NAGŁE ZATRZYMANIE KRĄŻENIA (NZK)

WWW.RatownictwoMedyczne.Friko.p1
Stany Zagrożenia Życia - NZK
NAGŁE ZATRZYMANIE KRĄŻENIA (NZK) - to stan, w którym niezależnie od przyczyn dochodzi
do nagłego ustania efektywnej pracy serca, co powoduje ustanie krążenia krwi z następującym
ostrym niedokrwieniem i niedotlenieniem wszystkich narządów i tkanek;

Mechanizmy NZK:
1. pierwotne zaburzenia czynności elektrycznej serca:
-
migotanie lub trzepotanie komór
asystolia (całkowity brak czynności elektrycznej serca, całkowity blok
przedsionkowo - komorowy)
2. ostra niewydolność mechaniczna serca przy zachowanej prawidłowej
czynności elektrycznej:

gwałtowny spadek siły skurczu serca : bardzo rozległy zawał serca,
zapalenie mięśnia sercowego, działanie leków o silnym efekcie
kardiodepresyjnym;
mechaniczne przerwanie krążenia : zator pnia płucnego, pęknięcie serca z
tamponadą, pęknięcie aorty;
w dużym odsetku przypadków NZK ma charakter odwracalny  warunek: podjęcie w
odpowiednim czasie zabiegów resuscytacyjnych (przywrócenie wystarczająco wydolnej
czynności serca i całkowite opanowanie ogólnoustrojowych następstw przerwy w jego
czynności);
TAMPONADA – gwałtowne zablokowanie naczyń krwionośnych;
tabela I. kolejność i czas występowania objawów NZK.
Czas od wystąpienia NZK
0s
brak tętna na dużych tętnicach, brak tonów
serca;
5 – 15 s
utrata świadomości, zaburzenia oddychania;
15 – 30 s
rozszerzenie źrenic, sinica dystalnych części
ciała, drgawki toniczno – kloniczno, oddech
szczątkowy „rybi” ;
30 – 60 s
rozluźnienie mięśni (ustanie drgawek),
bezwiedne oddanie moczu, źrenice szerokie,
sinica uogólniona;
1 – 5 min
5 – 20 min.

Główne objawy
ciężka sinica, źrenice szerokie, nie reagujące na
światło, bezwiedne oddanie stolca (często);
bladość powłok, pojawienie się plam
opadowych;
Zabiegi resuscytacyjne w NZK:
-
jak najszybsze rozpoczęcie masażu serca zewnętrznego,
sztucznego oddychania;
zwalczanie kwasicy (farmakologicznie);
leczenie zaburzeń rytmu serca,
i / lub leki podwyższające siłę skurczową serca;
1
WWW.RatownictwoMedyczne.Friko.p1
Stany Zagrożenia Życia - NZK

MASAŻ SERCA: wykonując masaż serca powinniśmy:

ułożyć chorego na twardym podłożu z odchyloną do tyłu głową;

umieścić nałożone na siebie dłonie w 1/3 dolnej części mostka tak, aby palce były
lekko uniesione do góry i nie uciskały żebra; ręce powinny być wyprostowane w
stawach łokciowych, a barki prostopadle nad dłońmi;

wywierać nacisk na mostek powodując jego uginanie się na głębokość 4 - 5 cm
następnie zwalniać nacisk jednak bez odrywania dłoni od mostka;

prowadzić masaż serca z częstością 80 / minutę;

prowadzić jednocześnie sztuczną wentylację:
-
1 ratownik: na każde 15 uciśnięć mostka 2 wdmuchnięcia powietrza;
2 ratowników: na każde 15 uciśnięć mostka 2 wdmuchnięcie powietrza;
Przyczyny NZK:

PRZYCZYNA ODDECHOWA – zdarza się bardzo często u dzieci; u dorosłych – często u
nieprzytomnych; wówczas przyczyną jest ich własny język; innymi przyczynami może być :








ciało obce
wymiociny
krew
śluz
kurcz głośni
skurcz oskrzeli
obrzęk śluzówki - tzw. obrzęk Quinkiego - jest to obrzęk miękkiego podniebienia
np. przy alergii, prowadzący do niedrożności dróg oddechowych
odma prężna
– te przyczyny prowadzą do:




PRZYCZYNY KRĄŻENIOWO - SERCOWE:








hipoksji - mała prężność w pęcherzykach płucnych;
hipoksemii - mała prężność w tkankach, krwi;
niedotlenienia;
choroba wieńcowa powikłana z zawałem;
zaburzenia rytmu serca (migotanie komór, częstoskurcz komorowy);
zaburzenia przewodnictwa (blok Iº, IIº, IIIº, zespół mas - Morgeagniego - Adamusa Stokesa);
hipowolemia - niedobór płynów, przede wszystkim krwi i osocza, płyny ustrojowe
tracone w różny sposób np. krwotok, oparzenie, wymioty, biegunka;
zaburzenia elektrolitowe (sód, potas, wapń, magnez - ich niedobór powoduje
zaburzenia pracy serca);
hipotermia - spadek temperatury centralnej poniżej 35ºC (temperatura centralna to
temperatura w jamach ciała); serce jest na to bardzo wrażliwe, a także na to co się
robi z pacjentem w takim stanie; może dojść do migotania komór;
porażenie prądem elektrycznym;
PRZYCZYNY ZE STRONY OBWODOWEGO UKŁADU NERWOWEGO (OUN):



urazy czaszki;
rozległe krwotoki podtwardówkowe, nadtwardówkowe i śródmózgowe, które powodują
zwiększenie ciśnienia śródczaszkowego i potem NZK;
zatrucia;
2
WWW.RatownictwoMedyczne.Friko.p1
Stany Zagrożenia Życia - NZK
ROZPOZNANIE NZK - pacjent jest w okresie śmierci klinicznej:
-
brak tętna na dużych tętnicach - szyjnej czy udowej;
utrata przytomności = brak reakcji;
brak oddechu;
źrenice sztywne = brak reakcji;
bladość powłok lub sinica;
wiotkość mięśni;
Leki:





Adrenalina ( 1 mg i.v. co 3 - 5 minut);
Dwuwęglan sodu ( wydłużenie czasu resuscytacji powyżej 15 minut);
Lidokaina ( 1 – 1,5 mg i.v. )
Atropina (w bradykardii 0,5 mg co 5 minut do 2 mg; asystolia 1 mg i.v. co 5 minut)
Chorek wapnia i magnez
POSTĘPOWANIE RATOWNICZE:


dorośli – wezwać pogotowie;
dzieci – próba udrożnienia, następnie wezwać pogotowie;
REANIMACJA BEZPRZYŻĄDOWA:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
sprawdzamy stan świadomości – potrząsamy i pytamy co się stało;
układamy poszkodowanego w pozycji na plecach;
udrożniamy drogi oddechowe;
w przypadku podejrzenia urazu kręgosłupa szyjnego wykonuje się – rękoczyn Esmarcha
– wysunięcie i przywiedzenie żuchwy bez odginania głowy ku tyłowi;
oceniamy oddech pacjenta – czy oddycha, i czy są inne oznaki życia np. tętno;
pogotowie;
przystępujemy do reanimacji;
z wdmuchnięcia – jeśli jest opór, to należy sprawdzić czy udrożnienie jest dobre lub czy nie
ma ciała obcego;
2 WDMUCHNIĘCIA / 15 UCIŚNIĘĆ, możemy robić:
usta – usta
usta – nos
usta – usta – nos: u małych dzieci
– rezerwatom tlenowy starcza na ok. 5 minut; jeśli ofiara upadła na naszych oczach to nie trzeba
wprowadzać oddechów;
– tętno na dużych tętnicach należy mierzyć przez ok. 10 sekund, przykładamy 2 lub 3 palce :

częstotliwość: 80 – 100 uciśnięć / minutę
100 – 120 uciśnięć / minutę
SIŁA UCISKU – siła zależy od pacjenta:



osoby starsze – mają większą łamliwość kości, więc ucisk u nich będzie lżejszy; siła musi
być taka, aby mostek odginał się na 4-5 cm – dorosły;
dzieci do 8 roku życia – 2-3 cm jedną ręką;
noworodki – na głębokość 1,5-2,5 cm dwoma palcami;
– nieobowiązkowym jest uciskanie brzucha między uciskaniem mostka; zwiększa to wyrzut na
obwód i lepsze ukrwienie serca;
RESUSCYTACJA PRZYŻĄDOWA:
1. strzał z defibrylatora;
2. intubacja (wentylacja z tlenem);
3. leki;
3
WWW.RatownictwoMedyczne.Friko.p1
Stany Zagrożenia Życia - NZK
defibrylacja – zniesienie migotania komór lub przedsionków serca (migotanie przedsionków);
najczęściej defibrylację rozumie się jako zniesienie migotania komór; najskuteczniejszym
sposobem defibrylacji jest defibrylacja elektryczna za pomocą defibrylatora, z którego prąd
przechodzi przez serce;
– rozróżnia się defibrylację pośrednią (przez klatkę piersiową) i bezpośrednią (elektrody przyłożone
do serca); w braku defibrylatora podejmuje się defibrylację farmakologiczną – w tym celu stosuje
się obecnie lidokainę;
– warunkiem skutecznej i trwałej defibrylacji jest dobre uprzednio utlenowanie mięśnia serca na
drodze tzw. masażu serca, przy równoczesnej sztucznej wentylacji czystym tlenem;
– przerwanie groźnego dla życia migotania przedsionków i komór serca (krążenie jest wówczas
zatrzymane, chory nieprzytomny) za pomocą zadziałania krótkotrwałego (0,1 s) impulsu prądu
elektrycznego na mięsień sercowy; elektrody przykłada się do boków klatki piersiowej (defibrylacja
elektryczna pośrednia) albo bezpośrednio do powierzchni serca (defibrylacja elektryczna
bezpośrednia);
200 – 200 – 360: DEFIBRYLACJA
UDERZENIE PRZEDSERCOWE – (0,1 – 1 J) pięścią w klatkę piersiową z wysokości 20 cm;
stosujemy przy zespole MAS – czasem jest skuteczne;

do NZK najczęściej dochodzi w mechanizmie migotania komór, rozkojarzenia
elektromechanicznego i asystolii;
MIGOTANIE KOMÓR LUB CZĘSTOSKURCZ KOMOROWY NIEWYDOLNY
CHEMODYNAMICZNIE:
1. zapewnić drożność dróg oddechowych i sprawną wentylację (ABC); prowadzić czynności
resuscytacyjne do chwili przyniesienia defibrylatora;
2. 3 x defibrylacja (200 – 300 – 300 J) – po każdej defibrylacji skontrolować zapis EKG i
parametry życiowe;
3. zaintubować, zapewnić dostęp do żyły; kontynuować resuscytację;
4. epinefryna – 1 mg co 3-5 minut i.v. ; 2 – 3 mg i.t. – jeśli brak dostępu do żyły;
5. defibrylacja 360 J w ciągu 30 – 60 sekund;
6. rozważyć podanie leku drugiego rzutu + defibrylacja 360 J w ciągu 30 – 60 sekund od
kolejnej dawki (schemat : lek – strzał, lek – strzał);
ROZKOJARZENIE ELEKTROMECHANICZNE:
1. prowadzić czynności resuscytacyjne, zaintubować, zapewnić dostęp do żyły;
2. zdiagnozować przyczyny odwracalne, takie jak :
zawał serca
zator tętnicy płucnej
tamponada
hipoksja
hipowolemia
hiperkalemia
odma opłucnowa
kwasica metaboliczna
zadławienie
3. epinefryna – 1 mg co 3-5 minut, rozważyć podanie dużych dawek epinefryna – leki
drugiego rzutu;
4. atropina – 1 mg co 3-5 minut do dawki maksymalnej 0,04 / kg masy ciała w razie
utrzymywania się bradykardii;
4
WWW.RatownictwoMedyczne.Friko.p1
Stany Zagrożenia Życia - NZK
5. rozważyć podanie dwuwęglanów w dawce 1mg / kg masy ciała, jeżeli u pacjenta
występuje hiperkalemia; podejrzewamy zatrucie trójcyklicznymi lekami
przeciwdepresyjnymi lub zatrzymanie krążenia przedłuża się;
ASYSTOLIA:
1. prowadzić czynności resuscytacyjne, zaintubować, zapewnić dostęp dożylny;
2. rozważyć wykonanie defibrylacji ze względu na możliwość niskowoltowego migotania
komór;
3. rozważyć włączenie elektrostymulacji (przez skórnej / bezpośrednio dożylnej) jeżeli
zatrzymanie trwa dłużej niż 20 minut;
4. epinefryna 1 mg co 3-5 minut lub w dużych dawkach – leki drugiego rzutu;
5. epinefryna 1 mg co 3-5 minut do max. dawki 0,004 µg / kg masy ciała;
5