Streszczenie prezentacji - Uniwersytet Medyczny im. Karola

mgr farm. Monika Seńczuk-Przybyłowska
Laboratorium Badań Środowiskowych
Katedra i Zakład Toksykologii
Wydział Farmaceutyczny
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego
w Poznaniu
Promotor: prof. dr hab. Ewa Florek
Ocena narażenia prenatalnego na benzodiazepiny z użyciem segmentowej analizy włosaBenzodiazepiny jako
anksjolityki i leki o działaniu sedacyjnym są powszechnie stosowane w farmakoterapii wielu chorób o podłożu
stresowym. Ze względu na ich właściwości są też zalecane kobietom ciężarnym, które cierpią na stany lękowe,
niepokój, a także w leczeniu epilepsji. Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) zaliczyła te leki do
grupy wysokiego ryzyka dla rozwijającego się płodu, ponieważ przenikają one przez barierę łożyskową i mogą
wywierać efekt teratogenny. Podwyższony poziom benzodiazepin w surowicy może powodować u
noworodków rozszczepienie podniebienia, osłabienie mięśniowe, nadmierne uspokojenie i problemy ze
ssaniem. Ich podanie przed porodem może ponadto spowodować u dziecka trudności z oddychaniem.
Narażenie na leki w określonych trymestrach ciąży jest jednym z kluczowych czynników warunkujących
bezpieczeństwo terapii. Problem ten związany jest z koniecznością uzyskania wiarygodnych danych w zakresie
korelacji między czasem podania a stężeniem leku. Najczęściej stosowane materiały biologiczne nie dostarczają
wystarczających informacji na temat historii ekspozycji płodu na ksenobiotyk.
Celem badań było opracowanie i ewaluacja użytecznego narzędzia oceny narażenia płodu na benzodiazepiny w
przebiegu ciąży. W celu realizacji założeń wykorzystano segmentową analizę włosa.
Kobiety ciężarne z Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Klinicznego w Poznaniu, które przyjmowały
benzodiazepiny w czasie ciąży zostały zakwalifikowane do grupy badanej. Wypełniały one ankietę, w której
deklarowały okres, rodzaj i dawkę zażywanych w okresie ciąży leków. Następnie od 50 matek i ich
noworodków ciąży pojedynczej oraz od 50 matek i 100 noworodków ciąży bliźniaczej pobrano próbki włosów.
Próbki zostały poddane dekontaminacji, włosy matek podzielone na segmenty i poddane ekstrakcji metodą
ciecz-ciecz. Stężenie diazepamu i jego głównego metabolitu – nordiazepamu zostało oznaczone za pomocą
techniki chromatografii cieczowej połączonej ze spektometrią mas (LC/MS) z jonizacją chemiczną pod
ciśnieniem atmosferycznym (APCI).
Dotychczasowe wyniki wskazują, że obydwie substancje są wbudowywane w macierz włosa. Ten fakt dowodzi
użyteczności włosa jako materiału biologicznego do oceny narażenia na benzodiazepiny. Z uwagi na przenikanie
ich przez barierę łożyskową są one również obecne we włosach noworodków, co umożliwia ich wykorzystanie
jako wyjątkowego materiału biologicznego do oceny ekspozycji prenatalnej. Dzięki analizie segmentowej, w
której fragmenty włosów matek odpowiadają kolejnym trymestrom ciąży, możliwe stało się także uzyskanie
dokładnych informacji na temat czasu ekspozycji na lek. Zastosowana technika LC/MS – APCI okazała się bardzo
czuła i pozwoliła na oznaczenie benzodiazepin na poziomie kilku pikogramów na miligram włosów.