Sytuacja finansowa szpitali w Polsce
advertisement
Sytuacja finansowa szpitali w Polsce Edycja 2014 Raport wykonany przez Szanowni Państwo, Jak wygląda sytuacja finansowa szpitalnictwa w Polsce? Co zmienił proces komercjalizacji i jak wpłynął na obraz polskiej służby zdrowia? To kluczowe pytania, na które podjęliśmy próbę odpowiedzi w trzecim raporcie poświęconym analizie sektora medycznego w Polsce. Opracowanie jest efektem badania rynku przeprowadzonego wspólnie przez Magellan S.A. i PMR wśród SPZOZ-ów i szpitali przekształconych. W ostatnich kilku latach, dyskusja o możliwych kierunkach zmian w systemie ochrony zdrowia nabrała zdecydowanie większego znaczenia. W 2011 roku weszła w życie Ustawa o działalności leczniczej, która miała przyspieszyć proces przekształceń, a miniony rok określany był jako decydujący dla wielu polskich szpitali. Przemówiło to za decyzją o poświęceniu w badaniu większej uwagi placówkom skomercjalizowanym i analizie, jak sobie radzą w porównaniu ze szpitalami publicznymi. Mamy nadzieję, że prezentowane w raporcie wyniki i wnioski stanowić będą cenne źródło informacji o obecnym stanie służby zdrowia w Polsce, a także o tym, jak kształtuje się przyszłość szpitali. Kondycja finansowa szpitalnictwa przekłada się na jakość świadczonej opieki medycznej, stąd wierzymy, że publikacja znajdzie zainteresowanie wśród menedżerów szpitali, podmiotów współpracujących z placówkami medycznymi, dziennikarzy, jak również wszystkich, którzy korzystają z opieki medycznej. Dziękujemy wszystkim przedstawicielom szpitali i ekspertom rynku ochrony zdrowia, którzy zgodzili się wziąć udział w badaniu i podzielili się z nami swoją wiedzą i opiniami. Krzysztof Kawalec, Prezes Zarządu Magellan S.A. 3 Wprowadzenie Przekazujemy w Państwa ręce trzeci już raport Zakres raportu obejmuje opis obecnej sytuacji i tem- dotyczący rynku medycznego w Polsce, przygoto- pa przekształceń, plany szpitali publicznych, obawy wany przez Magellan S.A. wspólnie z niezależną agen- związane z przekształceniami, a także perspektywę cją badań rynku. W tegorocznej edycji postanowiliśmy tych szpitali, które proces komercjalizacji mają już za szczególny nacisk położyć na proces przekształceń sobą. szpitali w Polsce, jego przebieg i dynamikę, a także oczekiwania z nim związane. Liczymy, iż niniejszy raport stanie się dla Państwa ciekawym źródłem informacji na temat zmian zachodzących Aby przedstawić aktualny stan sytuacji finansowej w strukturze szpitali w Polsce. Naszym celem było do- szpitali w Polsce przeprowadzone zostało badanie starczenie interesujących informacji zarówno dla eks- opinii obejmujące wywiady z kadrą zarządzającą pertów, obserwujących zmiany zachodzące na rynku, szpitali, w tym 100 wywiadów w szpitalach publicznych poprzez stworzenie przekrojowego podsumowania, oraz 40 wywiadów w szpitalach przekształconych. jak również dla dyrektorów szpitali, lekarzy i samych Badanie ilościowe realizowane metodą wywiadów pacjentów, których proces przekształceń, czy też jego telefonicznych asystowanych komputerowo (CATI), przebieg i skutki, bezpośrednio dotyczą. oparte o losową próbę szpitali, zostało uzupełnione o pogłębione wywiady jakościowe z 5 ekspertami rynku z zakresu systemów ochrony zdrowia. Do badania zaproszeni zostali m.in.: Marcin Kautsch – ekspert z Instytutu Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum W ojciech Misiński – ekspert medyczny Centrum im. Adama Smitha i wykładowca Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu K rzysztof Macha – ekspert Pracodawców RP i wice- prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Prywatnych. Dla zbudowania pełnego obrazu dane z badań zostały uzupełnione o oficjalne statystyki Głównego Urzędu Statystycznego oraz dane z Ministerstwa Zdrowia, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia. 4 Analiza sytuacji szpitali w Polsce w kontekście procesu przekształceń Proces przekształceń szpitali publicznych, obejmujący Od 2012 r. mamy do czynienia z nową sytuacją prawną, także ich prywatyzację, jest w Polsce tematem która społecznie drażliwym, podobnie jak wiele innych as- przekształceń lub likwidacji nierentownych placówek. pektów związanych z opieką zdrowotną, takich jak Warto tu zaznaczyć, że do masowej komercjalizacji działania przemysłu farmaceutycznego (badania kli- szpitali nie doszło, ponieważ właścicielem placówek niczne) czy podwyżki cen leków. Przyczyną takiego sta- przekształconych w spółki pozostają w większości pod- nu rzeczy jest przede wszystkim strach, iż nastawieni mioty publiczne. Co więcej, z naszych obserwacji wyni- na komercyjny aspekt prowadzenia szpitala przedsię- ka, że część pracowników szpitali przekształconych biorcy doprowadzą do likwidacji nierentownych nadal twierdzi, iż pracuje w szpitalu publicznym. Dla oddziałów, a tym samym do ograniczenia dostępu do przeciętnego lekarza, pielęgniarki, czy pracownika gwarantowanej w ramach powszechnego ubezpiecze- administracji niewiele się zmieniło w codziennej pracy – nia zdrowotnego opieki medycznej. szpital nadal udziela społeczności lokalnej świadczeń, wprowadziła mechanizmy skłaniające do w większości finansowanych przez NFZ. Warto jednak zaznaczyć, obawy takie były i są obecne również i w innych krajach, gdzie dokonano i dokonuje W 2012 r. dynamika przychodów w placówkach niepub- się zmian. Doskonałym przykładem są zmiany systemu licznych spowolniła wprawdzie (w stosunku do roku zdrowotnego w Holandii, uważanego obecnie za jeden 2011), jednak biorąc już pod uwagę dłuższy szereg z najlepszych na świecie, które zajęły kilkadziesiąt czasowy – lata 2010-2012 – była ona nieco wyższa lat. Kontrowersje podczas przeprowadzania reform niż w szpitalach publicznych i wyniosła 14% w porów- wydają się nieuniknione w systemach na całym świecie naniu do 11%. Z naszego badania wysuwa się również i w żadnym z nich nie opracowano idealnego rozwiąza- kilka pozytywnych spostrzeżeń takich jak lepsza oce- nia, które zapewniałoby dostęp do leczenia wszyst- na całego procesu przez przedstawicieli szpitali już kim opłacającym składki na ubezpieczenie zdrowotne przekształconych w porównaniu do szpitali publicznych, i nieubezpieczonym, przy jednoczesnym zachowaniu większy optymizm, jeżeli chodzi o prognozy przyszłej rentowności placówek. W Polsce stwarzanie podstaw redukcji kosztów, mniejszy stopień zadłużenia w sto- prawnych dla komercjalizacji i prywatyzacji szpitali sunku do dostawców w placówkach przekształconych przebiegało również powoli, w burzy dyskusji i obaw, nie w porównaniu z tymi, które działają jako SP ZOZ. tylko ze strony samych szpitali i pacjentów, ale również i polityków. Monika Stefańczyk – Główny Analityk Rynku Farmaceutycznego w PMR 5 Wyniki badania w telegraficznym skrócie Zdaniem ekspertów analizujących rynek usług medycznych w Polsce mamy za dużo szpitali: siatka szpitali jest zbyt gęsta, z byt wiele procedur jest realizowanych jako szpitalne, na zachodzie realizowane są jako ambulatoryjne. 1. Konieczna jest restrukturyzacja nie tylko samych szpitali w ramach komercjalizacji, ale racjonalizacja całego systemu. Na przeszkodzie stoi brak naczelnej wizji takiej transformacji. Nikt nie czuje się odpowiedzialny, nikt nie czuje się „właścicielem procesu” komercjalizacji szpitali w Polsce. Rynek ten nie jest właściwie monitorowany. W praktyce oznacza to brak całościowego nadzoru nad przebiegiem procesu przekształceń. 2. 3. Warunki, zasady, na jakich odbywają się przekształcenia ciągle się zmieniają – w warunkach niepewności trudno cokolwiek przewidzieć i zaplanować. 4. „W Polsce mamy zdecydowanie za dużo szpitali, w Polsce mamy zdecydowanie za dużo łóżek, w Polsce mamy zdecydowanie za dużo ludzi w tych łóżkach. Więc należałoby te pieniądze, które są w tej chwili marnowane na utrzymywanie niepotrzebnych łóżek przeznaczyć na rzeczywistą opiekę.” Marcin Kautsch Podmioty uczestniczące w procesie przekształceń wskazują na brak współpracy między teoretycznie „zaangażowanymi” w proces. 6 5. 6. Brakuje poprawnej komunikacji, nagminne jest używanie komercjalizacji do populistycznych rozgrywek politycznych. 7. 10. 11. Brakuje również odpowiednio przygotowanych kadr. 8. owszechnie pojawiają się obawy, którym P towarzyszy niskie zaangażowanie szeregowych pracowników przekształcanych szpitali. 9. Obawy są znaczne, ale po przekształceniu podejście zmienia się zdecydowanie. Blokadą przed przekształceniami jest brak wiedzy i odwagi politycznej. Przekształcenia odbywają się zgodnie z planem i są przemyślane w przypadku wizjonerów, jeśli tacy są w znaczącej części już się przekształcili. Dla reszty jest to przymus polityczno-ekonomiczny. Mamy w Polsce też szpitale, które są dobrze zarządzane i dobrze sobie radzą – więc nie muszą myśleć o przekształceniu. W Polsce, do końca 2013 roku przekształcono 169 szpitali. Spośród nieprzekształconych tylko 10% planuje przekształcenie, a 70% spośród planujących (czyli 7% szpitali publicznych) jest w stanie stwierdzić, iż planuje przekształcenie w krótkiej (1-2 letniej) perspektywie. Na tej podstawie trudno mówić o dużej skali i istotnym tempie przekształceń szpitali w Polsce, nie zmienia to jednak faktu, iż jest to ważny temat zarówno z perspektywy społecznej, politycznej, jak i gospodarczej. 7 8 Wyniki badania Każdy kto podejmuje się analizy sytuacji służby zdrowia Z uwagi na fakt, iż również Ministerstwo Spraw w Polsce natrafia na problem dostępu do danych i ich Wewnętrznych, Ministerstwo Obrony Narodowej oraz spójności. W obliczu licznych rozbieżności definicyjnych Ministerstwo Sprawiedliwości posiadają w swoich i klasyfikacyjnych, wynikających przede wszystkim strukturach szpitale, samo Ministerstwo Zdrowia nie z różnego rozumienia słowa szpital, za wiążące zwykle dysponuje pełnym rejestrem placówek szpitalnych. uznaje się oficjalne zestawienia Ministerstwa Zdrowia Jednocześnie pozostałe ministerstwa nie analizują sy- lub Głównego Urzędu Statystycznego. tuacji swoich placówek na tle całego sektora szpitalnego w Polsce. Ile mamy w Polsce szpitali? Podstawowym źródłem danych dla pełnej listy Uzyskanie odpowiedzi na to proste pytanie okazuje placówek świadczących opiekę zdrowotną jest Rejestr się w praktyce trudne. W rozmowach z administracją Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą, rządową oraz centralnymi instytucjami nadzorującymi w którym powinien być zarejestrowany i opisany każdy funkcjonowanie szpitali w Polsce nie byliśmy w stanie podmiot świadczący usługi zdrowotne. Rejestr powinien ustalić jasnych kryteriów, w oparciu o które instytucje umożliwić ustalenie wiarygodnej liczby szpitali. Jednak nadzorujące ochronę zdrowia dokonują swoich klasy- z uwagi na brak precyzyjnych kryteriów definiujących fikacji. szpital, w praktyce jest to utrudnione. Próbując usystematyzować dane pozyskiwane z różnych źródeł mieliśmy na uwadze przenikające się struktury, jak również różnych autorów procesu „Niestety, cała rzesza ludzi, którzy potrzebują często przekształceń szpitali w Polsce. zupełnie podstawowych świadczeń zdrowotnych czeka Według danych Ministerstwa Zdrowia w Polsce w kolejkach i to jest zdecydowanie pogłębiająca się patologia systemu .” Ekspert rynku ochrony zdrowia funkcjonuje obecnie 897 szpitali (dane na podstawie dokumentu Mz-29, nie uwzględniają danych z MSW i Ministerstwa Sprawiedliwości). Uzupełniając tę statystykę o dane z MSW (22) i Ministerstwa Sprawiedliwości (5) łączna liczba szpitali w Polsce zamyka się na poziomie 924 placówek. 9 Szpitale* Województwo Łóżka Na 10 tys. Ludności Ogółem Ogółem Polska 897 185 609 48,2 - Dolnośląskie 79 14 670 50,3 5 Kujawsko-pomorskie 41 9 403 44,9 12 Lubelskie 49 11 638 53,7 2 Lubuskie 24 4 466 43,6 15 Łódzkie 66 12 939 51,3 4 Małopolskie 74 14 761 44,0 13 Mazowieckie 114 25 316 47,8 7 Opolskie 26 4 613 45,7 10 Podkarpackie 38 10 000 46,9 9 Podlaskie 32 5 684 47,4 8 Pomorskie 50 8 962 39,1 16 Śląskie 133 25 871 56,0 1 Świętokrzyskie 25 6 581 51,7 3 Warmińsko-mazurskie 42 6 344 43,7 14 Wielkopolskie 65 15 800 45,6 11 Zachodniopomorskie 39 8 561 49,7 6 Wskaźnik Miejsce w kraju *dane ze sprawozdań Mz-29, bez MSW i Ministerstwa Sprawiedliwości Tabela 1 Szpitale i łóżka szpitalne w Polsce. Biuletyn Statystyczny Ministerstwa Zdrowia 2013 Wśród wszystkich szpitali 169 przeszło procedurę ko- minie (31.12.2013) wnioski opiewały w sumie na kolej- mercjalizacji do końca 2013 r. Według danych Minis- ne 100 mln zł, co pozwala przypuszczać, że w 2014 r. terstwa Zdrowia w 2013 r. przekształceniu uległo 27 tempo przekształceń istotnie zwolni. szpitali publicznych. Prognozowanie liczby przeksz- Te samorządy, które dysponują środkami na utrzy- tałceń na 2014 r. jest mocno utrudnione, co pokazuje manie, nawet nierentownej placówki, nierzadko wolą ostateczna dynamika tego zjawiska w 2013 r., o wiele dotować szpital niż przeprowadzać trudny proces niższa niż prognoza ekspertów rynku ochrony zdrowia. komercjalizacji, który z punktu widzenia samorządu Jak pokazują studia przypadków z poprzednich lat, oznacza utratę pełnej kontroli nad placówką (nawet z list szpitali do przekształceń często znikały szpitale, jeśli właścicielem nowo powstałej spółki pozostaje które od kilku miesięcy deklarowały chęć i gotowość do samorząd) przy ciągłym obowiązku świadczenia usług przekształcenia, a jednocześnie pojawiały się szpitale, medycznych dla ludności. które wcześniej nie deklarowały takiej chęci. Czynnikiem stymulującym do przekształceń jest najczęściej trudna sytuacja finansowa samorządu będącego właścicielem szpitala i możliwość skorzystania z 1,4 mld zł środków „Myślę, że jednym z ważniejszych elementów procesu przeznaczonych w Ustawie o działalności leczni- przekształcania są 2 rzeczy. Pierwsze to działania edu- czej na przekształcenie szpitali. Dane prezentowane kacyjne, żeby ludziom powiedzieć co robimy, co z tego przez Ministerstwo Zdrowia pokazują jednak, że od wejścia w życie Ustawy do końca 2013 r. wykorzystano zaledwie 19% środków przeznaczonych na ten cel (269 198 tys. zł). W planie na 2014 r. MZ na pomoc w przekształceniach zarezerwowało kwotę w wysokości 400 mln zł, natomiast złożone w ustawowym ter10 wyniknie, co się stanie jak tego nie zrobimy. A druga sprawa to jest kwestia zaangażowania w ten proces. To jest niesłychanie trudne, dlatego, że lekarze w tej chwili jakby się trochę wyłączyli z walki o poprawę.” Marcin Kautsch Nawet w wypowiedziach ekspertów pobrzmiewają stanowi punkt wyjścia do dyskusji o przyczynach nis- echa medialnego kontekstu przekształceń szpitali. kiej rentowności szpitali, to każde z województw znaj- Populistyczne wykorzystywanie określenia prywaty- duje się w podobnym punkcie startowym. Oczywiście zacja utożsamianego niewłaściwie z komercjalizacją nie jest to jedyny czynnik definiujący punkt wyjścia do buduje negatywny klimat wokół idei przekształceń, dyskusji o przekształceniach. a zmieniające się zasady regulujące przekształcenia Kto jest w stanie przekształcić szpital? podnoszą poziom niepewności. Tymczasem warto wyjaśnić, że szpitale mogą działać w formach: spzoz i nzoz, czyli jednostki po przekształceniu. Zupełnie Rozmowy ze szpitalami wyraźne wskazują, iż temat inną kategorię stanowią szpitale prywatne. Konkluzja przekształceń powinien być analizowany w warstwie Liczba przekształconych szpitali 19 14 2000 6 8 2001 2002 5 2003 5 2004 2005 27 21 22 12 9 16 3 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Rysunek 1 Skala procesu przekształceń szpitali w Polsce, na podstawie danych z Ministerstwa Zdrowia płynąca zarówno z wywiadów eksperckich, jak i wy- decyzyjnej, ale nie mniej istotna jest warstwa egze- wiadów ze szpitalami da się zamknąć w stwierdzeniu, kucyjna. O ile warstwa decyzyjna silnie uwikłana jest iż przekształcenia to przymus polityczno-finansowy. w politykę i ogólną sytuację społeczno-ekonomiczną Biorąc pod uwagę opinie ekspertów, iż liczba szpitali rejonu, w którym funkcjonuje placówka, to od strony w Polsce w przeliczeniu na liczbę mieszkańców jest egzekucyjnej mamy dwa podstawowe zagadnienia: zbyt duża, a siatka szpitali zbyt gęsta należy zauważyć, kadry menadżerskiej i zespołu szpitala. że dostosowanie siatki szpitali do gęstości zaludnie- Na menadżerów szpitala zostaje nałożony obowiązek nia jest proporcjonalne. Oznacza to, iż jeśli zgodzi- przeprowadzenia przekształcenia, który najczęściej my się z hipotezą o zbyt dużej liczbie szpitali, która oznacza: oczekiwania podmiotu tworzącego w zakresie pros- „Puściłbym większość szpitali w prywatne ręce; komercja- tej redukcji kosztów, lizacja to dobry pomysł: część szpitali specjalistycznych, oczekiwania przeprowadzenia restrukturyzacji szpi- klinicznych, powinna być w rękach państwa; reszta natomiast tala, przejścia na logikę rachunku zysków i strat, etc., powinna być prywatna; obecnie jest zbyt wiele szpitali [np. konieczność planowania przyszłości szpitala w per- na Warmii mamy 2 szpitale w odległości 20 km, to wynikało spektywie dłuższej niż 1 rok i kolejny kontrakt z NFZ, z zaborów pruskich i zasady, że szpital nie może być dalej niż 1 dzień drogi furmanką] - komercjalizacja spowodowałaby zamknięcie tych niepotrzebnych szpitali. Gdyby tylko był sensowny starosta to sytuacja wyglądałaby lepiej.” Przedstawiciel szpitala publicznego co najczęściej oznacza konieczność inwestycji (z powodu przestarzałej infrastruktury szpitala), konieczność przekonania załogi co do słuszności podejmowanych kroków i zmian. 11 Odsetek ludności według miejsca zamieszkania Odsetek szpitali ogółem w województwach 6% 6% 4% 4% 3% 5% 3% 14% 9% 7% 8% 3% 5% 4% 3% 6% 12% 9% 13% 7% 7% 9% 3% 4% 5% 3% 6% 5% 3% 15% 8% 4% Rysunek 2 Dostosowanie struktury szpitali do struktury ludności stoją przekształconych prezentuje się znacznie lepiej niż w sprzeczności ze sobą. Samo przekształcenie sprowa- w przypadku szpitali publicznych. Czterokrotnie wyż- dza się do zmian formalno-prawnych i cięcia kosztów. szy jest odsetek placówek przekształconych, których Szansa na restrukturyzację, jeśli w ogóle, jest wyko- przedstawiciele określili sytuację finansową szpitala rzystywana w niewielkim stopniu. Stąd też opinie jako zdecydowanie dobrą. Uderza brak zdecydowanie wskazujące, iż przekształcenia są raczej wymuszone negatywnych ocen po stronie przedstawicieli szpitali niż realizowane dobrowolnie w ramach ustawy, przekształconych. Eksperci, z którymi omawialiśmy a jednocześnie przeprowadzane są po omacku, na wyniki z badania odnoszą się do nich dość sceptycznie. zasadzie eksperymentów na żywym organizmie. W ich opinii tak wysoki odsetek ocen pozytywnych Najczęściej oczekiwania te i postulaty w przypadku szpitali przekształconych wynika przede Warto zauważyć, że jeszcze pod koniec 2011 r. oceny wszystkim z faktu, że przekształcone placówki zostały dotychczasowych skutków komercjalizacji były sto- oddłużone, co wymiernie poprawiło ich bieżącą sytuację sunkowo negatywne, co wynikało w dużej mierze finansową. z ograniczenia się w przekształcanych podmiotach jedynie do operacji księgowych, bez restrukturyzacji „Wszystko bardzo zależy od lokalnych uwarunkowań oraz zmiany sposobu zarządzania. Na pełną analizę szpitala, kto jest dyrektorem szpitala i kto jest starostą. oraz odpowiedź na pytanie, czy realizowane w ostat- Tam, gdzie jest sensowny dyrektor i sensowny starosta to nim czasie przekształcenia pomogły w poprawie kon- sytuacja wygląda lepiej.” dycji finansowej szpitali jest być może za wcześnie, ze Marcin Kautsch względu na brak pełnych danych finansowych i zbyt Nastawienie dyrekcji szpitali publicznych i przek- krótki okres czasu, jaki upłynął od wejścia w życie ształconych do procesu przekształcenia szpitali ostatnich zmian legislacyjnych regulujących rynek w Polsce jest diametralnie różne. W zdecydowanej ochrony zdrowia. większości placówek przekształconych komercjali- Badanie jasno pokazuje, że ocena bieżącej sytu- zacja oceniana jest pozytywnie (81%). Odsetek pozyty- acji finansowej szpitala w przypadku placówek wnych ocen w szpitalach publicznych jest ponad 12 trzykrotnie niższy (26%). Respondenci reprezentujący Istotną kwestią wskazywaną przez szpitale jest nasta- placówki przekształcone są przekonani, że pozyty- wienie samorządu. Menadżerowie zgłaszają wyraźną wna ocena procesu przekształceń podzielana jest potrzebę dialogu i wsparcia ze strony samorządów, także przez pracujący w szpitalu personel. W opinii jednak pomocy takiej generalnie nie otrzymują. Poza przedstawicieli szpitali publicznych wśród personelu wiedzą z zakresu ekonomii, prawa, ochrony zdrowia pracującego w placówce dominuje negatywne nasta- menadżer szpitala musi mieć wystarczającą charyzmę wienie względem procesu przekształceń szpitali. do przekonania załogi, iż zmiany przyniosą pozytywne 53% 36% 37% 33% 42% 26% 27% 25% 20% 23% 19% 17% 14% 10% 9% 5% 0% Zdecydowanie dobra Ogółem Raczej dobra SP ZOZ Ani dobra, ani niedobra Raczej zła Zdecydowanie zła Przekształcone Rysunek 3 Ocena sytuacji finansowej szpitali. Źródło: badanie CATI 81% 47% 34% 35% 30% 26% 27% 22% 27% 21% 13% 8% 4% 11% 12% 8% 0% Zdecydowanie dobry pomysł Ogółem Raczej dobry pomysł SP ZOZ Ani dobry, ani zły pomysł Raczej zły pomysł Zdecydowanie zły pomysł Przekształcone Rysunek 4 Ocena procesu przekształceń wydawana przez kierownictwo szpitala. Źródło: badanie CATI 13 skutki. Przekształcenie powinno dotyczyć wszystkich i uzdrowienie finansów. Jednocześnie badani przyznają, szczebli, a najczęściej zapomina się o istotnej roli załogi że takie podejście ze strony samorządu ma sens o tyle, szpitala lub ignoruje negatywne nastawienie. że w przypadku upadku szpitala samorząd nadal jest dysponentem majątku i jest w stanie wydzierżawić „Według mnie to jest kwestia podejścia szefów szpitali: oni placówkę innemu operatorowi. Nieuniknione jest jed- muszą znać się na prawie, przepisach, muszą być przeko- nak pytanie o to, czy realizowana w ten sposób aseku- nani i wiedzieć co robią. Obserwując inne szpitale odnoszę racja jest wynikiem rozsądku ze strony przedstawicieli wrażenie, że prezesi czy dyrektorzy nie zdają sobie sprawy samorządu czy symptomem braku wiary w proces z odpowiedzialności, jaka na nich spoczywa.” przekształcenia. Przedstawiciel szpitala przekształconego Oczekiwania wobec działania szpitala po przekształSpośród 100 przebadanych przez nas placówek pub- ceniu są bardzo zbliżone do tych formułowanych przez licznych w co dziesiątej placówce opracowywany jest respondentów, którzy udzielili odpowiedzi w badaniu plan przekształcenia szpitala w jednostkę niepubliczną. w 2010 r., przy czym podniesienie rentowności szpi- W przypadku większości szpitali, w których planowany tala jest ewidentnie priorytetem przyświecającym idei jest proces przekształcenia, plan zakłada, że budynek przekształcenia placówki (57%). Co piąty badany liczy, szpitala pozostanie własnością samorządu (75%). że na zmianie formy prawnej szpitala zyska również pacjent, dzięki podniesieniu poziomu świadczonych Tylko co czwarty szpital przekształcony (25%) nabędzie usług (20%). prawa własnościowe do budynku. Dla części naszych ekspertów takie podejście budzi wątpliwości w sens Przedstawiciele zdecydowanej większości (89%) szpi- realizacji przekształcenia. Wspominają oni, że placów- tali publicznych, w których nie planuje się realizacji ka pozbawiona majątku ma utrudnione pole mane- procesu przekształcenia wskazują jako uzasadnie- wru do działania na wolnym rynku. Dodatkowo takie nie dobrą sytuację finansową placówki (51%). Co trzeci rozwiązanie sugeruje, że przekształcenie ma na celu spośród respondentów (36%) wskazuje, że podmiot jedynie oddłużenie placówki, a nie jej restrukturyzację tworzący nie planuje w tym momencie możliwości 11% Planuje przekształcenie Budynek szpitala będzie własnością spółki 89% 25% Do końca 2014 r. 70% Brak planu przekształcenia 75% Trudno powiedzieć 30% Rysunek 5 Planowane przekształcenia szpitali. Źródło: badanie CATI 14 Budynek pozostanie własnością samorządu 57% Podniesienie rentowności szpitala, tak aby szpital był niezależny finansowo 21% Podniesienie poziomu świadczonych usług Zwiększenie udziału świadczeń komercyjnych 10% 10% Restrukturyzacja szpitala 7% 3% 6% Zwiększenie liczby dostępnych świadczeń medycznych 4% Zwiększenie poziomu wynagrodzeń Zwiększenie liczby pacjentów Uregulowanie dotychczasowych zobowiązań dzięki państwowej pomocy 2013 r. 15% 11% Rozbudowa, rozwój szpitala Usprawnienie zarządzania placówką 20% 8% 2% 1% 10% 2010 r. Rysunek 6 Oczekiwania wobec funkcjonowania szpitala po przekształceniu. Źródło: badanie CATI Nie ma takiej potrzeby, szpital jest w dobrej sytuacji finansowej 51% 36% Podmiot tworzący nie przewiduje takiej możliwości Zbyt wysokie koszty przekształcenia (społeczne, polityczne, itp.) 11% Samo przekształcenie nie rozwiąże problemu placówki 6% Publiczny charakter placówki gwarantuje ciągłość funkcjonowania i pewność zatrudnienia 4% Rozważane jest przekształcenie, dotychczas nie zapadły żadne wiążące decyzje 4% Taka decyzja nie spodobałaby się pacjentom, załodze szpitala 2% Rysunek 7 Powody braku planów przekształceń. Źródło: badanie CATI przekształcenia szpitala. Badani zwracali uwagę, ziomie operacyjnym w momencie rozpoczęcia procesu że proces przekształcenia niesie ryzyko – zarówno przekształcenia (58%). Nieco ponad połowa placówek społeczne, związane z losem pracowników szpitala przekształconych (53%) przed rozpoczęciem pro- i pacjentów, jak i polityczne dotyczące głównie przed- cesu miała problem z regulowaniem zobowiązań wy- stawicieli samorządu odpowiedzialnego za prowadze- magalnych. nie SP ZOZu. W opinii naszych ekspertów szpitale, które obecnie realizują proces przekształcenia to placówki w trudnej sytuacji ekonomicznej. Ponad połowa szpitali przekształconych nie była rentowna na po15 Problemy przy przekształcaniu szpitala Problemy z dostawcami 20% Brak problemów związanych z przekształceniem szpitala 51% 49% Skrócenie terminu płatności Żądania gwarancji finansowych Brak zaufania do szpitala Odmowa świadczenia usług Konieczność dokonania przedpłaty Problemy związane z przekształceniem szpitala Konieczność spłacenia wierzycieli Restrukturyzacja (zwolnienia) Negocjacje ze związkami zawodowymi Strach przed nieznanym Ustalenie (zdobycie) kapitału dla spółki Kwestie formalne: Zmiana likwidatora Skomplikowane, niejasne zasady przekształcenia placówki Rysunek 8 Problemy związane z przekształceniem szpitala. Źródło: badanie CATI Co drugi szpital przekształcony w trakcie realizacji proce- W dalszej kolejności były wymieniane: su przekształcenia napotykał na różnego typu problemy. Restrukturyzacja (zwolnienia) W opinii naszych ekspertów ten odsetek odpowiedzi i tak Negocjacje ze związkami zawodowymi jest niższy od ich oczekiwań. Najczęściej wskazywanym Strach przed nieznanym problemem była konieczność spłacenia zobowiązań Ustalenie (zdobycie) kapitału dla spółki wobec wierzycieli. Z przeprowadzonych analiz wynika, Kwestie formalne takie jak: zmiana likwidatora, skom- że jest to największe wyzwanie, przed jakim stają szpi- plikowane, niejasne zasady przekształcenia placówki. tale, które chcą zrealizować proces przekształcenia. Ponad połowa przedstawicieli placówek przekształconych jest zwolennikami procesu przekształceń (81%). Odsetek podobnie nastawionych zwolenników procesu wśród respondentów ze szpitali publicznych Obawy związane z funkcjonowaniem szpitala po przekształceniu (2013 r.) 35% Możliwość upadku szpitala 22% Utrata pomocy ze strony samorządu, państwa 21% Redukcja personelu Problemy we współpracy z dostawcami z uwagi na zmianę statusu szpitala z publicznego na komercyjny Obniżenie poziomu wynagrodzeń 7% 4% Pogorszenie dostępu do usług medycznych 3% Wzrost kosztów szpitala wynikający z obowiązku płacenia podatku dochodowego 3% Rysunek 9 Obawy związane z funkcjonowaniem szpitala po przekształceniu (2013 r.). Źródło: badanie CATI 16 Obawy związane z funkcjonowaniem szpitala po przekształceniu (2010 r.) Problemy z kontraktami z NFZ (niezwiększenie finansowania) 19% 17% Zmniejszenie zatrudnienia 9% Upadek, likwidacja 8% Wzrost kosztów, problemy finansowe 6% Problemy ze związkami zawodowymi 5% Obniżenie standardów leczenia 4% Brak oddłużenia Rysunek 10 Obawy związane z funkcjonowaniem szpitala po przekształceniu (2010 r.). Źródło: badanie CATI jest niemal czterokrotnie niższy (26%). Co trzeci ba- obniżenie poziomu wynagrodzeń czy pogorszenie dany obawia się, że po przekształceniu szpital może dostępu do usług medycznych dla pacjentów. upaść (35%). Co piąty respondent (zdecydowaną Badanie pokazuje, że w okresie, jaki minął między ba- większość stanowią osoby reprezentujące szpi- daniami (wrzesień/październik 2010 – lipiec/sierpień tale publiczne) obawia się utraty pomocy ze strony 2013) główne obawy związane z funkcjonowaniem państwa, samorządu (22%). Wśród przedstawicieli szpitala szpitali publicznych zdecydowanie wyższa jest obawa Niewątpliwy wpływ na listę obaw miała Ustawa przed redukcją personelu. Lista obaw związanych o działalności leczniczej, która formalnie dopuściła z funkcjonowaniem szpitala po przekształceniu możliwość upadku szpitala – w porównaniu do wyników obejmuje problemy we współpracy z dostawcami, z badania realizowanego w 2010 r. odsetek odpowiedzi po przekształceniu tylko się nasiliły. na ten temat wzrósł czterokrotnie. Charakterystyka szpitali publicznych w Polsce 754 795 781 742 748 732 179,493 176,673 175,023 183,565 183,040 181,077 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Liczba szpitali ogółem 830 184,514 2011 897 185,609 2012 Liczba łóżek (tys. sztuk) Rysunek 11 Dane ze sprawozdań Mz-29, bez MON, MSW i Ministerstwa Sprawiedliwości. Dane za 2011-2012 uwzględniają część szpitali MON. 17 2012 2013* 2014* 298 297 296 11 990 11 514 11 308 Średnia liczba pełnoetatowych pracowników medycznych 384 383 391 Średnia liczba pracowników kontraktowych 53 56 59 Średni przychód szpitala (tys. zł rocznie) 37 538 38 830 41 068 Szpitale przekształcone 2012 2013* 2014* 196 195 195 9 135 8 895 7 178 Średnia liczba pełnoetatowych pracowników medycznych 215 211 211 Średnia liczba pracowników kontraktowych 74 77 71 26 167 31 259 31 463 Szpitale publiczne (SP ZOZ) Średnia liczba łóżek Średnia liczba pacjentów Średnia liczba łóżek Średnia liczba pacjentów Średni przychód szpitala (tys. zł rocznie) Tabela 2. Dane finansowe charakteryzujące szpitale *Prognoza. Źródło: CATI Choć całkowita liczba szpitali w Polsce od 2009 r. sys- szpitali. Czynnikiem, który mógłby przyspieszyć zmia- tematycznie rośnie, to liczba łóżek szpitalnych po- ny byłoby nowe podejście do definiowania niektórych zostaje na względnie stabilnym poziomie. Sugeruje procedur medycznych, nie jako szpitalnych, ale ambu- to trend w kierunku tworzenia nowych, mniejszych latoryjnych. 7,8% 8,0% 5,9% 8,3% 8,5% 8,6% 8,7% 8,6% 8,6% 6,3% 6,2% 6,2% 6,2% 6,2% 6,3% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 8,9% 9,6% 9,4% 6,9% 7,2% 7,0% 2008 2009 2010 9,3% 6,9% 5,5% 2000 Polska 2001 OECD Rysunek 12 Udział wydatków na ochronę zdrowia w PKB w Polsce i średnia dla OECD 2000-2011. Źródło: OECD HealthData 2013 - dane za 2011 r. 18 2011 Finansowanie szpitali w Polsce Jak pokazują wyniki badania szpitale publiczne: s ą średnio większymi placówkami niż szpitale przekształcone, Środki na ochronę zdrowia w Polsce systematycznie posiadają średnio o połowę więcej łóżek szpitalnych, rosną, utrzymując się na stałym poziomie ok 7% PKB, o bsługują średnio o ok 30% więcej pacjentów niż choć są one znacznie poniżej średniej dla krajów OECD. szpitale przekształcone (w 2012 r.), Pod tym względem w ciągu minionej dekady poziom z atrudniają średnio na umowę o pracę blisko dwu- wydatków względem krajów OECD nie uległ zmianie. krotnie więcej personelu medycznego, posiadają Ponad dwie trzecie wydatków na ochronę zdrowia po- mniej personelu zatrudnionego na kontrakt, chodzi ze środków publicznych. w szpitalach publicznych personel pracujący na kontrakcie stanowi ok 14-15% pracowników, podczas gdy w szpitalach przekształconych jest to średnio 34% personelu, z arówno szpitale publiczne jak i przekształcone Największa część środków na ochronę zdrowia przeznaczana jest na szpitale (34,39%) nastawione są na utrzymanie skali działalności (malejąca liczba pacjentów dla 2014 r. wynika głównie z wyższego udziału braków odpowiedzi). 17,7% 11,9% 11,6% 8,5% 10,2% 11,3% 11,2% 8,9% 8,7% 11,0% 10,9% 7,9% 7,1% 9,3% 10,8% 10,5% 8,2% 8,0% 10,3% 10,2% 9,6% 9,5% 9,4% 9,3% 9,3% 9,3% 9,2% 9,1% 9,0% 9,0% 8,9% 8,9% 8,9% 7,9% 7,9% 7,7% 7,5% 7,5% 7,4% 6,9% 6,6% 6,2% 6,1% 5,9% 8,5% 7,9% 6,7% 7,7% 7,8% 7,9% 6,8% 6,7% 7,2% 5,9% 7,3% 6,8% 6,5% 6,1% 6,0% 5,6% 5,1% 6,3% 4,7% 4,8% 5,6% 4,7% 4,4% 4,1% 3,5% Wydatki publiczne Wydatki prywatne Rysunek 13 Udział wydatków na ochronę zdrowia w PKB kraju, 2011. Źródło: OECD HealthData 2013 - dane za 2011 r. 19 Estonia Turcja Meksyk Luksemburg Polska Korea Czechy Chile Izrael Węgry Słowacja Słowenia Irlandia Australia Finlandia Islandia Grecja Włochy OECD Norwegia Hiszpania Wielka Brytania Szwecja Japonia Portugalia Nowa Zelandia Belgia Austria Dania Szwajcaria Kanada Niemcy Francja Holandia USA 2,9% Wydatki bieżące 97,6 mld PLN = 6,39% PKB Wydatki inwestycyjne 7,3 mld PLN = 0,48% PKB 1,62% 1,41% 1,65% 0,41% 5,38% 25,93% 34,39% 29,21% Szpitale (HP. 1) Instytucje administracji w ochronie zdrowia (HP. 6) wiadczeniodawcy ambulatoryjnej ochrony Ś zdrowia (HP. 3) Zakłady opieki pielęgnacyjnej długoterminowej (HP. 2) ednostki prowadzące i administrujące programy J zdrowia publicznego (HP. 5) przedawcy i inni dostawcy sprzętu i dóbr S medycznych, w tym leków (HP. 4) Zagranica (HP. 8) Pozostałe jednostki gospodarcze (HP. 7) Rysunek 14 Wydatki bieżące na ochronę zdrowia według dostawców dóbr i usług w Polsce. Źródło: OECD 2013 28,57% 2003 30,60% 2004 29,12% 2005 31,28% 2006 32,91% 2007 35,14% 34,63% 35,19% 34,39% 2008 2009 2010 2011 Udział wydatków na szpitale (HP. 1) w całkowitych wydatkach bieżących na ochronę zdrowia. Rysunek 15 Udział wydatków na szpitale (HP.1) w całkowitych wydatkach bieżących na ochronę zdrowia. Źródło: OECD 2013 20 Przychody szpitali Niezależnie od tego, czy szpital jest jednostką publicz- Rachunek ekonomiczny, sposób wyceny procedur bar- ną czy przekształconą Narodowy Fundusz Zdrowia jest dzo wyraźnie oddziałuje na rynek usług medycznych. głównym źródłem finansowania bieżącej działalności Można się spierać o mechanizmy, które doprowadziły szpitala. Udział środków pozyskiwanych z komercyjnie do uprzywilejowanej pozycji takich obszarów jak kar- świadczonych usług utrzymuje się na bardzo niskim diologia, okulistyka czy onkologia, jednak efekt jest poziomie. taki, iż to te oddziały są w stanie generować zyski. N FZ finansuje niemal wszystkie szpitale i ma Tutaj eksperci wskazują na konsekwencje wynikające najwyższy (średnio 96%) wkład w strukturę przy- z podejścia opartego o wycenę procedur medycznych, chodów szpitala. a nie leczenia danej choroby czy schorzenia. Prowadzi S zpitale niepubliczne niemal dwukrotnie częściej to do sytuacji, w której nie ma standardów leczenia oferują odpłatne świadczenia zdrowotne, stanowią określonych chorób i schorzeń, a zapisy konstytucyjne one jednak w dalszym ciągu znikomą część dochodu gwarantujące równy dostęp do świadczeń opieki zdro- placówek. wotnej finansowanej ze środków publicznych pozostają S zpitale publiczne częściej korzystają z różnego typu bez pokrycia. Wadą polskiego systemu ochrony zdrowia dotacji, darowizn. Częściej czerpią dochody z tytułu jest to, że zbyt wiele procedur realizuje się w szpitalach wynajmu powierzchni szpitala. zamiast w tańszych w utrzymaniu zakładach opieki S truktura przychodów szpitali jest stabilna, w odpo- ambulatoryjnej, co z kolei wskazuje jak dalekie od wiedziach badanych dotyczących przychodów za rachunku ekonomicznego są założenia całego sys- lata 2012-2014 nie ma praktycznie żadnych zmian. temu. Udział NFZ w przychodach szpitali 96,9% NFZ SP ZOZ 94,2% NFZ Szpitale przekształcone Rysunek 16 Udział NFZ w przychodach szpitali. Źródło: Badanie CATI 21 Dynamika przychodów szpitali w ostatnich latach ule- Koszty Narodowego Funduszu Zdrowia wzrastają ga stopniowemu wyhamowaniu, choć poziom środków nieprzerwanie z roku na rok, choć plan na 2014 r. zakłada przeznaczanych przez NFZ na szpitalnictwo w dalszym utrzymanie ich na poziomie zbliżonym do tego z 2013 r. ciągu wzrasta. Warto podkreślić, że w minionych latach Warto zaznaczyć, że jeszcze w lipcu 2013 r. plan NFZ wzrosła liczba szpitali w Polsce. na 2014 r. zakładał obniżkę kosztów na szpitale o 11% do poziomu 27,23 mld zł. Średni roczny przychód szpitala (mln PLN) 41 38 38 31 25 2010 SP ZOZ 31 2011 2012 Przekształcone Rysunek 17 Średni roczny przychód szpitala (w mln zł). Źródło: Badanie CATI Koszty NFZ na lecznictwo szpitalne 2007-2014 (mld PLN) 19,0% 35 20% 30 27,06 25 20 18,7 22,25 27,48 29,85 30,16 30,11 16% 14% 23,45 12% 8,6% 15,4% 10% 15 8% 10 6% 1,6% 1,0% 4% 5,4% 5 2% 0 0% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Rysunek 18 Koszty NFZ na lecznictwo szpitalne 2007-2014 (mld zł). Źródło: Biuletyn Informacji Publicznej NFZ. Finanse NFZ 22 18% 2013 Plan na 2014* Chociaż wraz z kosztami samorządowych SP ZOZów dami samorządowych SP ZOZów spadły znacznie, na co rosną także ich przychody, to jednak ostateczny miała wpływ nowelizacja Ustawy o działalności leczni- bilans finansowy samorządowych SP ZOZów od 2009 czej, która spowodowała obowiązek przeksięgowania pozostaje negatywny. Po okresie ciągłego wzrostu części funduszu założycielskiego na RMP (rozliczenia w 2012 r. dysproporcje pomiędzy kosztami i przycho- międzyokresowe przychodów). Dynamika kosztów SP ZOZ (mld PLN) za lata 2008-2012 11,09% 29,000 12% 8,75% 28,070 28,000 27,454 27,000 27,641 26,971 27,710 25,000 27,694 26,964 26,000 25,245 0,25% 24,881 28,011 24,000 2,70% 1,30% 2008 Przychody 2009 Koszty Dynamika przychodów -1,76% 2010 8% 6% 4% 2% -0,21% -0,03% 23,000 10% 0% -2% -4% 2011 2012 Dynamika kosztów Rysunek 19 Poziom i dynamika kosztów oraz przychodów SP ZOZ. Dane ze sprawozdania Mz-03, dotyczą szpitali samorządowych 23 24 Sytuacja finansowa szpitali W opinii respondentów wynagrodzenia stanowią Największy odsetek badanych poprawy sytuacji kategorię, która generuje najwięcej problemów finansowej szpitala upatruje w zmianach wyceny z finansowaniem bieżącej działalności szpitala. świadczeń przez NFZ (30%). P roblem ten jest o tyle istotny, że koszty związane Podobny odsetek badanych deklaruje, że rozwiąza- z zatrudnianiem pracowników kontraktowych, którzy niem byłoby zwiększenie wartości kontraktu szpi- stanowią istotną część personelu szpitali, stanowią tala z NFZ (29%), tym bardziej, że część szpitali element „usług obcych”, które wymieniane są na ma potencjał do świadczenia usług medycznych na trzecim miejscu przez niemal połowę badanych. większą skalę. P ołowa szpitali (częściej placówki publiczne) zwraca Co piąty badany sugeruje, że poprawa sytuacji w szpi- uwagę także na koszty związane z zużyciem energii talu to kwestia usprawnienia zarządzania placówką i zakupem materiałów. – efektywne rozliczanie pracy personelu, outsourcing O prócz kosztów finansowych wskazywanych przez niektórych obszarów, oszczędzanie energii, wody, itp. co dziesiątego badanego, pozostałe typy kosztów Co dziesiąty spośród respondentów wskazał, że wymienione były zdecydowanie rzadziej. sporym ułatwieniem dla szpitali byłoby skrócenie R espondenci zostali poproszeni o wskazanie, w jaki czasu wypłaty przez NFZ środków za wykonane nad- sposób można poprawić sytuację finansową szpitala. wykonania. Obecnie szpitale kredytują z własnych Pytanie miało charakter otwarty, a więc respondenci środków te świadczenia. mogli swobodnie wypowiedzieć się na ten temat. 44% 41% 20% 17% 23% 15% 9% Wynagrodzenia SP ZOZ Zużycie energii i materiałów Usługi obce 8% Koszty finansowe 7% 5% Amortyzacja 2% 3% Podatki i opłaty 5% Inwestycje 1% Pozostałe koszty rodzajowe Przekształcone Rysunek 20 Kategorie kosztów powodujące najwięcej problemów związanych z finansowaniem bieżącej działalności szpitala. Odpowiedź Top of Mind, spontaniczna. Źródło: badanie CATI 25 30% Zwiększenie wyceny punktów przez NFZ 29% Zwiększenie kontraktu z NFZ 21% Usprawnienie zarządzania szpitalem Skrócenie czasu zapłaty za nadwykonania 9% Restrukturyzacja szpitala 9% 8% Szukanie dodatkowych źródeł dochodu 4% Umożliwienie świadczenia usług komercyjnie Pokrywanie przez NFZ kosztów leczenia osób nieubezpieczonych 2% Przekształcenie szpitala 2% Informatyzacja szpitala 1% Rysunek 21 Opinie na temat sposobów poprawy sytuacji finansowej szpitali, w których koszty przekroczą przychody w 2013 r. Źródło: badanie CATI 26 Zadłużenie szpitali Niemal połowa respondentów przyznała, że w repre- poziom zadłużenia zanotują placówki publiczne. zentowanym przez nich szpitalu koszty w 2013 r. Zobowiązania SP ZOZ pozostają na względnie sta- przekroczą przychody. Częściej taka sytuacja będzie bilnym poziomie, jednak w latach 2011-2012 nastąpił mieć miejsce w szpitalach publicznych. Średnio ko- wzrost udziału zobowiązań wymagalnych, który nie szty przekroczą przychody o 6,85% przy czym wyższy uległ zmniejszeniu w 2013 r. Odsetek szpitali, w których koszty szpitala przekroczą przychody w 2013 r. 51% 40% Koszty przekroczą przychody szpitala w 2013 r. Koszty przekroczą przychody szpitala w 2013 r. SP ZOZ Szpitale przekształcone Rysunek 22 Odsetek szpitali, w których koszty szpitala przekroczą przychody w 2013 r. Źródło: Badanie CATI Zobowiązania ogółem i wymagalne SP ZOZ 2008-2013 (mld PLN) 9,980 9,628 2,242 2,358 2008 2009 Zobowiązania ogółem 10,384 9,963 2,139 2010 2,317 2011 10,660 10,887 10,745 2,474 2012 2,591 2013 I kw. 10,344 2,529 2013 II kw. 2,356 2013 III kw. Zobowiązania wymagalne Rysunek 23 Zobowiązania ogółem i wymagalne SP ZOZ 2008 – 2013 (mld zł). Źródło: Dane Ministerstwa Zdrowia 27 28 Jak rysuje się przyszłość polskich szpitali? Jednym z pierwszych komentarzy ekspertów, ale też coraz częściej powtarzaną w prasie branżowej opinią jest stwierdzenie, że w Polsce mamy zdecydowanie za dużo szpitali w porównaniu do potrzeb. Obłożenie łóżek jest zbyt niskie, siatka szpitali zbyt gęsta, a kiedy dołożymy do tego stan techniczny budynków (zwłaszcza ich energochłonność) okazuje się, iż tylko kwestią czasu jest likwidacja znacznej części szpitali, „Generalnie oceniam te przekształcenia źle. Bo to jest przerzucenie odpowiedzialności na niższe szczeble, odepchnięcie od siebie odpowiedzialności gdzieś dalej. Natomiast dalej za zarządzanie koszykiem świadczeń gwarantowanych oraz za wycenę świadczeń odpowiada centralny regulator, NFZ razem z Ministerstwem Zdrowia.” Ekspert rynku ochrony zdrowia zwłaszcza powiatowych. Pytanie o przyszłość, zarówno jeśli pytamy lekarzy, menadżerów, ekspertów jest pytaniem o niepewną przyszłość. Niepewność ta wynika w dużej mierze z ciągle zmieniających się warunków, krótkoterminowej strategii współpracy z NFZ i Ministerstwem Zdrowia, które nie prowadzi długofalowej, ciągłej polityki zdrowotnej. W kontekście przekształceń pojawia się opinia, iż wszystkie dotychczasowe założenia przekształceń szpitali zostaną zweryfikowane w momencie upadku Przedstawione w raporcie wyniki to zaledwie część relatywnie dużego szpitala, który przeszedł przez danych zebranych w ramach badania zrealizo- procedurę komercjalizacji, ale nie został właściwie zre- wanego na próbie 100 szpitali publicznych oraz 40 strukturyzowany. przekształconych. Obecny poziom zadłużenia samorządów jest ekstremalnie wysoki. Głównym powodem takiego stanu W przygotowaniu znajduje się kolejny raport rzeczy było kredytowanie wkładu własnego w pro- dopełniający diagnozy oceny sytuacji związanej jektach realizowanych ze wsparciem środków unij- z przekształceniami szpitali w Polsce. nych. Już dziś wiele samorządów zbliża się do granicy W kolejnym raporcie przedstawimy Państwu: zarządu komisarycznego, z tego względu nie będą ocenę dostępu do służby zdrowia w Polsce – jak mogły sobie pozwolić na finansowanie zadłużeń szpi- dostęp do lekarzy różnych specjalizacji widzą Polacy, tali. Wykorzystanie kolejnej transzy dofinansowania skalę inwestycji w szpitalach, z UE w równym stopniu jak poprzedniej staje przez to dodatkowe źródła finansowania szpitali, pod znakiem zapytania, a jednocześnie rodzi się pyta- bariery w korzystaniu z niebankowych produktów nie, jak samorządy poradzą sobie z ciągle generowany- finansowych. mi długami szpitali. 29 O Magellan S.A. Magellan to niekwestionowany lider rynku finansowania Od 2007 roku Magellan S.A. notowany jest na Giełdzie ochrony zdrowia oraz ekspert w obszarze oceny kondycji Papierów Wartościowych. finansowej szpitali. Dostarcza zindywidualizowane usługi finansowe, które umożliwiają optymalne i efektywne Spółka Magellan wchodzi w skład międzynarodowej zarządzanie finansami przez podmioty działające w sek- Grupy Kapitałowej Magellan, prowadzącej działalność torze ochrony zdrowia. Łączy wiedzę i doświadczenie na na terenie Czech i Słowacji poprzez spółki zależne - rynku medycznym, aby tworzyć innowacyjne i efektywne Magellan Česká republika s.r.o. z siedzibą w Pradze rozwiązania finansowe w odpowiedzi na zmiany otoczenia i Magellan Slovakia s.r.o. z siedzibą w Bratysławie. prawnego i sytuacji rynkowej. W ramach Grupy działa również MEDFinance S.A., która zajmuje się finansowaniem inwestycji w sektorze służby Przez ponad 15 lat działalności Magellan udzielił blisko 5,76 mld PLN finansowania dla sektora ochrony zdrowia. Współpracuje z ponad 500 szpitalami oraz dostawcami rynku medycznego, wśród których są międzynarodowe koncerny farmaceutyczne, korporacje dostarczające sprzęt medyczny oraz małe i średnie przedsiębiorstwa, w tym również dostawcy usług outsourcingowych do szpitali. 30 zdrowia. Magellan S.A. Al. J. Piłsudskiego 76 , 90-330 Łódź, tel. 42 272 31 00, fax 42 272 31 01, [email protected], www.magellansa.pl
