Szanse Polski na zbudowanie gospodarki opartej na wiedzy?

Konkurencyjność i budowanie gospodarki
opartej na wiedzy w Polsce
Dr Krzysztof Piech
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
– Katedra Polityki Gospodarczej
University College London
– Centre for the Study of Economic and Social Change in Europe
www.piech.prv.pl
[email protected]
Konkurencyjność polskiej gospodarki:
wyniki badań Instytutu Rozwoju
Zarządzania
15
20
Polska
Węgry
Słowenia
Czechy
Słowacja
Estonia
25
30
35
40
45
50
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Konkurencyjność polskiej gospodarki:
wyniki badań Światowego Forum
Gospodarczego
20
25
Polska
30
Wegry
Słowenia
Czechy
Słowacja
Estonia
35
40
45
50
55
60
2000 ranking 2001 ranking 2002 ranking 2003 ranking 2004 ranking
Czym jest gospodarka oparta na wiedzy?
(na podstawie Instytutu Banku Światowego)
Cztery filary oparte na fundamentach:





systemy innowacji (innowacyjne
przedsiębiorstwa, komercyjne badania naukowe,
wsparcie instytucji państwa)
technologie teleinformatyczne (telefonia,
informatyzacja, internet)
edukacja (w tym kształcenie ustawiczne)
otoczenie instytucjonalno-prawne biznesu
fundamenty makroekonomiczne
Stan rozwoju gospodarki opartej na
wiedzy w Polsce: wyniki badań
Instytutu Banku Światowego, 2004 r.
10
8,67
7,75
8
7,28
6,88
6,79
6,7
6,7
6,53
6,31
6
4
2
ac
ja
Sł
ow
Po
ls
ka
Li
tw
a
a
tw
Ło
Cz
ec
hy
W
ęg
ry
en
ia
Sł
ow
ni
a
Es
to
US
A
0
Strategia Lizbońska: wybrane opinie
Cel Strategii Lizbońskiej – budowa gospodarki opartej na
wiedzy, ale:
 problemy z realizacją Strategii (niska motywacja krajów
członkowskich UE)
 zbyt duże nastawienie SL na cele społeczne (i
ekologiczne) kosztem konkurencyjności i wzrostu
gospodarczego
 zmienione to zostało w marcu br. w Brukseli
 od krajów członkowskich wymagane są „narodowe”
strategie wskazujące kierunki wykorzystania funduszy
unijnych, np. Narodowy Plan Rozwoju 2007-13 (Polska)
 obecnie wdrażanie SL w UE „zamarło”: brak jest
dokładniejszych celów ilościowych do osiągnięcia w
perspektywie np. do roku 2010
Wybrane opinie nt. budowania GOW w
Polsce – Strategia Lizbońska i NPR 2007-13







Dr Grzegorz Grosse (Instytut Spraw Publicznych): Planowi brakuje spójnej
wizji rozwoju Polski; jest zbiorem różnorodnych, często powtarzających się
działań sektorowych.
Prof. Urszula Płowiec (Przewodnicząca KNE PAN): NPR powinien zainicjować
myślenie nad innymi czynnikami wzrostu gospodarczego.
Prof. Zdzisław Sadowski (Prezes PTE): konieczność przygotowania
operacyjnej koncepcji programowej budowania GOW w Polsce (Action Plan),
wzorowanej np. na fińskiej.
Prof. Ewa Okoń-Horodyńska (PTE, UJ): rozwój gospodarczy UE (w tym
Polski) powinien zostać oparty na koncepcji nowego paradygmatu – rozwoju
napędzanego przez wiedzę.
J. M. Barosso i G. Verheugen (Komisja Europejska): „wiedza i innowacje
będą bijącym sercem europejskiego wzrostu gospodarczego”.
Liderzy trzech czołowych opozycyjnych partii: PO, PiS, LPR: NPR to tylko
kawałek papieru, nie jest potrzebny (nie będą popierali „planu prezydenta
Kwaśniewskiego”).
Prof. Marian Paszyński (IKiCHZ): idea GOW powinna być zaakceptowana w
NPR przez strategów gospodarczych niezależnie od opcji politycznej.
WNIOSKI






słaba, międzynarodowa konkurencyjność Polski
można ją wzmocnić poprzez budowanie gospodarki opartej na wiedzy
w UE jest korzystny klimat dla budowania GOW
w Polsce: duże poparcie idei GOW wśród naukowców, ale nie przełożyło
się to na zrozumienia dla tej tematyki wśród polityków (gospodarczych)
wdrażaniem Strategii Lizbońskiej w Polsce, przygotowywaniem NPR i
jego monitorowaniem, czy też ogólnie kwestiami przygotowywania i
nadzoru nad wdrażaniem strategii rozwoju społeczno-gospodarczego w
Polsce (opartej w dużej mierze na paradygmacie rozwoju napędzanego
wiedzą) powinna zająć się apolityczna jednostka zajmująca się
kwestiami strategicznymi
jaka przyszłość Polski?
– obecny rozwój gospodarczy oparty o „podstawowe” czynniki (np. eksport
produktów rolnych, mebli) zapewnić może rozwój maksymalnie w przedziale
4-6% rocznie;
– dla przyspieszenia do 8-10% (co jest potrzebne Polsce dla „dogonienia” UE
w realnej perspektywie czasowej) niezbędne są zdecydowane działania na
rzecz budowy GOW, ujęte w średniookresowej (niezależnej od cyklu
wyborczego) strategii rozwoju