Konkurencyjność i budowanie gospodarki opartej na wiedzy w Polsce Dr Krzysztof Piech Szkoła Główna Handlowa w Warszawie – Katedra Polityki Gospodarczej University College London – Centre for the Study of Economic and Social Change in Europe www.piech.prv.pl [email protected] Konkurencyjność polskiej gospodarki: wyniki badań Instytutu Rozwoju Zarządzania 15 20 Polska Węgry Słowenia Czechy Słowacja Estonia 25 30 35 40 45 50 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Konkurencyjność polskiej gospodarki: wyniki badań Światowego Forum Gospodarczego 20 25 Polska 30 Wegry Słowenia Czechy Słowacja Estonia 35 40 45 50 55 60 2000 ranking 2001 ranking 2002 ranking 2003 ranking 2004 ranking Czym jest gospodarka oparta na wiedzy? (na podstawie Instytutu Banku Światowego) Cztery filary oparte na fundamentach: systemy innowacji (innowacyjne przedsiębiorstwa, komercyjne badania naukowe, wsparcie instytucji państwa) technologie teleinformatyczne (telefonia, informatyzacja, internet) edukacja (w tym kształcenie ustawiczne) otoczenie instytucjonalno-prawne biznesu fundamenty makroekonomiczne Stan rozwoju gospodarki opartej na wiedzy w Polsce: wyniki badań Instytutu Banku Światowego, 2004 r. 10 8,67 7,75 8 7,28 6,88 6,79 6,7 6,7 6,53 6,31 6 4 2 ac ja Sł ow Po ls ka Li tw a a tw Ło Cz ec hy W ęg ry en ia Sł ow ni a Es to US A 0 Strategia Lizbońska: wybrane opinie Cel Strategii Lizbońskiej – budowa gospodarki opartej na wiedzy, ale: problemy z realizacją Strategii (niska motywacja krajów członkowskich UE) zbyt duże nastawienie SL na cele społeczne (i ekologiczne) kosztem konkurencyjności i wzrostu gospodarczego zmienione to zostało w marcu br. w Brukseli od krajów członkowskich wymagane są „narodowe” strategie wskazujące kierunki wykorzystania funduszy unijnych, np. Narodowy Plan Rozwoju 2007-13 (Polska) obecnie wdrażanie SL w UE „zamarło”: brak jest dokładniejszych celów ilościowych do osiągnięcia w perspektywie np. do roku 2010 Wybrane opinie nt. budowania GOW w Polsce – Strategia Lizbońska i NPR 2007-13 Dr Grzegorz Grosse (Instytut Spraw Publicznych): Planowi brakuje spójnej wizji rozwoju Polski; jest zbiorem różnorodnych, często powtarzających się działań sektorowych. Prof. Urszula Płowiec (Przewodnicząca KNE PAN): NPR powinien zainicjować myślenie nad innymi czynnikami wzrostu gospodarczego. Prof. Zdzisław Sadowski (Prezes PTE): konieczność przygotowania operacyjnej koncepcji programowej budowania GOW w Polsce (Action Plan), wzorowanej np. na fińskiej. Prof. Ewa Okoń-Horodyńska (PTE, UJ): rozwój gospodarczy UE (w tym Polski) powinien zostać oparty na koncepcji nowego paradygmatu – rozwoju napędzanego przez wiedzę. J. M. Barosso i G. Verheugen (Komisja Europejska): „wiedza i innowacje będą bijącym sercem europejskiego wzrostu gospodarczego”. Liderzy trzech czołowych opozycyjnych partii: PO, PiS, LPR: NPR to tylko kawałek papieru, nie jest potrzebny (nie będą popierali „planu prezydenta Kwaśniewskiego”). Prof. Marian Paszyński (IKiCHZ): idea GOW powinna być zaakceptowana w NPR przez strategów gospodarczych niezależnie od opcji politycznej. WNIOSKI słaba, międzynarodowa konkurencyjność Polski można ją wzmocnić poprzez budowanie gospodarki opartej na wiedzy w UE jest korzystny klimat dla budowania GOW w Polsce: duże poparcie idei GOW wśród naukowców, ale nie przełożyło się to na zrozumienia dla tej tematyki wśród polityków (gospodarczych) wdrażaniem Strategii Lizbońskiej w Polsce, przygotowywaniem NPR i jego monitorowaniem, czy też ogólnie kwestiami przygotowywania i nadzoru nad wdrażaniem strategii rozwoju społeczno-gospodarczego w Polsce (opartej w dużej mierze na paradygmacie rozwoju napędzanego wiedzą) powinna zająć się apolityczna jednostka zajmująca się kwestiami strategicznymi jaka przyszłość Polski? – obecny rozwój gospodarczy oparty o „podstawowe” czynniki (np. eksport produktów rolnych, mebli) zapewnić może rozwój maksymalnie w przedziale 4-6% rocznie; – dla przyspieszenia do 8-10% (co jest potrzebne Polsce dla „dogonienia” UE w realnej perspektywie czasowej) niezbędne są zdecydowane działania na rzecz budowy GOW, ujęte w średniookresowej (niezależnej od cyklu wyborczego) strategii rozwoju