Z zakresu języka angielskiego dla określonych działów geografii w
advertisement
PLAN WYNIKOWY DLA KLASY I GIMNAZJUM GEOGRAFIA temat 1. 2. Lekcja organizacyjna. Zapoznanie z PSO i rozkładem materiału w klasie I. Geografia jako nauka. Źródła wiedzy geograficznej. Kształt i rozmiary Ziemi Terminologia w języku angielskim Odniesienie do podstawy programowej Osiągnięcia ucznia- poziom podstawowy K(poziom konieczny)-dopuszczający P(poziom podstawowy) dostateczny - zna przedmiotowy system oceniania - definicja i podział geografii 2.1 - wyjaśnia czym zajmuje się geografia, K -wymienia dyscypliny geografii, K - wymienia źródła wiedzy geograficznej, K -wymienia dowody na kulistość Ziemi,P -określa główne cechy kształtu Ziemi( geoida),P - przedstawia długość równika, południka, obwód Ziemi, P 3. Siatka geograficzna i kartograficzna. Współrzędne geograficzne. Osiągnięcia ucznia-poziom ponadpodstawowy R(poziom rozszerzający)-dobry D ( poziom dopełniający)-bardzo dobry - siatka geograficzna i kartograficzna, -współrzędne geograficzne ( długość i szerokość geograficzna), - wyjaśnia dowody kulistości Ziemi, R - wyjaśnia termin geoida, R -podaje różnice między geoidą i elipsoidą,D - przedstawia zmiany poglądów na temat kształtu Ziemi w ciągu dziejów, zna nazwiska uczonych i ich dokonania w zakresie poznania kształtu i rozmiarów Ziemi, D 1.6 - wskazuje południki i równoleżniki na globusie i mapie, w tym południk 0⁰ i równik, K -wskazuje na mapie lub globusie półkulę południową, północną, wschodnią i zachodnią, K - wyznacza kierunki główne i pośrednie na globusie i mapie, K - odróżnia siatkę geograficzną od kartograficznej, P - wymienia cechy południków i równoleżników, P -wskazuje na mapie i globusie zwrotniki i koła podbiegunowe, P - odróżnia długość od szerokości geograficznej ( wie jakie przyjmują wartości i kierunki), P -wyjaśnia terminy: długość i szerokość geograficzna, R 4./5.Ćwiczenia w określaniu współrzędnych geograficznych. 1.6 1.7 - -odczytuje i zapisuje współrzędne geograficzne za pomocą oznaczeń międzynarodowych, R -zaznacza na mapach punkty znając ich współrzędne, R - odszukuje obiekty na mapie na podstawie podanych współrzędnych, R -odczytuje i zapisuje współrzędne z dokładnością do 10', D - stosuje ze zrozumieniem pojęcia długość i szerokość geograficzna, D 6. Obraz Ziemi na mapie. Mapa a plan. - definicje: mapa i plan, - rodzaje skali, 1.1 1.5 1.8 - wymienia elementy mapy, K - wyjaśnia termin skala, K - wymienia rodzaje skali, K -podaje różnice między planem a mapą, P - dzieli mapy ze względu na ich skalę i treść, P - wskazuje właściwą mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych, P - przekształca postacie skali, P 7. Obliczenia z wykorzystaniem skali mapy. 8. Graficzne metody przedstawiania informacji na mapach. 1.1 - wykazuje znaczenie skali mapy w przestawianiu różnych informacji , R - szereguje skale od najmniejszej do największej i na odwrót, R - przekształca postacie skali, R - oblicza odległość w terenie posługując się skalą mapy ,P - przekształca postacie skali, R -oblicza skalę mapy, znając odległość w terenie i na mapie, D - wymienić główne kartograficzne metody prezentacji zjawisk na mapach, K - wyszukać w atlasie i podać przykłady map wykonanych różnymi metodami, R - odczytać z map informacje przedstawione za pomocą wymienionych metod, P -odczytać znaki kartograficzne, -charakteryzować wybrane metody przedstawiania zjawisk na mapach, D 1.2 . posługując się objaśnieniami w legendzie, P 9. Rysunek poziomicowy i mapa hipsometryczna. 1.2 -wyjaśniać terminy : poziomica, wysokość bezwzględna i względna, K -- odczytać wysokości bezwzględne na mapie poziomicowej i hipsometrycznej, P - rozróżnić typy rzeźby terenu na mapie hipsometrycznej ( depresje, niziny, wyżyny i góry), P 4. 1.3 1.4 1.9 10. Doskonalenie umiejętności pracy z mapą. -odczytywać informacje z różnych map, K - dobrać odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji, P - identyfikować położenie i charakteryzować odpowiadające sobie obiekty geograficzne na zdjęciach lotniczych, mapach topograficznych, planach miast, P 11.Utrwalenie wiadomości i umiejętności z działu „ Obraz Ziemi”. - obliczyć różnicę wysokości bezwzględnych ( wyznaczyć wysokość względną), R -rozróżnić na rysunku poziomicowym formę wypukłą i wklęsłą, R -rozpoznać różne formy rzeźby terenu na podstawie rysunku poziomicowego ( dokonać pełnej analizy rysunku), D - scharakteryzować procedurę orientacji planu, mapy, R - posługiwanie się w terenie planem i mapą, orientowanie i identyfikowanie obiektów na mapie i w terenie, 1.1 – 1.9 12.Sprawdzian wiadomości i umiejętności. -sprawdzenie poziomu osiągnięć uczniów 13.Ziemia w Układzie Słonecznym. Ruch obiegowy Ziemi i jego następstwa. - rodzaje ciał niebieskich w Układzie Słonecznym, 2.3 2.4 -wymienia rodzaje ciał w Układzie Słonecznym, K - wie czym zasłużył się M. Kopernik, K -wymienia nazwy planet zaczynając o położonej najbliżej Słońca, P - charakteryzuje poglądy na budowę wszechświata dawniej i obecnie, ( podaje różnice między teorią geo i heliocentryczną ), R - rozpoznaje i nazywa ciała - wymienia teorie na budowę Wszechświata, P -wymienia cechy ruchu obiegowego, K - Wymienia następstwa tego ruchu K 14. Oświetlenie Ziemi. Strefy oświetlenia. -nazwy stref oświetleniowych na Ziemi, 2.3 2.4 15 Ruch obrotowy Ziemi i jego następstwa. - terminy: południe słoneczne , doba, górowanie słońca 2.2 2.4 - wyjaśnia termin ruch obrotowy Ziemi, doba, górowanie Słońca, K - wymienia cechy i następstwa ruchu obrotowego, P 16. Rodzaje czasu na Ziemi. -czas słoneczny, strefowy, urzędowy, letni i zimowy, -linia zmiany daty, 2.2 -wymienia rodzaje czasu, K - wyjaśnia termin czas słoneczny, strefowy i urzędowy, K -Wyjaśnia konieczność podziału Ziemi na strefy czasowe, wymienia ich liczbę, P -zna przebieg linii zmiany daty i wyjaśnia po co została wprowadzona, P -podaje daty rozpoczęcia pór roku na obu półkulach, P - wyjaśnia terminy : równonoc wiosenna i jesienna, przesilenie letnie i zimowe, P -wymienia nazwy i granice stref oświetlenia, K - rozpoznaje rodzaj strefy po jej charakterystyce, niebieskie przedstawione na ilustracji, R - korzystając z danych liczbowych porównuje planety Układu Słonecznego, R -charakteryzuje cechy różnych ciał niebieskich, D -charakteryzuje zmiany w oświetleniu Ziemi w ciągu roku, R -wyjaśnia zależność między wysokością Słońca a ilością energii słonecznej docierającej do Ziemi, R -Wyjaśnia zmiany długości trwania dnia i nocy w ciągu roku, R - wyjaśnia przyczyny występowania zjawiska dnia i nocy polarnej, D - wyjaśnia dlaczego występują zmiany w oświetleniu Ziemi w ciągu roku, D -podaje cechy każdej ze stref, R wyjaśnia następstwo dnia i nocy jako skutek ruchu obrotowego, R - wyjaśnia spłaszczenie Ziemi na biegunach, R - opisuje dzienną wędrówkę Słońca po sklepieniu niebieskim posługując się ilustracją, R - omawia zastosowanie gnomonu, D - opisuje czym jest i co powoduje siła Coriolisa, D -wyjaśnia zależność między czasem słonecznym a długością geograficzną, R -wyjaśnia konieczność ustalenia czasu urzędowego na obszarze niektórych państw, R - charakteryzuje czas słoneczny, strefowy, urzędowy, letni i zimowy, D 17./18. Ćwiczenia w obliczaniu czasu. 2.2 - wymienia rodzaje czasu, K - Wyjaśnia terminy czas słoneczny, strefowy, K - posługując się mapą stref czasowych odczytuje różnicę czasu na Ziemi, R - oblicza czas słoneczny i strefowy danego miejsca, D -ustala datę przy przekraczaniu linii zmiany daty, D 19. Utrwalenie wiadomości i umiejętności z działu Ziemia we Wszechświecie. 20. Sprawdzian wiadomości i umiejętności z działu Ziemia we Wszechświecie. 21. Skład i budowa atmosfery. Pogoda a klimat. 2.2-2.4 - sprawdzenie wiadomości i umiejętności ucznia, - wyjaśnia termin atmosfera, troposfera, K -określa skład powietrza, K -wyjaśnia termin pogoda i klimat, K -wymienia nazwy warstw atmosfery, P -wymienia składniki pogody, Klimatu, P - omawia na podstawie schematu zmiany temperatury w atmosferze wraz z wysokością, P -charakteryzuje poszczególne warstwy atmosfery, R -oblicza zmiany temperatury wraz z wysokością, R -wyjaśnia różnice między pogodą a klimatem, R -charakteryzuje zjawisko inwersji temperatury, D 22.Temperatura powietrza jako składnik klimatu. - czynniki wpływające na różnice temperatury na Ziemi 3.2 3.3 -wymienia czynniki wpływające na różnice w temperaturze, K - wyjaśnia termin izoterma, K -odczytuje dane z tabeli, wykresu klimatycznego, P -oblicza średnią roczną temperaturę i amplitudę temperatur, -odczytuje treść mapy rozkładu temperatur, P - oblicza średnią roczną temperaturę i amplitudę temperatur, R -sporządza wykres przebiegu temperatury powietrza, R - omawia zależność temperatury powietrza od kąta padania promieni słonecznych, R -charakteryzuje wpływ poszczególnych czynników na zróżnicowanie temperatur na Ziemi, (podaje przykłady), D 23. Ciśnienie atmosferyczne i rodzaje wiatrów na Ziemi. - terminy: ciśnienie atmosferyczne, wyż i niż baryczny, izobara -rodzaje wiatrów ( stałe, okresowo 4.4 -definiuje pojęcie ciśnienie atmosferyczne, podaje jednostkę ciśnienia, K - sporządza schemat wyżu i niżu barycznego, wie w jakich warunkach tworzą się te ośrodki - skład, warstwy atmosfery w przekroju pionowym, -pojęcia pogoda, klimat, -składniki pogody i klimatu, zmienne, lokalne), - nazwy wiatrów i regiony ich występowania, -wyjaśnia pojęcia niż i wyż baryczny oraz izobara, K - wymienia przykłady wiatrów stałych, okresowo zmiennych i lokalnych, K -wyjaśnia przyczynę powstania wiatru, P ciśnień, R - wskazuje na mapie i wymienia obszary występowania różnych rodzajów wiatrów, R - charakteryzuje różne rodzaje wiatrów w tym halny i bryza morska ( wyjaśnia przyczyny i warunki ich powstania), korzysta ze schematycznych rysunków, D 24. Osady i opady atmosferyczne ich powstawanie i rozmieszczenie. -rodzaje osadów i opadów atmosferycznych, -rodzaje chmur, - fronty atmosferyczne ciepłe i zimne 3.3 -wymienia rodzaje osadów i opadów, K - wymienia elementy procesu powstawania opadów, K -wymienia rodzaje opadów ze względu na sposób ich powstania, P - rozpoznaje przestawione na ilustracji osady i opady atmosferyczne, P - wyjaśnia termin front atmosferyczny ciepły i zimny, P odczytuje z mapy dane na temat wielkości opadów w różnych regionach świata, P - podaje przykłady obszarów charakteryzujących się nadmiarem lub niedoborem opadów, P -wyjaśnia warunki powstawania opadów, R -charakteryzuje sposób powstania różnych rodzajów opadów i osadów, R - charakteryzuje zmiany pogody związane z przejściem frontu ciepłego i chłodnego, D - wymienia i opisuje różne rodzaje chmur, D - wymienia czynniki wpływające na rozkład opadów na Ziemi, R - na przykładach, wyjaśnia wpływ różnych czynników wpływających na nierównomierne rozmieszczenie opadów na Ziemi , D 25./ 26. Strefy klimatyczne na Ziemi. - strefy i typy klimatów na Ziemi, - zasięg występowania poszczególnych stref klimatycznych, 3.1 3.3 -wymienia czynniki klimatotwórcze, K - odczytuje dane z mapy,P -wymienia nazwy stref klimatu, K - wymienia nazwy stref i typów klimatu, pokazuje na mapie ich zasięg, P -odczytuje informacje o przebiegu temperatury i opadów z klimatodiagramu, P -wykazuje zależność między strefami oświetlenia a strefami klimatu,P -wyjaśnia wpływ czynników klimatotwórczych na zróżnicowanie klimatu, R - na podstawie danych klimatycznych i danych o położeniu geograficznym miejsc na Ziemi wyciąga wnioski o wpływie na klimat różnych czynników klimatotwórczych, D -wykazuje zależność między strefami oświetlenia a strefami klimatu, R -charakteryzuje na podstawie wykresów lub danych liczbowych przebieg temperatury i opadów w ciągu roku w różnych stacjach meteorologicznych, R -porównuje dane z klimatodiagramów, R -określa strefę i typ klimatu na podstawie danych z wykresu lub tabeli ( z przebiegu średnich miesięcznych wartości temperatur i opadów), D -wykazuje zależność między strefami oświetlenia a strefami klimatu, D 27. Utrwalenie wiadomości i umiejętności z działu Atmosfera. 28. Sprawdzian wiadomości umiejętności z działu Atmosfera. 29.Obieg wody w przyrodzie. Oceany i morza. +2 30.Wody powierzchniowerzeki. +2 3.1-3.3 - sprawdzenie wiadomości i umiejętności ucznia, -elementy obiegu wody, -podział wszechoceanu, -rodzaje mórz, - terminy: zatoka, cieśnina, - elementy systemu rzecznego ( rzeka główna, dopływ, dorzecze, zlewisko, dział wodny, obszar bezodpływowy) Rodzaje rzek, sposób zasilania rzek w wodę, 1.7 -wymienia elementy obiegu wody, K - wymienia nazwy oceanów i wskazuje je na mapie, K - omawia na podstawie schematu zasoby wodne Ziemi, P - wyjaśnia pojęcia morze, cieśnina, zatoka, P -wymienia rodzaje ruchów wody morskiej, K - wskazuje na mapie wybrane prądy morskie i wymienia ich nazwy, P - wskazuje na mapie wybrane, morza, cieśniny, zatoki, R - wymienia rodzaje mórz ze względu na sposób ich połączenia z oceanem, R - charakteryzuje cechy różnych rodzajów mórz, D -wymienia elementy systemu rzecznego: rzeka główna, dopływ, zlewisko, dorzecze, dział wodny, obszar bezodpływowy, K -wyjaśnia terminy: rzeka, rzeka główna, dopływ, K - wskazuje na mapie świata najdłuższe rzeki, K -zaznacza na ilustracji dorzecze, rzekę główną , dopływ, zlewisko, dział wodny i obszar - wyjaśnia pojęcia dorzecze, zlewisko, obszar bezodpływowy, dział wodny, R -wyjaśnia terminy rzeka stała, okresowa i epizodyczna, R - podaje przykłady rodzajów zasilania rzek, R -podaje przykłady gospodarczego wykorzystania rzek, R -Omawia zależność między wyjaśnia przyczyny różnic w zasoleniu mórz, R -wyjaśnia przyczyny powstawania i skutki fal, pływów i prądów morskich, D 31. Wody powierzchniowejeziora i bagna. -rodzaje jezior - terminy jezioro, bagno, wieloletnia zmarzlina -terminy: wody podziemne, artezyjskie, gejzer, źródło 34. Utrwalenie wiadomości i umiejętności z działu Hydrosfera. 35. Sprawdzian wiadomości i umiejętności z działu Hydrosfera. -wyjaśnia terminy jezioro i bagno, wieloletnia zmarzlina,K wymienia typy genetyczne jezior ,P - nazywa i wskazuje na mapie różne typy genetyczne jezior i obszary bagienne, R -podaje przykłady gospodarczego wykorzystania sztucznych zbiorników i stawów, R krótko charakteryzuje każdy z typów jezior,D - omawia warunki powstawania bagien, D -wyjaśnia terminy: wody podziemne, źródło, wody artezyjskie, gejzer, K wymienia rodzaje wód,P - na podstawie ilustracji analizuje budowę niecki artezyjskiej, P -wymienia sposoby gospodarczego wykorzystania wód podziemnych, R -wskazuje na mapie obszary występowania wód artezyjskich i gejzerów, R - charakteryzuje różne rodzaje wód podziemnych, D -omawia procesy prowadzące do aktywności gejzeru, D 4.5 - wymienia warstwy w budowie wnętrza Ziemi, K -wymienia metody badania wnętrza Ziemi, P -podaje różnicę między skorupą ziemską a litosferą, P - omawia na podstawie schematu budowę wnętrza Ziemi, P - wyjaśnia terminy; minerał, skała, -charakteryzuje metody badania budowy wnętrza Ziemi, R - charakteryzuje warstwy w budowie wnętrza Ziemi, D - podaje przykłady gospodarczego wykorzystania skał, R - rozpoznaje skały i określa ich rodzaj, D - charakteryzuje warunki 1.7 4.5 36. Budowa wnętrza Ziemi. 37.Rodzaje skał i minerałów. siecią rzeczną a klimatem , D - wyjaśnia związki między rodzajem zasilania rzek a klimatem, D 1.7 4.5 +2 32. Wody podziemne i ich znaczenie gospodarcze. 33. Wody mineralne i termalne bezodpływowy, P 4.3 - termin Litosfera -terminy: skała , minerał -rodzaje skał, 38./ 39. Dzieje Ziemi i metody ich badania. 40..Płytowa budowa litosfery. Wulkanizm i trzęsienia Ziemi. K - wymienia rodzaje skał,P -wymienia nazwy wybranych skał i minerałów najważniejszych dla Polski, P -wskazuje różnice między minerałem a skałą, P - określa wiek Ziemi, K -wymienia nazwy er ,K - wymienia metody badań dziejów Ziemi, P -wyjaśnia termin skamieniałość, P - podaje przykłady skamieniałości przewodnich, P - nazwy er i okresów w dziejach Ziemi, 3.5 -terminy: wulkan, lawa, magma, Ognisty Pierścień Ognia, hipocentrum, epicentrum - budowa wulkanu i produkty jego wybuchu 41.Powstawanie gór. -nazwy orogenez - terminy: ruchy górotwórcze, góry fałdowe i zrębowe - rodzaje gór, 42.Rzeźbotwórcze procesy zewnętrzne- wietrzenie i ruchy masowe. -terminy: erozja, wietrzenie -rodzaje wietrzenia, - wymienia procesy wewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi, K - wyjaśnia terminy: lawa, magma, hipocentrum, epicentrum, Ognisty Pierścień Ognia, K -wymienia produkty wybuchu wulkanu, K -wskazuje na mapie obszary występowania wulkanizmu i trzęsień Ziemi, P - podaje główne cechy płytowej budowy litosfery, P -wymienia nazwy orogenez i rodzajów gór, K - wymienia nazwy wielkich form ukształtowania powierzchni Ziemi i den oceanów, K -wyjaśnia termin ruchy górotwórcze, K -wyjaśnia terminy: góry fałdowe, zrębowe, wulkaniczne ,podaje przykłady i wskazuje je na mapie ,P 3.6 3.7 -wymienia zewnętrzne procesy rzeźbotwórcze, K -wyjaśnia terminy: erozja, wietrzenie, K - wymienia rodzaje wietrzenia, P powstania różnych rodzajów skał, D -wyjaśnia rolę skamieniałości w odtwarzaniu dziejów ziemi, R -wymienia nazwy okresów, D - omawia najważniejsze wydarzenia danej ery, R -przyporządkowuje wydarzenia do konkretnej ery, D -wyjaśnia metody badań dziejów Ziemi, D -wyjaśnia termin prądy konwekcyjne, R - na podstawie schematu omawia elementy budowy wulkanu, R -wymienia skutki trzęsień Ziemi i wybuchów wulkanów, R -wyjaśnia przyczyny ruchu płyt litosfery, D -wykazuje związki między płytową budową litosfery a zjawiskami wulkanizmu i trzęsień Ziemi, D -omawia różnice między górami fałdowymi a zrębowymi, R -Charakteryzuje na podstawie schematów mechanizm powstawania gór każdego rodzaju , D -charakteryzuje każdy rodzaj wietrzenia, R -opisuje formy rzeźby i sposób ich powstania, R - rozpoznaje na ilustracjach i w -wymienia formy rzeźby powstałe w wyniku wietrzenia, P 43. Procesy krasowe. -termin: krasowienie, -rodzaje skał podlegających procesom krasowym, - formy krasowe 3.6 3.7 -wyjaśnia termin procesy krasowe, K - podaje rodzaje skał podlegające krasowieniu, K -podaje przykłady form krasowych na powierzchni Ziemi i w jej głębi, P 44. Rzeźbotwórcza działalność rzek. -cechy rzeki na każdym jej odcinku ( bieg górny, środkowy i dolny) 3.6 3.7 -wymienia rodzaje ujść rzecznych ( lejkowate, deltowe), K - wyjaśnia terminy: erozja, erozja boczna, wgłębna, akumulacja, K - wymienia formy rzeźby związane z działalnością rzek erozyjne i akumulacyjne, P - wskazuje na mapie świata przykłady rzek posiadających ujście deltowe i lejkowate, P 45.Lodowce na Ziemi i ich działalność rzeźbotwórcza. -rodzaje lodowców, 3.6 3.7 - wskazuje na mapie świata obszary występowania lądolodów, K - wyjaśnia pojęcie granica wiecznego śniegu, K -wymienia rodzaje lodowców, - wskazuje różnice między lodowcem górskim i lądolodem, P terenie formy powstałe w wyniku wietrzenia, D -wyjaśnia na czym polegają ruchy masowe i charakteryzuje wybrany ich rodzaj, D - charakteryzuje na podstawie ilustracji budowę jaskini oraz występujące w niej formy krasowe, R -omawia procesy krasowe i wyjaśnia w jaki sposób powstają formy krasowe, D - rozpoznaje i opisuje na ilustracji, zdjęciu i w terenie formy rzeźby powstałe w wyniku procesów krasowych, D - wyjaśnia proces powstawania meandrów, R - omawia warunki sprzyjające powstawaniu delt i ujść lejkowatych, R -charakteryzuje cechy rzeki w każdym odcinku biegu, D - wyjaśnia schemat powstawania różnych form związanych z działalnością rzeki, D -rozpoznaje i opisuje na ilustracji, zdjęciu i w terenie formy rzeźby powstałe w wyniku działalności rzeki, D -charakteryzuje cechy elementów budowy lodowców, R - wymienia przyczyny zróżnicowania wysokości granicy wiecznego śniegu na Ziemi, R - wymienia przykłady form związanych z działalnością lądolodów i lodowców górskich, R - rozpoznaje i podpisuje na schemacie formy polodowcowe, R 46. Działalność rzeźbotwórcza wiatru -rodzaje działalności rzeźbotwórczej wiatru ( pojęcia korazja, deflacja) -formy związane z działalnością wiatru , wydmy paraboliczne, barchany, grzyby skalne - rodzaje pustyń 3.6 3.7 - wyjaśnia terminy: korazja i deflacja, K -wymienia rodzaje działalności wiatru, K - wskazuje na mapie wybrane pustynie, P - wymienia rodzaje pustyń ze względu na położenie i budowę, P 47. Działalność rzeźbotwórcza morza. -termin abrazja, -Formy rzeźby powstałe w wyniku działalności morza, - typy wybrzeży 3.6 3.7 - wyjaśnia termin abrazja, K - podaje przykłady form powstałych w wyniku rzeźbotwórczej działalności morza, K - wymienia najważniejsze typy wybrzeży morskich, P - wskazuje na mapie świata typy wybrzeży, P 48. Strefy roślinne i gleby na Ziemi i ich związek z klimatem. - terminy: gleba, żyzność gleby - czynniki glebotwórcze, -strefy roślinne, -charakterystyczne rośliny, 3.4 - wyjaśnia terminy: gleba, żyzność gleby, K - wymienia czynniki glebotwórcze, K -wymienia nazwy gleb strefowych i astrefowych, P - wymienia i wskazuje poziomy glebowe na profilu glebowym, P 49. Utrwalenie wiadomości i 3.5 -charakteryzuje cechy i sposób powstania form rzeźby terenu związanych z działalnością lodowców, D - rozpoznaje na zdjęciu i w terenie formy rzeźby powstałe w wyniku działalności lodowców, D - podaje przykłady form powstałych w wyniku erozyjnej i akumulacyjnej działalności wiatru, R - wskazuje różnice między barchanem i wydmą paraboliczną, R - rozpoznaje na ilustracjach, zdjęciach i w terenie oraz opisuje formy rzeźbotwórczej działalności wiatru, D -charakteryzuje formy związane z działalnością wiatru i morza, -charakteryzuje sposób powstania różnych typów wybrzeży morskich, - omawia na podstawie ilustracji proces powstawania klifu i mierzei, R -wyjaśnia genezę podstawowych typów wybrzeży morskich, D - rozpoznaje na ilustracjach, zdjęciach i w ternie formy rzeźbotwórczej działalności morza, D wymienia nazwy stref roślinnych na Ziemi i wskazuje je na mapie, R - charakteryzuje poszczególne strefy roślinne na Ziemi, D -wykazuje związki pomiędzy rodzajem roślinności a rodzajem gleb, D umiejętności z działów „ Wnętrze Ziemi” oraz „ Rzeźbiarze powierzchni Ziemi” 50. Sprawdzian wiadomości i umiejętności z działów „ Wnętrze Ziemi” oraz „ Rzeźbiarze powierzchni Ziemi”. 51. Afryka- kontynent po obu stronach równika. 3.6 3.7 4.3 Sprawdzenie osiągnięć uczniów. Uczeń: 1.7 1.8 • wymienia nazwy stref klimatycznoroślinno-glebowych Afryki • podaje nazwy największych rzek i jezior w Afryce 52. Strefy klimatycznoroślinno- glebowe Afryki. - czynniki kształtujące klimat Afryki, - strefy klimatyczno- roślinno- glebowe Afryki -gospodarowanie na terenach suchych na przykładzie strefy Sahelu 53, . Ludność Afryki. 54. Problemy mieszkańców Afryki. wyjaśnia znaczenie terminu „gęstość zaludnienia” • podaje liczbę ludności Afryki • wymienia nazwy odmian ludzkich zamieszkujących Afrykę • wymienia przyczyny ubóstwa państw 1.8 10.8 10.9 1.8 10.10 - wskazuje Afrykę na mapie świata, K -na podstawie mapy określa główne cechy jej położenia ( półkule, oblewające wody), K - wskazuje na mapie największą wyspę, półwysep , góry, kotliny i wyżyny Afryki, rzeki i jeziora, P - charakteryzuje cechy ukształtowania powierzchni Afryki, R - wymienia czynniki wpływające na klimat Afryki, K - wymienia strefy klimatyczne Afryki, wskazuje ich zasięg na mapie, K -wymienia rodzaje roślinności występującej w Afryce, P - wskazuje obszar Sahelu na mapie, zna jego główne problemy, P - uzasadnia potrzebę racjonalnego gospodarowania w środowisku charakteryzującym się niedoborem słodkiej wody, R - wymienia typy klimatu w każdej ze stref, R - wykazuje związek między formami gospodarowania człowieka a zasobami wodnymi na przykładzie strefy Sahelu, R - charakteryzuje strefy klimatyczno- roślinno- glebowe Afryki, R - wyjaśnia występowanie stref klimatyczno- roślinnoglebowych w Afryce, D - ukazuje wpływ warunków przyrodniczych na rozmieszczenie ludności oraz poziom rozwoju gospodarczego krajów Afryki, R - omawia wybrane problemy Afryki, R - określa związki między problemami wyżywienia, występowaniem chorób ( w tym - wyjaśnia terminy: eksplozja demograficzna, przyrost naturalny, K -wymienia główne problemy mieszkańców Afryki, K - wyjaśnia terminy: produkt krajowy brutto, wskaźnik rozwoju społecznego (HDI), P - wskazuje na mapie regiony słabo i gęsto zaludnione, P - oblicza rozciągłość południkową i równoleżnikową Afryki w stopniach i kilometrach, D - wykonuje obliczenia przyrostu naturalnego, P Afryki • wymienia nazwy najgęściej i najsłabiej zaludnionych obszarów w Afryce 55. Gospodarowanie w dolinie Nilu- Egipt. • wymienia problemy mieszkańców Afryki • podaje nazwy stolic RPA i Egiptu oraz nazwy państw sąsiadujących z tymi krajami 1.8 -wskazuje Egipt na mapie, określa podstawowe cechy środowiska na podstawie mapy, K - na podstawie map omawia rozmieszczenie ludności i gospodarkę Egiptu ( główne uprawy i surowce mineralne), P 1.7 1.8 3.1 3.2 3.3 - wskazuje na mapie kontynenty amerykańskie i przebieg granicy między nimi ,K - wskazuje na mapie główne krainy geograficzne, największe jeziora i rzeki obu Ameryk, K wymienia czynniki klimatotwórcze wpływające na klimat obu Ameryk, K - odczytuje dane z mapy klimatycznej ,P - wymienia nazwy stref i typów klimatu, pokazuje na mapie ich zasięg, P -odczytuje informacje o przebiegu temperatury i opadów z klimatodiagramu, P - wyjaśnia termin Ameryka Łacińska,P • wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego Egiptu i RPA AIDS) a poziomem życia w krajach na południe od Sahary, D -Analizuje przyczyny i skutki wybranych konfliktów w Afryce, D - analizuje dane statystyczne dotyczące sytuacji gospodarczej Egiptu, R - określa rolę turystyki w gospodarce Egiptu, R -analizuje warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze Egiptu pod kątem rozwoju turystyki, D • wymienia nazwy obszarów gęsto zaludnionych w Egipcie • wymienia nazwy surowców mineralnych występujących w Egipcie i w RPA • wymienia najważniejsze cechy gospodarki RPA 56./57.Położenie i cechy środowiska przyrodniczego obu Ameryk.2h • wyjaśnia znaczenie terminów: „Ameryka Łacińska”, „Ameryka Środkowa” • wymienia czynniki geograficzne kształtujące klimat Ameryki • podaje w języku angielskim nazwy krain geograficznych, rzek i jezior Ameryki Północnej i Południowej - wskazuje podobieństwa w ukształtowaniu powierzchni obu Ameryk, R -charakteryzuje na podstawie wykresów lub danych liczbowych przebieg temperatury i opadów w ciągu roku w różnych stacjach meteorologicznych w Ameryce, R - zna strefy klimatycznoroślinne obu Ameryk, R - wyjaśnia wpływ czynników klimatotwórczych na klimat obu Ameryk, D - wyjaśnia wpływ budowy geologicznej na ukształtowanie powierzchni obu Ameryk, D - wyjaśnia wpływ rzeźby terenu na sieć rzeczna obu Ameryk, D -określa strefę i typ klimatu na podstawie danych z klimatodiagramu ( przebiegu średnich miesięcznych wartości temperatur i opadów), D 58. Mozaika społeczna Ameryki. • wymienia nazwy rdzennych mieszkańców Ameryki oraz odmian ludzkich zamieszkujących Amerykę 10.11 • wyjaśnia znaczenie terminów: „imigracja”, „emigracja” • wyjaśnia przyczyny zróżnicowania ludności Ameryki wymienia nazwy 20 największych krajów Ameryki i ich stolic w j. angielskim 59. Stany Zjednoczonemocarstwo świata. • podaje nazwę stolicy USA i nazwy państw sąsiadujących • wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego Stanów Zjednoczonych • wymienia nazwy najważniejszych surowców mineralnych wydobywanych w Stanach Zjednoczonych • przedstawia najważniejsze cechy gospodarki Stanów Zjednoczonych • wymienia nazwy głównych roślin uprawianych na terenie Stanów Zjednoczonych • wymienia nazwy regionów gospodarczych Stanów Zjednoczonych 10.13 - wyjasnia terminy: metys, mulat, zambos, K -wymienia główne grupy etniczne ludności obu Ameryk ( w tym ludność rdzenną ), K - wskazuje na mapie obszary słabo i gęsto zaludnione, P - wymienia przyczyny zróżnicowania etnicznego ludności, P -wymienia główne religie i języki urzędowe obu Ameryk, P - oblicza saldo migracji zagranicznych, P - na podstawie mapy określa położenie USA , K - określa główne cechy środowiska przyrodniczego USA, K - wymienia główne cechy gospodarki USA, K - wymienia regiony gospodarcze USA, P - podaje argumenty świadczące o dominującej roli UsA w gospodarce światowej, P - charakteryzuje pochodzenie ludności Ameryki, R --charakteryzuje przyczyny i skutki zróżnicowania kulturowego i etnicznego ludności Ameryk, D - wyjaśnia pojęcie Dolina Krzemowa, megalopolis, R - wymienia przykłady dostosowania działalności gospodarczej człowieka do warunków środowiska przyrodniczego w wybranych regionach gospodarczych USA, R - charakteryzuje 5 głównych regionów gospodarczych USA i wskazuje je na mapie, D 60. Zielone płuca świataBrazylia. • podaje nazwę stolicy Brazylii i krajów sąsiadujących 10.12 - na podstawie mapy określa położenie Brazylii , K - określa główne cechy środowiska przyrodniczego Brazylii, wskazuje na mapie obszar Amazonii, K - wymienia główne cechy gospodarki Brazylii, K - określa znaczenie lasów Amazonii, P - wyjaśnia pojęcie fawele, P - wymienia problemy Brazylii oraz problemy wielkich brazylijskich miast, P - wymienia przyczyny i skutki wylesiania Amazonii, R - identyfikuje konflikt interesów pomiędzy ekologicznymi skutkami wylesiania Amazonii a jej gospodarczym wykorzystaniem, D - przeprowadza analizę pozytywnych i negatywnych konsekwencji zagospodarowywania Amazonii, D 10.14 1.7 1.8 - wskazuje Australię i Oceanię na mapie świata, K -na podstawie mapy określa główne cechy ich położenia ( półkule, oblewające wody), K - wskazuje na mapie najważniejsze elementy środowiska przyrodniczego ( wyspę, półwysep , góry , rzekę i jezioro), K -wyjaśnia pojęcie endemit, P - zna nazwy klimatów , przykłady - wykazuje zależność między rozmieszczeniem ludności a warunkami środowiska przyrodniczego, R -wyjaśnia powód odrębności świata roślin i zwierząt,D - charakteryzuje cechy gospodarki Australii na tle warunków środowiska, D • wymienia problemy wielkich miast Brazylii • wymienia skutki wylesiania Amazonii 61. Utrwalenie wiadomości i umiejętności o Afryce i Ameryce. 62. Sprawdzian wiadomości i umiejętności o Afryce i Ameryce. 63./ 64.Australia- kontynent na antypodach. Sprawdzenie osiągnięć uczniów. • wymienia nazwy osobliwości przyrodniczych Australii • wymienia nazwy najważniejszych obiektów geograficznych Australii: rzeki, jeziora i krainy geograficzne • omawia obszary o największej gęstości zaludnienia • wymienia główne cechy gospodarki roślin i zwierząt endemicznych,P - zna nazwę rdzennej ludności Australii oraz pochodzenie ludności obecnie dominującej, P - wymienia główne cechy gospodarki Australii, P Związku Australijskiego 65./ 66. Arktyka i Antarktykacechy pustyń lodowych. wyjaśnia znaczenie terminów: „Arktyka”, „Antarktyka” • wymienia główne cechy środowiska przyrodniczego Arktyki i Antarktyki ze szczególnym uwzględnieniem cech klimatu • wyjaśnia znaczenie terminów: „góra lodowa”, „pak lodowy” + 6 jednostek lekcyjnych poświęconych na pracę z mapą (rozpoznawanie największych mórz, rzek i jezior świata + test) • wymienia najważniejsze zmiany obserwowane w środowisku przyrodniczym obszarów polarnych 10.15 1.7 1.8 Rozkład materiału i plan dydaktyczny „Puls Ziemi 2” wraz z wymaganiami w języku angielskim Główne cele lekcji w postaci wymagań edukacyjnych l Temat lekcji Treści nauczania Lp. Zapis w nowej podstawie programowej wymagania w języku angielskim 5. 1. Po obu stronach • położenie geograficzne równika – i ukształtowanie powierzchni środowisko Afryki przyrodnicze • budowa geologiczna Afryki Afryki • Wielkie Rowy Afrykańskie • strefowość klimatyczno-roślinno-glebowa Afryki, Uczeń: 1.6 Uczeń: • omawia na podstawie mapy ogólnogeograficznej położenie geograficzne Afryki 1.7 • wymienia nazwy stref klimatyczno-roślinno-glebowych Afryki 1.8 • określa położenie matematyczno-geograficzne Afryki 10.8 • oblicza rozciągłość równoleżnikową i południkową Afryki • podaje nazwy największych rzek i jezior w Afryce 10.9 • omawia na podstawie map tematycznych budowę • gospodarowanie na terenach geologiczną oraz ukształtowanie powierzchni Afryki skrajnie suchych na • charakteryzuje geograficzne czynniki klimatotwórcze przykładzie strefy Sahelu • wyjaśnia występowanie stref klimatyczno-roślinno-glebowych w Afryce oraz charakteryzuje je na podstawie map tematycznych, klimatogramów i zdjęć • wykazuje na przykładzie strefy Sahelu związek pomiędzy formami gospodarowania człowieka a zasobami wodnymi • uzasadnia potrzebę racjonalnego gospodarowania w środowisku charakteryzującym się poważnymi niedoborami słodkiej wody 2. Problemy mieszkańców Afryki • zróżnicowanie ludności Afryki Uczeń: • ubóstwo mieszkańców Afryki • wykazuje zróżnicowanie ludności Afryki • wskaźnik rozwoju społecznego • analizuje problem ubóstwa mieszkańców Afryki (HDI) • wyjaśnia znaczenie terminów: „produkt krajowy 1.8 • wyjaśnia znaczenie terminu „gęstość zaludnienia” 10.10 • podaje liczbę ludności Afryki • wymienia nazwy odmian ludzkich • produkt krajowy brutto (PKB) • eksplozja demograficzna • rozmieszczenie ludności Afryki • problemy Afryki brutto”, „wskaźnik rozwoju społecznego” zamieszkujących Afrykę • analizuje wartość HDI i PKB w państwach afrykańskich oraz formułuje wnioski • wymienia przyczyny ubóstwa państw Afryki • wymienia nazwy najgęściej i najsłabiej zaludnionych obszarów w Afryce • wykazuje zróżnicowanie poziomu rozwoju społecznogospodarczego państw afrykańskich • wymienia problemy mieszkańców Afryki • wyjaśnia znaczenie terminu „eksplozja demograficzna” • omawia rozmieszczenie ludności w Afryce na podstawie map tematycznych • wyjaśnia przyczyny i skutki problemów mieszkańców Afryki • określa związki pomiędzy problemami wyżywienia, występowaniem chorób a poziomem życia w krajach Afryki położonych na południe od Sahary 3. Najlepiej rozwinięte gospodarczo państwa Afryki • cechy położenia Uczeń: geograficznego Egiptu i RPA • charakteryzuje położenie geograficzne Egiptu oraz • wpływ warunków RPA przyrodniczych na • wykazuje wpływ czynników przyrodniczych rozmieszczenie ludności na rozmieszczenie ludności w Egipcie w Egipcie • gospodarka Egiptu • Kanał Sueski • przedstawia uwarunkowania przyrodnicze działalności gospodarczej człowieka • turystyka • wyjaśnia znaczenie Kanału Sueskiego dla gospodarki Egiptu • tama w Asuanie • wykazuje znaczenie turystyki w gospodarce Egiptu • rola surowców mineralnych w • przedstawia pozytywne i negatywne skutki budowy kształtowaniu gospodarki RPA tamy w Asuanie • przemył energetyczny w RPA • przedstawia uwarunkowania rozwoju gospodarczego RPA • rola RPA w światowym handlu surowcami mineralnymi i • wykazuje rolę surowców mineralnych kamieniami szlachetnymi w kształtowaniu gospodarki RPA 1.8 • podaje nazwy stolic RPA i Egiptu oraz nazwy państw sąsiadujących z tymi krajami 10.9 10.10 • wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego Egiptu i RPA • wymienia nazwy obszarów gęsto zaludnionych w Egipcie • wymienia nazwy surowców mineralnych występujących w Egipcie i w RPA • wymienia najważniejsze cechy gospodarki RPA • klimat i baza surowcowa a rozmieszczenie ludności w RPA • polityka apartheidu 4. Od bieguna do bieguna – środowisko przyrodnicze Ameryki • granica między Ameryką Północną a Południową • Kanał Panamski • położenie geograficzne i ukształtowanie powierzchni Ameryki • analizuje dane statystyczne dotyczące handlu zagranicznego RPA i formułuje wnioski • omawia czynniki decydujące o rozmieszczeniu ludności w RPA Uczeń: 1.7 • opisuje przebieg granicy między Ameryką Północną a Południową 1.8 • wymienia czynniki geograficzne kształtujące klimat Ameryki • analizuje znaczenie Kanału Panamskiego • podaje w języku angielskim nazwy krain geograficznych, rzek i jezior Ameryki Północnej i Południowej • omawia położenie geograficzne Ameryki na podstawie mapy ogólnogeograficznej • wpływ rzeźby terenu Ameryki • wykazuje wpływ rzeźby terenu na klimat Ameryki na jej klimat i sieć rzeczną • strefy klimatyczno-roślinne Ameryki 5. Mozaika społeczna Ameryki • charakteryzuje strefy klimatyczno-roślinne Ameryki Północnej i Południowej na podstawie map tematycznych i klimatogramów • pochodzenie ludności Ameryki Uczeń: • odmiany człowieka • wyjaśnia znaczenie terminów: „Ameryka Łacińska”, „Ameryka Środkowa” • wyjaśnia znaczenie terminów: „emigracja”, „imigracja”, „saldo migracji” • zróżnicowanie etniczne i kulturowe ludności Ameryki • podaje nazwy mieszanych odmian człowieka zamieszkujących Amerykę • rozmieszczenie ludności Ameryki • analizuje kierunki migracji ludności do Ameryki • wyjaśnia wpływ migracji na zróżnicowanie kulturowe i etniczne ludności Ameryki • oblicza saldo migracji • wykazuje zróżnicowanie ludności Ameryki • wyróżnia główne cechy i przyczyny zróżnicowania kulturowego i etnicznego Ameryki Północnej 1.8 10.11 • wymienia nazwy rdzennych mieszkańców Ameryki oraz odmian ludzkich zamieszkujących Amerykę • wyjaśnia znaczenie terminów: „imigracja”, „emigracja” • wyjaśnia przyczyny zróżnicowania ludności Ameryki wymienia nazwy 20 największych krajów Ameryki i ich stolic w j. angielskim i Południowej • analizuje na podstawie mapy rozmieszczenie ludności w Ameryce Północnej i Południowej 6. Pierwsze mocarstwo świata – USA • cechy położenia geograficznego Stanów Zjednoczonych Uczeń: • rola Stanów Zjednoczonych w gospodarce światowej • wyjaśnia znaczenie terminów: „produkt światowy brutto”, „technopolia”, „megalopolis” • wymienia nazwy najważniejszych surowców mineralnych wydobywanych w Stanach Zjednoczonych • transport w Stanach Zjednoczonych • wyjaśnia uwarunkowania rozwoju gospodarczego Stanów Zjednoczonych • przedstawia najważniejsze cechy gospodarki Stanów Zjednoczonych • opisuje cechy położenia geograficznego Stanów Zjednoczonych • Stany Zjednoczone jako potęga • analizuje PKB Stanów Zjednoczonych gospodarcza 1.8 10.13 • wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego Stanów Zjednoczonych • ludność i urbanizacja Stanów • określa rolę Stanów Zjednoczonych w gospodarce światowej Zjednoczonych • wymienia nazwy głównych roślin uprawianych na terenie Stanów Zjednoczonych • regiony gospodarcze Stanów • wykazuje znaczenie transportu Zjednoczonych; zależność • wykazuje związki pomiędzy gospodarką pomiędzy ich gospodarką a warunkami środowiska przyrodniczego a warunkami środowiska w najważniejszych regionach gospodarczych Stanów przyrodniczego Zjednoczonych • ludność i urbanizacja • podaje nazwę stolicy USA i nazwy państw sąsiadujących • wymienia nazwy regionów gospodarczych Stanów Zjednoczonych • wyjaśnia znaczenie terminów: „megalopolis”, „technopolia” • wyjaśnia przyczyny wysokiego poziomu urbanizacji • charakteryzuje strukturę etniczną ludności Stanów Zjednoczonych 7. Zielone płuca • cechy położenia świata – Brazylia geograficznego Brazylii • pochodzenie ludności Brazylii • migracje ze wsi do miast • problemy wielkich miast Uczeń: • opisuje cechy położenia geograficznego Brazylii • wykazuje portugalskie korzenie ludności Brazylii • analizuje skutki gwałtownego wzrostu liczby ludności w wielkich miastach • gospodarcze wykorzystywanie • wyjaśnia przyczyny wysokiego poziomu urbanizacji Amazonii – konflikt interesów w Brazylii 1.8 • podaje nazwę stolicy Brazylii i krajów sąsiadujących 10.12 • wymienia problemy wielkich miast Brazylii • wymienia skutki wylesiania Amazonii pomiędzy ekologicznymi • określa cechy rozwoju oraz problemy wielkich miast skutkami wylesiania Amazonii Brazylii a jej gospodarczym • identyfikuje konflikt interesów pomiędzy wykorzystaniem ekologicznymi skutkami wylesiania Amazonii a jej gospodarczym wykorzystaniem 6. 9. Australia – kontynent na antypodach • położenie Australii Uczeń: 1.7 • środowisko przyrodnicze Australii • opisuje na podstawie mapy ogólnogeograficznej położenie geograficzne i środowisko przyrodnicze Australii 1.8 • zasoby wodne Australii • ludność i urbanizacja Australii • gospodarka Australii • Oceania 10.14 • charakteryzuje cechy klimatu Australii na podstawie map klimatycznych i klimatogramów • wymienia nazwy osobliwości przyrodniczych Australii • wymienia nazwy najważniejszych obiektów geograficznych Australii: rzeki, jeziora i krainy geograficzne • omawia obszary o największej gęstości zaludnienia • wykazuje przyczyny i skutki ubóstwa wód powierzchniowych w Australii • wymienia główne cechy gospodarki Związku Australijskiego • wyjaśnia znaczenie terminów: „basen artezyjski”, „studnia artezyjska” • omawia rozmieszczenie basenów artezyjskich w Australii • analizuje, na podstawie mapy, rozmieszczenie ludności w Australii • przedstawia, na podstawie map tematycznych, główne cechy gospodarki Australii na tle warunków środowiska przyrodniczego • omawia, na podstawie mapy ogólnogeograficznej, podział Oceanii 10. Lodowe pustynie • cechy położenia geograficznego i środowiska geograficznego Antarktyki • sytuacja prawna Antarktydy • działalność człowieka na obszarze Arktyki i Antarktyki • cechy i przyczyny zmian Uczeń: 1.7 • wyjaśnia znaczenie terminów: „Arktyka”, „Antarktyka”, „Antarktyda” 1.8 • wyjaśnia znaczenie terminów: „Arktyka”, „Antarktyka” • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Antarktykę i Arktykę • wymienia główne cechy środowiska przyrodniczego Arktyki i Antarktyki ze szczególnym uwzględnieniem cech klimatu • przedstawia cechy położenia geograficznego • wyjaśnia znaczenie terminów: „góra lodowa”, 10.15 w środowisku przyrodniczym obszarów okołobiegunowych • udział Polaków w badaniach obszarów polarnych • dziura ozonowa i środowiska geograficznego Antarktyki i Arktyki „pak lodowy” • omawia sytuację prawną Antarktydy • wymienia najważniejsze zmiany obserwowane w środowisku przyrodniczym obszarów polarnych • opisuje działalność człowieka w Arktyce i Antarktyce • wymienia główne cechy i przyczyny zmian w środowisku przyrodniczym obszarów okołobiegunowych • wyjaśnia konieczność ochrony przyrody obszarów okołobiegunowych • omawia wkład Polaków w badania obszarów polarnych 11. Azja – kontynent • położenie geograficzne Azji Uczeń: wielkich • strefy klimatyczno-roślinne Azji• omawia położenie geograficzne Azji na mapie świata kontrastów • wody powierzchniowe Azji • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej umowną • najstarsze azjatyckie granicę pomiędzy Azją a Europą i omawia jej cywilizacje przebieg • uzasadnia występowanie wszystkich stref klimatycznych w Azji • opisuje, na podstawie mapy klimatycznej i klimatogramów, cechy klimatu i układ stref roślinnych Azji • analizuje rozmieszczenie wód powierzchniowych w Azji • wyjaśnia przyczyny i skutki wysychania Jeziora Aralskiego • wykazuje, na podstawie map tematycznych, że kontynent azjatycki jest obszarem wielkich geograficznych kontrastów • opisuje osiągnięcia najstarszych cywilizacji azjatyckich • przedstawia, na podstawie map tematycznych, 1.7 • wyjaśnia znaczenie terminu „Eurazja” 1.8 • wymienia przykłady kontrastów geograficznych Azji 10.1 10.2 • wymienia czynniki geograficzne kształtujące klimat Azji • wymienia nazwy najważniejszych krain geograficznych, rzek i jeziora Azji wymienia nazwy 20 największych krajów Azji i ich stolic w j. angielskim warunki przyrodnicze obszarów, na których kształtowały się najstarsze azjatyckie cywilizacje 12. 13. W rytmie monsunu • cyrkulacja monsunowa w Azji Uczeń: Południowej i Południowo• omawia cyrkulację monsunową w Azji Południowej -Wschodniej i Południowo-Wschodniej na podstawie map • cechy rolnictwa monsunowego • analizuje wpływ cyrkulacji monsunowej w Azji • wpływ cyrkulacji monsunowej Południowej i Południowo-Wschodniej na życie na rytm upraw i życie ludzi codzienne oraz gospodarowanie mieszkańców tych regionów • termin „kultura ryżu”, • wykazuje związek pomiędzy rytmem upraw • wpływ specyfiki upraw ryżu na i „kulturą ryżu” a cechami klimatu monsunowego cechy społeczeństw w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej zamieszkujących Azję Południową i Południowo• opisuje przyrodnicze i społeczno-gospodarcze skutki -Wschodnią sezonowości opadów w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej • zagrożenia powodziowe i klęski suszy Chiny – • położenie geograficzne Chin najludniejszy kraj • liczba ludności Chin i jej świata zmiany; przyczyny wzrostu liczby ludności w Chinach • program kontroli urodzeń • rozmieszczenie ludności w Chinach • kierunki rozwoju gospodarczego Chin • znaczenie Chin w gospodarce światowej • migracje ludności 14. Japonia – kraj kwitnącej 1.8 • wyjaśnia znaczenie terminu „monsun” 10.5 • odróżnia monsun letni od monsunu zimowego • wyjaśnia znaczenie terminu „tarasy” Uczeń: 1.8 • opisuje położenie geograficzne Chin • analizuje wykresy i dane liczbowe dotyczące rozwoju ludnościowego • wykazuje cele i skutki programu kontroli urodzeń • wyjaśnia, na podstawie map tematycznych, zróżnicowanie rozmieszczenia ludności na obszarze Chin • wyjaśnia kierunki rozwoju gospodarczego Chin oraz wskazuje zmiany znaczenia Chin w gospodarce światowej • podaje nazwę stolicy Chin oraz krajów sąsiadujących 10.3 • wymienia nazwy krain geograficznych Chin oraz największych rzek • podaje liczbę ludności Chin • wymienia nazwy bogactw mineralnych Chin • wskazuje najdynamiczniej rozwijające się działy gospodarki w Chinach • wymienia nazwy głównych roślin uprawnych • wykazuje przyczyny migracji ludności Chin ze wsi do miast • położenie geograficzne JaponiiUczeń: • opisuje położenie geograficzne Japonii na podstawie • wymienia najważniejsze cechy gospodarki Chin 1.7 • wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego Japonii gospodarki • klimat Japonii • klęski żywiołowe mapy ogólnogeograficznej 1.8 • charakteryzuje klimat Japonii 10.4 • wymienia działania umożliwiające życie i gospodarowanie w trudnych warunkach przyrodniczych • działania umożliwiające życie • omawia skutki klęsk żywiołowych w trudnych warunkach • wykazuje przyczyny i znaczenie działań • znaczenie czynników umożliwiających życie w trudnych warunkach społeczno-kulturowych • wykazuje znaczenie czynników społecznow tworzeniu nowoczesnej -kulturowych w tworzeniu nowoczesnej gospodarki gospodarki Japonii Japonii na tle niekorzystnych cech środowiska • gospodarka Japonii przyrodniczego • marikultura • ludność • opisuje skutki trzęsień ziemi, tajfunów i tsunami • wymienia nazwy głównych roślin uprawnych • wymienia najważniejsze cechy japońskiej gospodarki • wykazuje znaczenie gospodarcze Japonii • wyjaśnia znaczenie terminu „marikultura” • omawia rozmieszczenie ludności Japonii • wykazuje przyczyny starzenia się społeczeństwa Japonii 15. Indie – państwo • położenie geograficzne Indii bogaczy • problemy demograficzne i nędzarzy • główne kierunki rozwoju gospodarczego • przyczyny gwałtownego rozwoju nowoczesnych technologii, technopolia • kontrasty społeczno-gospodarcze Indii – ich przyczyny i skutki Uczeń: 1.8 • opisuje położenie geograficzne Indii na podstawie mapy ogólnogeograficznej 10.6 • omawia liczbę, wskaźnik przyrostu naturalnego i średnią długość życia ludności Indii na podstawie danych statystycznych • wykazuje problemy związane ze stale zwiększającą się liczbą ludności • opisuje poziom rozwoju rolnictwa Indii • wyjaśnia przyczyny gwałtownego rozwoju nowoczesnych technologii w Indiach • charakteryzuje wybrane zagadnienia społeczno-gospodarcze Indii • opisuje kontrasty społeczne i gospodarcze w Indiach • podaje nazwę stolicy Indii oraz krajów sąsiadujących • wymienia nazwy krain geograficznych Indii • przedstawia uwarunkowania wysokiego przyrostu naturalnego w Indiach • wymienia nazwy głównych roślin uprawnych • wymienia nazwy bogactw mineralnych Indii • wymienia najważniejsze cechy gospodarki Indii 16. Czarne złoto Bliskiego Wschodu • termin „region Bliskiego Wschodu” Uczeń: • wyjaśnia znaczenie terminu „region Bliskiego • położenie geograficzne regionu Wschodu” Bliskiego Wschodu • omawia położenie geograficzne regionu Bliskiego • środowisko przyrodnicze Wschodu na podstawie mapy ogólnogeograficznej Bliskiego Wschodu • wykazuje niekorzystne warunki przyrodnicze Bliskiego • zasoby ropy naftowej na Wschodu Bliskim Wschodzie • analizuje rozmieszczenie, zasoby i wydobycie ropy • kierunki i poziom rozwoju naftowej na Bliskim Wschodzie na podstawie map gospodarczego krajów tematycznych i danych statystycznych Bliskiego Wschodu • charakteryzuje region Bliskiego Wschodu pod kątem • konflikty zbrojne na Bliskim kierunków i poziomu rozwoju gospodarczego Wschodzie • wyjaśnia przyczyny i skutki wybranych konfliktów • cechy kulturowe krajów zbrojnych na Bliskim Wschodzie Bliskiego Wschodu • wskazuje miejsca konfliktów zbrojnych na mapie politycznej Bliskiego Wschodu • wpływ islamu na życie mieszkańców Bliskiego • charakteryzuje region Bliskiego Wschodu pod kątem Wschodu cech kulturowych 1.7 • wyjaśnia znaczenie terminu „Bliski Wschód” 1.8 • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej państwa należące do regionu 10.7 • wymienia cechy środowiska przyrodniczego i gospodarki Bliskiego Wschodu • wymienia nazwy państw, na których obszarze znajdują się najbogatsze złoża ropy naftowej • wyjaśnia znaczenie terminu „OPEC” • opisuje cechy kultury islamskiej • wykazuje wpływ islamu na życie mieszkańców Bliskiego Wschodu 18. 19. Europa – kontynent nowych państw • zmiany na politycznej mapie Europy po 1989 roku – przyczyny • największe i najmniejsze państwa w Europie pod względem powierzchni i liczby ludności • Unia Europejska Uczeń: • wyjaśnia przyczyny zmian na mapie politycznej Europy po 1989 roku • omawia przemiany polityczne w Europie po 1989 roku 1.6 • podaje liczbę ludności Europy 1.7 • wymienia przyczyny niskiego przyrostu naturalnego 1.8 9.2 • wymienia nazwy krajów o najniższym i najwyższym współczynniku przyrostu naturalnego w Europie • wskazuje najmniejsze i największe państwa Europy pod względem powierzchni i liczby ludności na mapie politycznej Europy • wymienia nazwy krajów, które zamieszkuje ludność o największej średniej długości życia • wykazuje znaczenie procesów integracyjnych • wymienia czynniki wpływające na długość życia w Europie • wykazuje się znajomością podziału politycznego Europy 1.8 • opisuje różnice w wyglądzie osób pochodzących z różnych części Europy 9.1 9.3 • wymienia odmiany człowieka zamieszkujące Europę • wymienia nazwy rodzin językowych, do których należą języki europejskie • wymienia nazwy państw, w których obowiązuje więcej niż jeden język urzędowy • wymienia przykłady zróżnicowania kulturowego mieszkańców Europy • wymienia nazwy wszystkich krajów europejskich i ich stolic 22. Surowe • położenie geograficzne krajów Uczeń: środowisko skandynawskich • wyjaśnia znaczenie terminu „kraje skandynawskie” Europy Północnej• cechy środowiska • omawia położenie geograficzne krajów przyrodniczego Europy skandynawskich na podstawie mapy Północnej (rzeźba terenu, ogólnogeograficznej klimat, roślinność) • wyjaśnia wpływ warunków naturalnych na • rozmieszczenie ludności rozmieszczenie ludności w Europie Północnej w Europie Północnej • wykazuje, na podstawie map tematycznych, związki • kierunki rozwoju między głównymi cechami środowiska gospodarczego krajów przyrodniczego Europy Północnej a głównymi skandynawskich kierunkami rozwoju gospodarczego 1.7 wyjaśnia znaczenie terminu „kraje skandynawskie” 1.8 9.4 • wymienia warunki przyrodnicze Europy Północnej niesprzyjające działalności człowieka • wymienia cechy środowiska przyrodniczego Europy Północnej sprzyjające działalności człowieka • wymienia nazwy głównych bogactw naturalnych krajów skandynawskich • przedstawia główne działy przemysłu dynamicznie rozwijające się w krajach Europy Północnej 23. Gospodarka w cieniu Alp Uczeń: • położenie krajów alpejskich • wpływ gór na cechy środowiska i gospodarkę krajów alpejskich • wyjaśnia znaczenie terminu „kraje alpejskie” • omawia położenie krajów alpejskich na podstawie • rozmieszczenie ludności mapy ogólnogeograficznej w krajach alpejskich 1.7 • wyjaśnia znaczenie terminu „granica wiecznego śniegu” 1.8 9.8 • wymienia wiodące działy gospodarki krajów alpejskich • cechy rolnictwa i przemysłu • wyjaśnia specyfikę rozmieszczenia ludności krajów alpejskich w krajach alpejskich • znaczenie usług dla gospodarki• wykazuje wpływ gór na cechy środowiska krajów alpejskich przyrodniczego oraz gospodarkę krajów alpejskich • opisuje główne kierunki rozwoju gospodarczego krajów alpejskich • omawia znaczenie turystyki dla gospodarki krajów alpejskich Turystyczne • położenie geograficzne krajów Uczeń: 24. bogactwo Europy śródziemnomorskich • wyjaśnia znaczenie terminu „kraje Południowej • cechy środowiska śródziemnomorskie” przyrodniczego Europy Południowej (klimat, roślinność• omawia położenie geograficzne krajów śródziemnomorskich na podstawie mapy śródziemnomorska) ogólnogeograficznej • związki między rozwojem • wykazuje atrakcyjność turystyczną krajów turystyki a warunkami przyrodniczymi i dziedzictwem śródziemnomorskich kultury śródziemnomorskiej • charakteryzuje warunki klimatyczne i roślinność krajów śródziemnomorskich na podstawie map tematycznych • omawia dziedzictwo kulturowe krajów śródziemnomorskich • wykazuje związki między rozwojem turystyki w Europie Południowej a warunkami przyrodniczymi oraz dziedzictwem kultury śródziemnomorskiej Francja – • położenie geograficzne Francji Uczeń: 25. rolnictwo XXI • środowisko przyrodnicze • opisuje położenie geograficzne Francji wieku Francji • czynniki przyrodnicze • charakteryzuje cechy środowiska przyrodniczego i pozaprzyrodnicze warunkujące rozwój rolnictwa we Francji warunkujące rozwój rolnictwa • wykazuje, na przykładzie rolnictwa Francji, związek we Francji pomiędzy warunkami przyrodniczymi a kierunkiem • cechy rolnictwa Francji i efektywnością produkcji rolnej • wykazuje wpływ czynników pozaprzyrodniczych na rozwój rolnictwa • identyfikuje cechy rolnictwa towarowego • opisuje specyfikę rozmieszczenia ludności w Alpach • wymienia największe miasta alpejskie 1.7 1.8 1.9 9.9 9.10 1.8 9.5 • wyjaśnia znaczenie terminu „kraje śródziemnomorskie” • przedstawia turystyczną atrakcyjność regionu śródziemnomorskiego • wyjaśnia znaczenie terminu „makia” • wymienia przykłady atrakcji turystycznych południowej Europy • wymienia czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze warunkujące rozwój rolnictwa we Francji • wymienia nazwy roślin uprawianych we Francji • opisuje produkty charakterystyczne dla Francji • opisuje produkty charakterystyczne dla Francji 27. Niemcy – potęga • sąsiedzi Polski • położenie geograficzne Uczeń: 1.8 • przedstawia udział przemysłu w strukturze PKB Niemiec gospodarcza 28. Słowacja i Czechy – wspólna przeszłość, odrębna przyszłość Niemiec • środowisko przyrodnicze Niemiec • czynniki rozwoju gospodarczego Niemiec • usługi • przemysł • kierunki i przyczyny zmian w strukturze przemysłu w Zagłębiu Ruhry • rolnictwo • problemy gospodarcze i społeczne Niemiec • wymienia nazwy państw sąsiadujących z Polską i wskazuje je na mapie ogólnogeograficznej • położenie geograficzne Słowacji i Czech • przeszłość i przyszłość Słowacji i Czech • środowisko przyrodnicze Słowacji i Czech • gospodarka Słowacji i Czech • ludność Słowacji i Czech Uczeń: 1.8 • • opisuje położenie geograficzne Słowacji i Czech 8.1 • analizuje historię powstania Słowacji i Czech • opisuje zasoby bogactw naturalnych Czech i Słowacji 8.5 8.1 8.2 • opisuje położenie geograficzne Niemiec 9.6 • wymienia nazwy wybranych roślin uprawianych w Niemczech wymienia główne gałęzie przemysłu w Niemczech • charakteryzuje i porównuje, na podstawie różnych źródeł informacji geograficznej, środowisko przyrodnicze Niemiec • wyjaśnia przyczyny dynamicznego rozwoju gospodarczego Niemiec • wykazuje wysoki poziom rozwoju przemysłu, rolnictwa i usług w Niemczech • przedstawia, na podstawie wskazanych źródeł informacji geograficznej, główne kierunki i przyczyny zmian w strukturze przemysłu Zagłębia Ruhry • przedstawia problemy gospodarcze i społeczne Niemiec • opisuje atrakcje Czech i Słowacji przyciągające turystów • charakteryzuje i porównuje, na podstawie różnych źródeł informacji geograficznej, środowisko przyrodnicze Słowacji i Czech • wykazuje podobieństwa i różnice w gospodarce Słowacji i Czech • analizuje demograficzne podobieństwa i różnice Słowacji i Czech 29. Problemy • położenie geograficzne Litwy, Uczeń: gospodarcze oraz Ukrainy i Białorusi demograficzne • środowisko przyrodnicze Litwy,• opisuje położenie geograficzne Litwy, Ukrainy 1.8 8.1 wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego i społeczno- Litwy, Białorusi Ukrainy i Białorusi i Ukrainy • gospodarka Litwy, Ukrainy i Białorusi • turystyka Ukrainy i Białorusi • charakteryzuje i porównuje, na podstawie różnych źródeł informacji geograficznej, środowisko przyrodnicze Litwy, Ukrainy i Białorusi 8.3 -gospodarczego Białorusi, Litwy i Ukrainy • wymienia problemy demograficzne Białorusi, Litwy i Ukrainy • wyjaśnia znaczenie terminu „depopulacja” • wykazuje zróżnicowanie gospodarcze Litwy, Ukrainy i Białorusi przedstawia cechy gospodarki Litwy, Białorusi i Ukrainy • analizuje problemy demograficzne Litwy, Ukrainy i Białorusi • przedstawia współczesne przemiany gospodarcze Ukrainy • wykazuje atrakcyjność turystyczną Krymu • przedstawia przyczyny ujemnego przyrostu naturalnego na Białorusi, Litwie i Ukrainie 30. Rosja – • położenie geograficzne Rosji Uczeń: największe • opisuje położenie geograficzne Rosji państwo świata • zróżnicowanie warunków przyrodniczych oraz ich wpływ na rozmieszczenie ludności i • charakteryzuje i porównuje, na podstawie różnych źródeł informacji geograficznej, środowisko działalność gospodarczą przyrodnicze Rosji • ludność – zróżnicowanie narodowościowe i kulturowe • wykazuje zróżnicowanie warunków przyrodniczych i ich wpływ na rozmieszczenie ludności Rosji i działalność gospodarczą • zróżnicowanie gospodarcze Rosji • przedstawia problemy ludnościowe • wykazuje zróżnicowanie narodowościowe i kulturowe społeczeństwa rosyjskiego • wykazuje zróżnicowanie gospodarcze Rosji 1.8 wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego Rosji 8.1 8.4 • wyjaśnia znaczenie terminu „wieloletnia zmarzlina” • wymienia nazwy najgęściej zaludnionych obszarów Rosji • wymienia najważniejsze problemy ludnościowe Rosji • wymienia główne cechy rosyjskiej gospodarki • wymienia przyczyny ujemnego przyrostu naturalnego w Rosji • wymienia nazwy bogactw naturalnych Rosji 31. Podsumowanie i sprawdzenie wiadomości „UCZNIOWIE KLASY 3A AMBASADORAMI POLSKI W EUROPIE” PLAN WYNIKOWY Z GEOGRAFII DLA KLASY 3 A oparty na podręczniku „Puls ziemi 3” wydawnictwa Nowa Era Maciej Czubak Szczegółowe cele w postaci wymagań edukacyjnych Dział programu Sąsiedzi Polski 1/2. Powtórzenie wiadomości o sąsiadach Polski. 3. Miejsce Polski w Europie. 4. Sprawdzian wiadomości o sąsiadach Polski Uczeń poprawnie: - omawia i porównuje na podstawie różnych źródeł informacji geograficznej środowisko przyrodnicze państw sąsiadujących z Polską - charakteryzuje zróżnicowanie społeczne i gospodarcze krajów sąsiadujących z Polską - wyjaśnia przyczyny dynamicznego rozwoju gospodarczego Niemiec - przedstawia, na podstawie wskazanych źródeł informacji geograficznej, główne kierunki i przyczyny zmian w strukturze przemysłu Zagłębia Ruhry - przedstawia współczesne przemiany społeczne i gospodarcze Ukrainy - wykazuje zróżnicowanie przyrodnicze, narodowościowe, kulturowe i gospodarcze Rosji - wykazuje zróżnicowanie gospodarcze Rosji - omawia formy współpracy międzynarodowej z krajem będącym najbliższym sąsiadem regionu, w którym mieszka CZĘŚĆ III Geografia Polski Treści nauczania - środowisko przyrodnicze krajów sąsiadujących z Polską, ich zróżnicowanie społeczne i gospodarcze - przyczyny dynamicznego rozwoju gospodarczego Niemiec - główne kierunki i przyczyny zmian w strukturze przemysłu wybranego regionu przemysłowego w Europie Zachodniej - współczesne przemiany społeczne i gospodarcze Ukrainy - zróżnicowanie przyrodnicze, narodowościowe, kulturowe i gospodarcze Rosji - formy współpracy międzynarodowej z krajem będącym najbliższym sąsiadem regionu zamieszkania ucznia Odniesienie do treści Podstawy programowej 8.1-8.5 9.1-9.3 9.6 1.7-1.8 ` Dział programu Położenie i środowisko przyrodnicze Polski Szczegółowe cele w postaci wymagań edukacyjnych 5. Położenie i granice Polski 6. Budowa geologiczna. 7. Zlodowacenia na obszarze Polski. 8. Ukształtowanie powierzchni. 9. Skały i surowce mineralne. 10. Klimat. 11. Wody powierzchniowe i podziemne. 12. Morze Bałtyckie. 13. Gleby. 14. Roślinność i świat zwierzęcy. 15. Powtórzenie wiadomości o położeniu i środowisku geograficznym Polski. 16. Sprawdzian wiadomości z położenia i środowiska geograficznego Polski Uczeń poprawnie: - charakteryzuje, na podstawie map, położenie fizycznogeograficzne, polityczne i matematyczne Polski w Europie i na świecie - charakteryzuje, na podstawie map, położenie fizycznogeograficzne, polityczne i matematyczne własnego regionu w Polsce - opisuje wybrane wydarzenia z przeszłości geologicznej Polski - wykazuje zależności pomiędzy współczesną rzeźbą powierzchni Polski a wybranymi wydarzeniami geologicznymi - rozpoznaje główne rodzaje skał występujących we własnym regionie i w Polsce, wskazuje na mapie obszary ich występowania oraz podaje przykłady wykorzystania skał w różnych dziedzinach życia człowieka - omawia cechy ukształtowania powierzchni Polski na podstawie mapy hipsometrycznej - podaje cechy klimatu Polski - omawia wpływ wybranych czynników na klimat Polski - charakteryzuje cechy klimatu Polski - opisuje na podstawie map klimatycznych i klimatogramów rozkład temperatur powietrza i opadów atmosferycznych w Polsce - opisuje główne cechy wód powierzchniowych i podziemnych w Polsce - opisuje główne cechy położenia i środowiska przyrodniczego Morza Bałtyckiego - wykazuje znaczenie gospodarcze Morza Bałtyckiego oraz przyczyny degradacji wód - opisuje, korzystając z mapy gleb w Polsce, rozmieszczenie głównych typów genetycznych gleb i określa ich przydatność w rolnictwie - opisuje, na podstawie mapy, rozmieszczenie kompleksów leśnych w Polsce - wymienia główne rodzaje zasobów naturalnych Polski i własnego regionu: lasów, wód, gleb, surowców mineralnych; korzystając z mapy opisuje ich rozmieszczenie i określa znaczenie gospodarcze Treści nauczania - położenie Polski na mapie Europy i świata - położenie własnego regionu na mapie Polski - najważniejsze wydarzenia z przeszłości geologicznej Polski -główne rodzaje skał w Polsce - klimat Polski i czynniki go kształtujące -mechanizm powstawania wiatru halnego i bryzy morskiej - wody powierzchniowe i podziemne Polski oraz ich znaczenie gospodarcze - położenie i cechy Morza Bałtyckiego - znaczenie gospodarcze Bałtyku oraz przyczyny degradacji jego wód - rodzaje zasobów naturalnych Polski i własnego regionu Odniesienie do treści Podstawy programowej 4.1–4.5 7.6 1.7–1.8 Podział administracyjny, struktura ludności i urbanizacja w Polsce 17. Od gminy po województwo. 18. Liczba ludności w Polsce. 19. Rozmieszczenie ludności. 20. Wewnętrzne i zagraniczne migracje Polaków. 21. Struktura narodowościowa i wyznaniowa. 22. Struktura zatrudnienia i problemy rynku pracy. 23. Urbanizacja 24. Powtórzenie wiadomości o ludności i urbanizacji w Polsce. 25. Sprawdzian wiadomości z działu "Obszar, ludność i urbanizacja w Polsce". TREŚCI REALIZOWANE W JĘZYKU ANGIELSKIM Uczeń poprawnie: - opisuje podział administracyjny Polski - podaje nazwy i wskazuje na mapie województwa i ich stolice - wyjaśnia i stosuje podstawowe pojęcia z zakresu demografii: przyrost naturalny, urodzenia i zgony, średnia długość życia - odczytuje z różnych źródeł informacji (m.in. rocznika statystycznego oraz piramidy płci i wieku) dane dotyczące: liczby ludności Polski, urodzeń, zgonów, przyrostu naturalnego i rzeczywistego, struktury płci, średniej długości życia w Polsce oraz wielkości i głównych kierunków migracji Polaków - charakteryzuje, na podstawie map gęstości zaludnienia, zróżnicowanie rozmieszczenia ludności w Polsce i zamieszkiwanym regionie oraz wyjaśnia te różnice czynnikami przyrodniczymi, historycznymi, ekonomicznymi - wymienia nazwy ważniejszych krajów zamieszkałych przez ludność pochodzenia polskiego i wskazuje te kraje na mapie świata - omawia na podstawie danych statystycznych strukturę narodowościową i wyznaniową ludności Polski - wskazuje różnice w strukturze zatrudnienia ludności w Polsce i we własnym regionie - podaje główne, aktualne problemy rynku pracy w Polsce i we własnym regionie - wyjaśnia przyczyny i skutki bezrobocia oraz migracji zarobkowej w Polsce - analizuje, porównuje, ocenia rozmieszczenie i wielkość miast w Polsce i zamieszkiwanym regionie - wyjaśnia przyczyny rozwoju wielkich miast w Polsce - podział administracyjny Polski - współczynniki: urodzeń, zgonów, przyrostu naturalnego, przyrostu rzeczywistego - czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności Polski - liczba ludności Polski oraz struktura płci i wie- ku ludności - przyczyny i skutki współczesnych migracji Polaków - struktura zatrudnienia ludności oraz przyczyny i skutki wzrostu bezrobocia w Polsce po 1989 roku - rozmieszczenie i wielkość miast w Polsce i regionie zamieszkania ucznia oraz przyczyny rozwoju wielkich miast 4.1 5.1–5.6 Rolnictwo w Polsce Przemysł w Polsce 26. Czynniki rozwoju rolnictwa. 27. Produkcja roślinna. 28. Hodowla zwierząt. 29. Zmiany w polskim przemyśle. 30. Górnictwo. 31. Energetyka. 32. Powtórzenie wiadomości o rolnictwie i przemyśle w Polsce. 33. Sprawdzian wiadomości z działów: "Rolnictwo i przemysł w Polsce". TREŚCI REALIZOWANE W JĘZYKU ANGIELSKIM Uczeń poprawnie: wykazuje wpływ warunków przyrodniczych i pozaprzyrodniczych na rozwój rolnictwa w Polsce - wyróżnia, na podstawie analizy map, wykresów i danych liczbowych, główne cechy struktury użytkowania ziemi, wielkości i własności gospodarstw rolnych, zasiewów i hodowli w Polsce - podaje przyczyny zróżnicowania w rozmieszczeniu wybranych upraw (pszenicy, ziemniaków, buraków cukrowych) oraz chowu bydła i trzody chlewnej w Polsce - wykazuje związek między rozmieszczeniem upraw i chowu zwierząt a warunkami naturalnymi regionu - omawia skutki, które przyniosło rolnictwu włączenie Polski do Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskie TREŚCI REALIZOWANE W JĘZYKU ANGIELSKIM Uczeń poprawnie: - charakteryzuje ważniejsze miejsca koncentracji ośrodków przemysłowych w Polsce oraz podaje czynniki, które wpłynęły na ich lokalizację - omawia na podstawie mapy i danych statystycznych rozmieszczenie i obszary wydobycia ważniejszych surowców mineralnych - wyjaśnia przyczyny zmian zachodzących w przemyśle w Polsce oraz wskazuje najlepiej rozwijające się obecnie gałęzie produkcji przemysłowej - przedstawia, na podstawie różnych źródeł informacji, strukturę wykorzystania źródeł energii w Polsce i ocenia jej wpływ na stan środowiska przyrodniczego - wymienia nazwy ważniejszych elektrowni oraz wskazuje te elektrownie na mapie Polski - warunki rozwoju rolnictwa w Polsce - cechy struktury użytkowania ziemi, wielkości i własności gospodarstw rolnych, zasiewów i hodowli w Polsce - rozmieszczenie wybranych upraw oraz chowu bydła i trzody chlewnej w Polsce 6.1–6.2 - ważniejsze miejsca koncentracji ośrodków przemysłowych w Polsce - surowce mineralne w Polsce - struktura wykorzystania źródeł energii w Polsce i jej wpływ na stan środowiska przyrodni- czego - zmiany zachodzące w przemyśle Polski i regionie zamieszkania ucznia - najlepiej rozwijające się obecnie w Polsce działy produkcji przemysłowej 6.3–6.4 Usługi w Polsce Degradacja i ochrona środowiska przyrodniczego 34. Usługi. Transport lądowy. 35. Transport wodny i lotniczy. 36. Łączność. 37. Turystyka. 38. Handel zagraniczny. 39. Zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego. 40. Ochrona środowiska przyrodniczego. 41. Powtórzenie wiadomości o usługach i środowisku w Polsce. 42. Sprawdzian wiadomości z działów: "Usługi w Polsce" i "Degradacja i ochrona środowiska w Polsce". TREŚCI REALIZOWANE W JĘZYKU ANGIELSKIM Uczeń poprawnie: - wymienia rodzaje usług - wyjaśnia szybki rozwój wybranych usług w Polsce i we własnym regionie - wykazuje zależności między poziomem rozwoju gospodarczego Polski a udziałem usług w tworzeniu PKB - omawia wady i zalety wybranych rodzajów transportu oraz wykazuje ich rolę w gospodarce - opisuje na podstawie map i wyjaśnia zróżnicowanie gęstości i jakości sieci transportowej w Polsce i wykazuje jej wpływ na rozwój innych dziedzin gospodarki - przedstawia przyczyny i skutki rozwoju nowoczesnych form łączności w Polsce TREŚCI REALIZOWANE W JĘZYKU ANGIELSKIM Uczeń poprawnie: - charakteryzuje na przykładach źródła i skutki zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego Polski - wykazuje konieczność ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego w Polsce - wymienia formy ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego w Polsce - proponuje konkretne działania na rzecz ochrony przyrody oraz środowiska kulturowego we własnym regionie - opisuje działania polskich organizacji działających na rzecz ochrony przyrody i środowiska kulturowego - rodzaje usług - przyczyny szybkiego rozwoju wybranych usług w Polsce i we własnym regionie - zróżnicowanie gęstości i jakości sieci transportowej w Polsce i jej wpływ na rozwój innych dziedzin działalności gospodarczej - łączność w Polsce 6.5 6.7 - główne źródła zanieczyszczeń środowiska w Polsce - stan środowiska w Polsce - ochrona środowiska przyrodniczego i kulturowego w Polsce - formy ochrony przyrody i środowiska kulturowego w Polsce - działania na rzecz ochrony przyrody w Polsce 6.8 43. Pobrzeża. Regiony fizyczno- 44. Pojezierza. geograficzne Polski 45. Niziny Środkowopolskie. 46. Wyżyny. 47. Kotliny Podkarpackie. 48. Karpaty. 49. Sudety. 50. Miejsce Polski w świecie. 51. Powtórzenie wiadomości o regionach Polski. 52. Sprawdzian wiadomości o regionach Polski. TREŚCI REALIZOWANE W JĘZYKU ANGIELSKIM Uczeń poprawnie: - wskazuje na mapie Polski główne regiony geograficzne i podaje ich nazwy - wymienia, na podstawie map tematycznych, główne cechy środowiska przyrodniczego wybranych regionów geograficznych w Polsce (ze szczególnym uwzględnieniem własnego regionu) - opisuje, na podstawie map tematycznych, najważniejsze cechy gospodarki regionów geograficznych Polski oraz ich związek z warunkami przyrodniczymi - wymienia ważniejsze miasta w wybranych regionach fizycznogeograficznych (w tym we własnym regionie) - przedstawia wpływ warunków naturalnych na rozwój turystyki w wybranych regionach geograficznych (w tym we własnym regionie) - wykazuje związki pomiędzy przeszłością geologiczną, klimatem, hydrologią i glebami a charakterem krajobrazu i działalności człowieka w wybranych regionach fizycznogeograficznych (w tym we własnym regionie) - przedstawia, np. w formie prezentacji multimedialnej, walory turystyczne wybranego regionu geograficznego ze szczególnym uwzględnieniem jego walorów kulturowych - projektuje i opisuje, na podstawie map turystycznych, tematycznych, ogólnogeograficznych i własnych obserwacji terenowych, podróż wzdłuż wybranej trasy we własnym regionie, uwzględniając walory przyrodnicze i kulturowe - opisuje polskie obiekty znajdujące się na Liście światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO i wskazuje je na mapie Polski - wybrane regiony fizyczno- geograficzne Polski - cechy środowiska przyrodniczego wybranych regionów fizycznogeograficznych - związki między komponentami środowiska przyrodniczego wybranych regionów w Polsce - cechy gospodarki regionów geograficznych Polski oraz ich związek z warunkami przyrodniczymi - walory turystyczne wybranego regionu geograficznego ze szczególnym uwzględnieniem jego walorów kulturowych - obiekty z Listy światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO występujące w Polsce 7.1– 7.5
