OPIEKA NAD CIĘZARNĄ- ROLA POŁOZNEJ \ PIELĘGNIARKI W PORADNI : K :. Opiekę medyczną nad kobietą ciężarną sprawuje lekarz ginekolog – położnik oraz położna. Celem jej jest podejmowanie działań promocyjnych, profilaktycznych, i leczniczych zmierzających do ; ochrony zdrowia matki i dziecka, monitorowania prawidłowości przebiegu ciąży, wczesnego wykrycia powikłań i ich leczenia, rozwoju cech rodzicielskich. W ciąży o przebiegu prawidłowym badania lekarskie powinny się odbywać ; raz w miesiącu – do 32 tygodnia ciąży, pomiędzy 32 –36 tyg. ciąży – co 2 tygodnie, powyżej 36 tygodnia ciąży – co tydzień. Termin kolejnej wizyty wyznacza lekarz, wpisując do ; Karty przebiegu ciąży ; jej datę. Pierwsza wizyta profilaktyczna powinna odbyć około 6 tygodnia ciąży. Obserwując swój organizm, zmiany zachodzące w cyklu miesiączkowym można dość szybko zorientować się , że zaistniała ciąża np. brak miesiączki, podwyższona ciepłota ciała utrzymująca się dłużej niż 16 dni. Rozpoznanie wczesnej ciąży jest także możliwe dzięki stosowanym testom biochemicznym. USG w tym celu nie jest wskazane. Pierwsza wizyta - I TRYMESTR CIĄŻY Rozpoczyna się od zebrania szczegółowego wywiadu ginekologiczno – położniczego, z uwzględnieniem tzw. Objawów domyślnych ciąży zauważonych przez kobietę tj. [ brak miesiączki, powiększenie gruczołów sutkowych, zawroty głowy, omdlenia, zmiany apetytu, poranne nudności i wymioty, częste oddawanie moczu], oraz przebytych ciąż , poronień samoistnych i sztucznych, ciąż ektopowych, grupy krwi i czynnika RH, potrafi ocenić stopień zagrożenia konfliktem serologicznym. Następnie położna dokonuje pomiaru wagi ciała[ w pierwszym trymestrze nadmierny spadek masy ciała sugeruje zaburzenia łaknienia, poranne nudności i wymioty], ciśnienia tętniczego krwi, tętna i temperatury ciała. Zakłada się dokumentację; kartę ciąży i kartę położniczą, w których odnotowuje się ; grupę krwi, datę ostatniej miesiączki, określa się przewidywany termin porodu, masę ciała, tydzień ciąży, zapisuje wyniki pomiarów parametrów stanu ogólnego. Pielęgniarka/ położna motywuje ciężarną do pro-zdrowotnego stylu życia w okresie ciąży[jaki tryb życia powinna prowadzić, przedstawia ogólne zasady odżywiania się w tym okresie, przestrzega przed czynnikami mogącymi mieć niekorzystny wpływ na przebieg ciąży i rozwój płodu- leki, nikotyna, alkohol, narkotyki]. Podczas przeprowadzania wywiadu należy zadbać o dobrą atmosferę spotkania ale przede wszystkim o warunki intymności podczas jego trwania.. Nie powinno to mieć charakteru przesłuchania, lecz miłej , poważnej i życzliwej rozmowy, w czasie której prowadząca ją osoba dokonuje pewnych niezbędnych notatek. Dalszej oceny stanu zdrowia kobiety dokonuje się oglądając jej ciało, skórę, określając jej typ budowy i owłosienia oraz oceniając wydolność układu oddechowego, krążenia i pokarmowego. Kierujemy pacjentkę do badania położniczego zewnętrznego[ polega ono na oglądaniu i ocenie sromu, krocza, a po założeniu wzierników także pochwy i szyjki macicy, dokonuje się również oceny gruczołów sutkowych- ich wielkość, wygląd skóry, kształt, zabarwienie brodawek i otoczek]. Podczas badania położniczego wewnętrznego [ palpacyjne przez pochwę], kobieta potrzebuje wsparcia a przede wszystkim zapewnienia całkowitej dyskrecji podczas badania i ograniczenia do minimum liczby osób w nim uczestniczących. Badanie położnicze wewnętrzne pozwala określić położenie, kształt, wielkość i spoistość macicy oraz stan części pochwowej szyjki macicy i wykryć zmiany w przydatkach.. Po badaniu u lekarza , zgodnie z zaleceniami położna przygotowuje skierowania na badania laboratoryjne [ morfologia, badanie ogólne moczu ,oznaczenie grupy krwi i czynnika Rh – jeśli ciężarna nie ma wiarygodnego wyniku- , oznaczenie stężenia cukru we krwi, badanie odczynu VDRL... Ciężarna otrzymuje po pierwszej wizycie KARTĘ PRZEBIEGU CIĄŻY , dokument bardzo ważny, który zawsze powinna mieć przy sobie. Zdarzają się bowiem nieprzewidziane w życiu sytuacje w których, zawarte tam dane mogą okazać się niezmiernie przydatne. KOLEJNE WIZYTY CIĘŻARNEJ-DRUGI TRYMESTR CIĄŻY Wizyty w ciąży zaawansowanej ,podobnie jak pierwsza zaczynają się od wywiadu dotyczącego samopoczucia kobiety ciężarnej. Oraz zmian jakie u siebie zauważyła; Np. odczuwanie ruchów płodu[ data ich pojawienia się,] wystąpienia krwawienia czy plamienia z dróg rodnych, upławy, bóle podbrzusza, napięcia macicy i inne dolegliwości zgłaszane przez ciężarną. Położna dokonuje pomiarów masy ciała [ nagłe zwiększenie masy ciała może sugerować utajone obrzęki. 10 – 12 kg, to całkowity przyrost masy ciała w ciąży], obwodu brzucha, RR, tętna i temperatury ciała a także tętna płodu. Analizuje i nanosi w dokumentacji wyniki badań laboratoryjnych, informuje ciężarną o konieczności zgłoszenia się do lekarza w razie wystąpienia ; plamienia lub krwawienia z dróg rodnych, pęknięcia błon płodowych, napięć i skurczów macicy, bólu podbrzusza, odczuwania zbyt słabych lub zbyt silnych ruchów płodu. Częstość wykonywania badania wewnętrznego uzależniona jest od przebiegu ciąży i samopoczucia ciężarnej, zgłaszanych dolegliwości , a także przyjętego przez lekarza modelu opieki. WIZYTY CIĘŻARNEJ W TRZECIM TRYMESTRZE CIĄŻT W ciąży zaawansowanej położna/ pielęgniarka wykonuje wszystkie już wcześniej wspomniane czynności, oprócz których pojawiają się nowe tzn. zewnętrzne pomiary miednicy kostnej ii ocena ich prawidłowości, typ miednicy, Wykonuje badanie zewnętrzne za pomocą chwytów Leopolda [ na tej podstawie określa położenie, ułożenie i ustawienie płodu], Przygotowuje ciężarną do rozpoznania objawów rozpoczynającego się porodu [ regularna czynność mięśnia macicy, odejście czopa śluzowego, pęknięcie błon płodowych]. Udziela informacji na temat przygotowania się do odbycia porodu w szpitalu, przedstawia możliwość skorzystania z zajęć w Szkole Rodzenia i wyjaśnia wszystkie wątpliwości dotyczące czekającego ciężarną porodu.. Niezależnie od ustalonego harmonogramu wizyt kontrolnych , należy poinformować każdą ciężarną , że powinna bezzwłocznie zgłosić się do lekarza, w przypadku gdy pojawi się ; Krwawienie lub plamienie z dróg rodnych, Stały ból w podbrzuszu lub bolesne odczuwanie skurczów, Zwiększona ilość wydzieliny z pochwy, Stały ,silny ból głowy, Zaburzenia widzenia, np., zła ostrość, mroczki, Obrzęki, które nie znikają po wypoczynku nocnym, Ból i zwiększona częstość oddawania moczu, Wzrost temperatury ciała powyżej 375 *C, Nie odczuwanie ruchów płodu przez ostatnie 6-8 godzin. Badania dodatkowe w okresie ciąży Ocena czystości pochwy, Rozmaz cytohormonalny, cytoonkologiczny, WR Morfologia i hematokryt – co miesiąc, Ogólne badanie moczu – co miesiąc, Test obciążenia glukozą – między 24-28 tyg. Obecność antygenu HBs – w trzecim trymestrze ciąży, Inne specjalistyczne badania , podyktowane są przebiegiem ciąży, a także możliwościami służby zdrowia na danym terenie. LITERATURA: 1) Cendrowski Z., Trawińska M.: Popularny Słownik Wychowania Prorodzinnego i Seksualnego. Agencja Promo-Lider, Warszawa 1996 2) Łepacka-Klusek C.: Pielęgniarstwo we współczesnym położnictwie i ginekologii. Podręcznik dla studentów. Wyd. CZELEJ Sp. z o.o. Lublin 2003. 3) Pisarski t.: Położnictwo i ginekologia. Podręcznik dla studentów. PZWL, Warszawa 2002 4) Troszyński M.: Ćwiczenia położnicze, Podręcznik dla studentów. PZWL, Warszawa 1996 5) Troszyński M.: Położnictwo. Ćwiczenia. Podręcznik dla studentów. PZWL,