Analiza Sprawozdań Finansowych
advertisement
dr Agata Kocia, MBA Uniwersytet Warszawski Wydział Nauk Ekonomicznych email: [email protected] Analiza Sprawozdań Finansowych dr A. Kocia 1 Kontakt Konsultacje Wydział Nauk Ekonomicznych UW (ul. Długa 44/50, sala 301) wtorek godz. 10.00 Email: [email protected] lub [email protected] dr A. Kocia 2 Materiały Literatura obowiązkowa: Dariusz Wędzki, “Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego”, Wolters Kluwers, Kraków 2006 Literatura dodatkowa: “Rachunkowość finansowa w teorii i praktyce” autorstwa E. Kalwasińska, D. Maciejowska, Warszawa, 2008 - część I: Podstawy Rachunkowości Sprawozdania finansowe spółek Materiały internetowe i własne opracowane przez wykładowcę dr A. Kocia 3 Część I Podstawowe informacje o Analizie Sprawozdań dr A. Kocia 4 Charakterystyka interesariuszy Rząd Akcjonariusze Kredytodawcy Zarządzający FIRMA Pracownicy Audytorzy Odbiorcy Dostawcy dr A. Kocia 5 Czynniki kształtujące sytuację finansową: zewnętrzne Makrootoczenie polityka rządu faza cyklu koniunkturalnego system finansowy system podatkowy prawo rachunkowe inflacja oraz politykę inflacyjnę NBP system prawny dr A. Kocia 6 Czynniki kształtujące sytuację finansową: zewnętrzne Mikrootoczenie faza cyklu koniunkturalnego branży/sektora siła przetargowa dostawców siła przetargowa nabywców bariery wejścia na rynek siła konkurencyjna dr A. Kocia 7 Czynniki kształtujące sytuację finansową: wewnętrzne Niemierzalne umiejętność zarządzania strategicznego doświadczenie i kompetencje kadry nastawienie właścicieli i pożyczkodawców poziom nadzoru ze strony właścicieli systemy informacyjne poziom techniczno-technologiczny kultura organizacji pozycja rynkowa dr A. Kocia 8 Czynniki kształtujące sytuację finansową: wewnętrzne Ilościowe wartość przychodów i kosztów struktura przychodów i kosztów (zmienne/stałe) poziom i struktura aktywów charakter i struktura finansowania dr A. Kocia 9 Czynniki kształtujące sytuację finansową – podsumowując Najważniejsze są wielkość przedsiębiorstwa udział w rynku wydajność pracy produktywność aktywów nakłady inwestycyjne poziom zadłużenia dr A. Kocia 10 Badanie wpływu czynników na wartość dla właścicieli (1) Czynniki sprzedaży wielkość rynku udział przedsiębiorstwa w rynku struktura sprzedaży sezonowość popytu marka produktów i lojalność klientów kanały dystybucji marketing dr A. Kocia 11 Badanie wpływu czynników na wartość dla właścicieli (2) Czynniki stopy zysku ze sprzedaży polityka cenowa poziom zatrudnienia i zarobków siły roboczej ceny materiałów, towarów i usług poziom korzystania z outsourcingu dr A. Kocia 12 Badanie wpływu czynników na wartość dla właścicieli (3) Czynniki efektywnej stopy podatkowej prawo podatkowe kształtujące stopy opodatkowania ceny transferowe przy strukturze międzynarodowej wysokość osłony podatkowej dr A. Kocia 13 Badanie wpływu czynników na wartość dla właścicieli (4) Czynniki rzeczowych aktywów trwałych poziom techniczno-technologiczny finansowanie inwestycji efekt skali dr A. Kocia 14 Badanie wpływu czynników na wartość dla właścicieli (5) Czynniki kapitału obrotowego stosowanie systemu zarządzania zapasami umiejętność zarządzania należnościami zarządzanie ryzykami polityka inwestowania nadwyżek gotówki dr A. Kocia 15 Badanie wpływu czynników na wartość dla właścicieli (6) Czynniki kosztu kapitału stopy procentowe struktura rynku kapitałowego wykorzystanie efektu dźwigni finansowej dr A. Kocia 16 Część II Podstawowe informacje o sprawozdaniach dr A. Kocia 17 Kto sporządza sprawozdania finansowe Według Ustawy o Rachunkowości z 29 IX 1994r dotyczy jednostek mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium RP: spółek handlowych i spółek cywilnych osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro jednostek organizacyjnych działających na podstawie Prawa bankowego bez względu na wielkość przychodów zagranicznych osób prawnych i fizycznych dr A. Kocia 18 Okresy opracowania sprawozdań kwartał, półrocze, rok obrotowy Rok obrotowy rok kalendarzowy lub inny okres obejmujący 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych okres dłuższy lub krótszy niż 12 miesięcy, jeśli przedsiębiorstwo rozpoczyna działalność dr A. Kocia 19 Rodzaje sprawozdań (1) Sporządza się je w języku polskim i w walucie polskiej dane mogą być zaokrąglone do tysięcy złotych Bilans: jest zestawieniem wzajemnie równoważących się składników majątku oraz źródeł finansowania Rachunek zysków i strat: pokazuje wynik z działalności przedsiębiorstwa w danym okresie Rachunek przepływów pieniężnych: jest zestawieniem źródeł wpływów gotówkowych oraz sposobów ich wydatkowania dr A. Kocia 20 Rodzaje sprawozdań (2) Zestawienie zmian w kapitale własnym: jest zestawieniem operacji zwiększających i zmniejszających kapitały właścieli Informacja dodatkowa: stanowi wyjaśnienie pozycji ujętych w powyższych sprawozdaniach dr A. Kocia 21 Ogłoszenie sprawozdań (1) Następuje w Dzienniku Urzędowym Monitor Polski B (jest niepełne) zawiera: Wprowadzenie do sprawozdania finansowego Bilans Rachunek zysków i strat Rachunek przepływów pieniężnych Zestawienie zmian w kapitale własnym Opinię biegłego rewidenta Opis postanowienia właściciela o zatwierdzeniu sprawozdania dr A. Kocia 22 Ogłoszenie sprawozdań (2) Kierownik jednostki obowiązany jest złożyć we właściwym rejestrze sądowym w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego do ogłoszenia: roczne sprawozdanie finansowe zawierające wprowadzenie do sprawozdania finansowego, bilans, rachunek zysków i strat, zestawienie zmian w kapitale własnym, rachunek przepływów pieniężnych opinię biegłego rewidenta odpis uchwały o zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokryciu straty sprawozdanie z działalności (jeśli wymagane dla tej jednostki) dr A. Kocia 23 Zatwierdzanie sprawozdań (1) Po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, ale przed jego zatwierdzeniem jednostka może otrzymać informacje mający istotny wpływ na sprawozdania finansowe wtedy należy zmienić sprawozdania finansowe dokonując odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych roku obrotowego, których sprawozdanie finansowe dotyczy powiadomić biegłego rewidenta by je sprawdził zamieścić wyjaśnienie w informacji dodatkowej Po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego, skutki informacji mających istotny wpływ ujmuje się w księgach rachunkowych roku obrotowego, w którym informacje te otrzymała dr A. Kocia 24 Zatwierdzanie sprawozdań (2) Jeżeli przed zatwierdzeniem sprawozdań jednostka stwierdziła popełnienie w poprzednich latach obrotowych błędu, to należy kwotę korekty wykazać w kategorii “zysk (strata) z lat ubiegłych” dr A. Kocia 25 Rodzaje zależności między jednostkami (1) Jednostka dominująca: jest to spółka handlowa lub przedsiębiorstwo państwowe, sprawujące kontrolę nad inną jednostką Sprawowanie kontroli nad inną jednostką: zdolność jednostki do kierowania polityką finansową i operacyjną innej jednostki w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych z jej działalności Sprawowanie współkontroli nad inną jednostką: zdolność współkontroli jednostki współżależnej na równi z innymi wspólnikami Jednostka zależna: spółka handlowa lub inny podmiot utworzony i działający zgodnie z przepisami obcego prawa handlowego, kontrolowana przez jednostkę dominującą dr A. Kocia 26 Rodzaje zależności między jednostkami (2) Jednostka współzależna: jednostka współkontrolowana przez wspólników na podstawie zawartej pomiędzy nimi umowy, umowy spółki lub statutu Jednostka stowarzyszona: spółka handlowa lub podmiot utworzony i działający zgodnie z przepisami obcego prawa handlowego, na którą znaczący inwestor wywiera znaczący wpływ Jednostki podporządkowane: jednostki zależne, współzależne oraz stowarzyszone dr A. Kocia 27 Rodzaje zależności między jednostkami (3) Jednostki powiązane z jednostką: jednostka dominująca, znaczący inwestor, jej jednostki zależne, współzależne i stowarzyszone oraz jednostki znajdujące się wraz z jednostką pod wspólną kontrolą, a także wspólnik jednostki współzależnej Znaczący inwestor: spółka handlowa lub przedsiębiorstwo państwowe, posiadająca w innej jednostce – niebędącej jednostką zależną lub współzależną – nie mniej niż 20% głosów w organie stanowiącym tej jednostki i wywierająca znaczący wpływ wobec tej jednostki dr A. Kocia 28 Rodzaje zależności między jednostkami (4) Znaczący wpływ na inną jednostkę: niemająca znamion sprawowania kontroli lub współkontroli zdolność jednostki do wpływania na politykę finansową i operacyjną innej jednostki Grupa kapitałowa: jednostka dominująca wraz z jednostkami zależnymi dr A. Kocia 29 UoR z 29 IX 1994 i MSR/MSSF MSR/MSSF ma zastosowanie dla firm: które emitują papiery wartościowe dopuszczone do obrotu lub ubiegające się o dopuszczenie do obrotu w Polsce lub na jednym z regulowanych rynków UE gdzie spółka zależna lub spółka stowarzyszona należy do grupy kapitałowej w której jednostka dominująca sporządza skonsolidowane sprawozdania finansowe według MSR/MSSF dr A. Kocia 30 Konsolidacja rachunków Wprowadza specjalne i nowe pozycje Niezbędna jest korekta wartości pozycji ze sprawozdań jednostkowych dr A. Kocia 31 Część III Bilans dr A. Kocia 32 Bilans: Podstawowe informacje (1) Jest zestawieniem wzajemnie równoważących się składników majątku oraz źródeł finansowania “Fotografia” przedsiębiorstwa - odzwierciedla sytuację przedsiębiorstwa w danym dniu Możliwe formy: Bilans jednostkowy lub skonsolidowany według UoR Bilans jednostkowy lub skonsolidowany według MSR/MSSF dr A. Kocia 33 Bilans: Podstawowe informacje (2) Aktywa uporządkowane według rosnącej płynności Pasywa uporządkowane według rosnącej wymagalności Równanie bilansowe: AKTYWA = PASYWA dr A. Kocia 34 Metody sporządzania bilansu Metoda brutto – polega na wykazywaniu oddzielnie pozycji sald wszystkich kont bilansowych Metoda netto – (obowiązująca w Polsce) wartość poszczególnych grup aktywów wynika z ich wartości księgowej skorygowanej: w aktywach trwałych o dotychczas dokonane odpisy amortyzacyjne oraz aktualizujące w rzeczowych aktywach obrotowych o dotychczas dokonane odpisy aktualizujące w należnościach o dotychczas dokonane odpisy aktualizujące dr A. Kocia 35 Bilans: Aktywa Definicja cyklu działalności operacyjnej lub cyklu operacyjnego Aktywa trwałe: aktywa niezaliczone do aktywów obrotowych Aktywa obrotowe: zostają zużyte lub użyte w ramach normalnego cyklu działalności operacyjnej wygasną w okresie do 12 miesięcy mają postać aktywów pieniężnych dr A. Kocia 36 Bilans: Aktywa trwałe (1) Do aktywów trwałych zaliczamy: wartości niematerialne i prawne na przykład: autorskie prawa majątkowe, licencje, koncesje, prawa do patentów, know-how, nabyta wartość dodatnia firmy rzeczowe aktywa trwałe środki trwałe rzeczowe aktywa trwałe o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższej niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki na przykład: nieruchomości (grunty, prawo do użytkowania wieczystego gruntu, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu miszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego), maszyny, urządzenia, środki transportu, ulepszenia w obcych środkach trwałych, inwentarz żywy środki trwałe w budowie dr A. Kocia 37 Bilans: Aktywa trwałe (2) Do aktywów trwałych zaliczamy dalej: należności długoterminowe grupa należności, które stają się wymagalne w okresie dłuższym niż 12 miesięcy od dnia bilansowego, z wyjątkiem należności z tytułu dostaw i usług na przykład: należności od odbiorców, należności publicznoprawne, należności od pracowników, należności finansowe dr A. Kocia 38 Bilans: Aktywa trwałe (3) Do aktywów trwałych zaliczamy również: inwestycje długoterminowe inwestycje to aktywa posiadane w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów w formie odsetek, dywidend lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej na przykład: nieruchomości, wartości niematerialne i prawne, długoterminowe aktywa finansowe i inne inwestycje długoterminowe długoterminowe rozliczenia międzyokresowe służą współmierności przychodów i kosztów, rozliczenia trwające dłużej niż 12 miesięcy na przykład: długoterminowe aktywa z tytułu podatku odroczonego i inne rozliczenia międzyokresowe dr A. Kocia 39 Bilans: Aktywa obrotowe (1) Do aktywów obrotowych zaliczamy: przeznaczone do zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego zapasy materiały – nabywane przez jednostkę w celu ich zużycia na własne potrzeby produkty gotowe (półprodukty, produkty w toku) – wytworzone lub przetworzone przez jednostkę wyroby i usługi zdatne do sprzedaży towary – rzeczowe składniki aktywów obrotowych jednostki nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym dr A. Kocia 40 Bilans: Aktywa obrotowe (2) Do aktywów obrotowych zaliczamy również: należności krótkoterminowe inwestycje krótkoterminowe należności z tytułu dostaw i usług oraz całość lub część należności z innych tytułów nie zaliczonych do aktywów finansowych, które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego aktywa finansowe i inne inwestycje płatne i wymagalne lub przeznaczane do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego na przykład: udziały lub akcje, inne papiery wartościowe, udzielone pożyczki, inne krótkoterminowe aktywa finansowe oraz inwestycje w aktywa niefinansowe krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe operacyjne i finansowe dr A. Kocia 41 Bilans: Pasywa Pasywa – źródła finansowania składników aktywów jednostki Kapitał własny – stanowi równowartość składników majątkowych wniesionych na trwałe do jednostki przez jej właściciela lub właścicieli oraz wygospodarowanych przez samą jednostkę w toku działalności w rezultacie zatrzymania na własne potrzeby części zysku aktywa netto – aktywa jednostki pomniejszone o zobowiązania Zobowiązania – to wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki kapitał obcy – równowartość tej części składników aktywów, jaka została wniesiona czasowo do majątku jednostki przez osoby fizyczne i prawne dr A. Kocia 42 Bilans: Pasywa – Kapitał (1) Kapitał podstawowy: jest tworzony przez jednostki gospodarcze zgodnie z zasadami określonymi przepisami prawa jest to zasadniczy kapitał powierzony przez właścicieli jednostki jest wykazywany w wartości zadeklarowej, ale może być skorygowany in minus przez należne lecz niewniesione wpłaty kapitałowe oraz udziały lub akcje własne w spółce kapitałowej – kapitał zakładowy w spółce osobowej – kapitał wspólników w przedsiębiorstwie jednoosobowym – kapitał właścicieli w przedsiębiorstwie państwowym – fundusz założycielski Należne wpłaty na kapitał podstawowy: różnica między wartością kapitału wynikającą z umowy spółki a faktyczną wartością wkładów kapitałowych dr A. Kocia 43 Bilans: Pasywa – Kapitał (2) Udziały własne (wartość -) własne udziały lub akcje nabyte przez przedsiębiorstwo Kapitał zapasowy służy korekcie wartości kapitału podstawowego tworzony jest w spółkach kapitałowych (akcyjnych i z ograniczoną odpowiedzialnością) zasady tworzenia i wykorzystania kapitału zapasowego określają przepisy Kodeksu spółek handlowych, ustalenia zawarte w statucie spółki oraz uchwały walnego zgromadzenia w przedsiębiorstwach państwowych – fundusz przedsiębiorstwa w spółdzielniach – fundusz zasobowy dr A. Kocia 44 Bilans: Pasywa – Kapitał (3) Kapitał z aktualizacji wyceny służy do rozliczania korekt wyceny aktywów trwałych szczególny przypadek kapitału rezerwowego powstaje na skutek aktualizacji wyceny środków trwałych, jeżeli zostanie wydane stosowne rozporządzenie dokonania odpisów z tytułu trwałej utraty wartości środków uprzednio podlegających aktualizacji wyceny oraz przeszacowania in plus inwestycji w aktywa finansowe zaliczanych do aktywów trwałych Pozostałe kapitały rezerwowe gromadzony przez przedsiębiorstwo na określone cele tworzony jest w spółkach kapitałowych zgodnie z umową lub statutem jednostkim dr A. Kocia 45 Bilans: Pasywa – Kapitał (4) Zysk (strata) z lat ubiegłych kwota zysku (straty) niepodzielona / niezużyta w poprzednich okresach Zysk (strata) netto efekt działalności jednostki osiągnięty w okresie roku obrotowego stanowi różnicę pomiędzy przychodami a kosztami Odpis z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wartość -) zaliczkowa wypłata na poczet przyszłej dywidendy dr A. Kocia 46 Bilans: Pasywa – Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania (1) Rezerwy na zobowiązania są to szczególne zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne nie można tworzyć rezerwy na zobowiązania, jeśli jednostka nie ma prawnego lub zwyczajowego obowiązku wykonania świadczeń lub jeśli nie może wiarygodnie określić przypuszczalnej kwoty zobowiązania z tego tytułu przykład: rezerwa na świadczenia emerytalne Zobowiązania długoterminowe – zobowiązania z innych tytułów niż dostawy i usługi, które stają się wymagalne w okresie dłuższym niż 12 miesięcy od dnia bilansowego dr A. Kocia 47 Bilans: Pasywa – Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania (2) Zobowiązania krótkoterminowe – ogół zobowiązań z tytułu dostaw i usług oraz całość lub część pozostałych zobowiązań, które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego Rozliczenia międzyokresowe przychodów – obejmuje ujemną wartość firmy oraz równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie lub rozliczenie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych stosowane w celu zapewnienia współmierności przychodów i kosztów dr A. Kocia 48 Metody wyceny (1) Zasada kosztu historycznego – stosowana do ujęcia składnika po raz pierwszy w księgach rachunkowych aktywa ujmuje się na dzień nabycia w wartości równej zapłaconej za nie kwocie pieniężnej lub wartości godziwej przekazywanych zasobów w celu ich nabycia zobowiązania wycenia się w wartości równej kwocie wpływów otrzymanych w zamian za podjęcie zobowiązania lub w wartości równiej kwocie środków pieniężnych przewidywanych do zapłacenia przy rozliczeniu zobowiązań Zasada aktualnej ceny nabycia ujmowanie aktywów w wartości, jaką należałoby zapłacić w razie nabycie takiego samego lub ekwiwalentnego składnika w chwili obecnej zobowiązania są wyceniane w kwocie niezdyskontowanej, jaka byłaby w obecnej chwili wymagana w celu uregulowania zobowiązań dr A. Kocia 49 Metody wyceny (2) Zasada wartości możliwej do uzyskania (realizacji) aktywa są wyceniane w kwocie pieniężnej możliwej do uzyskania w chwili obecnej przy zbyciu składnika aktywów w normalnej zaplanowanej transakcji zobowiązania są wyceniane w wartości realizacji – zdyskontowanych kwotach pieniężnych przewidywanych do zapłacenia przy rozliczaniu zobowiązań Zasada wartości bieżącej – wykorzystuje zmianę wartości pieniądza w czasie aktywa są wyceniane w zdyskontowanej wartości bieżącej przyszłych wpływów środków pieniężnych netto zobowiązania wykazuje się w zdyskontowanej wartości bieżącej przyszłych wydatków środków pieniężnych przewidywanych do zapłacenia przy regulowaniu zobowiązań dr A. Kocia 50 W praktyce Przy sporządzaniu sprawozdań finansowych: najczęściej stosowaną metodą wyceny jest zasada kosztu historycznego z uwzględnieniem zasady ostrożności przy wycenie aktywów i zobowiązań finansowych stosuje się zasadę wartości możliwej do uzyskania (realizacji) lub wartości bieżącej dr A. Kocia 51 Zadanie 1 (s.53) Do której pozycji bilansowej należy zaliczyć: 1. mąkę w: piekarni sklepie spożywczym młynie hurtowni aktykułów spożywczych 2. 100 kg pomidorów w: sklepie warzywniczym przetwórni owocowo-warzywnej gospodarstwie rolnym 3. komplet mebli wypoczynkowych w: magazynie producenta mebli gabinecie prezesa firmy sklepie meblowym dr A. Kocia 52 Zadanie 2 (s.54) Do jakich pozycji bilansowych zalicznych poniższe składniki zasobów majątkowych i źródeł ich finansowania u producenta odzieży: samochód dostawczy tkaninę sukienkową skórę gotowe wyroby w sklepie zakładowy zobowiązanie wobec dostawcy tkanin licencje na programy komputerowe dwuletnie akcje obcje firmy Darko wyemitowane i objęte akcje własne maszyny do szycia halę fabryczną komputery w administracji dr A. Kocia 53 Zadanie 3 (s.54) (1) Na podstawie poniższych danych sporządź uproszczony bilans zamknięcia zgodnie z zasadą rosnącej płynności i rosnącej wymagalności. Na 31 grudnia 2011 roku spółka handlowa posiadała następujące składniki aktywów i pasywów lokata w banku na 18 miesięcy środki trwałe materiały zobowiązania wobec dostawców należności od odbiorców kapitał zakładowy udzielone pożyczki długoterminowe dr A. Kocia 600,64 800,1 800,8 000,4 500,85 000,2 200,54 Zadanie 3 (s.54) (2) towary 14 900,długoterminowe kredyty bankowe 3 700,środki pieniężne 12 100,licencje na oprogamowanie PC 3 400,kapitał zapasowy 5 000,należności od pracowników 700,zobowiązania z tytułu składek ZUS 2 800,zobowiązania wobec pracowników 500,- suma aktywów = 105 000,- dr A. Kocia 55 Część III Rachunek zysków i strat dr A. Kocia 56 Rachunek zysków i strat: Podstawowe informacje Służy przedstawieniu wyniku finansowego działalności przedsiębiorstwa w danym okresie Stanowi różnicę pomiędzy osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami Możliwe formy: Rachunek zysków i strat jednostkowy lub skonsolidowany według UoR Rachunek zysków i strat jednostkowy lub skonsolidowany według MSR/MSSF dr A. Kocia 57 Pojęcie przychodów Przychody i zyski to uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości w formie zwiększenia aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wnisienie środków przez udziałowców lub właścicieli przychody powstają w ramach działalności gospodarczej jednostki zyski stanowią przyrost korzyści ekonomicznych lub są zyskami jeszcze niezrealizowanymi wynikającymi z wyceny na dzień bilansowy często wykazuje się w wartości netto po pomniejszeniu o odpowiednie koszty dr A. Kocia 58 Pojęcie kosztów Koszty i straty to uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości w formie zmniejszenia wartości aktywów albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia wartości kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli koszty powstają w ramach działalności gospodarczej jednostki straty stanowią zmniejszenie korzyści ekonomicznych lub są stratami jeszcze niezrealizowanymi wynikającymi z wyceny na dzień bilansowy dr A. Kocia 59 Wpływy i wydatki Kategorie związane z regulowaniem należności i zobowiązań lub zapłatą za dobra i usługi, polegające na przepływie środków pieniężnych, nie powodujące zmian w kapitale własnym Warto zapamiętać następujące należności: Koszt, ale jeszcze nie wydatek: naliczone, ale nie zapłacone odsetki od kredytów Koszt, który nie będzie wydatkiem: amortyzacja Wydatek, ale jeszcze nie koszt: zakup za gotówkę materiałów, które nie zostały jeszcze zużyte Wydatek, który nie będzie kosztem: spłata raty kredytu Przychód, ale jeszcze nie wpływ: należność od odbiorcy za sprzedane towary Przychód, który nie będzie wpływem: darowizna niepieniężna w postaci środków trwałych Wpływ, ale jeszcze nie przychód: otrzymana zaliczka na poczet przyszłych dostaw towarów Wpływ, który nie będzie przychodem: zaciągnięcie kredytu bankowego dr A. Kocia 60 Rachunek zysków i strat – Struktura przychodów (1) Pięć segmentów Działalność operacyjna obejmuje przychody związane z podstawową działalnością przedsiębiorstwa jest realizowany ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów są nim kwoty należne lub uzyskane, bez względu na to, czy zostały zapłacone czy nie, skorygowane o udzielone rabatym bonifikaty, upusty i należny podatek VAT oraz o przewidziane dopłaty dr A. Kocia 61 Rachunek zysków i strat – Struktura przychodów (2) Pozostała działalność operacyjna grupuje przychody rożnych form aktywności operacyjnej niezwiązanych bezpośrednio i stale z działalnością operacyjną w szczególności są to przychody związane: z działalnością socjalną ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, a także nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do inwestycji z utrzymywaniem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do inwestycji z rozwiązaniem uprzednio utworzonych rezerw (innych niż związane z operacjami finansowymi) z otrzymaniem nieodpłatnie (również w drodze darowizny) aktywów dr A. Kocia 62 Rachunek zysków i strat – Struktura przychodów (3) Działalność inwestycyjna i finansowa zawiera przychody związane z inwestowaniem oraz finansowaniem działalności przedsiębiorstwa w szczególności są to przychody związane: z otrzymanymi i naliczonymi odsetkami od udzielonych pożyczek, środków zgromadzonych na rachunkach bankowych, posiadanych obligacji obcych z otrzymanymi i naliczonymi odsetkami z tytułu dostaw i usług z przychodami ze zbycia inwestycji w aktywa finansowe z otrzymanymi dywidendami (udziały w zyskach) z rozwiązaniem rezerw z tytułu przewidywanych strat finansowych dr A. Kocia 63 Rachunek zysków i strat – Struktura przychodów (4) Zyski nadzwyczajne: powstają na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i nie są związane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia na przykład: odszkodowanie z tytułu utraty składników majątkowych na skutek zdarzeń losowych dr A. Kocia 64 Rachunek zysków i strat – wariant rodzajowy (1) Amortyzacja: koszty zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych Zużycie materiałów i energii: koszty zużycia materiałów podstawowych i surowców, materiałów biurowych, części zapasowych maszyn i urządzeń, opakowań, energii elektrycznej, gazu, wody, pary i energii w innej postaci Usługi obce: transportowe, sprzętowe, składowania, remontowe i konserwacji, telekomunikacji i pocztowe, dozór mienia, najem, dzierżawa, leasing operacyjny, obsługa bankowa Podatki i opłaty: podatki i opłaty kosztowe dr A. Kocia 65 Rachunek zysków i strat – wariant rodzajowy (2) Wynagrodzenia: ogół wynagrodzeń pieniężnych i w naturze za pracę bez względu na character stosunku pracy Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia: składki z tytułu ubezpieczeń społecznych obciążające pracodawcę, składki na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, obligatoryjne odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, świadczenia urlopowe, koszty związane z BHP, szkolenia pracowników Pozostałe koszty rodzajowe: koszty podróży służbowych, koszty reprezentacji i reklamy, ubezpieczenia majątkowe dr A. Kocia 66 Rachunek zysków i strat – wariant kalkulacyjny (1) W tym układzie koszty podzielone są na koszty bezpośrednie i pośrednie Koszty bezpośrednie: te które są odnoszone wprost na produkty (wyroby i usługi), materiały czy towary w szczególności: wartość zużytych materiałów bezpośrednich płace bezpośrednie wraz ze świadczeniami inne koszty bezpośrednie np.: wartość zużycia energii, narzędzi, delegacje służbowe dr A. Kocia 67 Rachunek zysków i strat – wariant kalkulacyjny (2) Koszty pośrednie: pozycje kosztowe, których odniesienie na produkty (wyroby i uslugi), materiały lub towary jest niemożliwe, nieistotne lub nieopłacalne wstępnie są ujmowana według miejsc ich powstawania, a następnie rozliczane na produkty lub na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym je poniesiono w szczególności: koszty pośrednie produktu (koszty wydziałowe) koszty zarządu koszty sprzedaży dr A. Kocia 68 Rachunek zysków i strat – wariant kalkulacyjny (3) Koszty ogólnego zarządu: koszty pośrednie ponoszone dla funkcjonowania jednostki gospodarczej jako całości obejmują: koszty administracyjno-gospodarcze – związane z utrzymaniem administracji jednostki koszty ogólnogospodarcze – służące utrzymaniu obiektów zapewniających funkcjonowanie całej jednostki Koszty sprzedaży: koszty pośrednie ponoszone w związku ze sprzedażą produktów, towarów i materiałów powstają po wydaniu zapasów z magazynów lub z produkcji na przykład: koszty transportu, załadunku, wyładunku, opakowania, koszty obsługi poprodukcyjnej oraz reklamy i udziału w targach dr A. Kocia 69 Rachunek zysków i strat – wariant kalkulacyjny (4) Koszty okresu: obniżają bezpośrednio wynik finansowy okresu sprawozdawczego w którym zostały poniesione na przykład: koszty będące konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych, koszty magazynowania dr A. Kocia 70 Rachunek zysków i strat – Struktura kosztów (1) Pozostałe koszty operacyjne: nie dotyczą bezpośrednio podstawowej działalności jednostki Związane są: z utrzymaniem obiektów działalności socjalnej ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, a także nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do inwestycji z utrzymywaniem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do inwestycji z odpisaniem należności przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych z utworzeniem rezerw (innych niż związane z operacjami finansowymi) z zapłaconymi odszkodowaniami, karami i grzywnami z przekazaniem nieodpłatnie (również w drodze darowizny) aktywów dr A. Kocia 71 Rachunek zysków i strat – Struktura kosztów (2) Koszty finansowe: związane z finansowaniem działalności jednostki oraz działalnością inwestycyjną Obejmuje: koszty zbycia inwestycji w aktywa finansowe odsetki i prowizje od zaciągniętych kredytów i pożyczek opłaty odsetkowe z tytułu leasingu finansowego odsetki lub dyskonto od wyemitowanych przez jednostkę obligacji odpisy aktualizacyjne wartości inwestycji w aktywa finansowe rezerwy tworzone na pewne lub prawdopodobne straty z tytułu operacji finansowych będących w toku nadwyżkę kosztów emisji akcji ponad różnicę między wartością emisyjną akcji a ich wartością nominalną dr A. Kocia 72 Rachunek zysków i strat – Struktura kosztów (3) Straty nadzwyczajne: koszty powstające na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i nie związane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia Podatek dochodowy: wpływa na wynik finansowy za dany rok sprawozdawczy obejmuje podatek bieżący i podatek odroczony podatek bieżący: jest obciążeniem na rzecz budżetu podatek odroczony: stanowi różnicę pomiędzy stanem rezerw i aktywów z tytułu podatku odroczonego na koniec i początek okresu sprawozdawczego przychody z tytułu odroczonego podatku dochodowego powstają w przypadku zwiększenia aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego lub zmniejszenia rezerw z tego tytułu koszty z tytułu odroczonego podatku dochodowego powstają w przypadku zwiększenia rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego dr A. Kocia 73 Schemat elementów wyniku finansowego (1) Przychody Koszty z działalności operacyjnej z działalności operacyjnej Zysk (strata) ze sprzedaży Pozostałe przychody Pozostałe koszty operacyjne operacyjne Zysk (strata) z działalności operacyjnej Przychody finansowe Koszty dr A. Kocia finansowe 74 Schemat elementów wyniku finansowego (2) Zysk (strata) z działalności gospodarczej Straty Zyski nadzwyczajne nadzwyczajne Zysk (strata) brutto Podatek dochodowy (in minus) Zysk (strata) netto dr A. Kocia 75 Zadanie 1 (s.75) Ustal w poniższych przykładach, czy mamy do czynienia z wydatkiem czy z kosztem, a jeżeli kosztem to jakiego typu działalności: kupiono za gotówkę komputer kupiono z odroczonym terminem zapłaty materiały, które od razu przekazano do zużycia zapłacono przelewem karne odsetki za zwłokę w zapłacie zobowiązań zapłacono gotówką czynsz za wynajem biura zapłacono przelewem odsetki od zaciągniętego kredytu stwierdzono kradzież telewizora zapłacono przelewem za zakupione wcześniej materiały dr A. Kocia 76 Zadanie 2 (s.75) Ustal w poniższych przykładach, czy mamy do czynienia z wpływem czy z przychodem, a jeżeli z przychodem to jakiego typu działalności: otrzymano na rachunek bieżący zapłatę od odbiorcy sprzedano odbiorcy partię towaru z odroczonym terminem zapłaty otrzymano na rachunek bieżący darowiznę bank doliczył do rachunku bieżącego należne odsetki za sprzedany zbędny samochód dostawczy otrzymano zapłatę gotówkę wystawiono fakturę za wynajem biura za pół roku z góry dr A. Kocia 77 Część V Rachunek przepływów pieniężnych dr A. Kocia 78 Rachunek przepływów pieniężnych: Podstawowe informacje (1) Służy przedstawieniu wyniku finansowego działalności przedsiębiorstwa w danym okresie ALE przychody i koszty są mierzone według faktycznego wpływu i wydatku gotówki Stanowi różnicę wszystkich gotówkowych wpływów i gotówkowych wydatków, czyli przepływów pieniężnych dr A. Kocia 79 Rachunek przepływów pieniężnych: Podstawowe informacje (2) Przepływy pieniężne równe są zmianie stanu środków pieniężnych z bilansu Na potrzeby rachunku przepływów pieniężnych zalicza się do środków pieniężnych tylko aktywa pieniężne płatne lub wymagalne w ciągu trzech miesięcy od dnia ich otrzymania, wystawienia, nabycia lub założenia (lokaty) pod warunkiem, że nie ujmuje się ich w przepływach z działalności inwestycyjnej Możliwe formy: Rachunek przepływów pieniężnych jednostkowy lub skonsolidowany według UoR Rachunek przepływów pieniężnych jednostkowy lub skonsolidowany według MSR/MSSF dr A. Kocia 80 Rachunek przepływów pieniężnych – Struktura Cztery części Działalność operacyjna Działalność inwestycyjna Działalność finansowa Uzgodnienie przepływów pieniężnych netto ze stanem środków pieniężnych w bilansie dr A. Kocia 81 Działalność operacyjna Podstawowy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje działalności nie zaliczone do działalności inwestycyjnej lub finansowej Wykazuje się w szczególności: Wpływy ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów z tytułu honorariów, praw autorskich, opłat i innych przychodów operacyjnych na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne z tytułu kontraktów zawieranych w celu nabycia i odsprzedaży, jeżeli są elementem działalności operacyjnej ze zwrotu podatku dochodowego, innych podatków i opłat o charakterze publicznoprawnym Wydatki z tytułu zapłaty za dostarczone towary, materiały, surowce, energię i wyświadczone usługi służące realizacji działalności operacyjnej na wynagrodzenia pracowników oraz inne świadczenia na ich rzecz na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne z tytułu kontraktów zawieranych w celu nabycia i odsprzedaży, jeżeli są elementem działalności operacyjnej z tytułu podatku dochodowego, innych podatków i opłat o charakterze publicznoprawnym dr A. Kocia 82 Działalność inwestycyjna Działalność, której przedmiotem jest zakup lub sprzedaż rzeczowych aktywów trwałych (środków trwałych, środków trwałych w budowie), wartości niematerialnych i prawnych, długoterminowych inwestycji i krótkoterminowych aktywów finansowych (z wyjątkiem środków pieniężnych i ich ekwiwalentów) oraz związane z tym pieniężne koszty i korzyści Wykazuje się w szczególności: Wpływy ze sprzedaży środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne i w aktywa finansowe Wydatki z tytułu zakupu, montażu, uruchomienia składników środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne oraz aktywów finansowych z tytułu zwrotu krótko- i z tytułu udzielenia krótko- i długoterminowych pożyczek udzielonych długoterminowych pożyczek udzielonych innym jednostkom innym jednostkom z tytułu zwrotu zaliczek dotyczących z tytułu zaliczek dotyczących działalności działalności inwestycyjnej inwestycyjnej z tytułu pochodnych instrumentów z tytułu pochodnych instrumentów finansowych finansowych z tytułu pieniężnych korzyści dotyczących z tytułu pieniężnych kosztów dotyczących wyżej wymienionych składników np.: wyżej wymienionych składników np.: dr A. Kocia odsetki od lokat odsetki od lokat 83 Działalność finansowa Działalność której przedmiotem jest poza operacyjne pozyskiwanie źródeł finansowania lub ich spłata oraz związane z tym pieniężne koszty i koszyści Powoduje zmiany rozmiarów i relacji kapitału własnego i zadłużenia finansowego jednostki Wykazuje się w szczególności: Wpływy z wydania udziałów (akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału z emisji długo- i krótkoterminowych dłużnych instrumentów finansowych zaciągnięcie kredytów i pożyczek (łącznie ze zrealizowanymi różnicami kursowymi) Wydatki płatności na rzecz właścicieli akcji lub udziałów jednostki z tytułu ich wykupu i zwrot dopłat do kapitału z tytułu podziału zysku, w tym z lat poprzednich spłata kredytów i pożyczek (łącznie ze zrealizowanymi różnicami kursowymi) poniesione koszty na spłatę zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego pieniężne korzyści związane bezpośrednio zapłacone odsetki, prowizje bankowe i inne z pozyskaniem kapitału pieniężne koszty związane bezpośrednio z kapitału dr A. pozyskiwaniem Kocia 84 Część VI Zestawienie zmian w kapitale własnym dr A. Kocia 85 Zestawienie zmian w kapitale własnym: Podstawowe informacje Wyjaśnia i szczegółowo obrazuje zmiany stanu w kapitale własnym nieprzedstawione w pozostałych sprawozdaniach Możliwe formy: Zestawienie zmian w kapitale własnym jednostkowy lub skonsolidowany według UoR Zestawienie zmian w kapitale własnym jednostkowy lub skonsolidowany według MSR/MSSF dr A. Kocia 86 Zestawienie zmian w kapitale własnym – Struktura (1) Cztery części Kapitał (fundusz) własny na początek okresu Zestawienie operacji zwiększających i zmniejszających stan kapitału własnego według grup rodzajowych z bilansu Kapitał (fundusz) własny na koniec okresu Przewidywany stan kapitału własnego po podziale wyniki finansowego dr A. Kocia 87 Zestawienie zmian w kapitale własnym – Struktura (2) Zwiększenia wydanie (emisja) akcji zwiększenie wartości nominalneh istniejących akcji dopłaty do kapitału przeniesienia z kapitału zapasowego na kapitał podstawowy darowizy od innego przedsiębiorstwa państwowego dotacja z budżetu państwa dr A. Kocia 88 Zestawienie zmian w kapitale własnym – Struktura (3) Zmniejszenia zmniejszenie wartości nominalnej akcji przekazania darowizny innemu przedsiębiorstwu państwowemu nieodpłatne przekazanie aktywów innemu przedsiębiorstwu państwowemu zwrot nienależnie otrzymanej dotacji z budżetu państwa dr A. Kocia 89 Część VII Informacja dodatkowa dr A. Kocia 90 Informacja dodatkowa: Podstawowe informacje Jest to zestawienie informacji finansowych nieuwzględnionych w ramach elementów sprawozdań finansowych Części Wprowadzenie do sprawozdania finansowego Dodatkowe informacje i objaśnienia (noty objaśniające) dr A. Kocia 91 Informacja dodatkowa – Wprowadzenie Nazwę przedsiębiorstwa, okres objęty sprawozdaniem, Wskazanie metody połączenia spółek (jeśli skonsolidowane) Omówienie przyjętych zasad rachunkowości dr A. Kocia 92 Informacja dodatkowa – Noty objaśniające Szczegółowy zakres zmian wartości poszczególnych grup rodzajowych aktywów trwałych Popozycje podziału zysku lub pokrycia straty Stan rezerw Podział zobowiązań długoterminowych według rodzajów Wykaz istotnych pozycji rozliczeń międzyokresowych Stan zobowiązań warunkowych Przychody netto według rodzajów dzialalności i terrytoriów Zmiany zasad księgowych i ich wpływ na wielkości zawarte w sprawozdaniach dr A. Kocia 93 Część VIII Analiza wstępna dr A. Kocia 94 Metody i problemy analizy wstępnej Wstępna analiza wskaźnikowa ma na celu zbadanie istostności problemu; może wystąpić problem nadmiaru informacji, wtedy analiza ma pomóc wybrać ze wszystkich informacji te niezbędne dla rozwiązania problemu sformułowanie hipotez oraz wyciągnięcie wniosków do dalszego badania identifikacja czynników, czyli ustalenie, które z pozycji sprawozdań wpływają na problem zdiagnozowany wcześniej dr A. Kocia 95 Analiza pionowa (1) Inaczej analiza struktury Określa, jaką część pewnej zbiorczej wielkości finansowej stanowi dana pozycja sprawozdania finansowego Wskaźnik struktury = (wartość i-tej pozycji wchodzącej wskład wielkości zbiorczej) / (wielkość zbiorcza dla i-tej pozycji) dr A. Kocia 96 Analiza pionowa (2) Dwie możliwe wersje wersja ogólna przydatna w analizie kompleksowej wtedy zainteresowanie analityką koncentruje się na wszystkich aspektach działalności przedsiębiorstwa wersja szczegółowa przydatna, gdy analizowany jest konkretny składnik sprawozdań dana pozycja ma mało wyrazistą interpretację w wersji ogólnej dr A. Kocia 97 Analiza pionowa – przykład (1) Pozycja Aktywa trwałe 1. Wartości niematerialne i prawne 2. Rzeczowe aktywa trwałe 3. Inwestycje długoterminowe 4. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe Aktywa obrotowe 1. Zapasy 2. Należności 3. Inwestycje krótkoterminowe 4. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe Aktywa ogółem dr A. Kocia Wartość (w mln zł) 682,4 1,1 663,5 13,8 4,0 375,3 113,5 147,3 84,5 30,0 1057,7 98 Analiza pionowa – przykład (2) Wartość (w mln zł) Pozycja Aktywa trwałe 1. Wartości niematerialne i prawne 2. Rzeczowe aktywa trwałe 3. Inwestycje długoterminowe 4. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe Aktywa obrotowe 1. Zapasy 2. Należności 3. Inwestycje krótkoterminowe 4. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe Aktywa ogółem dr A. Kocia 682,4 1,1 663,5 13,8 4,0 375,3 113,5 147,3 84,5 30,0 1057,7 Wskaźnik Struktury (%) 64,50 0,10 62,70 1,30 0,38 35,55 10,73 13,93 7,99 2,90 100,00 99 Analiza pozioma (1) Inaczej analiza czasowa Bada zmianę i-tej pozycji w czasie Obejmuje analizę dynamiki lub przyrostu dla stałej lub zmiennej bazy Dynamika dla stałej bazy Dynamika i-tej pozycji według bazy stałej = (wartość i-tej pozycji w okresie w) / (wartość i-tej pozycji pochodzącej z okresu bazowego) Dynamika dla zmiennej bazy Dynamika i-tej pozycji według bazy zmiennej = (wartość i-tej pozycji w okresie w) / (wartość i-tej pozycji w okresie w-1) dr A. Kocia 100 Analiza pozioma (2) Przyrost dla stałej bazy Przyrost i-tej pozycji według bazy stałej = (wartość i-tej pozycji w okresie w - wartość i-tej pozycji pochodzącej z okresu bazowego) / (wartość i-tej pozycji pochodzącej z okresu bazowego) Przyrost dla zmiennej bazy Przyrost i-tej pozycji według bazy zmiennej = (wartość i-tej pozycji w okresie w - wartość i-tej pozycji w okresie w-1) / (wartość i-tej pozycji w okresie w-1) dr A. Kocia 101 Analiza pozioma (3) Wartość wskaźnika dynamiki określa kierunek zmian w sposób następujący jeśli jest on wyższy od 100% (1,0) to dana wielkość z okresu na okres rośnie jeśli jest on równy 100% (1,0) to dana wielkość nie zmienia się jeśli jest on mniejszy niż 100% (1,0) to dana wielkość maleje interpetacje zależą od badanej wielkości Wartość wskaźnika dynamiki wyraża siłę zmiany, (intensywności) danej pozycji sprawozdania dr A. Kocia 102 Analiza pozioma (4) Wartość wskaźnika przyrostu określa kierunek zmian w sposób następujący jeśli jest on wyższy od zera to dana wielkość z okresu na okres rośnie jeśli jest on równy zero to dana wielkość nie zmienia się jeśli jest on mniejszy od zera to dana wielkość maleje interpretacja zależy od badanej wielkości Wartość wskaźnika przyrostu wyraża siłę zmiany, (intensywności) danej pozycji sprawozdania dr A. Kocia 103 Analiza pozioma (5) Obojętne jest czy wybieramy wskaźnik dynamiki czy przyrostu Jednakże w praktyce stosujemy dla dłuższych okresów korzysta się z dynamiki według bazy stałej dla krótszych okresów korzysta się z dynamiki według bazy zmiennej lub przyrostu według bazy zmiennej praktycznie nie spotyka się w praktyce wykorzystania przyrostu według bazy stałej dr A. Kocia 104 Analiza pozioma – przykład (1) Rok Zapasy (w mln zl) Należności (w mln zl) Inwestycje krótkoterminowe (w mln zl) 3 113,5 147,3 30,0 dr A. Kocia 2 112,4 134,2 6,7 1 144,6 95,6 39,9 105 Analiza pozioma – przykład (2) Analiza dynamiki (w %) według bazy stałej i bazy zmiennej aktywów obrotowych Rok DYNAMIKA Zapasy (w mln zl) Należności (w mln zl) Inwestycje krótkoterminowe (w mln zl) 3 stała zmienna 78,4 100,9 154,0 109,8 2 stała zmienna 77,7 77,7 140,4 140,4 211,8 16,8 1264,2 dr A. Kocia 1=100% 16,8 106 Analiza pozioma – przykład (3) Analiza przyrostu (w %) według bazy stałej i bazy zmiennej aktywów obrotowych Rok 3 2 1=100% DYNAMIKA stała zmienna stała zmienna Zapasy (w mln zl) -21,6 0,9 -22,3 -22,3 Należności (w mln 54,0 9,8 40,4 40,4 zl) Inwestycje 111,8 1161,2 -83,2 -83,2 krótkoterminowe (w mln zl) dr A. Kocia 107 Analiza pozioma – przykład (4) Wnioski – kierunek zmiany wartości należności w roku 3 jest rosnący dla zapasów obserwujemy wzrost tylko według bazy zmiennej w roku 2 siła zmiany wartości należności w roku 3 jest rosnąca siła zmiany dla wielu pozycji w roku 3 jest następująca: najbardziej rosły inwestycje krótkoterminowe, a najsłabiej zapasy dr A. Kocia 108 Część IX Analiza wskaźnikowa dr A. Kocia 109 Analiza wskaźnikowa – Zalety Charakteryzuje różne aspekty działalności gospodarczej przedsiębiorstwa Umożliwia ocenę kondycji finansowej Pozwala na badanie trendów i progresji na przestrzeni co najmniej 3 lat Stwarza szansę porównań z przeciętnymi dla branży wskaźnikami Może wyjaśnić spadek zysku i potencjalne zagrożanie dr A. Kocia 110 Analiza wskaźnikowa – Wady Liczby zawarte w sprawozdaniach są wynikiem przybliżeń, szacunków, interpretacji i sądów Autorem danych księgowych jest zarząd spółki, a audytor sprawdza dane otrzymane od spółki Sprawozdania finansowe prezentują przeszłość, a więc analiza jest oparta o dane historyczne dr A. Kocia 111 Analiza wskaźnikowa – Klasyfikacja wskaźników Wskaźniki płynności Wskaźniki zadłużenia Wskaźniki efektywności Wskaźniki rentowności Wskaźniki wartości rynkowej dr A. Kocia 112 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki płynności (1) Wskaźnik płynności bieżącej Aktywa bieżące Zobowiązania bieżące Wskażnik określa zdolność przedsiębiorstwa do pokrywania jego wydatków przez cały czas (terminowe regulowanie zobowiazań) Informuje on, ile razy bieżące aktywa pokrywają bieżące zobowiązania firmy Normą wartości wskaźnika płynności jest przedział 1,2 – 2,0. Oznacza to, że wartość bieżących aktywów powinna być około dwa razy większa niż bieżące zobowiązania dr A. Kocia 113 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki płynności (2) Wskaźnik płynności szybkiej Aktywa bieżące - zapasy Zobowiązania bieżące Wskaźnik szybkiej płynności pokazuje stopień pokrycia zobowiązań krótkoterminowych (najbardziej płynnych) aktywami o dużym stopniu płynności. Wskaźnik ten jest dokładniejszy niż wskaźnik bieżącej płynności Za zadowalający przyjmuje się przedział 1,0 – 1,3 dr A. Kocia 114 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki płynności (3) Wskaźnik podwyższonej płynności Aktywa bieżące - zapasy - należności Zobowiązania bieżące Określa on zdolność spółki do spłacenia bieżących zobowiązań z uwzględnieniem najbardziej płynnych aktywów, których zdolność do regulacji zobowiązań jest natychmiastowa lub prawie natychmiastowa dr A. Kocia 115 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki płynności terminologia EN Aktywa bieżące – Current assets Zapasy – Inventory / Stock Należności – Accounts receivable Zobowiązania bieżące – Current liabilities dr A. Kocia 116 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki zadłużenia (1) Stopa zadłużenia Zobowiązania ogółem Aktywa ogółem Wskaźnik informuje, ile złotych obecnych i potencjalnych zobowiązań przypada na aktywa ogółem lub jaki procent pasywów stanowi zadłużenie Obrazuje on strukturę finansowania majątku przedsiębiorstwa Powinien należeć do przedziału od 57 do 67 procent. Im wyższy jego poziom, tym wyższy poziom zadłużenia i wyższe ryzyko finansowe dr A. Kocia 117 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki zadłużenia (2) Stopa zadłużenia w kapitale własnym Kapitał własny ogółem Zobowiązania ogółem Wskaźnik informuje, ile złotych obecnych i potencjalnych zobowiązań przypada na kapitał własny lub jaki procent kapitału własnego stanowi zadłużenie Obrazuje on strukturę finansowania majątku przedsiębiorstwa Powinien należeć do przedziału od 30 do 40 procent dr A. Kocia 118 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki zadłużenia (3) Zdolności spłaty odsetek Zysk przed opodatkowaniem (EBT) Odsetki Wyraża zdolność do terminowego regulowania odsetek Powinien należeć do przedziału od 50 – 60 procent dr A. Kocia 119 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki zadłużenia (4) Wskaźnik dźwigni finansowej Aktywa Kapitał własny Im wyższa wartość tego wskaźnika, tym większy jest stopień posiłkowania się kapitałem obcym i tym większym ryzykiem obciążona jest działalność dr A. Kocia 120 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki zadłużenia Terminologia EN Aktywa ogółem – Total assets Kapitał własny – Stockholders’ equity Zobowiązania ogółem – Total liabilities Zysk przed opodatkowaniem – Earnings before tax Odsetki – Interest expense dr A. Kocia 121 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki efektywności (1) Rotacja należności lub cykl należności Należności od odbiorców*365 dni Sprzedaż netto Wskaźnik określa liczbę dni, w ciągu których następuje uregulowanie należności. Jest to zatem informacja o stopniu, w jakim przedsiębiorstwo kredytuje swoich odbiorców i długości zamrożenia środków pieniężnych Zbyt długi okres regulowania należności świadczy o nieskutecznej polityce ściągania należności Zbyt niski jego poziom może oznaczać zbyt surową politykę kredytową w stosunku do odbiorców W wielu branżach wartość wskaźnika kształtuje się na poziomie około dwóch miesięcy dr A. Kocia 122 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki efektywności (2) Rotacja zapasów Zapasy*365 dni Sprzedaż netto Określa, co ile dni przedsiębiorstwo odnawia swoje zapasy dla osiągnięcia sprzedaży na określonym poziomie Wysoka wartość informuje o wolnym obrocie zapasów i jest niekorzystna, może bowiem zakłócić płynność produkcji Niska wartość wskaźnika jest pożądana i sprzyja zwiększeniu zysku firmy Nie ma uniwersalnych norm dla tego wskaźnika dr A. Kocia 123 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki efektywności (3) Rotacja aktywów Sprzedaż netto Aktywów ogółem Wskaźnik przyjmuje niższe wartości dla branż o wysokiej kapitałochłonności, a wyższe dla branż o niskiej kapitałochłonności i dużym udziale pracy ludzkiej Jego poziom informuje o liczbie obrotów aktywów ogółem lub o wartości sprzedaży uzyskanej dzięki jednej złotówce zaangażowanej w aktywach trwałych i obrotowych Im wyższa jest wartość tego wskaźnika, tym większa jest produktywność aktywów dr A. Kocia 124 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki efektywności (4) Rotacja aktywów obrotowych Sprzedaż netto Aktywa obrotowe Wskaźnik ten pokazuje szybkość obrotu aktywów bieżących Im wyższa wartość tym cykl produkcyjny jest krótszy lub tym wyższa rentowność sprzedaży danego produktu Wartość wskaźnika znacząco różni się od siebie wśród branż i należy rozpatrywać ją poprzez badanie dynamiki zmian lub porównując do spółek wewnątrz branży dr A. Kocia 125 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki efektywności Terminologia EN Należności od odbiorców – Accounts receivable Sprzedaż netto – Net sales Zapasy – Inventory / Stock Aktywów ogółem – Total assets Aktywa obrotowe – Current assets dr A. Kocia 126 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki rentowności (1) Marża zysku netto Zysk netto Przychód netto ze sprzedaży Wysoka wartość tego wskaźnika wskazuje na dużą możliwość generowania zysku przez przedsiębiorstwo i pośrednio na dobrą kondycję finansową Wartość tego wskaźnika w przeważającym stopniu decyduje, czy przedsiębiorstwo możemy określić jako rentowne czy nie dr A. Kocia 127 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki rentowności (2) Marża zysku brutto Zysk brutto Przychód ze sprzedaży netto Główną cechą tego wskaźnika jest uwzględnianie całości osiągniętych zysków oraz niezależność od stopy podatkowej Na jego wartość mają więc również wpływ czynniki okazjonalne, np. przychód z działalności finansowej, czy zyski i straty nadzwyczajne dr A. Kocia 128 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki rentowności (3) Stopa zwrotu z aktywów Zysk netto Aktywa ogółem Wskaźnik rentowności majątku opisuje dochodowość wszystkich aktywów przedsiębiorstwa Wskaźnik ten można traktować jako ocenę sprawności kierownictwa firm, porównując je między sobą: jak duży zysk jest w stanie wygenerować management, dysponując aktywami o danej wartości W przypadku wysokich kwotowo zysków, niska wartość tego wskaźnika informuje o nieefektywnym wykorzystywaniu majątku firmy Stopa zwrotu z aktywów powinna być wyższa niż stopa odsetek płaconych przez firmę od zaciągniętych kredytów dr A. Kocia 129 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki rentowności (4) Stopa zwrotu z kapitału własnego Zysk netto Kapitał własny Ocena tego wskaźnika nie jest możliwa w oderwaniu od innych wartości finansowych przedsiębiorstwa Jego niska, choć dodatnia wartość może być spowodowana słabą rentownością, ale również niewielkim zadłużeniem firm Tak więc jego wartości należy interpretować przynajmniej w porównaniu ze stopniem zadłużenia firmy dr A. Kocia 130 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki rentowności Terminologia EN Zysk netto – Net income Zysk brutto – Gross income Przychód netto ze sprzedaży - Income from sales / Operating Income Aktywa ogółem – Total assets Kapitał własny – Stockholders’ equity dr A. Kocia 131 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki wartości rynkowej (1) Wskaźnik wartości rynkowej do wartości księgowej Cena akcji Wartość księgowa akcji Ten wskaźnik daje wskazówkę jak inwestorzy oceniają daną spółkę Cena rynkowa powinna być wyższa niż wartość księgowa, gdyż ta pierwsza jest oparta na cenach bieżących dr A. Kocia 132 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki wartości rynkowej (2) Wskaźnik zysku na jedną akcję Zysk netto Ilość wyemitowanych akcji Zysk (netto) na jedną akcję powinien być dodatni dr A. Kocia 133 Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki wartości rynkowej (3) Wskaźnik ceny do zysku Cena akcji Zysk netto na 1 akcję Zysk (netto) na jedną akcję powinien być dodatni dr A. Kocia 134 Analiza wskaźnikowa – Wskaźnik wartości rynkowej Terminologia EN Cena akcji – Stock / Share price Wartość księgowa akcji – Book value Wskaźnik zysku na jedną akcję – Earnings per share (EPS) Wskaźnik ceny do zysku – Price/Earnings Ratio (PER) dr A. Kocia 135 Dziękuję za uwagę … …a teraz przejdziemy do analizy przykładowej dr A. Kocia 136
