Document

U C H WA Ł A Nr X/75/15
Rady Miejskiej w Głogowie
z dnia 23 czerwca 2015 r.
w sprawie uchwalenia programu zdrowotnego w zakresie profilaktyki zakażeń
wirusami brodawczaka ludzkiego (HPV) w Gminie Miejskiej Głogów
na lata 2016 – 2020
Na podstawie art. 18.ust.2 pkt. 15 oraz art.7 ust.1 pkt.5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r.
o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594 ze zmianami) oraz art.7 ust.1 pkt.1 i art. 48
ust.1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych
ze środków publicznych ( Dz. U. z 2015 r. poz. 581 ze zmianami) uchwala się, co następuje:
§ 1.
Uchwala się program zdrowotny w zakresie profilaktyki zakażeń wirusami brodawczaka
ludzkiego
(HPV) w
Gminie
Miejskiej Głogów
na
lata 2016 – 2020
stanowiący
załącznik do niniejszej uchwały .
§ 2.
Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Głogowa .
§ 3.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia .
Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej
Eugeniusz Patyk
UZASADNIENIE
Zgodnie z art.7 ust.1 pkt.5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie ochrony zdrowia należy do zadań
własnych gminy.
Niekorzystne wskaźniki epidemiologiczne i statystyczne oraz niska zgłaszalność na
badania cytologiczne potwierdzają potrzebę wprowadzenia profilaktyki pierwotnej, która
realizowana jest poprzez szczepienia ochronne przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego
HPV, które są w wykazie zalecanych szczepień ochronnych lecz nie są finansowane
zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16 września 2010 r. w sprawie
wykazu zalecanych szczepień ochronnych oraz sposobu finansowania i dokumentowania
zalecanych szczepień ochronnych wymaganych międzynarodowymi przepisami zdrowotnymi.
Realizacja programu jest kontynuacją programu rozpoczętego w 2013 r. który uzyskał
pozytywna opinię Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, jego realizacja
przewidziana jest na lata 2016-2020 i uwzględnia następującą zasadę finansowania przez
Gminę Miejską Głogów poszczególnych dawek szczepionki : koszt każdej z trzech dawek
szczepionki w 2/3 dofinansowany jest z budżetu Gminy Miejskiej Głogów, a 1/3 kosztów
ponoszą rodzice lub opiekunowie.
Głównym celem programu jest zmniejszenie liczby zachorowań na raka szyjki macicy
u kobiet poprzez przeprowadzenie edukacji zdrowotnej oraz wykonanie szczepień ochronnych
szczepionką przeciwko wirusowi HPV w populacji dziewcząt 14- letnich .
Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej
Eugeniusz Patyk
PROGRAM
ZDROWOTNY
W ZAKRESIE PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSAMI BRODAWCZAKA
LUDZKIEGO ( HPV) W GMINIE MIEJSKIEJ GŁOGÓW
NA LATA 2016 - 2020
Maj 2015 r.
Wstęp:
Zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej w zakresie ochrony zdrowia
jest jednym z zadań własnych gminy wymienionych w art.7 ustawy z dnia 8 marca 1990 r.
o samorządzie gminnym ( Dz. U. z 2013 r. , poz. 594 ze zmianami).
Do zadań własnych gminy w zakresie zapewnienia równego dostępu do świadczeń opieki
zdrowotnej należy w szczególności opracowanie i realizacja oraz ocena efektów programów
zdrowotnych wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców
gminy.
Programy zdrowotne mogą opracowywać, wdrażać, realizować i finansować ministrowie,
jednostki samorządu terytorialnego lub Fundusz (art.7 ust.1 i art. 48 ustawy z dnia 27 sierpnia
2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych
(Dz. U. z 2008 r. Nr 164 poz.1027 ze zmianami).
1. Opis problemu zdrowotnego
Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), co roku raka szyjki macicy wykrywa
się u prawie 500 tys. kobiet na świecie, a ponad 273 tys. co roku umiera z jego powodu. Rak
szyjki macicy jest obecnie trzecim pod względem częstości zachorowań nowotworem u kobiet
na świecie. Ponad 85% nowych zachorowań dotyczy kobiet zamieszkałych w krajach
rozwijających się, z czego ponad 54 tysiące zarejestrowano w Europie w 2009 roku. Rak ten był
wówczas na 5 miejscu pod względem liczby zachorowań na nowotwory złośliwe u kobiet
w Europie.
Według danych opublikowanych przez Krajowy Rejestr Nowotworów na nowotwór szyjki
macicy w Polsce w roku 2012 zachorowało 2783 kobiet, z czego aż 1669 pacjentek zmarło
(59,97%). Obserwacja częstości zachorowań w poszczególnych grupach wiekowych wykazała,
że znaczący wzrost zachorowań występuje w przedziale wiekowym od 25 do 59 lat.
Polska należy do krajów o średniej zachorowalności na ten nowotwór. Ma jednak jeden
z najwyższych wskaźników zachorowalności i umieralności w Europie. W 2010 roku
w Polsce częstość zachorowań na nowotwory szyjki macicy była o około 15% wyższa niż
średnia dla krajów Unii Europejskiej (dane z 2009 roku) (rys. 1).
Rys. 1 Porównanie zachorowalności na raka
szyjki macicy w Polsce i w krajach Unii
Europejskiej.
Umieralność z powodu nowotworów szyjki macicy w Polsce jest o 70% wyższa niż przeciętna
dla krajów Unii Europejskiej (rys. 2).
Tab.1 Zachorowalność na raka szyjki macicy w Polsce w latach 2009 – 2012.
Współczynnik standaryzowany na 100 tyś. kobiet
Inwazyjne C53
Przedinwazyjne D06
ROK
2009
2010
2011
2012
2009
2010
2011
2012
DOLNOŚLĄSKIE
10,2
11,0
10,4
10,1
6,1
5,6
5,5
3,1
KUJAWSKO-POMORSKIE
10,8
13,4
6,9
7,6
3,6
7,4
8,0
8,3
LUBELSKIE
11,2
8,1
8,6
9,8
4,9
5,2
5,0
3,7
LUBUSKIE
11,3
12,2
11,0
12,8
5,4
3,1
1,7
1,4
ŁÓDZKIE
11,0
9,3
9,1
8,8
1,0
0,7
0,4
0,2
MAŁOPOLSKIE
10,3
9,8
10,5
8,9
2,6
3,1
2,6
5,6
MAZOWIECKIE
10,8
10,1
8,4
8,3
2,4
1,9
2,3
2,6
OPOLSKIE
10,6
8,5
10,5
8,7
2,5
2,8
3,1
2,2
PODKARPACKIE
8,2
8,0
7,3
8,3
2,3
1,7
2,2
1,0
PODLASKIE
13,1
11,2
11,7
8,0
5,5
4,1
4,3
3,2
POMORSKIE
12,8
13,3
14,7
12,2
4,4
2,0
4,3
5,5
ŚLĄSKIE
10,6
9,6
9,6
8,8
3,3
2,5
1,9
2,7
ŚWIĘTOKRZYSKIE
8,1
10,1
11,2
7,2
8,9
10,4
8,4
8,0
WARMIŃSKO-MAZURSKIE
12,2
14,5
12,6
8,3
3,3
3,4
2,9
3,8
WIELKOPOLSKIE
8,9
8,9
9,3
7,4
3,2
2,8
2,8
1,9
ZACHODNIPOMORSKIE
9,0
10,4
97
9,9
1,4
0,7
0,6
0,7
POLSKA
10,5
10,3
9,8
8,9
3,5
3,2
3,2
3,3
W Polsce notujemy również jeden z najniższych w Europie odsetek przeżyć 5-letnich, będący
miarą wyleczalności tego raka. Odsetek ten wynosił 48,3% przy średniej europejskiej 62,1%.
Wyleczalność zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania raka szyjki macicy w chwili
rozpoznania, typu budowy mikroskopowej, stopnia dojrzałości nowotworu, głębokości zajęcia
tkanek macicy i obecności przerzutów do węzłów chłonnych.
Jak wynika z Krajowego Rejestru Nowotworów
zapada na tę chorobę ok. 300 kobiet.
w województwie Dolnośląskim rocznie
Z danych Wojewódzkiego Ośrodka Koordynującego przy Dolnośląskim Centrum
Onkologii wynika, że zgłaszalność kobiet na badania cytologiczne w ramach Populacyjnego
Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy wyniosła
w województwie dolnośląskim 18,7 % .
Sytuacja w zakresie zachorowań na raka szyjki macicy w woj. Dolnośląskim w latach 2005-2011
wg. danych Komitetu ds. Epidemiologii Raport 3/2012 (www.onkologia.pl), opublikowanych
w 2012 r. dane dla Polski wskazują, że w latach 2008 - 2009 w woj. dolnośląskim stwierdzano
średnie dla Polski współczynniki zapadalności na inwazyjnego raka szyjki macicy (10 i 12
miejsce na liście województw) i znacznie wyższe od krajowych dla raka in situ (1 i 2 miejsce).
Przeprowadzone badania wskazują na wysoki stopień skuteczności szczepionek
w zapobieganiu zakażeniom wirusem brodawczaka ludzkiego. Większość badań wykazywała
skuteczność bliską 100 % . Na tej podstawie przypuszcza się, że szczepionki pozwolą
na zmniejszenie zachorowalności i umieralności z powodu raka szyjki macicy.
Niekorzystne wskaźniki epidemiologiczne i statystyczne oraz niska zgłaszalność na badania
cytologiczne
potwierdzają potrzebę wprowadzenia profilaktyki pierwotnej , która
realizowana jest poprzez zalecane szczepienia ochronne przeciw wirusowi brodawczaka
ludzkiego HPV, które uwzględnia w wykazie zalecanych
szczepień ochronnych
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 września 2010 r. w sprawie wykazu zalecanych
szczepień ochronnych oraz sposobu finansowania i dokumentowania zalecanych szczepień
ochronnych wymaganych międzynarodowymi przepisami zdrowotnymi ( Dz. U. Nr 180 poz.
1215).
W przypadku Gminy Miejskiej Głogów liczącej 66 764 mieszkańców ( wg. stanu na
31.12.2014 r.) zameldowanych na pobyt stały populacją przewidzianą do objęcia programem
w 2016 r. – 279 dziewcząt urodzonych w 2002 roku ; w 2017 r. – 244 dziewczęta urodzone
w 2003 roku; w 2018 r. – 290 dziewcząt urodzonych w 2004 roku; w 2019 r. – 317 dziewcząt
urodzonych w 2005 roku; w 2020 r. – 336 dziewcząt urodzonych w 2006 roku.
Realizacja programu przewidziana jest od 2016 roku do 2020 roku .
Szczepienia ochronne poprzedzone będą edukacją zdrowotną na temat zakażeń wirusem
HPV kierowaną do młodzieży i ich rodziców lub opiekunów . Działania informacyjne
w zakresie profilaktyki pierwotnej prowadzone będą przez specjalistów w tej dziedzinie.
Współdziałanie z dyrekcją każdego Gimnazjum pozwoli monitorować realizację programu
poprzez umożliwienie na terenie szkoły prowadzenia działań informacyjnych oraz
zrealizowanie strony organizacyjno-formalnej programu w zakresie sporządzenia wykazów
uczennic, skompletowania oświadczeń (zgody) rodziców, informowania o terminach szczepień
itp.
Niniejszy program zdrowotny ukierunkowany jest na profilaktykę przeciwdziałania
czynnikom ryzyka raka szyjki macicy, raka sromu, raka pochwy, raka odbytu i brodawkom
płciowym . Zalecanym sposobem prewencji pierwotnej w tym zakresie jest stosowanie
szczepionki czterowalentnej przeciw HPV 6, 11, 16, 18 , która oddziałuje na cztery szczepy
HPV. Zarejestrowana i dopuszczona do obrotu jest jeszcze szczepionka dwuwalentna
przeciwko zakażeniom HPV 16 i 18, która oddziałuje na dwa szczepy HPV.
Prowadzone badania kliniczne wykazały, że obie szczepionki są wysoce skuteczne
w zapobieganiu zmianom przedrakowym w populacji kobiet nie zakażonych HPV.
W Polsce realizowany jest Populacyjny Program Profilaktyki Raka Szyjki Macicy, oparty
na skriningu cytologicznym. Populacyjny Program realizowany jest w oparciu o ustawę
z dnia 1 lipca 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „ Narodowego programu
zwalczania chorób nowotworowych" (Dz. U. Nr 143, poz.1200 ze zmianami).
Programem profilaktyki objęte zostały Polki między 25 a 59 rokiem życia, które w ciągu
3 ostatnich lat nie miały wykonanego wymazu cytologicznego w ramach ubezpieczenia
w Narodowym Funduszu Zdrowia.
Według opinii
Polskiego Towarzystwa
Ginekologicznego – szczepienia przeciw
zakażeniom wirusem HPV nie zastąpią rutynowych profilaktycznych cytologicznych badań
przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy.
Za potrzebą wdrożenia programu zdrowotnego profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka
ludzkiego HPV przemawiają następujące aspekty:
- zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu nowotworów
złośliwych (priorytet zdrowotny określony w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 21
sierpnia 2009 r. w sprawie priorytetów zdrowotnych Dz. U. Nr 137 poz. 1126 ),
- systematyczne obejmowanie profilaktyka pierwotną coraz szerszej grupy mieszkańców
Gminy Miejskiej Głogów ,
- brak powszechnej dostępności do szczepionek przeciwko zakażeniom HPV z powodu
braku finansowania tych szczepień ze środków publicznych ,
- zwiększenie wśród kobiet i mężczyzn wiedzy i świadomości na temat zagrożenia chorobami
nowotworowymi oraz przekonanie do stosowania profilaktyki wtórnej poprzez badania
cytologiczne.
2. Cele programu
1. Głównym celem programu jest zmniejszenie liczby zachorowań na raka szyjki macicy
u kobiet poprzez przeprowadzenie edukacji zdrowotnej oraz wykonanie szczepień
ochronnych szczepionką przeciwko wirusowi HPV w populacji 14-letnich dziewcząt,
mieszkanek miasta Głogowa.
2. Cele szczegółowe programu to:
a) zwiększenie wiedzy i świadomości młodzieży gimnazjalnej oraz ich rodziców i opiekunów
w zakresie zapobiegania chorobom nowotworowym i zakażeniom wywoływanym przez
wirusy brodawczaka ludzkiego,
b) program wpłynie na zapoznanie rodziców z działaniem szczepionki przeciw wirusowi
brodawczaka ludzkiego HPV oraz uzyskanie zgody na podanie 3 dawek szczepionki,
c) zwiększenie uczestnictwa matek młodzieży objętej programem w badaniach przesiewowych
realizowanych w ramach Populacyjnego Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania
Raka Szyjki Macicy poprzez udział w działaniach informacyjno-edukacyjnych.
3. Oczekiwane efekty
Wprowadzenie możliwości masowych szczepień dziewcząt w wieku 14 lat będzie
prowadziło do zmniejszenia występowania przednowotworowych zmian w obrębie szyjki
macicy, czego naturalnym następstwem stanie się obniżenie wartości pozytywnej badań
cytologicznych, ponadto zmniejszy zachorowalność na raka szyjki macicy w perspektywie
wieloletniej, wpłynie na zwiększenie poziomu wiedzy rodziców, opiekunów i uczniów na temat
ryzykownych zachowań oraz chorób przenoszonych drogą płciową oraz zwiększy poziom
wiedzy rodziców, opiekunów dotyczący profilaktycznych badań okresowych .
4. Mierniki efektywności odpowiadające celom programu
a) Liczba dziewcząt w populacji określonej w programie w danym roku kalendarzowym,
b) liczba odbiorców edukacji zdrowotnej w tym:
- rodziców, opiekunów
- dziewcząt w wieku 14 lat,
c) liczba dziewcząt objętych programem szczepień:
-liczba dziewcząt, które otrzymały 1 dawkę szczepionki,
-liczba dziewcząt, które otrzymały 2 dawki szczepionki,
-liczba dziewcząt, które otrzymały 3 dawki szczepionki,
d) dane statystyczne dotyczące zgłaszalności na badania cytologiczne wykonywane w
ramach Populacyjnego Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka
Szyjki Macicy .
5. Adresaci programu
a) Bezpośrednim odbiorcą programu jest wyznaczona według roku urodzenia populacja
dziewcząt uczęszczających do głogowskich szkół gimnazjalnych, które zamieszkują
i są zameldowane na terenie Gminy Miejskiej Głogów.
W roku 2016 programem objęte zostaną uczennice z rocznika urodzenia 2002, szacuje
się 100% udziału , czyli 279 dziewcząt uczennic drugiej klasy gimnazjum.
b) Pośrednimi adresatami programu są rodzice lub opiekunowie dziewcząt oraz młodzież
uczestnicząca w prowadzonej edukacji zdrowotnej. Szacunkowo określa się udział
ok. 600 osób w tej części programu.
c) Ustalenie listy zakwalifikowanych do szczepień dziewcząt , na podstawie oświadczeń
rodziców o wyrażeniu zgody na objęcie szczepieniami, następuje przy ścisłej współpracy
z dyrekcją gimnazjów. Kwalifikacja odbywa się na zasadzie dobrowolności.
6. Organizacja programu
Części składowe, etapy .
Program realizowany będzie etapami, na które składają się:
1) do programu szczepień zakwalifikowano udział dziewcząt w wieku 14 lat,
2) przeprowadzenie wśród odbiorców programu kampanii informacyjno-edukacyjnej
dotyczącej profilaktyki zakażeń HPV, rozpowszechnianie materiałów poglądowych
przedstawiających dane z zakresu epidemiologii chorób nowotworowych, informowanie
o źródłach wiedzy objętej prowadzoną edukacją,
3) przeprowadzenie kwalifikacji dziewcząt do szczepień ochronnych ,
4) wybór realizatora programu w drodze otwartego konkursu ofert ogłaszanego przez
Prezydenta Miast Głogowa na podst. art. 48 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r.
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
( Dz. U. z 2015 r. poz. 581 ze zmianami),
5) przeprowadzenie szczepień zgodnie z procedurami medycznymi tj. 3 dawki w cyklu
0-2-6 miesięcy,
6) dokonanie stosownych wpisów potwierdzających wykonanie szczepień w dokumentacji
medycznej.
7. Koszty i sposób realizacji finansowania programu
Planowane koszty całkowite programu, ujęte w budżecie gminy na 2016 rok określa się
na kwotę 50 000,00 zł.
Koszt jednostkowy (rzeczywisty) określony zostanie w wyniku rozstrzygnięcia konkursu,
o którym mowa w pkt. 6.4 organizacji programu .
Przyjmuje się następującą zasadę finansowania przez Gminę Miejską Głogów
poszczególnych dawek szczepionki : koszt każdej z trzech dawek szczepionki w 2/3
dofinansowany jest z budżetu Gminy Miejskiej Głogów, a 1/3 kosztów ponoszą rodzice
lub opiekunowie.
Organem przygotowującym i koordynującym program jest Prezydent Miasta Głogowa,
program będzie realizowany we współpracy ze szkołami gimnazjalnymi z terenu miasta
Głogowa .
8. Monitorowanie i ewaluacja
Realizowanie programu w sposób ciągły monitorowana będzie przez współrealizatorów:
gminę i szkoły gimnazjalne. Przedmiotem monitoringu będzie:
- przebieg akcji edukacyjno-informacyjnej w zakresie problematyki HPV jak również
potrzeby wykonywania regularnych badań w ramach profilaktyki wtórnej (cytologia),
przy ścisłej współpracy z bezpośrednim realizatorem świadczeń objętych programem
monitorowania będzie zgłaszalność dziewcząt do poszczególnych serii szczepień ,
- szczepienia ochronne,
- dokumentacja medyczna związana z programem prowadzona będzie przez realizatora
świadczeń . Obowiązek w tym zakresie określony zostanie w umowie o świadczenie usług
zdrowotnych w formie szczepień ochronnych przeciwko HPV typu 6,11,16,18.
9. Okres realizacji programu
Program realizowany będzie w latach 2016-2020
się w 2016 r.
rozpoczęcie jego realizacji przewiduje
Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej
Eugeniusz Patyk