Podwójna Diagnoza

J. Meder, K. Charzyńska, M. Sawicka
Klinika Rehabilitacji Psychiatrycznej
Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa
Kierownik Kliniki: doc. dr n. med. Joanna Meder
Uzależnienie od SPA
w schizofrenii
Współistnienie schizofrenii i nadużywanie
środków psychoaktywnych jest częste.
Najbardziej zagrożeni- młodzi
mężczyźni
 Najczęstsze środki odurzającealkohol, kanabinole, kokaina
 Chorzy na schizofrenię preferują
alkohol i środki stymulujące, a
nie antypsychotycznie działające
opiaty (Marsden, 2000)

Częstość występowania zaburzeń
W populacji ogólnej- 17%
 Wśród chorych na schizofrenię-47 %
 Wśród chorych na MD- 32%
 Wsród chorych na zab. lękowe- 24%
 Wśród chorych po próbie „S”- 71 %

Próba oceny rozpowszechnienia używania środków
psychoaktywnych wśród pacjentów z rozpoznaniem
schizofrenii (Sawicka, 2003)


150 osób z Instytutu Psychiatrii i
Neurologii
Test MAST
typ używanych
substancji i nasilenie problemów z
tym związanych
Pacjenci z podwójną diagnozą:




Młodsi od pacjentów z
rozpoznaniem schizofrenii
28,62/36,52
Łączenie różnego rodzaju środków
Kobiety- większe konsekwencje
społeczne i osobiste
Im starszy pacjent tym gorzej z
utrzymaniem abstynencji
schizofrenia

90 osób- 3 grupy
uzależnienia
podwójna
diagnoza

-
Podwójna diagnoza
Zwiększona podatność na stres
Trudności z utrzymaniem abstynencji
Wysoki wskaźnik poczucia koherencji
Związek przyczynowo- skutkowy
Nadużywanie narkotyków lub alkoholu




Mechanizm spustowy psychozy
Próba samoleczenia choroby
Próba zmniejszania objawów
niepożądanych po neuroleptykach
Koincydencja dwóch zaburzeń
Nadużywanie alkoholu lub narkotyków
przez chorych na schizofrenię









Wcześniejszy początek schizofrenii
Większa liczba hospitalizacji
Cięższy przebieg psychozy (więcej objawów
paranoidalnych i halucynacji)
Większe nasilenie objawów (np. depresji)
Gorsze rokowania, brak współpracy w leczeniu
Częsta oporność na neuroleptyki i więcej późnych
dyskinez
Więcej zachowań agresywnych i asocjalnych
(Cuffel, 1994)
Więcej zachowań samobójczych (Bartels, 1992)
Większe narażenie na infekcję HIV (Skodol, 1999)
Czynniki ważne w leczeniu
uzależnienia
Motywacja do leczenia
 Zdolność do samokontroli
 Poznawcze i behawioralne sposoby
radzenia sobie
 Wsparcie i nacisk społeczny

Terapia
 Wielokierunkowa
 Długoterminowa
 Elastyczna
Modele terapii
 Seryjna
 Równoległa
 Zintegrowana
Osher i Kofoeol




4 fazy leczenia
Zaangażowanie pacjenta w leczenie
Przekonanie do długoterminowego
leczenia uzależnień
Techniki treningu umiejętności
społecznych i rozwiązywania
problemów
Zapobieganie nawrotom
Ogólne zasady leczenia i postępowania
w DD:







Stosowanie farmakoterapii zaburzeń
psychicznych oraz farmakoterapii uzależnienia
Zapobieganie nawrotom czynnego uzależnienia
Edukacja o skutkach zdrowotnych (psychicznych i
somatycznych) przyjmowania substancji
psychoaktywnych
Przewaga oddziaływań psychologicznych
indywidualnych nad oddziaływaniami grupowymi
Powolne realizowanie etapów leczenia
Ciągłość opieki
Współpraca z rodziną
Cele programów psychoedukacyjnych
dla pacjentów i ich rodzin





Akceptacja choroby psychicznej i
konieczności leczenia farmakologicznego
Zapobieganie nawrotom choroby
Redukcja negatywnych emocji
Przejęcie części odpowiedzialności za
leczenie przez pacjenta i uaktywnianie go
Uwrażliwienie na stresujące wydarzenia
życiowe jako czynniki spustowe w
nawrotach schizofrenii
Umiejętności konieczne do prawidłowego
funkcjonowania w środowisku:




umiejętności prowadzenia rozmowy
aktywny udział pacjenta we własnej
farmakoterapii
umiejętność rozpoznawania wczesnych
objawów psychotycznych
zrozumienie objawów choroby i
problemów pacjenta przez rodzinę
Zasady Centrum Leczenia Uzależnień
„Familia” w Gliwicach






Samo uczestnictwo w AA nie jest leczeniem
skutecznym
Na początku leczenia należy być mniej
sztywnym i konfrontacyjnym
Spotkania terapeutyczne muszą być częste
Poszukiwanie zachęt do podjęcia walki z
uzależnieniem, bo pacjent musi chcieć się
wyleczyć
Udział w grupach samopomocowych
Nawroty są częste, ale nie oznaczają
niepowodzenia
Według Liebermana atypowe
neuroleptyki wywołują:




lepszy poziom uzyskanej poprawy
mniejszą ilość nawrotów
zmniejszenie skumulowanego okresu
choroby
lepszą długotrwałą poprawę
Neuroleptyki II-giej generacji
przewyższają typowe neuroleptyki bo:






Mają różnorodny sposób działania
Dają inne, mniej uciążliwe objawy
uboczne
Poprawiają jakość życia
Są lepiej tolerowane
Powodują mniejszą stygmatyzację
Powodują lepszą współpracę z
pacjentem
Stosowanie leków
antypsychotycznych II generacji
zmniejsza spożycie alkoholu i
używanie narkotyków.
Gdzie leczyć?
Podstawa: Długie i intensywne leczenie środowiskowe
Wskazania do leczenia szpitalnego:
 Detoksykacja
 Zły stan somatyczny
 Ryzyko samobójstwa
 Silna depresja
 Zaburzenia lękowe
 Zaostrzenie psychotyczne
Niepowodzenia w leczeniu
ambulatoryjnym








Nasilone objawy uzależnienia
Dożylne przyjmowanie substancji
psychoaktywnych
Ryzyko zakażenia AIDS i wirusowym
zapaleniem wątroby
Wziewne stosowanie narkotyków
Handlarze narkotyków
Zagrożenie aresztem
Zagrożenie utratą pracy i rodziny
ciąża
Hospitalizacja pełnodobowa


Nie zależy od nasilenia uzależnienia
Umożliwia kontrolę nad
przyjmowaniem substancji
psychoaktywnych