Historia mediacji na Dolnym Śląsku W 1994 roku Wrocławskie Towarzystwo Opieki nad Więźniami zostało zaproszone do udziału w pierwszej w Polsce międzynarodowej konferencji pt. „Pojednanie ofiary ze sprawcą”. W 1996 roku Towarzystwo współtworzyło Zespół do Wprowadzenia Mediacji w Polsce, który przygotował dwa pilotażowe projekty dla pokrzywdzonych oraz nieletnich i dorosłych sprawców czynów karalnych. W 1999 roku powołano Dolnośląski Ośrodek Mediacji. Dolnośląski Ośrodek Mediacji DOM jest członkiem: Europejskiego Forum Mediacji Ofiara – Sprawca i Sprawiedliwości Naprawczej (od 1999 r.) Społecznej Rady ds. Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości RP ( od 2004 r.); Dortmundzko - Wrocławskiej Fundacji im. Św. Jadwigi (od 1991 r.), oraz współpracuje z krajowymi i zagranicznymi instytucjami i organizacjami, np.: Instytutem Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (od 1999 r.) Ministerstwem Sprawiedliwości RP (od 1998 r.); Biurem Rzecznika Praw Obywatelskich (od 1999r.); Gminą Wrocław (od 2001 r.); Centrum Informacji i Rozwoju Społecznego we Wrocławiu (od 2008 r.); Centrum Szkolenia Sądów Powszechnych i Prokuratury (od 2001 r.); Deutsche Richterakademie (od 1998 r.); Bundes-Arbeitsgemeinschaft für FamilienMediation w Berlinie (od 2007 r.). Dolnośląski Ośrodek Mediacji DOM: organizuje oraz uczestniczy w krajowych i zagranicznych seminariach, konferencjach i szkoleniach. Przyczynił się do opracowana Rekomendacji nt. mediacji po wyroku skazującym oraz Deklaracji Wrocławskiej dla dwunarodowościowych mediacji rodzinnych. DOLNOŚLĄSKI OŚRODEK MEDIACJI „DOM” członek Społecznej Rady ds. Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości RP Mediacja szansą dla pokrzywdzonych sprawców przestępstw skonfliktowanych stron wymiaru sprawiedliwości społeczeństwa bo „nie ma takiej dziedziny, w której nie należałoby przynajmniej spróbować mediacji”. ul. Katedralna 4, 50-328 Wrocław ul. Włodkowica 31, 50-072 Wrocław tel./faks: 071 322 76 12 kom. 0502 398 024 e-mail: [email protected] Koło DOM w Legnicy Plac Słowiański nr 8, pok. 220, 59-220 Legnica tel.: 076 721 21 38 e-mail: [email protected] Dolnośląski Ośrodek Mediacji „DOM” Do prac Ośrodka należy prowadzenie mediacji z zakresu: prawa karnego oraz ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, w szczególności w sprawach przeciwko życiu i zdrowiu, bezpieczeństwu powszechnemu, wolności, wolności sumienia i wyznania, wolności seksualnej i obyczajności, rodzinie i opiece, czci i nietykalności cielesnej, mieniu; prawa cywilnego, a w szczególności spraw o zapłatę, ze stosunków sąsiedzkich, z działu spadku; prawa rodzinnego, a w szczególności spraw o rozwód, separację, ustalenie kontaktu z dzieckiem, wykonywanie pieczy rodzicielskiej, o alimenty, o podział majątku dorobkowego; konfliktów w dwunarodowościowych rodzinach, w tym cywilnej odpowiedzialności za uprowadzenie dziecka poza granice jego stałego miejsca zamieszkania zgodnie z ratyfikowaną przez Polskę Konwencją haską; prawa pracy i ubezpieczeń społecznych; prawa gospodarczego; przypadków naruszenia zasad współżycia społecznego, szczególnie w społecznościach lokalnych, środowiskach akademickich i szkolnych. Ponadto DOM: organizuje i prowadzi szkolenia dla mediatorów oraz udziela im merytorycznej pomocy; prowadzi szkolenia dla osób kierujących sprawy do mediacji z policji, prokuratury i sądów; upowszechnia ideę sprawiedliwości naprawczej, w tym mediacji, w strukturach orzekania i wykonywania kary, strukturach rozwiązywania sporów cywilnych, rodzinnych, gospodarczych, ze stosunku pracy, w strukturach samorządowych i szeroko pojętym społeczeństwie; utrzymuje kontakty z organami wymiaru sprawiedliwości; współpracuje z krajowymi i zagranicznymi ośrodkami mediacji, towarzystwami mediatorów oraz pomocy ofiarom przestępstw: uczestniczy w pracach Społecznej Rady ds. Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości RP. Czym jest mediacja pozasądowa? Mediacja jest dobrowolna. Ponadto mediacja charakteryzuje się: równością stron konfliktu. Występują one jako podmioty w sprawie i mają takie same prawa; poufnością dotyczącą wszystkich uczestników mediacji, tzn. że uzyskane w procedurze informacje nie mogą być bez zgody stron komukolwiek przekazane; neutralnością mediatora, który jest strażnikiem procedury, a nie stroną, która mogłaby czerpać korzyści z faktu zawarcia ugody pozasądowej; akceptowalnością, tzn. że strony konfliktu zgadzają się na osobę mediatora oraz przedstawione przez niego reguły postępowania. Istnieje też możliwość wypracowania tych procedur przez strony. Kim jest mediator? Rola mediatora jako osoby nieuczestniczącej w konflikcie lub sporze stron jest istotnym elementem i gwarantem prawidłowej procedury mediacji. To przede wszystkim: prawnik, psycholog, pedagog, socjolog, pracownik socjalny, kurator sądowy; osoba, która chce pomagać w polubownym rozwiązaniu konfliktów i sporów oraz w budowie ładu społecznego; osoba cierpliwa, skromna, umiejąca słuchać i zadawać pytania, potrafiąca wygaszać emocje i skutecznie działać w płaszczyźnie intelektu; osoba, która musi zachować prawo stron do podejmowania własnych decyzji i akceptować cudze wybory nawet wówczas, kiedy ich nie pochwala. W procedurze mediacyjnej strony mają możliwość wyrażenia swoich emocji i subiektywnych odczuć, co przygotowuje je do merytorycznych negocjacji. Procedurę mediacji kończy podpisanie ugody w sprawach karnych przez strony konfliktu i mediatora lub mediatorów oraz przekazanie jej organom kierującym sprawę do mediacji, czyli policji, prokuratorowi, sądowi albo dyrektorowi zakładu karnego, które decydującym o dalszym losie ugody; w sprawach cywilnych, w tym: rodzinnych, gospodarczych, ze stosunku pracy - przez strony konfliktu, które mogą wystąpić do sądu z pisemnym wnioskiem o jej zatwierdzenie i nadanie ugodzie klauzuli wykonalności. Zawarta ugoda nie może naruszać obowiązującego prawa i przyjętych norm współżycia społecznego. Ponadto mediator: stwarza warunki, które pomagają stronom w wypracowaniu kompromisu; stara się udzielać stronom pomocy w dobrowolnym dojściu do porozumienia; może stronom przedstawić propozycje, ale jedynie wówczas, kiedy negocjacje utknęły w martwym punkcie. W Dolnośląskim Ośrodku Mediacji DOM pracują wyłącznie przeszkoleni mediatorzy. Co to jest sprawiedliwość naprawcza? Jest sposobem reagowania na przestępstwo, konflikt lub spór skoncentrowanym na potrzebach pokrzywdzonego. Umożliwia wszystkim bezpośrednio dotkniętym: pokrzywdzonemu, sprawcy, ich rodzinom i członkom społeczności – aktywnie uczestniczyć w procedurze naprawienia wyrządzonych krzywd i szkód. Sprawiedliwość naprawcza służy: udzielaniu pokrzywdzonym pomocy i wsparcia; czynienie sprawców bezpośrednio odpowiedzialnych wobec pokrzywdzonych osób. naprawieniu emocjonalnych krzywd i materialnych szkód poniesionych przez pokrzywdzonych; stworzeniu stronom konfliktów i sporów szansy na budowę ładu społecznego; wzmocnieniu bezpieczeństwa publicznego poprzez odbudowę i uzdrowienie wspólnot.