Krystalografia II

Co to jest minerał?
Krystalografia II
Elementy mineralogii
– Minerał
• Nieorganiczny, powstały w naturze, stały materiał o
zdefiniowanym, konkretnym składzie chemicznym* i
strukturze krystalicznej. *Uwaga: skład chemiczny może
być albo ustalony ściśle, albo zmienny w pewnych
ustalonych granicach.
– Skała
• Naturalnie powstałe, ciało stałe złożone z jednego lub
więcej minerałów, czasami zawierające części
organiczne. Minerały są głównymi składnikami skał (6
minerałów jest głównymi składnikami skał).
Struktura Ziemi
„
„
„
„
Skorupa ziemska (crust)
ma 5-70 km grubości;
Płaszcz (mantle) to 80%
objętości Ziemi i 67% jej
masy;
Zewnętrzny rdzeń jest
najprawdopodobniej
ciekły;
Zewnętrzny rdzeń jest
najprawdopodobniej stały;
Mineraloid
„ Mineraloid
– Niektóre, naturalnie występujące stałe materiały,
które nie spełniają definicji minerału z powodu braku:
• Zdefiniowanego składu, lub
• Charakterystycznej struktury krystalicznej, lub
• Obu.
Skład wnętrza Ziemi
Skład minerałów
„ Wiedza na ten temat bazuje głównie na teorii i
„ Niektóre zbudowane są z pojedynczego
skałach pochodzących z górnych warstw
płaszcza …
– Górne warstwy płaszcza Æ w większości minerały
ferromagnetyczne;
– Zewnętrzny rdzeń Æ najprawdopodobniej ciekłe
żelazo;
– Wewnętrzny rdzeń Æ najprawdopodobniej stały
nikiel i żelazo;
pierwiastka (np. diament, grafit, złoto, miedźi
siarka).
„ Większość minerałów to związki chemiczne.
1
Struktura krystaliczna minerałów
Kolor
„ Struktura krystaliczna to coś, czego na zajęciach
„ Skąd w ogóle wynika kolor?
z krystalografii nie trzeba definiować;
„ Substancje naturalne niekrystaliczne to np.
bursztyn i szkło (mineraloidy).
„ Obiekt jest kolorowy wtedy, gdy jakiś proces
Właściwości fizyczne minerałów
Kolor minerałów
„
absorpcji usuwa niektóre długości fali ze światła
widzialnego.
„ Niebieski szafir w świetle świecy wydaje się
czarny. Dlaczego?
Właściwości fizyczne minerałów:
–
–
–
–
–
–
–
–
Połysk
Kolor
Twardość
Łupliwość i przełam
Rysa (kolor rysy)
Ciężar właściwy
Postać kryształu
Przezroczystość
„ Skąd wynika kolor minerałów:
gSzczególne
–
–
–
–
–
–
właściwości
gMagnetyzm
Magnetyzm
gDwójłomność
gSmak
gZapach
gDotyk
gReakcje
chemiczne
Kolor i połysk
„
Domieszki jonów metali
Kolor
– Czasami jest charakterystyczną cechą, po której można
rozpoznać minerał, a czasami nie (np. w przypadku
krzemianów - nie). Kolor wynika głównie ze składu
chemicznego (domieszki).
„
Domieszki jonów metali;
Przeskok elektronu pomiędzy dwoma atomami;
Centra barwne;
Fluorescencja;
Efekty interferencyjne;
Skład czystych minerałów;
Połysk - dwa główne rodzaje
– metaliczny
– niemeteliczny
• Szklisty
• Tłusty
• woskowy
matowy
ziemisty
błyszczący
•
•
•
•
•
•
Aquamarine = niebieski: Fe2+
Helicodor = złoty: Fe3+
Zielony beryl= Fe2+, Fe3+
Morganit = różowy: Mn2+
Czerwony beryl = Mn3+
Zielony szmaragd= Cr3+
Be3Al2Si6O18
2
Domieszki jonów metali
Domieszki jonów metali
• Ważnym czynnikiem jest stopień utlenienia jonów (np.
Fe2+ lub Fe3+)
• Np. : ogrzewanie zielonego lub niebieskiego berylu
redukuje jony żelaza i beryl staje się niebieski (Co
znacznie zwiększa jego wartość)
„ Przyczyną, dla której różne kryształy
Domieszki jonów metali
Przeskok ładunku między atomami
• Te same domieszki różnie zabarwiają różne minerały
• rubin (czerwony) i szmaragd (zielony) zawdzięczają swój
kolor jonom Cr3+ w otoczeniu oktaedrycznym
Domieszki jonów metali
domieszkowane tym samym jonem mają różne
kolory jest pole krystaliczne.
• Elektron absorbując foton przechodzi od
jednego atomu do innego
• Np. między tlenem a jonem metalu
• Między kationami tego samego
pierwiastka (Fe2+ - Fe3+ )
• Między różnymi kationami;
• Np. niebieski kolor szafiru wynika z
absorpcji czerwonego światła aby: Fe2+ i
Ti4+ ⇔ Fe3+ and Ti3+ .
Centra barwne
• Centra barwne są to defekty (punktowe) w krysztale, które
absorbują światło z zakresu widzialnego.
• Centra barwne często powstają wskutek
napromieniowania kryształu. Promieniowanie może być
naturalne (w minerałach: U, Th, K) lub sztuczne. Polega to
na tym, że promieniowanie wybija elektron z jakiegoś
atomu a defekt (np. brak jonu ujemnego) wiąże ten
elektron. Układ związany: defekt i elektron może
absorbować światło.
3
Centra barwne
• Brakujący atom węgla w zielonym diamencie
absorbuje światło czerwone
Centra barwne
Centra barwne
• Cyrkon jest bezbarwny, cyrkon zawierający domieszkę
U jest niebieski
• Cyrkon zniszczony promieniowaniem U jest brązowoczerwony
• Wskutek ogrzewania brązowy cyrkon staje się znowu
niebieski!
Kolor minerałów
„ Niektóre minerały maja kolor wynikający
wyłącznie z ich czystego składu, struktury, pasm
energetycznych itp.
– Granat,
– azuryt,
– malachit i inne;
Gdy elektronowi uda się uciec z pułapki, wówczas centrum zanika i
kolor też. Może to nastąpić albo spontanicznie, albo wskutek
ogrzania kryształu
Centra barwne
• sodalit (hackemanit): elektron związany z luką po Cl- w
tetraedrycznym otoczeniu Na (centra barwne powstają wskutek
naświetlenia UV)
Kolor minerałów
„ Kolor
niektórych minerałów
wynika z efektów
dyfrakcyjnych i
interferencyjnych
– Opale;
– Opalizujący chalkopiryt;
4
Rysa
Postać kryształu
„ Rysa jest to cienka warstwa sproszkowanego
„
minerału powstałego, gdy próbką rysujemy po
ceramicznej płytce.
„ Np. hematyt jest czarny a rysa przez niego
pozostawiona - czerwona.
Minerały są ciałami
krystalicznymi…
– Każdy minerał zawiera
kryształy o rozróżnialnym
kształcie i geometrii.
• Idealne kryształy umożliwiają
identyfikacje minerału właśnie po
kształcie;
– Ale… idealne kryształy są
bardzo rzadkie w naturze.
Twardość
Postać kryształu
„ Freidrich Mohs (geolog austriacki)
„ Kryształy idealne są rzadkie
– Ale… charakterystyczną
strukturę krystaliczną minerału
można ujawnić poprzez
łupliwość;
– Łupliwość jest to tendencja
kryształów do pękania wzdłuż
pewnych, charakterystycznych
płaszczyzn;
– Względna skala twardości Mosha (twardszy minerał
rysuje mniej twardy minerał).
Skala twardości Mosha
H a r d n e ss
M in e r a l
10
9
8
7
D ia m o n d
C orund um
Top a z
Q u a r tz
6
O r th o c la se
5
4
3
A p a tite
F lo u r ite
C a lc ite
2
1
G yp su m
T a lc
Łupliwość i przełam
C o m m o n O b je c t
„
N a il (6 .5 )
G la ss (5 -6 )
Pękanie wzdłuż płaszczyzn łupliwości
– Mika ma jeden kierunek łupliwości, w
pozostałych kierunkach pęka nierówno (a);
– Skaleń ma dwie, prostopadłe płaszczyzny
łupliwości (b);
– Kalcyt ma 3 nieprostopadłe płaszczyzny
łupliwości (c);
P e n n y (3 )
F in g e r n a il (2 .5 )
5
Minerały w skorupie ziemskiej
Grupy minerałów
„ Tylko 12 pierwiastków występuje w skorupie
„ Krzemiany (SiO4)4-, najbardziej
ziemskiej w ilości większej niż 0.1% (wagowo).
99.23% masy
skorupy ziemskiej.
„ Znanych jest około 4000 minerałów, ale tylko 30
występuje powszechnie.
„ Te 12 pierwiastków stanowią
rozpowszechnione w skorupie ziemskiej;
„ Węglany (CO3)2-, fosforany (PO4)3- i siarczany
(SO4)2-;
„ Pierwiastki rodzime, siarczki (S2-) i tlenki (O2-)
metali.
Krzemiany
„
Dwa pierwiastki:
tlen i krzem
stanowią razem
ponad 70% masy
skorupy ziemskiej.
– Podstawowym
elementem
krzemianów jest
czworościan SiO42-
Główne minerały w skałach
Krzemiany
„ Kwarc
„
„ Skaleń
„ Mika
„ Minerały ferromagnetyczne
„ Minerały ilaste
„ Kalcyt
Kryształy mogą
zawierać:
– Pojedyncze jony SiO4
połączone poprzez
dodatnie jony metali;
– Grupy tetraedrów;
– Pierścienie;
– Ciągłe łańcuchy
tetraedrów SiO4;
– Płaszczyzny tetraedrów;
– Struktury 3-D
tetraedrów.
6
Łańcuchy
Krzemiany wyspowe: oliwin, granat,
cyrkon,..
„ Dwie bardzo ważne skałotwórcze grupy
minerałów (oliwiny i granaty), mają strukturę
krystaliczną, w której czworościany krzemianowe
są izolowane. Łączą się ze sobą poprzez
wiązanie jonowe z kationami metali. Minerały
wyspowe powstają w bardzo wysokiej
temperaturze.
Łańcuchy i podwójne łańcuchy
Cyrkon
•ZrSiO4
Krzemiany grupowe
„ Dwa czworościany stykają się ze sobą
wierzchołkiem. Powstaje grupa (Si2O9)10-, 10
ładunków ujemnych neutralizuje się poprzez
dołączenie kationów metali i grup
wodorotlenowych.
– Zoisyt Ca2Al3O|OH|SiO4|Si2O7
7
Krzemiany pierścieniowe
Krzemiany łańcuchowe: Pirokseny i
Amfibole
„ Czworościany stykają się narożami tworząc
„ Pirokseny: zawierają pojedynczy łańcuch
pierścienie trój- cztero- lub sześcio-elementowe.
Pierścienie układają się w równoległe warstwy.
– beryl
– turmalin
Beryl
(najpowszechniejszy - augite = Ca(Mg,Fe)Si2O6),
aegirine = NaFeSi2O6).
„ Amfibole: zawierają podwójny łańcuch
krzemianowy (hornblende =
Ca2(Mg,Fe)4Al(Si7Al)O22(OH,F)2).
Piroksen,
Be3Al2Si6O18
„
Amfibol
Mg2Si2O6,
Turmalin
–Są trudne do
odróżnienia; rozróżnia
się je po kątach
pomiędzy
płaszczyznami
łupliwości:
–pyroxene (90o).
– amphibole (120o).
8
Krzemiany warstwowe: minerały
ilaste, miki, serpentyny,..
Serpentyn
„ Zawierają płaszczyzny tetraedrów
„ Grupa serpentynu to trzy odmiany polimorficzne
krzemianowych;
– Kaolinit, Al4Si4O10(OH)8 - jest jednym z głównych
przedstawicieli minerałów ilastych (uwodnione
glinokrzemiany). Inne: illit i montmorylonit.
– Muscowit, KAl2(Si3Al)O10(OH)2 - jeden z rodzajów
miki.
– Serpentyny: azbesty;
o składzie Mg6Si4O10(OH)8.
– Chrysotile to komercyjna odmiana azbestu.
Kaolinit
Krzemiany szkieletowe
„ Al2Si2O5(OH)4
„ Krzemiany, w których sieć
tetraedrów jest
trójwymiarowa.
– Najbardziej spektakularnym
przykładem jest kwarc,
zbudowany jest wyłącznie z
czworościanów SiO24-.
Muskowit
„
„
„
Muscowit - mikaKAl2(AlSi3O10)(F,OH)2.
Znakomita łupliwość,
łatwo dzieli się na
warstwy; topi się w
1320°C, twardość 2 2.25 .
Wykorzystuje się jego
właściwości izolujące i
ognioodporność.
Kwarc
„ Czysty (prawie) kwarc jest biały lub
przezroczysty.
– Inny kolor wynika z niewielkich ilości domieszek (Fe,
Al., Ti,..) oraz ciekawych zjawisk fizycznych
opisanych na poprzednich slajdach.
„ Kwarc zawsze zawiera domieszki Al3+ (1/10000
Si). Brak ładunku kompensowany jest jonami H+
lub Na+. Taki kwarc jest przezroczysty lub
mleczno-biały, ale..
9
Kwarc
„
Gdy kwarc zostanie naświetlony
(promieniowaniem o dużej energii),
wówczas elektron z atomu tlenu
sąsiadującego z Al3+ jest wybijany z
atomu i pułapkowany przez H+.
Czworościan AlO4 staje się
centrum barwnym, a kwarc
kwarcem dymnym (szary-brązowyczarny).
Kwarc
„ Różowy kwarc
i włókna
dumortieritu
wewnątrz
kwarcu;
Kwarc
Kwarc
„ Kwarc, który zamiast domieszki Al3+ zawiera
„ Drobnoziarniste (skrytokrystaliczne) formy
żelazo Fe3+ jest żółty lub brązowawy. Jest to
cytryn. Gdy cytryn zostanie naświetlony (jak
poprzednio) i powstaną w nim centra barwne otrzymujemy fioletowy ametyst.
kwarcu to
– Rogowiec (ang. Chert)
– Chalcedon;
– Opal;
Kwarc
Kwarc
„ Kolor kwarcu różowego wynika z obecności w
„
– Dumortierit to glinokrzemian
Al7(BO3)(SiO4)3O2.5(OH)0.5, którego różowy kolor
wynika z przeskoku elektronu pomiędzy
domieszkami Fe i Ti;
Rogowiec – bardzo drobnokrystaliczny kwarc
– Tworzy się poprzez rekrystalizację krzemianowych skamielin,
– Jasper – odmiana z dodatkiem hematytu Æ czerwony
– Krzemień – odmiana zawierająca dodatki organiczne Æ
ciemne kolory
nim włókien innego minerału: dumortieritu;
„
„
Chalcedon – mikrokrystaliczny kwarc Æ często
pasiasty(agat);
Opal – hydrożel (roztwór stały wody w krzemionce) –
tworzy się jako koloid, a następnie woda dyfunduje do
krzemionki Æ powoduje, że opal jest amorficzny;
– Opal powoli krystalizuje i staje się chalcedonem;
10
Skalenie
„
Kalcyt i dolomit
– Kalcyt: CaCO3
– Dolomit: CaMg(CO3)2
Skalenie to również
krzemiany szkieletowe:
– Najpowszechniejsza grupa
minerałów w skorupie
ziemskiej (około 60%);
– Tworzy się poprzez
polimeryzację.
„
Przykład: mikroklin
(KAlSi3O8)
Siarczany
Gips: uwodniony
siarczan wapnia
(CaSO4*2H2O)
Anhydryt:(CaSO4)
Węglany (CO3)2-, fosforany (PO4)3- i
siarczany (SO4)2-
Węglany
Siarczany
„ Anion węglanowy, (CO3)2-, tworzy trzy
„
rozpowszechnione minerały:
• Kalcyt.
• Aragonit.
• Dolomit.
„
Baryt (BaSO4), Celestyt (SrSO4) i Anglesit (PbSO4) ważne złoża,
z których otrzymuje się odpowiednie pierwiastki.
Te minerały maja dużą gęstość Baryt =4.5, Anglesit = 6.3 g/cm3
(skalenie ~2.5)
11
galena
Fosforany
Siarczki - źródło metali
„ Najważniejszym fosforanem jest apatyt
„ Piryt (FeS2) i pyrrhotit (FeS) są
• Zawiera aniony ((PO4)3-.
• Występuje w różnych odmianach, np.Ca5(PO4)3(OH,F,Cl).
• Stanowi główne źródło fosforu.
Pierwiastki rodzime, siarczki (S2-) i
tlenki (O2-) i chlorki metali.
najpowszechniejsze;
„ Galena (PbS), sfaleryt (ZnS), chalcopiryt
(CuFeS2).
„ Również kobalt, rtęć, molibden i srebro są
otrzymywane ze złóż siarczków;
Chlorki, fluorki,..
„ Halit (NaCl) i Sylvit (KCl) powstają w bardzo
przesyconych roztworach wodnych;
„ Fluoryt (CaF2) wystepuje w żyłach związanych z
wodami hydrotermalnymi.
Diament i grafit
Tlenki
„ Tlenki żelaza, magnetyt (Fe3O4) i hematyt
(Fe2O3), są najważniejszymi minerałami z grupy
tlenków.
„ Poza tym tlenkowe minerały to
• Rutyl (TiO2) - główne źródło tytanu;
• Cassiterite (SnO2);
• Uraninite (U3O8).
12
SKAŁY
Skały: mieszaniny minerałów
„
Skały wulkaniczne
– Utworzone wskutek krzepnięcia magmy.
„
Skały osadowe
– Utworzone wskutek osadzania materiału transportowanego w
roztworze lub zawiesinie.
„
Skały metamorficzne
– Utworzone wskutek przekształcenia istniejących skał
wulkanicznych lub osadowych w reakcji na podwyższenie
temperatury lub ciśnienia.
Udział skał osadowych i
wulkanicznych w skorupie ziemskiej
Procesy, w których tworzą się
minerały, skały i inne geomateriały
„ Wulkanizm;
„ Erozja;
„ Wietrzenie;
„ Tworzenie gleby;
„ Litifikacja;
Wulkanizm i tektonizm
– Wulkanizm – ruchy
stopionych skał;
– Tektonizm – Ruchy
stałego materiału w
skorupie ziemskiej
(tworzenie się gór);
– Oba procesy
zachodzą
jednocześnie.
13
Erozja
Powstawanie gleby
„ Pod działaniem wiatru, deszczu i lodu skały
„ Wskutek wietrzenia lita skała rozpada się na
niszczą się i zmieniają. Te, które znajdują się
wysoko wskutek działania grawitacji i płynącej
wody przemieszczają się w dół.
„ Erozja – procesy niszczenia i przemieszczania
skał.
Erozja i powstawanie osadów
drobne cząstki;
„ Cząstki skał mieszają się z materiałem
organicznym:
– Bakterie i grzyby dekomponują pozostałości roślin i
zwierząt, same też stają się glebą;
– Różne owady i inne zwierzęta rozkopują i mieszają
wszystko ze wszystkim;
Glacial Polish and Striations
• Glacial Polish: Smooth, reflective
surface formed by abrasion as the
glacier moves over a rock surface
Glacial Striations and Grooves:
Straight scratches and grooves
caused by rocks in the base of the
glacier. Can indicate direction of
movement
Wietrzenie
Lityfikacja
„ Stopniowa dezintegracja skał:
„
– Chemiczne wietrzenie
• Powietrze, woda i węgiel reagując tworzą kwas węglowy,
który rozpuszcza większość minerałów (z wyjątkiem
kwarcu);
– Mechaniczne wietrzenie
• Zamarzanie lodu w szczelinach;
• Korzenie roślin i działanie wiatru;
Gdy osady zostaną przykryte przez następne osady,
twardnieją w skałę: jest to proces lityfikacji (materiał
staje się lity)
–
–
–
–
Kompakcja – ściskanie sypkich materiałów w materiał lity;
Usuwanie wody pod wpływem ciśnienia i temperatury;
Rekrystalizacja minerałów;
Cementcja – "sklejanie" fragmentów skał za pomocą
związków chemicznych osadzonych przez płynącą wodę;
14
Pyroxene
(e.g., augite)
(single chain)
Amphibole
(e.g., hornblende)
(double chain)
series
Andesite/
diorite
(Intermediate
temperature)
Calcium-rich plagioclase
(e.g., anorthite)
(framework)
Micas
(e.g., biotite)
(sheet silicate)
Rhyolite/
granite
(Low
temperature)
Con
tin
serieuous
s
Basalt/
3_11
gabbro
(High
temperature)
All Molten
First crystals form
Olivine
(Independent tetrahedra)
Discontinuous
Inżynieria materiałowa a skały i
minerały
ROCK
PRODUCED
Sodium-rich plagioclase
(e.g., albite)
(framework)
Potassium-rich feldspar
(e.g., orthoclase)
(framework)
Muscovite mica (sheet silicate)
Quartz (framework)
Three compositions, w/ different minerals, each with a characteristic cooling stage
2 - C Systems
Magma
„
A. Systems with Complete Solid Solution
1. Plagioclase (AbAb-An, NaAlSi3O8 - CaAl2Si2O8)
Magma składa się z trzech składników:
– Ciecz;
– Składniki stałe (minerały, które już skrystalizowały w danej
temperaturze);
– Gazy rozpuszczone w cieczy (H2O, CO2, SO2).
„
Fig. 6-8. Isobaric T-X phase
diagram at atmospheric
pressure. After Bowen (1913)
Amer. J. Sci., 35, 577-599.
W trakcie chłodzenia, w magmie krystalizują minerały.
Kolejność krystalizacji poszczególnych minerałów
wynika z ich temperatury topnienia (seria Bowena).
Bowen’s Reaction Series
Augit (diopsyd) krystalizuje najpierw, później - Plagioklaz
Aug
Aug
Aug
Pl
Aug
Aug
Gabbro proveniente
dallo Stillwater
Complex, Montana
(da J. Winter, 1999)
Water + metals
15
Najpierw krystalizuje anortyt
Rodzaje skał wulkanicznych
„
Skały wulkaniczne (wylewne)
– Powstają na powierzchni
– Powstają z lawy lub materiału piroklastycznego;
„
Skały głębinowe lub plutoniczne
– Powstają z magmy wstrzykniętej do skorupy ziemskiej ;
– Powstają wewnątrz skorupy ziemskiej;
„
Dicco di
diabase
(basalto)
basalto)
– Zbudowane ze skał plutonicznych.
Skały wulkaniczne
Tekstury skał wulkanicznych
„ Skały wulkaniczne zawierają
przemieszane,
nieregularne kryształy różnych minerałów:
– phaneritic: duże, widoczne gołym okiem ziarna (powolne
chłodzenie);
– aphanitic: ziarna widoczne po powiększeniu (szybkie
chłodzenie);
– porphyritic: duże ziarna otoczone drobnoziarnistą masą
(chłodzone najpierw wolno, później szybko);
– kwarc, skalenie, mika, minerały ferromagnetyczne;
– Minerały krystalizują z lepkiej stopionej skały;
Skały wulkaniczne
„ Wszystkie skały wulkaniczne
– Powstają z magmy,
– Powstają z lawy,
– Powstają z materiałów piroklastycznych.
Plutony to obiekty
Tekstury skał wulkanicznych
Szklista
Vesicular texture
Pyroklastyczna
W czasie chłodzenia
tworzyły się bąble
gazu
cząstki rozproszone w
czasie wybuchu i
następnie
sprasowane
„ Magma to stopiony materiał pod powierzchnią;
„ Lawa to stopiony materiał na powierzchni;
„ Piroklastyczny materiał to cząsti takie jak popiół
wulkaniczny.
chłodzenie bardzo
szybkie
16
Klasyfikacja skał wulkanicznych
Przykłady skał wulkanicznych
„ Kryteria: skład i tekstura
„ Podział ze względu na skład bazuje na
zawartości SiO2:
– felsic (>65% silica)
– pośrednie (53-65% silica)
– mafic (45-52% silica)
Klasyfikacja skał wulkanicznych
Rhyolite
Granite
Skały osadowe
„ Skały osadzone przez wiatr, wodę i lód
– Uformowane w skałę pod wpływem ciężaru oraz
naturalnego cementu
– Charakterystyczne cechy skał osadowych:
• rozróżnialne, okrągłe ziarna;
• często pasma i warstwy;
• obecność skamielin;
Przykłady skał wulkanicznych
Inne skały osadowe
„ osady chemiczne i biochemiczne
Basalt
Andesite
Gabbro
– wapień (drobnoziarnista skała, głównie kalcyt);
– rogowiec (Chert);
„ rafy koralowe
Diorite
17
Skały osadowe
Przykład zmiany tekstury
Rock gypsum
Fossiliferous limestone
„ Często, pod wpływem ciśnienia powstaje
Rock salt
Chert
tekstura warstwowa
Coal
Skały metamorficzne
Przykłady skał metamorficznych
„ Powstają wskutek działania wysokich ciśnień i
temperatury na skały pod powierzchnią Ziemi.
Dodatkowym czynnikiem jest aktywność
chemiczna magmy.
Slate
Gneiss
Skały metamorficzne
Literatura
„ Wskutek dzialania czynników zewnętrznych
„
może zmienić się:
– skład minerału (tworzy się nowy);
– tekstura minerału;
– jedno i drugie.
„
„
„
„
„
„
Schist
Marble
Quartzite
D. Lemaire, "Atoms, Elements, Minerals, Rocks: Earth's Building
Materials", Wiley;
C.L. Smart, "Igneous Rocks" and "Minerals";
K. Schramm, "Minerals";
J.K. Morgan, "Sample Rock Types", Rice University;
G. Druschel, "Sedimentary Materials", University of Vermont;
J. D. Winter, "Phase Relations and Binary Systems", Whitman
College Geology;
"Evolution of Magmas", University of Stellenbosch.
18