BAZY DANYCH Przedmiot obowi zkowy Prowadz cy prof. dr hab. in . Stanisław Kozielski ([email protected]) Rozkład Semestr 4 5 Cel Celem przedmiotu jest przedstawienie podstaw baz danych, j zyka SQL jako standardu j zyków zapyta , problemów ochrony integralno ci baz danych, bezpiecze stwa baz danych, zarz dzania transakcjami, architektury systemów baz danych oraz metod projektowania baz danych. Opis Baza danych a system zarz dzania baz danych; modele danych; formalna definicja modelu relacyjnego; j zyk SQL; ochrona integralno ci danych; bezpiecze stwo baz danych; zarz dzanie transakcjami; sterowanie współbie nym dost pem do bazy danych; prowadzenie dziennika bazy danych; odtwarzanie spójnego stanu bazy po awariach; projektowanie struktury logicznej relacyjnych baz danych; modelowanie zwi zków encji i tworzenie schematu relacyjnej bazy danych; normalizacja schematu relacyjnej bazy danych; architektura systemu z baz danych; architektura klient/serwer; wielowarstwowe internetowe systemy bazodanowe. Słowa kluczowe Baza danych, system zarz dzania baz danych, model relacyjny, algebra relacji, j zyki zapyta , j zyk SQL, integralno i bezpiecze stwo bazy danych, transakcja, redundancja danych, postacie normalne relacji, modelowanie zwi zków encji, diagram zwi zków encji. W 2 – w – – Lab – – Proj – 2 Sem – – Egz ECTS – 2 – 2 Wykład Ogólna charakterystyka baz danych. Baza danych a system zarz dzania baz danych. Zadania systemu zarz dzania baz danych. Modele danych – krótka charakterystyka hierarchicznego, sieciowego i relacyjnego modelu danych. Formalna definicja modelu relacyjnego. Algebra relacji. J zyk SQL. Definiowanie tablic. Wprowadzanie i aktualizacja danych w tablicach. Formułowanie zada wyszukiwania danych. Wyszukiwanie w wielu tablicach. Pytania zagnie d one. Funkcje agreguj ce. Grupowanie danych. Pytania skorelowane. Perspektywy. Ochrona integralno ci danych – wi zy referencyjne. Bezpiecze stwo baz danych – kontrola dost pu; tworzenie u ytkowników, nadawanie uprawnie . Zarz dzanie transakcjami: definicja i własno ci transakcji. Sterowanie współbie nym dost pem do bazy danych – mechanizmy blokad. Szeregowalno harmonogramów transakcji. Zakleszczenie transakcji. Prowadzenie dziennika bazy danych. Odtwarzanie spójnego stanu bazy po awariach. Projektowanie struktury logicznej relacyjnych baz danych. Modelowanie zwi zków encji: encje, zwi zki, atrybuty; rodzaje zwi zków. Algorytm tworzenia schematów relacji z diagramu zwi zków encji. Redundancja danych. Funkcyjne zale no ci mi dzy danymi. Postacie normalne relacji. Architektura systemu z baz danych. Architektura klient/serwer. Wielowarstwowe internetowe systemy bazodanowe. Zaj cia laboratoryjne Tematy wicze laboratoryjnych: 2 Program studiów I stopnia na kierunku automatyka i robotyka 1) Definiowanie struktury bazy danych w j zyku SQL w rodowisku PostgreSQL. 2) Proste zapytania w j zyku SQL w rodowisku MySQL. 3) Zapytania zło one i podzapytania w j zyku SQL w rodowisku MS SQLServer. 4) Tworzenie procedur składowanych i wyzwalaczy w rodowisku PostgreSQL. 5) Tworzenie tabel, kwerend, formularzy i raportów w systemie Access 2000. 6) Projekt struktury relacyjnej bazy danych. Wyposa enie laboratoryjne Laboratorium jest wyposa one w 20 komputerów PC z systemami zarz dzania bazami danych i programami narz dziowymi: SQLServer 2000, PostgreSQL, MySQL, MS Access 2000, EasyCase. Metody nauczania Wykład klasyczny, uzupełniany slajdami. Tre wykładu i slajdy dost pne w postaci elektronicznej. Laboratorium odbywa si w sekcjach jedno lub dwuosobowych. Studenci opracowywuj i implementuj programy realizuj ce zadania okre lone przez prowadz cego. Warunki zaliczenia Zaliczenie wykładu: na podstawie kolokwium na wykładzie. Warunkiem zaliczenia laboratorium jest zaliczenie wszystkich przewidzianych w planie wicze laboratoryjnych oraz zaliczenie ko cowego kolokwium. Wst pne przygotowanie Zakłada si , e przed rozpocz ciem nauki niniejszego przedmiotu student posiada przygotowanie w zakresie programowania komputerów. Literatura podstawowa 1. H. Garcia-Molina, J.D. Ullman, J. Widom, Systemy baz danych. Pełny wykład. WNT, W-wa 2006 2. R. Elmasri, S. Navathe, Wprowadzenie do systemów baz danych, Addison-Wesley, Helion 2005. 3. C.J. Date, Wprowadzenie do systemów baz danych, WNT, W-wa 2000. 4. R. Coburn, SQL dla ka dego, Helion 2005 Literatura uzupełniaj ca 1. J.D. Ullman, J. Widom, Podstawowy wykład z systemów baz danych. WNT, W-wa 2000. 2. H. Garcia-Molina, J.D. Ullman, J. Widom, Implementacja systemów baz danych, WNT, W-wa 2003 DATABASE SYSTEMS Objective: The purpose of the lecture is presentation of principles of databases and database languages, the most important data models, SQL as a standard of query language. Database design theory is also presented. Description: Database and database management system. The overview of hierarchical, network and relational data models. Relational model principles. Relational algebra operations. Queries in relational algebra. SQL: data definition; insert, update and delete statement; basic and complex queries; nested queries; aggregate functions and groupping; views. Referential integrity, primary keys, foreign keys. Database security and authorization. Transaction processing concepts. Concurrency control and database recovery. Data modelling using Entity-Relationship Model. Relational database design using Entity- Relationship Przedmioty na specjalno ci systemy pomiarowe 3 Diagrams. Database design theory. Redundant information. Functional dependencies. Relation normal forms. Database systems architecture. Keywords: Database, DBMS – database management system, relational model, relational algebra, SQL, referential integrity, database security, transaction, concurrency control, database recovery, Entity-Relationship Diagrams, functional dependencies, normal forms.