetu Warszawskiego,
12


zostaje stworzona szkieletowa sieć IP, która zostaje podłączona
poprzez Kopenhagę do sieci europejskiej, a następnie do sieci w
USA,
sieci akademickie i naukowe zaczynają funkcjonować pod nazwą
Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa NASK
Kolejne ośrodki akademickie są systematycznie przyłączane do sieci
szkieletowej, której przepustowość stale jest zwiększana.
W 1992 roku powstaje łącze satelitarne z Warszawy do Sztokholmu
oraz łącze naziemne do Wiednia. TP S.A. uruchamia sieć pakietową
POLPAK.
W 1993 roku zostaje uruchomiony pierwszy polski serwer IRC w
Uczelnianym Centrum Informatycznym Akademii GórniczoHutniczej w Krakowie (irc.uci.agh.edu.pl) oraz pierwszy serwer
WWW.
W rok później pojawiają się pierwsze polskie grupy dyskusyjne.
Ważną datą w historii polskiego internetu jest rok 1995, kiedy powstał
pierwszy polski portal internetowy Wirtualna Polska, a także we
wrześniu odbyła się w Warszawie pierwsza konferencja "Internet w
Polsce", dzięki której istnienie Internetu i jego możliwości zostały
szerzej dostrzeżone przez opinię publiczną, a zwłaszcza środowiska
komercyjne. [Rafa, 1999]
W czerwcu 1996 Telekomunikacja Polska uruchomiła usługę
anonimowego dostępu do internetu za pośrednictwem numeru
dostępowego 0 202122 i tę datę można uznać, za początek
rozpowszechniania się internetu w Polsce, bowiem każdy, kto miał
telefon, mógł teoretycznie mieć dostęp do Internetu.
Należy jednak wspomnieć, że dostępność telefonu w Polsce była
ograniczona. Na 100 mieszkańców przypadało 19,43 telefonów. Ta
liczba plasowała Polskę na ósmym od końca miejscu w Europie,
wyprzedzając jedynie takie państwa, jak Ukrainę, Rosję, Macedonię,
Mołdawię, Rumunię, Bośnię-Hercegowinę i Albanię. W krajach Europy
zachodniej przeciętna liczba telefonów na 100 mieszkańców wynosiła
13
ok. 52; w USA 64,26 (dane Międzynarodowej Unii Telekomunikacyjnej
z 1998 r.) [Rafa, 1999].
W 1996 roku firma Polbox oferuje pierwsze w Polsce darmowe konta
e-mail a następnie WWW.
W połowie listopada 1997 roku rozpoczął swą działalność katalog
sklepów internetowych Zakupin (obecnie pasaż handlowy). Na jego
stronach można było znaleźć adresy 270 sklepów internetowych
[http://www.winter.pl/internet/zakupin.html]. Sklepy te można uznać za
prekursorów polskiego e-commerce, przecierających szlaki ich licznym
następcom.
15 stycznia 2001 – TP SA uruchomiła pilotażowo usługi Neostrada
przez w opcjach 256 kb/s, 512 kb/s, 1 Mb/s i 2 Mb/s (abonament
miesięczny odpowiednio 300, 500, 1000 i 1500 zł). Usługa jednak była
dostępna wyłącznie dla abonentów TP w Warszawie obsługiwanych
przez centralę przy ul. Pięknej.
1 lipca 2002 nastąpiło uruchomienie usługi Neostrada Plus o jednej
prędkości tj. 512 kb/s w cenie 179 zł netto/mc. Od tego czasu
nastąpiło szybkie rozszerzanie dostępności usługi, początkowo na kilka
największych miast a następnie na kolejne mniejsze miejscowości
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Neostrada]. Datę tę można uznać za
początek rozpowszechniania się szerokopasmowego internetu w Polsce.
Początki e-commerce w Polsce:
14
Ciekawostka na temat funduszy Unii Europejskiej:
Kilkaset tysięcy finansowego wsparcia z działania 8.1
przyciągnęło wielu przedsiębiorców marzących o biznesie w
sieci.
7 lat minęło od momentu kiedy pierwsi pomysłodawcy
otrzymali dotację na działalność w internecie.
Mimo iż na realizację swoich pomysłów otrzymali czasem
nawet po 600 tys. zł, większość nie przetrwała do dnia
dzisiejszego albo istnieje tylko teoretycznie.
Działanie 8.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
było jednym z najbardziej popularnych projektów
skierowanych do osób z pomysłem na biznes w sieci.
W pierwszym naborze przeprowadzonym w 2008 roku
innowatorom przyznano w sumie 93 mln zł dotacji (z
pieniędzy podatników).
Działania 8.1 już nie ma, podobnie zresztą jak wielu
projektów, które dzięki niemu zrealizowano.
źródło: http://www.bankier.pl/wiadomosc/Dostali-600-tys-zl-dotacji-i-znikneli-7271955.html
15
16
Literatura:
1. Augustyniak Sz., Polski e-handel B2C według I-Metrii, Internet Standard, 25 marca 2002
2. Eurostat:
elektroniczna
baza
danych:
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/extraction/retrieve/en/theme4/isoc/isoc_ec_ibuy?OutputDir=EJOutputDir_
416&user=unknown&clientsessionid=935107EA51FF876AED99805185711C0E.extraction-worker1&OutputFile=isoc_ec_ibuy.htm&OutputMode=U&NumberOfCells=6&Language=en&OutputMime=text
%2Fhtml&
3. Grzechowiak
M.,
Jarosz
P.,
Raport
„E-commerce
httphttp://www.internetstandard.pl/news/143692_1.html
2007”
wersja
elektroniczna
4. http://pl.wikipedia.org/wiki/Neostrada
5. http://www.sklepinternetowy.waw.pl/historia.html
6. http://www.winter.pl/internet/w1039.html
7. http://www.winter.pl/internet/zakupin.html
8. Myśliwiec G., Garczyński P., Perspektywy handlu internetowego w Polsce na przykładzie portalu
aukcyjnego Allegro.pl. Wybrane kwestie, e-Mentor - czasopismo internetowego SGH w Warszawie,
4/2006, http://www.e-mentor.edu.pl/artykul_v2.php?numer=16&id=322
9. Rafa J., "Internet w Polsce -historia, stan obecny i perspektywy rozwoju" Konferencja "Obywatele
Internetu", Trzebinia 29.06.1999
10. Strzałka P., „Polski Internet ma 15 lat”, http://www.webdiary.pl/news+art.id+715.htm, Data publikacji:
2006.08.29 , 09:20:31
11. Agnieszka
Richter,
(pobrano 2003.01.03)
http://www.kailastudio.com.pl/design/htm/article/historia.htm
12. Jarosław Zieliński, http://www.winter.pl/internet/krotka.html (pobrano 2003.02.03)
13. http://pclab.pl/art33917-5.html
14. https://pl.wikipedia.org/wiki/CoCom 10.05.2016
15. http://www.bankier.pl/wiadomosc/Dostali-600-tys-zl-dotacji-i-znikneli-7271955.html
17