1. Greccy bohaterowie

1. Greccy bohaterowie
Opracowała Helena Tomaszewska
Starożytna Grecja
Starożytna Grecja
1. Cywilizacja grecka leży u podstaw współczesnej cywilizacji europejskiej.
2. Na cywilizację grecką składają się:
• cywilizacja mykeńska ok. 1600 - 1100 r. p.n.e.
• cywilizacja helleńska – szczyt rozwoju VI – IV w. p.n.e.
• cywilizacja hellenistyczna – po śmierci Aleksandra Macedońskiego 323 r. p.n.e.
3. Dorobek Greków:
• idee filozoficzne – greccy filozofowie przyrody, Sokrates, Platon, Arystoteles,
szkoły filozoficzne: stoików, epikurejczyków, cyników,
• wynalazki,
• stworzenie teatru – tragedii i komedii,
• Stworzenie podstaw literatury europejskiej – liryki i epiki,
• stworzenie kanonów sztuki m.in. zasad harmonii, klasycznego piękna,
• rozwój architektury, na której wzorowały się kolejne cywilizacje,
• organizacja życia społecznego i politycznego – stworzenie pojęcia
obywatelstwa, ustroju demokratycznego, oligarchicznego czy tyranii.
Pierwsze eposy – „Iliada” i „Odyseja” Homera.
Najstarsze literackie utwory stworzone w Europie.
4. „Iliada” – opowiada o WOJNIE TROJAŃSKIEJ ok. 1100 r. p.n.e.
5. „Iliada” przedstawia dwa archetypy bohaterów: Achillesa i Hektora
Achilles
Hektor
• niezwyciężony w walce
• był niezwykle honorowy i
obowiązkowy
• cenił nieśmiertelną sławę bardziej
niż życie
• poświęcił własne życie dla ojczyzny
Achilles i Hektor
Tetyda ofiarowuje Achillesowi
tarczę, hydria czarnofigurowa z
VI w. p.n.e.
Franz Matsch, Triumf Achillesa (XX w.)
Gniew Achillesa
obraz François-Léon Bénouville
z 1847 roku
Achilles i Hektor
Walka między Achillesem a Hektorem
Plakat do filmu
„ Troja”
2004 r.
Hector and Achilles
Gra karciana w klimacie
starożytnych bitew
Koń trojański
Najstarsze wyobrażenie konia
trojańskiego na wazie z Mykos
Koń trojański z filmu „Troja”
Koń trojański w Troi
Koń trojański - określenie oprogramowania,
które podszywając się pod przydatne lub
ciekawe dla użytkownika aplikacje dodatkowo
implementuje niepożądane, ukryte przed
użytkownikiem różne funkcje (programy
szpiegujące, bomby logiczne, furtki
umożliwiające przejęcie kontroli nad
systemem przez nieuprawnione osoby itp .)
Troja
6. Odkrycie Troi
W epoce nowożytnej uważano, że Troja nigdy nie istniała, a opowieść o wojnie
trojańskiej jest fikcją literacką.
Heinrich Schliemann w 1873 r. odkrył ruiny Troi, posługując się jedynie treścią
eposu. Rok później odkrył grobowce królewskie w Mykenach
Heinrich Schliemann
Sophia Schliemann
Wykopaliska Schliemanna
Wojny grecko - perskie
Najsławniejsze bitwy:
• Maraton
• Salamina
• Termopile
Wojny grecko - perskie
7. Grecy mieszkali w polis – miastach-państwach, które często rywalizowały ze sobą.
Jednakże w momencie bezpośredniego zagrożenia potrafili się zjednoczyć i wspólnie
walczyć o zachowanie swojej niepodległości – wojny z Persami w V w. p.n.e.
Bitwa pod Salaminą, obraz USA XX w.
Leonidas pod Termopilami – obraz
Jacques’a-Louisa Davida z 1814 r.
Maratończyk w źródłach
Bitwę pod Maratonem zwiastował, według Heraklejdesa z Pontu, niejaki
Tersyppos z gminy Erchia. Większość autorów podaje jednak, że nazywał się
Eukles, a biegł z bronią jeszcze, rozgrzany bitwą, a gdy dobiegł do pierwszych
domów, wyrzekł tylko – „Witajcie! Radujmy się !” i zaraz potem wyzionął ducha.
Plutarch z Cheronei, Moralia, 347 C
(1) Jakie znaczenie w nowożytnej kulturze ma bieg greckiego żołnierza
z Maratonu do Aten. Jakie odniesienia do tego tematu odnajdujesz we
współczesnej kulturze?
Maratończyk w źródłach
.
W Atenach pusto,. Kto mógł miecz podźwignąć,
Już ojca swego w boju, chciał wyścignąć.
W nagłej potrzebie, dla kraju posługi
Rzucano skarby, warsztaty i pługi;
Nawet swych mędrców uczniowie odbiegli
I za kraj może w tej chwili polegli.
I każdy ziszczał nie słowem, lecz czynem,
Że niewyrodnym był ojczyzny synem.
W Atenach pusto. Śród obszaru miasta
Pozostał starzec, ślepiec i niewiasta.
A kto mógł, patrzał w trwożnym niepokoju.
Czy nie obaczy co od strony boju.
Nic, nic nie widać I słońce zagasło
I gwiazdy… Cyt – cyt – coś w pobliżu wrzasło…
Prędkimi kroki ktoś po bruku bije
I woła: „Tchu! Tchu! Głosu! Grecja… żyje!
Kornel Ujejski, Maraton
Maratończyk w źródłach
Cześć! Cześć! Milicjades! … Tchu!... Zwycięstwo z nami!”
Kobiety z domów wyszły z pochodniami …
Z gałązką lauru grek ulica bieżył
I padł wołając: „Zwy-cięstwo!” – Już nie żył.
A lud się ciśnie, podnosi mu głowę,
Rozrywa zbroję – całe ciało zdrowe!
Ni śladu rany.
Kornel Ujejski, Maraton, Rzeszów 1986, s.14
(2) Opisz atmosferę panującą w Atenach, ukazaną w poemacie Kornela
Ujejskiego.
8. Motyw żołnierza spod Maratonu, gotowego poświecić się dla ojczyzny był bardzo
popularny w sztuce i literaturze. Artyści różnych epok posługiwali się nim jako
symbolem patriotyzmu i bohaterstwa.
Wojny z Persami – bitwa pod Termopilami
Przeczytaj tekst źródłowy i wykonaj polecenia:
(1) Wyjaśnij przyczyny zwycięstwa Persów w bitwie pod Termopilami.
(2) Wyjaśnij dlaczego zdaniem autora Spartanie pozostali w wąwozie
termopilskim i podjęli walkę z przeważającym liczebnie przeciwnikiem.
Zastanów się, jakie mogły być jeszcze inne powody podjęcia tej decyzji?.
(3) Odpowiedz, dlaczego – Twoim zdaniem temat bitwy pod Termopilami zyskał
popularność w kulturze?
9. Temat bitwy pod Termopilami stał się inspiracją dla twórców współczesnej kultury
popularnej:
1962 r. – film „300 Spartan”
1998 r. – komiks Franka Millera „300”
2006 r. – film „300” w oparciu o komiks Franka Millera
Niezgoda, która rujnuje
10. Po wojnach grecko – perskich Sparta i Ateny zaczęły rywalizować między sobą o
hegemonię w Grecji co doprowadziło do licznych wojen domowych (np. Wojna
peloponeska ) i do osłabienia państwa, które zostało podbite przez Macedonię w
338 r.p.n.e.
Antyczne wzorce bohaterów
Wzorzec antycznego bohatera
Charakterystyczna postawa
Achilles
Niezwyciężony w walce. Walczył dla nie śmiertelnej
sławy.
Hektor
Człowiek honoru, który dla ojczyzny poświęcił
własne życie. Dobro państwa stawiał ponad
własne.
Maratończyk
Żołnierz, który jest synonimem wytrwałości i
niezłomności dla dobra ojczyzny.
Leonidas
Człowiek, który nie mając szans na zwycięstwo
podejmuje walkę w obronie ojczyzny wiedząc, że
zginie.
Zadanie domowe: znajdź przykłady dzieł (malarstwo, rzeźba, film, teatr, książka,
muzyka), w których przedstawiono bądź wykorzystano wzorce antycznych
bohaterów greckich.