Rozdział I
advertisement
Czy seks niepełnosprawnych musi być tematem tabu? Poradnik dla partnerów osób niepełnosprawnych STUDENTKI UKW BYDGOSZCZ -1- Alicja Kalkowska, Małgorzata Kołcz, Aneta Kucharska, Olga Modrzejewska Spis treści Rozdział 1……………………………………………………………. 4 Mity i stereotypy Rozdział 2……………………………………………………………. 8 Problemy i obawy seksualne osób niepełnosprawnych Rozdział 3……………………………………………………………12 Medycyna – co nam oferuje? Rozdział 4……………………………………………………………15 10 zasad zdrowia seksualnego Rozdział 5……………………………………………………………22 10 najbardziej nurtujących pytań Rozdział 6……………………………………………………………26 Pamiętaj - nie jesteś sam -2- Drodzy Państwo! Seks jest tematem, który bez względu na to czy interesuje czy bulwersuje zawsze przykuwa naszą uwagę. Towarzyszy mu wiele emocji, zwłaszcza w naszym społeczeństwie, które traktuje go jako temat tabu. Poradnik, który trzymacie państwo w swoich rękach powstał po to, aby nie tylko pomóc partnerom osób niepełnosprawnych, ale również po to, aby uświadomić nasze pokolenie, że ludzie niepełnosprawni też mają swoje życie intymne. Wielu z nas patrząc na człowieka na wózku, postrzega go jako osobę zupełnie aseksualną. Niesłusznie. Niepełnosprawni mogą być czułymi kochankami i mieć udany seks. Mamy nadzieję, że umieszczone w tym niewielkim informatorze wiadomości przyczynią się do rozwoju większej świadomości na temat seksualności osób niepełnosprawnych, ich potrzeb i zlikwidują stereotypowe myślenie budzące u większości ludzi zażenowanie i konsternację. Inspiracją do stworzenia poradnika stały się nie tylko rozmowy odbyte z partnerami osób niepełnosprawnych, ale również forum, które zostało przez nas założone w celu sprawdzenia wiedzy na temat seksualności ludzi z ograniczoną sprawnością. -3- Rozdział I Mity i stereotypy Brak wiedzy na temat seksualności osób niepełnosprawnych przyczynił się do powstania wielu stereotypów, które przedstawiają osoby niepełnosprawne jako ludzi hiperseksualnych bądź aseksualnych. Społeczeństwo tworzy fikcję związaną z życiem intymnym osób niepełnosprawnych. W społecznym odbiorze nie jest oczywistością, że potrzeby seksualne są właściwością ludzkiego organizmu, pewnym napięciem psychofizycznym, który dotyczy zarówno człowieka pełnosprawnego jak i niepełnosprawnego. -4- Mity i stereotypy 1. „Uraz kręgosłupa uniemożliwia współżycie seksualne” NIEPRAWDA Współżycie seksualne zależy w tych przypadkach od rodzaju urazu, poziomu uszkodzenia, czynników neurogennych, mięśniowo-szkieletowych, hormonalnych, narządowych oraz psychospołecznych. Wielu pacjentów jest w stanie mieć kontakty seksualne, a inni uzyskują satysfakcję seksualną pobudzając pozagenitalne sfery erogenne. 2. „Osoby niepełnosprawne nie są w stanie przeżywać orgazmu” NIEPRAWDA U części osób możliwe jest uzyskanie satysfakcji seksualnej poprzez stosunek, inni osiągają ją dzięki stymulacji innych sfer erogennych np. brodawek piersiowych. Charakterystyczne są znaczne różnice: seksualność kobiet niepełnosprawnych jest mniej zaburzona aniżeli mężczyzn. -5- 3. „Osoba seksualnych” niepełnosprawna nie odczuwa potrzeb NIEPRAWDA Osoby niepełnosprawne odczuwają potrzeby seksualne, często o większym natężeniu niż osoby należące do zdrowej populacji. Jest to związane między innymi z tym, iż osoby należące do tej grupy mają wyższy poziom potrzeby bezpieczeństwa, afiliacji, czułości i doznawania opieki. Istotnym jest fakt, że seksualność to nie tylko hormony, narządy płciowe, odruchy, ale też potrzeby pozaseksualne: uznania, dowartościowania, zrozumienia, miłość, bliskość. 4. „Osoby niepełnosprawne nie będą mogły mieć dzieci” NIEPRAWDA Jest to prawdziwą zmorą sporej części grupy zwłaszcza w okresie adolescencji, kiedy rówieśnicy zaczynają zakładać własne rodziny. Istnienie tego mitu często prowadzi do stanów depresyjnych, a w najgorszym wypadku do rozwoju nerwicy. Należy jednak zapamiętać: to wysnucie mylnego twierdzenia, które wcale nie musi odnosić się do każdego bowiem WIELE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH RODZICAMI! -6- ZOSTAJE SZCZĘŚLIWYMI 5. „Osoby niepełnosprawne nie nadają się do małżeństwa” NIEPRAWDA Udane małżeństwo w większym stopniu związane jest z dojrzałością psychologiczną i społeczną niż ze sprawnością fizyczną. Wiele osób niepełnosprawnych cieszy się udanym małżeństwem zarówno ze zdrowym i sprawnym partnerem, jak i niepełnosprawnym. 6. „Nie ma skutecznych metod rehabilitacji seksualnej osób niepełnosprawnych” NIEPRAWDA Obecnie efektywność terapii seksualnej jest bardzo wysoka, między innymi dzięki wprowadzeniu wielu nowych metod, jak na przykład iniekcje w ciała jamiste członka, protezy członka, operacje naczyniowe. Ponadto trwają intensywne badania kliniczne nad opracowaniem leków doustnych umożliwiających uzyskanie satysfakcji seksualnej. -7- Rozdział II Problemy i obawy seksualne osób niepełnosprawnych Seksualność osób niepełnosprawnych absolutnie nie różni się od seksualności osób pełnosprawnych. W seksie nie ma niesprawności, są tylko zaburzenia seksualne - mówi seksuolog, prof. Bassam Aouil. Osoby niepełnosprawne mają wiele obaw dotyczących swojego życia intymnego. Problemy, wątpliwości, utrudnienia związane z życiem seksualnym obejmują każdego człowieka zarówno pełnosprawnego jak i tego, którego sprawność jest ograniczona. -8- Do najczęstszych problemów osób niepełnosprawnych należą: -9- 10 podstawowych wskazówek jak radzić sobie z problemami Pamiętaj! Lekarze nie zawsze mówią, że istnieje rehabilitacja seksualna. Warto więc widzieć że rehabilitacja seksualna może pomóc obojgu partnerom. Pamiętaj! Mężczyznom mającym problemy z erekcją może pomóc leczenie farmakologiczne. Należy jednak pamiętać by do leczenia farmakologicznego dołączyć psychoterapię. Pamiętaj! Osoby niepełnosprawne bardzo często czują się mało atrakcyjne. Zadaniem partnera jest ciągłe wsparcie tak aby pomóc uwierzyć osobie niepełnosprawnej w swoją atrakcyjność. Pamiętaj! Należy uświadomić sobie, że problemy seksualne nie powodują tego, że osoba niepełnosprawna przestaje odczuwać potrzebę bliskości i czułości. Przyjemnością może być przytulanie, głaskanie, okazywanie miłości i wsparcia. Pamiętaj! Istotnym sposobem rozwiązywania obaw jest otwarte mówienie o seksie i o swoich potrzebach. - 10 - Pamiętaj! Zawsze ze swoimi problemami można zwrócić się do lekarzy: psychologów, seksuologów. Tylko oni będą potrafili odpowiedzieć na wszelkie pytania. Jeśli wstydzisz się opowiadać o swoich obawach osobiście możesz skorzystać z porad online. Porady online zapewnią Ci anonimowość. Pamiętaj! Nie zawsze musi dojść do klasycznego stosunku by oboje partnerów odczuli satysfakcję. Istotne jest poznanie sfer erogennych partnera, a przy tym odpowiednie ich pobudzanie. Pamiętaj! Bardzo ważna jest akceptacja. Osoba niepełnosprawna musi w pełni zaakceptować swoje ciało, ale również jej partner musi zaakceptować swoją rolę w związku. Pamiętaj! O jakości życia i wnętrzu człowieka nie decyduje jedynie sprawne ciało i wygląd zewnętrzny. Najważniejsza jest osobowość oraz to co potrafimy zaoferować swojemu partnerowi. Szacunek, wsparcie, troska oraz miłość jest podłożem do rozwiązywania problemów. Pamiętaj! Należy odrzucić wszelkie mity jakie społeczeństwo wiąże z intymną sferą życia osób niepełnosprawnych. Mity te dotyczą przede wszystkim przekonań na temat nieestetyczności życia seksualnego oraz lęku przed narodzeniem się dziecka z dysfunkcją. - 11 - Rozdział III Medycyna – co nam oferuje? Co zrobić, gdy psychoterapia pomagająca zaakceptować siebie, swoją niepełnosprawność, rehabilitacja czy też fizjoterapia, dzięki której u partnera zostają wzmocnione mięsnie ciała, zaangażowane podczas seksu nie wystarczają obojgu partnerom na czerpanie satysfakcji ze swojego życia intymnego? W tym przypadku pomóc nam może medycyna. Zastosowanie każdej formy leczenia problemów ze sferą seksualną, należy poprzedzić konsultacją lekarską. Wymaga to kompleksowej diagnostyki, którą przeprowadzić mogą jedynie specjaliści, do których należą: seksuolog, urolog, ginekolog, androlog i psycholog. - 12 - Farmakologia – najczęściej stosowane leki VIAGRA (SILDENAFIL) - Pierwszy doustny lek na zaburzenia erekcji. LEVITRA (WARDENAFIL) – Pod względem budowy chemicznej niemal identyczny jak Viagrą, działanie również bardzo podobne. CIALIS (TADALAFIL) - Najnowocześniejszy lek na zaburzenia erekcji. INIEKCJE DO CIAŁ JAMISTYCH CZŁONKA - Polegają na wstrzyknięciu bezpośrednio do ciał jamistych członka substancji, która powoduje rozluźnienie mięśni gładkich, rozszerzenie się głównych naczyń i wypełnienie członka krwią. AFRODYZJAKI - Środki pobudzające seksualnie. Tylko lekarz może dobrać odpowiedni lek i ustalić jego dawkę. Zapozna Cię z jego bezpiecznym stosowaniem oraz udzieli niezbędnych wskazówek. Pamiętaj by ściśle trzymać się wskazań zalecanych przez specjalistę oraz leki kupuj wyłącznie w aptece. - 13 - Mechanoterapia Mechanoterapia to dział fizjoterapii, metoda leczenia i rehabilitacji przy wykorzystaniu urządzeń mechanicznych. Wyróżniamy: pierścienie uciskowe aparaty próżniowe zabiegi chirurgiczne PAMIĘTAJ! Wszelkie medyczne formy pomocy są tylko dodatkiem do rozwiązania problemów związanych z życiem intymnym. Trzeba pamiętać o psychoterapii, wsparciu, emocjonalnym kontakcie z partnerem. Jedynie połączenie wszystkich tych form pomoże rozwikłać problemy. - 14 - Rozdział IV 10 zasad zdrowia seksualnego Zdrowie seksualne, według WHO, to integracja biologicznych, emocjonalnych, intelektualnych i społecznych aspektów życia seksualnego, ważnych dla pozytywnego rozwoju osobowości, komunikacji i miłości. Jeśli którykolwiek z tych elementów nie funkcjonuje prawidłowo, cierpią na tym także pozostałe. - 15 - 10 zasad zdrowia seksualnego MĘŻCZYZN 1. Odżywiaj się systematycznie i racjonalnie Jedz regularnie, niewielkie, zdrowe posiłki od 4 do 5 razy dziennie. Jedz dużo warzyw, zwłaszcza surowych, owoców (z ograniczeniem tych bardzo bogatych w cukier), białka (nabiał, białe chude mięso, ryby - zwłaszcza morskie), oliwy z oliwek. Nie przesadzaj z makaronami i chlebem. Kupuj pieczywo z jak najmniej przetworzonej, czyli gruboziarnistej mąki, a także grube, nieoczyszczane kasze i ryż Unikaj słodyczy, gotowych przetworów (np. zup w proszku, konserw), wędlin peklowanych w saletrze, margaryny, wszelkich barwników oraz innych chemicznych ulepszaczy smaku i konserwantów Ogranicz do minimum spożywanie cukru i soli, a w zamian stosuj dużo naturalnych przypraw ziołowych Unikaj używek: papierosów, narkotyków. Ograniczaj spożycie alkoholu! 2. Bądź aktywny fizycznie Jeśli jesteś zdrowy i nie przekroczyłeś 65. roku życia, wybierz przynajmniej jedną z aktywności fizycznych: Ćwicz średnio intensywnie przez minimum pół godziny 5 razy w tygodniu. Ćwicz intensywnie przez minimum 20 minut 3 razy w tygodniu. Łącz ćwiczenia o umiarkowanej i dużej intensywności (np. szybki 30-minutowy spacer 2 razy w tygodniu + 20-minutowy jogging 2 razy w tygodniu). Dodatkowo uprawiaj ćwiczenia fizyczne wzmacniające mięśnie przynajmniej 2 razy w tygodniu. W starszym wieku (>65) wskazane jest naturalnie kontynuowanie wcześniej praktykowanej aktywności fizycznej, o natężeniu dostosowanym do wydolności organizmu. Dla osób wcześniej niepodejmujących takiej aktywności, rozpoczęcie aktywności sportowej powinno być bardzo ostrożne i odbywać się pod opieką profesjonalisty (np. fizjoterapeuta). - 16 - 3. Dbaj o swoje zdrowie psychiczne Zapewnij sobie weekendy wolne od pracy (i myślenia o niej!). Przynajmniej 2 razy w roku weź urlop - minimum dwu-, a najlepiej choć raz trzytygodniowy. Prowadź regularny tryb życia 4. Pamiętaj o badaniach okresowych Mężczyzna po 40. roku życia powinien regularnie, raz w roku, poddawać się rutynowym badaniom lekarskim (lekarz podstawowej opieki, urolog, ewentualnie - w zależności od potrzeby – np. kardiolog, diabetolog) i wykonywać badania dodatkowe, takie jak: pomiar ciśnienia tętniczego, poziomu cukru, cholesterolu itp. 5. Nie bój się lekarza Jeżeli zaobserwujesz u siebie jakiekolwiek zaburzenia seksualne, potraktuj je jak każdą inną chorobę. Skoro idziesz do kardiologa z bólem serca, do gastrologa z bólem brzucha czy do stomatologa z bólem zęba, to w przypadku zaburzeń utrudniających współżycie seksualne zgłoś się do seksuologa. Lekarz seksuolog to nie tylko specjalista z zakresu medycyny posiada także wiedzę z zakresu psychologii, problemów partnerskich. 6. Nie zwlekaj z wizytą u lekarza Zaburzenia seksualne mogą być objawem innych poważnych chorób. Miej świadomość, że zaburzenia seksualne powodują spadek poczucia własnej wartości, problemy psychiczne, społeczne, pogorszenie relacji w związku partnerskim. 7. Bądź szczery w rozmowie z lekarzem Otwarta rozmowa z pacjentem decyduje w trzech czwartych o właściwym rozpoznaniu i zastosowaniu odpowiedniej terapii. Lekarz musi poznać szczegóły, dlatego nie zdziw się, jeśli usłyszysz pytania o sprawy bardzo intymne. Zebrany przez lekarza wywiad i komplet wyników zleconych badań pozwolą wybrać optymalną w twoim przypadku metodę leczenia, dostosowaną do stanu twojego zdrowia oraz charakteru twojego związku partnerskiego. - 17 - 8. Pamiętaj: to można wyleczyć! Współczesna medycyna opracowała skuteczne metody leczenia większości zaburzeń seksualnych (np. ponad 90-procentowa skuteczność leczenia zaburzeń erekcji). Nie licz na to, że problem sam ustąpi. Opóźnianie rozpoczęcia terapii może negatywnie wpływać na jej ostateczny efekt i przyczyniać się do powstawania trudno odwracalnych konfliktów w związku. Im szybciej, tym lepiej. 9. Nie bądź egoistą i rozmawiaj ze swoją partnerką Pamiętaj, że twoje problemy ze zdrowiem seksualnym nie dotyczą wyłącznie ciebie, ale również twojej partnerki. To właśnie osoba, z którą dzielisz życie ponosi skutki twoich zaburzeń seksualnych. Nawet, jeśli dwoje ludzi się kocha, ale nieumiejętnie okazuje sobie zainteresowanie i akceptację, nie mówi otwarcie o swoich pragnieniach, wstydzi się rozmawiać na intymne tematy – para ma nikłe szanse na poprawienie współżycia seksualnego. Tymczasem rozmowa w cztery oczy stanowić powinna wyraz zaufania – kocham Cię, zatem dzielę z Tobą dobre i złe chwile. 10. Pokonaj swój wstyd! Skrępowanie towarzyszące mówieniu o bardzo intymnych problemach jest typowe, ale niestety utrudnia wzajemny kontakt partnerów. Dlatego zalecamy: pokonaj swój wstyd i rozmawiaj o seksie, swoich doznaniach, potrzebach i problemach. Traktuj ten temat normalnie, a zażenowanie samo ustąpi, z niewątpliwą korzyścią dla twojego życia seksualnego. Poszerzaj swoje słownictwo i szukaj w słownikach definicji nieznanych ci terminów medycznych. - 18 - 10 zasad zdrowia seksualnego KOBIET 1. Wyrażaj swoje potrzeby W naszej kulturze od wieków uważano ekspresję kobiecego erotyzmu za coś niewłaściwego i niemoralnego. Rolą kobiety było urodzenie dzieci, bycie dobrą matką i oddanie mężowi – także w sferze seksu. Odczuwanie przyjemności seksualnej przez kobietę było źle widziane, kojarzone z rozwiązłością, a nawet karane. Sytuacja ta zmieniła się istotnie w ostatnich dekadach XX wieku, od czasu tzw. „rewolucji seksualnej”. Obecnie kobietom przyznaje się pełne prawo wyrażania swoich potrzeb seksualnych, gwarantuje to także Deklaracja Praw Seksualnych zatwierdzona przez Światową Organizację Zdrowia. Możliwość zaspokojenia potrzeb seksualnych jest jednym fundamentów zdrowia psychicznego. Dlatego staraj się realizować je w sposób świadomy i pozbawiony uprzedzeń. 2. Nie bądź egoistką i rozmawiaj z partnerem Nie wymagaj od partnera, żeby domyślał się Twoich potrzeb i nie ukrywaj przed nim swoich problemów. Niezadowolenie w życiu seksualnym i tłumienie emocji rodzi frustrację, która może negatywnie wpłynąć na Wasze przyszłe relacje. Pytaj partnera o jego potrzeby, okazane mu zainteresowanie jest wyrazem dbałości i uczuć, i z pewnością zostanie docenione. Szczera rozmowa na temat seksu pomaga nie tylko uniknąć konfliktu i narastania problemów, ale także zwiększa poczucie bliskości, pozwala na urozmaicenie życia seksualnego i długotrwałe utrzymanie więzi erotycznej. 3. Dbaj o swój wygląd Po pierwsze powinnaś być zadowolona ze swojego wyglądu – podobać się samej sobie! Samoakceptacja i dobra samoocena są bardzo istotne dla udanego życia seksualnego. Pielęgnacja urody i ubiór wskazuje także na Twój stosunek do partnera – kobieta, której zależy na partnerze dba o siebie, dbając jednocześnie o podtrzymanie więzi erotycznej. 4. Odżywiaj się systematycznie i racjonalnie Jest to jeden z elementów dbałości zarówno o wygląd, jak i o stan zdrowia, który, jak wiadomo, silnie rzutuje na naszą sprawność seksualną. Nadmierne głodzenie się praktykowane przez niektóre kobiety, jest równie szkodliwe. Skrajnym przykładem tego zjawiska jest anoreksja. Wśród jej objawów wymienia się zaburzenia miesiączkowania, bezpłodność i zaburzenia seksualne. Zdrowa i prawidłowo - 19 - zbilansowana dieta zapobiega chorobom układu krążenia, wpływa pozytywnie na przemianę materii, równowagę hormonalną, wygląd i nastrój, a tym samym również na zdrowie seksualne. 5. Bądź aktywna Zarówno fizycznie, jak i zawodowo lub społecznie. Współczesna kobieta zazwyczaj równolegle pracuje zarobkowo, zajmuje się domem i wychowaniem dzieci. Z powodu braku czasu, większość rezygnuje z dodatkowej aktywności fizycznej. Kobiety, które decydują się poświęcić dla domu i dzieci, porzucają pracę zawodową. Z punktu widzenia zdrowia i kondycji psychoseksualnej najlepiej jest, aby aktywności te pozostawały w równowadze. Jeżeli nie ma potrzeby pracy zarobkowej, minimalna choćby działalność zawodowa lub społeczna podtrzymuje poczucie własnej wartości i niezależności. Aktywność fizyczna pozwala zachować zdrowy wygląd i figurę, której nie zapewni najlepsza dieta ani zabiegi kosmetyczne. Wzmacnia ponadto witalność, która pozostaje w ścisłym związku z aktywnością seksualną i kondycją psychiczną. 6. Dbaj o wypoczynek Jeżeli intensywnie pracujesz – regularne urlopy pozwolą Ci zregenerować siły, jeżeli zajmujesz się głównie domem – dają możliwość oderwania się od codziennej monotonii. Przede wszystkim jednak, urlopy spędzane z partnerem mają istotne znaczenie dla kondycji związku i życia seksualnego. Stanowią okazję spędzania większej ilości czasu razem, cieszenia się bliskością w atmosferze wypoczynku i oderwania od stresu codzienności. Kontakt z partnerem w takich warunkach nabiera innej jakości, pozwala pogłębiać wspólne zainteresowania i oddala od rutyny – także w życiu seksualnym. Tam, gdzie zaburzenia seksualne związane są z nadmiarem stresu, brakiem czasu i poczuciem monotonii, wspólny urlop może przywrócić sprawność seksualną i radość seksu szybciej, niż jakakolwiek terapia. 7. Pamiętaj o badaniach okresowych Kobieta powinna przynajmniej raz w roku zgłaszać się na wizytę do ginekologa. Dotyczy to także kobiet, które w danym okresie nie są aktywne seksualnie lub zaprzestały aktywności. Jeżeli występują jakieś dolegliwości, wskazane mogą być oczywiście częstsze wizyty. Raz w roku kobieta powinna mieć wykonane badanie cytologiczne, a kobiety w wieku okołomenopauzalnym powinny regularnie wykonywać mammografię i USG - 20 - piersi – o częstości badań kontrolnych zdecyduje lekarz na podstawie stwierdzonego obrazu i ocenie ewentualnego ryzyka (genetycznego, związanego z wynikami dotychczasowych badań). U młodych kobiet warto rozważyć szczepienie przeciwko infekcji HPV (wirus brodawczaka związanym z ryzykiem wystąpienia raka szyjki macicy). Dbałość o stan zdrowia i leczenie ewentualnych problemów zdrowotnych pozostaje w ścisłym związku z profilaktyką zaburzeń seksualnych. Te ostatnie bowiem są często związane z zaburzeniami hormonalnymi, infekcjami układu moczowo-płciowego, chorobami układu krążenia, układu nerwowego itd. 8. Nie bój się lekarza Jedna z podstawowych zasad w medycynie mówi: lepiej zapobiegać, niż leczyć. Te same zasady dotyczą profilaktyki zaburzeń seksualnych, o której napisano powyżej. Podobnie, lepiej podjąć terapię zaburzeń seksualnych wcześniej, zanim spowodują trwałe problemy na płaszczyźnie więzi erotycznej i relacji partnerskiej. Zaburzenia seksualne często są pierwszymi symptomami innych chorób, które mogą być w ten sposób wcześniej rozpoznane i skutecznie leczone. Partner może odbierać zwlekanie z rozwiązaniem dolegliwości utrudniających współżycie jako brak motywacji i zaniedbywanie Waszego związku. Specjalista – seksuolog pomoże Wam w zidentyfikowaniu przyczyny problemów i ukierunkuje dalsze postępowanie. 9. Pokonaj swój wstyd Wstyd towarzyszący poruszaniu tak intymnych spraw jak życie seksualne jest w pełni usprawiedliwiony i powszechny zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet. Te ostatnie jednak są z reguły obdarzone lepszymi umiejętnościami komunikacji werbalnej, co znacznie ułatwia rozmowę w gabinecie. Jeżeli wątpisz, czy uda Ci się trafnie opisać powód wizyty z powodu braku odpowiedniej wiedzy na temat seksu oraz słownictwa, nie obawiaj się – specjalista seksuolog pomoże Ci sformułować istotę problemu. 10. Pamiętaj: to można wyleczyć Medycyna seksualna dokonała na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat ogromnego postępu zarówno w diagnostyce, jak i leczeniu zaburzeń seksualnych. Problemy, które dotknęły Ciebie lub Twojego partnera najprawdopodobniej można skutecznie rozwiązać, a Wasze życie seksualne może nabrać nowej jakości. - 21 - Rozdział V 10 najbardziej nurtujących pytań Podstawą rozwiązania naszych problemów i obaw jest dobra, rzetelna informacja. Czasami podstawowa wiedza potrafi rozwiać nasze wątpliwości, czyni nas bardziej pewnymi siebie. Sztuką jest zadawać pytania nawet gdy sądzimy, że są one niewarte uwagi, bo jak mówi znane przysłowie: „Kto pyta, jest głupcem pięć minut; kto nie pyta, pozostaje nim na całe życie.” - 22 - 1. Czy kobiety z urazem kręgosłupa mogą stosować doustne środki antykoncepcyjne? Kobietom z urazem kręgosłupa odradza się stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych - ze względu na zwiększone ryzyko zatorowości płuc i mózgu. Wszystkie kobiety po urazie rdzenia kręgowego są obciążone dwoma czynnikami ryzyka zakrzepicy: zastojem żylnym i unieruchomieniem. 2. Jakie środki antykoncepcyjne zalecane są dla kobiet po urazie rdzenia kręgowego? Przede wszystkim zalecane są środki plemnikobójcze tj. żel, spray, kapsułki, kapturki, a także prezerwatywy. 3. Czy kobiety z urazem rdzenia kręgowego mogą mieć dzieci? Tak. Bez względu na poziom uszkodzenia i dysfunkcję kobiety taki mogą mieć własne dzieci. 4. Czy u kobiet z uszkodzeniem rdzenia kręgowego każda ciąża określana jest mianem „ciąży wysokiego ryzyka”? Tak. Bardzo często prognozuje się podwyższony poziom wystąpienia komplikacji podczas ciąży. Dlatego każda kobieta z urazem rdzenia kręgowego otoczona jest odpowiednią medyczną opieką. Specjaliści podejmują odpowiednie kroki by zapobiec możliwym powikłaniom. - 23 - 5. Czy problemy z niepłodnością dotykają bardziej osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego? Nie. Zaburzenia bezpłodności są identyczne jak w populacji osób całkowicie zdrowych. Leczenie i postępowanie z niepłodną parą opiera się na tych samych zasadach. 6. Czy osoba wraz z utratą swojej sprawności utraciła zdolność odczuwania? Nie. Osoby takie mogą jedynie mieć sfery erogenne gdzie indziej niż osoby sprawne. Dla wielu osób po wypadkach piersi, szyja, czoło, a szczególnie plecy wzdłuż kręgosłupa, stają się miejscami bardzo wrażliwymi na dotyk. 7. Czy każdy mężczyzna z uszkodzeniem rdzenia kręgowego może przyjmować Viagrę? Nie. Niezwykle ostrożnie należy stosować Viagrę w przypadku osób z wysokim uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Praktycznie jest ona przeciwwskazana u większości mężczyzn z uszkodzeniem rdzenia w odcinku szyjnym, ponieważ zwykle wartość ciśnienia krwi jest u nich bardzo niska. Można natomiast bezpiecznie stosować inny lek o nazwie Caverject. - 24 - 8. Czy istnieje leczenie operacyjne, dla mężczyzn mających problemy z erekcją? Leczenie operacyjne zaburzeń erekcji, polegające na implantacji specjalnych protez u pacjentów z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, powinno być przeprowadzane tylko i wyłącznie przy nieskuteczności innych metodach tj. farmakologicznych, chirurgicznych, psychoterapii oraz innych. 9. Czy ziółka pomagają w leczeniu erekcji mężczyzn? Wszelkiego rodzaju leki niezakupione w aptece nie są w stanie rozwiązać naszych problemów, mogą jedynie pogorszyć sytuację. Przy doborze leków należy poradzić się specjalisty. 10. Czy osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego mogą korzystać z akcesoriów erotycznych? Tak. Na naszym rynku jest wiele sklepów z takimi akcesoriami, które są ogólnie dostępne. Znaleźć tam można wiele artykułów, które umożliwiają bądź urozmaicają życie seksualne. - 25 - Rozdział VI Pamiętaj – nie jesteś sam Jak się zachować, gdy człowiek w środku płonie, ale wie, że seks może sprawić ogromną trudność? Jak osiągnąć spełnienie, kiedy ciało odmawia posłuszeństwa, a przytulenie ukochanej osoby to wielki wysiłek? Ludzie na wózkach inwalidzkich wydają się nam zupełnie aseksualni. Niepełnosprawni również potrzebują miłości i bliskości. Zastanawiasz się „dlaczego to akurat mnie spotkało?”. Otóż musisz wiedzieć, że nie tylko Ty masz problemy dotyczące sfery seksualnej. Wiele osób niepełnosprawnych fizycznie boryka się z podobnymi pytaniami. Oto wypowiedzi kilku osób z różnych forum internetowych, które w pewien sposób mogą wskazać Ci właściwą drogę. - 26 - „Ja też jestem niepełnosprawna. Oczywiście początki są trudne, bo niepełnosprawny trudniej się oswaja i przyjmuje odczucia, ale z biegiem czasu czerpie z tego radość i przyjemność. Przy dobrej pozycji, która pomaga niepełnosprawnej osobie lepiej poczuć podniecenie, sex jest naprawdę udany. Niepełnosprawna kobieta to taka sama atrakcyjna babka jak każda inna. Naprawdę. Ja np. nie czuję się gorsza. Może nie mogę nosić butów na obcasie, ale co z tego? Też mam prawo do sexu i jakiejś przyjemności. Mojemu partnerowi moje dysfunkcje nigdy nie przeszkadzały i cierpliwie znosi moje narzekania, że coś boli, bo czasami naprawdę ciężko trafić z pozycją. Ale jak już mówiłam wszystko kwestia czasu. Teraz jest idealnie i wreszcie się dopasowaliśmy. Wierzcie mi, sex nie jest czymś strasznym, ale normalnym i na pewno też zaskakującym doświadczeniem.” „Jestem po podobnym uszkodzeniu, jestem żonaty, mam dwóch synów. Wszystko jest możliwe, aczkolwiek problemy są, musicie spróbować i nauczyć się jak sobie pomagać. Konkretnej rady nikt nie udzieli bo, każdy przypadek jest inny i każdy człowiek też. Jestem z żoną już 18 lat i uważamy nasz związek za szczęśliwy, dlatego wydaje mi się, że warto próbować. Pozdrawiam.” - 27 - „Witaj Lionko, trudno mi doradzić cokolwiek. Fascynacja drugą osobą jest czymś powszechnym. Gdy jest to niepełnosprawna osoba, która pociąga nas fizycznie do tego jest szalonym wesołym nie użalającym się facetem z problemami natury medycznej…trudno go nie zauważyć. Znam osobiście małżeństwo (wcześniej długo byli narzeczeństwem). Ona zdrowa, on wózek - gdy brali ślub byli najszczęśliwszą parą na świecie, Lgnęli do siebie jak plus do minusa...to było jak magia, dookoła nich unosiła się radość, miłość i przyjaźń. Wiesz po kilku wspólnych latach - było załamanie. Ona wciąż we łzach, a on wciąż z szpitala do szpitala - odleżyny, zaniki mięśni, problemy z nerkami moczem itd. wiesz co przetrwali tą próbę losy i ich miłości...dziś są wspaniałą rodziną mają dziecko i nadal jest w nich iskra - Ona mówi, że czasami jest ciężko, że czasami płacze, zadaje sobie pytanie dlaczego On... ale nigdy nie pomyślała, że mogłaby odejść... Kocha go ponad wszystko na świecie. Wchodząc w taki związek musisz mieć mnóstwo siły..., bo ta siła nie tylko jest potrzebna Tobie, jemu tez będzie niezbędna w trudnych chwilach. Rozmawiaj z nim o wszystkim jak masz się kochać z nim by było mu i tobie dobrze, jak i w czym mu pomóc - ale nie rob wszystkiego - 28 - za niego - on tez musi pytać i rozmawiać o Twoich potrzebach, powodzenia .” „Nie odpuszczaj... Mam koleżankę poruszającą się na wózku od urodzenia. Kilka miesięcy temu urodziła dziecko, a jej facet... uuu... niezłe ciacho, powodzenia” „Witam wszystkich. Związek z osobą na wózku inwalidzkim jest jak najbardziej możliwy, są to ludzie i niczym się od nas nie różnią, poza tym że poruszają się w nieco inny sposób. Od kilku miesięcy jestem z taką osobą. Jest to bardzo wrażliwą i ciepłą osobą. Daje mi o wiele więcej szczęścia i miłości, niżeli ktokolwiek inny. Z taką osobą można dosłownie wszystko! Nie bójcie się podarować uczucia takiemu człowiekowi, bo na prawdę warto. Otrzymacie tyle ciepła i miłości a przede wszystkim szczęścia! Oni dają z siebie dużo więcej. Obowiązki? Tak, owszem - są, ale tak na prawdę Ci ludzie są bardzo samodzielni, zdziwieni byście byli jak bardzo! W każdym związku są obowiązki i wyrzeczenia, nie mniejsze i nie większe. Ja jestem szczęśliwa, oboje jesteśmy bardzo szczęśliwi! Kochamy się i nie jest to nasze złudzenie. Życzę wszystkim tak wspaniałego związku jak nasz.” - 29 - Podsumowanie Jak widać czasami to, co najprostsze bywa najtrudniejsze. Społeczeństwo posiada nierzeczywisty obraz osób niepełnosprawnych. Przypisuje się im aseksualność, a każdy człowiek ma prawo do intymnego życia, bez względu na stan fizyczny czy psychiczny. Dlaczego więc seks niepełnosprawnych tak często jest tematem tabu? Czy widoczna „inność” musi jednocześnie oznacza brak atrakcyjności? Każdy ma prawo wyrażać swoje pragnienia, dlatego nie powinniśmy dyskryminować osób poruszających się na wózku. Mamy nadzieje, że dzięki treściom zawartym w poradniku pokazałyśmy Państwu, że niepełnosprawność wcale nie musi oznaczać braku zdolności do przeżywania satysfakcji seksualnej, wręcz przeciwnie, niepełnosprawni także potrzebują seksu, czułości i stałych związków. - 30 - Bibliografia Gorajewska D., Fakty i mity o osobach niepełnosprawnych, Copyright by Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji, Warszawa 2006, Wydanie drugie poprawione i uzupełnione (2009). Radomski D., Czynniki utrudniające realizację życia erotycznego osób niepełnosprawnych fizycznie, Zakład Profilaktyki Zdrowia i Zagrożeń Środowiskowych Wydział Nauk o Zdrowiu Akademii Medycznej w Warszawie, Seksuologia Polska, 2005 http://www.youtube.com/watch?v=vgX980UmM94 http://www.opzs.pl/kobieta/10.zadan.html http://www.opzs.pl/mezczyzna/10.zadan.html http://f.kafeteria.pl/temat.php?id_p=4511386 http://forum.o2.pl/temat.php?id_p=5549579&start=0 http://forum.interia.pl/zwiazek-z-osoba-na-wozku-inwalidzkimtematy,dId, http://www.insomnia.pl/zwi%C4%85zek_a_w%C3%B3zek_inwalid zki-t194858-s12.html http://www.tetraplegik.com/zycie-intymne http://www.milionkobiet.pl/seks/inwalidztwo-a-seks,7269,1,a.html http://www.far.malopolska.zax.pl/pdf/Broszura_Seks.pdf http://www.polskatimes.pl/artykul/3711,seks-nie-musi-byc-dla-nichtabu,id,t.html?cookie=1 http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/11716?print_doc_id=20719 - 31 -
