opieka nad cięzarną- rola połoznej \ pielęgniarki w poradni : k

OPIEKA NAD CIĘZARNĄ- ROLA POŁOZNEJ \ PIELĘGNIARKI W PORADNI : K :.
Opiekę medyczną nad kobietą ciężarną sprawuje lekarz ginekolog – położnik oraz położna.
Celem jej jest podejmowanie działań promocyjnych, profilaktycznych, i leczniczych
zmierzających do ; ochrony zdrowia matki i dziecka, monitorowania prawidłowości przebiegu
ciąży, wczesnego wykrycia powikłań i ich leczenia, rozwoju cech rodzicielskich.
W ciąży o przebiegu prawidłowym badania lekarskie powinny się odbywać ; raz w miesiącu –
do 32 tygodnia ciąży, pomiędzy 32 –36 tyg. ciąży – co 2 tygodnie, powyżej 36 tygodnia ciąży
– co tydzień.
Termin kolejnej wizyty wyznacza lekarz, wpisując do ; Karty przebiegu ciąży ; jej datę.
Pierwsza wizyta profilaktyczna powinna odbyć około 6 tygodnia ciąży. Obserwując swój
organizm, zmiany zachodzące w cyklu miesiączkowym można dość szybko zorientować się ,
że zaistniała ciąża np. brak miesiączki, podwyższona ciepłota ciała utrzymująca się dłużej niż
16 dni. Rozpoznanie wczesnej ciąży jest także możliwe dzięki stosowanym testom
biochemicznym. USG w tym celu nie jest wskazane.
Pierwsza wizyta - I TRYMESTR CIĄŻY
Rozpoczyna się od zebrania szczegółowego wywiadu ginekologiczno – położniczego, z
uwzględnieniem tzw. Objawów domyślnych ciąży zauważonych przez kobietę tj. [ brak
miesiączki, powiększenie gruczołów sutkowych, zawroty głowy, omdlenia, zmiany apetytu,
poranne nudności i wymioty, częste oddawanie moczu], oraz przebytych ciąż , poronień
samoistnych i sztucznych, ciąż ektopowych, grupy krwi i czynnika RH, potrafi ocenić stopień
zagrożenia konfliktem serologicznym.
Następnie położna dokonuje pomiaru wagi ciała[ w pierwszym trymestrze nadmierny spadek
masy ciała sugeruje zaburzenia łaknienia, poranne nudności i wymioty], ciśnienia tętniczego
krwi, tętna i temperatury ciała.
Zakłada się dokumentację; kartę ciąży i kartę położniczą, w których odnotowuje się ; grupę
krwi, datę ostatniej miesiączki, określa się przewidywany termin porodu, masę ciała, tydzień
ciąży, zapisuje wyniki pomiarów parametrów stanu ogólnego.
Pielęgniarka/ położna motywuje ciężarną do pro-zdrowotnego stylu życia w okresie ciąży[jaki
tryb życia powinna prowadzić, przedstawia ogólne zasady odżywiania się w tym okresie,
przestrzega przed czynnikami mogącymi mieć niekorzystny wpływ na przebieg ciąży i rozwój
płodu- leki, nikotyna, alkohol, narkotyki].
Podczas przeprowadzania wywiadu należy zadbać o dobrą atmosferę spotkania ale przede
wszystkim o warunki intymności podczas jego trwania.. Nie powinno to mieć charakteru
przesłuchania, lecz miłej , poważnej i życzliwej rozmowy, w czasie której prowadząca ją
osoba dokonuje pewnych niezbędnych notatek.
Dalszej oceny stanu zdrowia kobiety dokonuje się oglądając jej ciało, skórę, określając jej typ
budowy i owłosienia oraz oceniając wydolność układu oddechowego, krążenia i
pokarmowego. Kierujemy pacjentkę do badania położniczego zewnętrznego[ polega ono na
oglądaniu i ocenie sromu, krocza, a po założeniu wzierników także pochwy i szyjki macicy,
dokonuje się również oceny gruczołów sutkowych- ich wielkość, wygląd skóry, kształt,
zabarwienie brodawek i otoczek].
Podczas badania położniczego wewnętrznego [ palpacyjne przez pochwę], kobieta potrzebuje
wsparcia a przede wszystkim zapewnienia całkowitej dyskrecji podczas badania i
ograniczenia do minimum liczby osób w nim uczestniczących. Badanie położnicze
wewnętrzne pozwala określić położenie, kształt, wielkość i spoistość macicy oraz stan części
pochwowej szyjki macicy i wykryć zmiany w przydatkach..
Po badaniu u lekarza , zgodnie z zaleceniami położna przygotowuje skierowania na badania
laboratoryjne [ morfologia, badanie ogólne moczu ,oznaczenie grupy krwi i czynnika Rh –
jeśli ciężarna nie ma wiarygodnego wyniku- , oznaczenie stężenia cukru we krwi, badanie
odczynu VDRL...
Ciężarna otrzymuje po pierwszej wizycie KARTĘ PRZEBIEGU CIĄŻY , dokument bardzo
ważny, który zawsze powinna mieć przy sobie. Zdarzają się bowiem nieprzewidziane w życiu
sytuacje w których, zawarte tam dane mogą okazać się niezmiernie przydatne.
KOLEJNE WIZYTY CIĘŻARNEJ-DRUGI TRYMESTR CIĄŻY
Wizyty w ciąży zaawansowanej ,podobnie jak pierwsza zaczynają się od wywiadu
dotyczącego samopoczucia kobiety ciężarnej. Oraz zmian jakie u siebie zauważyła;
Np. odczuwanie ruchów płodu[ data ich pojawienia się,] wystąpienia krwawienia czy
plamienia z dróg rodnych, upławy, bóle podbrzusza, napięcia macicy i inne dolegliwości
zgłaszane przez ciężarną.
Położna dokonuje pomiarów masy ciała [ nagłe zwiększenie masy ciała może sugerować
utajone obrzęki. 10 – 12 kg, to całkowity przyrost masy ciała w ciąży], obwodu brzucha, RR,
tętna i temperatury ciała a także tętna płodu.
Analizuje i nanosi w dokumentacji wyniki badań laboratoryjnych, informuje ciężarną o
konieczności zgłoszenia się do lekarza w razie wystąpienia ; plamienia lub krwawienia z dróg
rodnych, pęknięcia błon płodowych, napięć i skurczów macicy, bólu podbrzusza, odczuwania
zbyt słabych lub zbyt silnych ruchów płodu.
Częstość wykonywania badania wewnętrznego uzależniona jest od przebiegu ciąży i
samopoczucia ciężarnej, zgłaszanych dolegliwości , a także przyjętego przez lekarza modelu
opieki.
WIZYTY CIĘŻARNEJ W TRZECIM TRYMESTRZE CIĄŻT
W ciąży zaawansowanej położna/ pielęgniarka wykonuje wszystkie już wcześniej
wspomniane czynności, oprócz których pojawiają się nowe tzn. zewnętrzne pomiary
miednicy kostnej ii ocena ich prawidłowości, typ miednicy, Wykonuje badanie zewnętrzne za
pomocą chwytów Leopolda [ na tej podstawie określa położenie, ułożenie i ustawienie płodu],
Przygotowuje ciężarną do rozpoznania objawów rozpoczynającego się porodu [ regularna
czynność mięśnia macicy, odejście czopa śluzowego, pęknięcie błon płodowych].
Udziela informacji na temat przygotowania się do odbycia porodu w szpitalu, przedstawia
możliwość skorzystania z zajęć w Szkole Rodzenia i wyjaśnia wszystkie wątpliwości
dotyczące czekającego ciężarną porodu..
Niezależnie od ustalonego harmonogramu wizyt kontrolnych , należy poinformować każdą
ciężarną , że powinna bezzwłocznie zgłosić się do lekarza, w przypadku gdy pojawi się ;
Krwawienie lub plamienie z dróg rodnych,
Stały ból w podbrzuszu lub bolesne odczuwanie skurczów,
Zwiększona ilość wydzieliny z pochwy,
Stały ,silny ból głowy,
Zaburzenia widzenia, np., zła ostrość, mroczki,
Obrzęki, które nie znikają po wypoczynku nocnym,
Ból i zwiększona częstość oddawania moczu,
Wzrost temperatury ciała powyżej 375 *C,
Nie odczuwanie ruchów płodu przez ostatnie 6-8 godzin.
Badania dodatkowe w okresie ciąży
Ocena czystości pochwy,
Rozmaz cytohormonalny, cytoonkologiczny,
WR
Morfologia i hematokryt – co miesiąc,
Ogólne badanie moczu – co miesiąc,
Test obciążenia glukozą – między 24-28 tyg. Obecność antygenu HBs – w trzecim trymestrze
ciąży,
Inne specjalistyczne badania , podyktowane są przebiegiem ciąży, a także możliwościami
służby zdrowia na danym terenie.
LITERATURA:
1) Cendrowski Z., Trawińska M.: Popularny Słownik Wychowania Prorodzinnego
i Seksualnego. Agencja Promo-Lider, Warszawa 1996
2) Łepacka-Klusek C.: Pielęgniarstwo we współczesnym położnictwie i ginekologii.
Podręcznik dla studentów. Wyd. CZELEJ Sp. z o.o. Lublin 2003.
3) Pisarski t.: Położnictwo i ginekologia. Podręcznik dla studentów. PZWL,
Warszawa 2002
4) Troszyński M.: Ćwiczenia położnicze, Podręcznik dla studentów. PZWL,
Warszawa 1996
5) Troszyński M.: Położnictwo. Ćwiczenia. Podręcznik dla studentów. PZWL,