Analiza Sprawozdań Finansowych

dr Agata Kocia, MBA
Uniwersytet Warszawski
Wydział Nauk Ekonomicznych
email: [email protected]
Analiza Sprawozdań Finansowych
dr A. Kocia
1
Kontakt
 Konsultacje

Wydział Nauk Ekonomicznych UW (ul. Długa
44/50, sala 301) wtorek godz. 10.00
 Email: [email protected] lub
[email protected]
dr A. Kocia
2
Materiały
 Literatura obowiązkowa: Dariusz Wędzki,
“Analiza wskaźnikowa sprawozdania
finansowego”, Wolters Kluwers, Kraków 2006
 Literatura dodatkowa: “Rachunkowość
finansowa w teorii i praktyce” autorstwa
E. Kalwasińska, D. Maciejowska, Warszawa,
2008 - część I: Podstawy Rachunkowości
 Sprawozdania finansowe spółek
 Materiały internetowe i własne opracowane
przez wykładowcę
dr A. Kocia
3
Część I
Podstawowe informacje
o Analizie Sprawozdań
dr A. Kocia
4
Charakterystyka interesariuszy
Rząd
Akcjonariusze
Kredytodawcy
Zarządzający
FIRMA
Pracownicy
Audytorzy
Odbiorcy
Dostawcy
dr A. Kocia
5
Czynniki kształtujące
sytuację finansową: zewnętrzne
 Makrootoczenie







polityka rządu
faza cyklu koniunkturalnego
system finansowy
system podatkowy
prawo rachunkowe
inflacja oraz politykę inflacyjnę NBP
system prawny
dr A. Kocia
6
Czynniki kształtujące
sytuację finansową: zewnętrzne
 Mikrootoczenie





faza cyklu koniunkturalnego branży/sektora
siła przetargowa dostawców
siła przetargowa nabywców
bariery wejścia na rynek
siła konkurencyjna
dr A. Kocia
7
Czynniki kształtujące
sytuację finansową: wewnętrzne
 Niemierzalne








umiejętność zarządzania strategicznego
doświadczenie i kompetencje kadry
nastawienie właścicieli i pożyczkodawców
poziom nadzoru ze strony właścicieli
systemy informacyjne
poziom techniczno-technologiczny
kultura organizacji
pozycja rynkowa
dr A. Kocia
8
Czynniki kształtujące
sytuację finansową: wewnętrzne
 Ilościowe




wartość przychodów i kosztów
struktura przychodów i kosztów
(zmienne/stałe)
poziom i struktura aktywów
charakter i struktura finansowania
dr A. Kocia
9
Czynniki kształtujące
sytuację finansową – podsumowując
 Najważniejsze są






wielkość przedsiębiorstwa
udział w rynku
wydajność pracy
produktywność aktywów
nakłady inwestycyjne
poziom zadłużenia
dr A. Kocia
10
Badanie wpływu czynników na
wartość dla właścicieli (1)
 Czynniki sprzedaży







wielkość rynku
udział przedsiębiorstwa w rynku
struktura sprzedaży
sezonowość popytu
marka produktów i lojalność klientów
kanały dystybucji
marketing
dr A. Kocia
11
Badanie wpływu czynników na
wartość dla właścicieli (2)
 Czynniki stopy zysku ze sprzedaży




polityka cenowa
poziom zatrudnienia i zarobków siły roboczej
ceny materiałów, towarów i usług
poziom korzystania z outsourcingu
dr A. Kocia
12
Badanie wpływu czynników na
wartość dla właścicieli (3)
 Czynniki efektywnej stopy podatkowej



prawo podatkowe kształtujące stopy
opodatkowania
ceny transferowe przy strukturze
międzynarodowej
wysokość osłony podatkowej
dr A. Kocia
13
Badanie wpływu czynników na
wartość dla właścicieli (4)
 Czynniki rzeczowych aktywów trwałych



poziom techniczno-technologiczny
finansowanie inwestycji
efekt skali
dr A. Kocia
14
Badanie wpływu czynników na
wartość dla właścicieli (5)
 Czynniki kapitału obrotowego




stosowanie systemu zarządzania zapasami
umiejętność zarządzania należnościami
zarządzanie ryzykami
polityka inwestowania nadwyżek gotówki
dr A. Kocia
15
Badanie wpływu czynników na
wartość dla właścicieli (6)
 Czynniki kosztu kapitału



stopy procentowe
struktura rynku kapitałowego
wykorzystanie efektu dźwigni finansowej
dr A. Kocia
16
Część II
Podstawowe informacje
o sprawozdaniach
dr A. Kocia
17
Kto sporządza sprawozdania finansowe
 Według Ustawy o Rachunkowości z 29 IX 1994r
dotyczy jednostek mających siedzibę lub miejsce
sprawowania zarządu na terytorium RP:




spółek handlowych i spółek cywilnych
osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych,
spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek
partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży
za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej
równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro
jednostek organizacyjnych działających na podstawie
Prawa bankowego bez względu na wielkość
przychodów
zagranicznych osób prawnych i fizycznych
dr A. Kocia
18
Okresy opracowania sprawozdań
 kwartał, półrocze, rok obrotowy
 Rok obrotowy


rok kalendarzowy lub inny okres obejmujący
12 kolejnych pełnych miesięcy
kalendarzowych
okres dłuższy lub krótszy niż 12 miesięcy, jeśli
przedsiębiorstwo rozpoczyna działalność
dr A. Kocia
19
Rodzaje sprawozdań (1)
 Sporządza się je w języku polskim i w walucie
polskiej

dane mogą być zaokrąglone do tysięcy złotych
 Bilans: jest zestawieniem wzajemnie równoważących
się składników majątku oraz źródeł finansowania
 Rachunek zysków i strat: pokazuje wynik
z działalności przedsiębiorstwa w danym okresie
 Rachunek przepływów pieniężnych: jest
zestawieniem źródeł wpływów gotówkowych oraz
sposobów ich wydatkowania
dr A. Kocia
20
Rodzaje sprawozdań (2)
 Zestawienie zmian w kapitale własnym: jest
zestawieniem operacji zwiększających
i zmniejszających kapitały właścieli
 Informacja dodatkowa: stanowi wyjaśnienie
pozycji ujętych w powyższych
sprawozdaniach
dr A. Kocia
21
Ogłoszenie sprawozdań (1)
 Następuje w Dzienniku Urzędowym Monitor
Polski B (jest niepełne) zawiera:







Wprowadzenie do sprawozdania finansowego
Bilans
Rachunek zysków i strat
Rachunek przepływów pieniężnych
Zestawienie zmian w kapitale własnym
Opinię biegłego rewidenta
Opis postanowienia właściciela
o zatwierdzeniu sprawozdania
dr A. Kocia
22
Ogłoszenie sprawozdań (2)
 Kierownik jednostki obowiązany jest złożyć we
właściwym rejestrze sądowym w ciągu 15 dni od dnia
zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego
do ogłoszenia:




roczne sprawozdanie finansowe zawierające
wprowadzenie do sprawozdania finansowego, bilans,
rachunek zysków i strat, zestawienie zmian w kapitale
własnym, rachunek przepływów pieniężnych
opinię biegłego rewidenta
odpis uchwały o zatwierdzeniu rocznego sprawozdania
finansowego i podziale zysku lub pokryciu straty
sprawozdanie z działalności (jeśli wymagane dla tej
jednostki)
dr A. Kocia
23
Zatwierdzanie sprawozdań (1)
 Po sporządzeniu rocznego sprawozdania
finansowego, ale przed jego zatwierdzeniem
jednostka może otrzymać informacje mający istotny
wpływ na sprawozdania finansowe wtedy należy



zmienić sprawozdania finansowe dokonując
odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych roku
obrotowego, których sprawozdanie finansowe dotyczy
powiadomić biegłego rewidenta by je sprawdził
zamieścić wyjaśnienie w informacji dodatkowej
 Po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania
finansowego, skutki informacji mających istotny
wpływ ujmuje się w księgach rachunkowych roku
obrotowego, w którym informacje te otrzymała
dr A. Kocia
24
Zatwierdzanie sprawozdań (2)
 Jeżeli przed zatwierdzeniem sprawozdań
jednostka stwierdziła popełnienie
w poprzednich latach obrotowych błędu,
to należy kwotę korekty wykazać w kategorii
“zysk (strata) z lat ubiegłych”
dr A. Kocia
25
Rodzaje zależności
między jednostkami (1)
 Jednostka dominująca: jest to spółka handlowa lub
przedsiębiorstwo państwowe, sprawujące kontrolę
nad inną jednostką
 Sprawowanie kontroli nad inną jednostką: zdolność
jednostki do kierowania polityką finansową
i operacyjną innej jednostki w celu osiągnięcia
korzyści ekonomicznych z jej działalności
 Sprawowanie współkontroli nad inną jednostką:
zdolność współkontroli jednostki współżależnej na
równi z innymi wspólnikami
 Jednostka zależna: spółka handlowa lub inny
podmiot utworzony i działający zgodnie z przepisami
obcego prawa handlowego, kontrolowana przez
jednostkę dominującą
dr A. Kocia
26
Rodzaje zależności
między jednostkami (2)
 Jednostka współzależna: jednostka
współkontrolowana przez wspólników na
podstawie zawartej pomiędzy nimi umowy,
umowy spółki lub statutu
 Jednostka stowarzyszona: spółka handlowa
lub podmiot utworzony i działający zgodnie
z przepisami obcego prawa handlowego,
na którą znaczący inwestor wywiera
znaczący wpływ
 Jednostki podporządkowane: jednostki
zależne, współzależne oraz stowarzyszone
dr A. Kocia
27
Rodzaje zależności
między jednostkami (3)
 Jednostki powiązane z jednostką: jednostka
dominująca, znaczący inwestor, jej jednostki zależne,
współzależne i stowarzyszone oraz jednostki
znajdujące się wraz z jednostką pod wspólną
kontrolą, a także wspólnik jednostki współzależnej
 Znaczący inwestor: spółka handlowa lub
przedsiębiorstwo państwowe, posiadająca w innej
jednostce – niebędącej jednostką zależną lub
współzależną – nie mniej niż 20% głosów w organie
stanowiącym tej jednostki i wywierająca znaczący
wpływ wobec tej jednostki
dr A. Kocia
28
Rodzaje zależności
między jednostkami (4)
 Znaczący wpływ na inną jednostkę:
niemająca znamion sprawowania kontroli lub
współkontroli zdolność jednostki do
wpływania na politykę finansową i operacyjną
innej jednostki
 Grupa kapitałowa: jednostka dominująca
wraz z jednostkami zależnymi
dr A. Kocia
29
UoR z 29 IX 1994 i MSR/MSSF
 MSR/MSSF ma zastosowanie dla firm:


które emitują papiery wartościowe
dopuszczone do obrotu lub ubiegające się
o dopuszczenie do obrotu w Polsce lub na
jednym z regulowanych rynków UE
gdzie spółka zależna lub spółka
stowarzyszona należy do grupy kapitałowej
w której jednostka dominująca sporządza
skonsolidowane sprawozdania finansowe
według MSR/MSSF
dr A. Kocia
30
Konsolidacja rachunków
 Wprowadza specjalne i nowe pozycje
 Niezbędna jest korekta wartości pozycji
ze sprawozdań jednostkowych
dr A. Kocia
31
Część III
Bilans
dr A. Kocia
32
Bilans: Podstawowe informacje (1)
 Jest zestawieniem wzajemnie
równoważących się składników majątku oraz
źródeł finansowania
 “Fotografia” przedsiębiorstwa - odzwierciedla
sytuację przedsiębiorstwa w danym dniu
 Możliwe formy:


Bilans jednostkowy lub skonsolidowany według UoR
Bilans jednostkowy lub skonsolidowany według
MSR/MSSF
dr A. Kocia
33
Bilans: Podstawowe informacje (2)
 Aktywa uporządkowane według rosnącej
płynności
 Pasywa uporządkowane według rosnącej
wymagalności
 Równanie bilansowe:
AKTYWA = PASYWA
dr A. Kocia
34
Metody sporządzania bilansu
 Metoda brutto – polega na wykazywaniu oddzielnie
pozycji sald wszystkich kont bilansowych
 Metoda netto – (obowiązująca w Polsce) wartość
poszczególnych grup aktywów wynika z ich wartości
księgowej skorygowanej:



w aktywach trwałych o dotychczas dokonane odpisy
amortyzacyjne oraz aktualizujące
w rzeczowych aktywach obrotowych o dotychczas
dokonane odpisy aktualizujące
w należnościach o dotychczas dokonane odpisy
aktualizujące
dr A. Kocia
35
Bilans: Aktywa
 Definicja cyklu działalności operacyjnej lub
cyklu operacyjnego
 Aktywa trwałe:

aktywa niezaliczone do aktywów obrotowych
 Aktywa obrotowe:



zostają zużyte lub użyte w ramach
normalnego cyklu działalności operacyjnej
wygasną w okresie do 12 miesięcy
mają postać aktywów pieniężnych
dr A. Kocia
36
Bilans: Aktywa trwałe (1)
 Do aktywów trwałych zaliczamy:

wartości niematerialne i prawne


na przykład: autorskie prawa majątkowe, licencje, koncesje,
prawa do patentów, know-how, nabyta wartość dodatnia
firmy
rzeczowe aktywa trwałe

środki trwałe
 rzeczowe aktywa trwałe o przewidywanym okresie
ekonomicznej użyteczności dłuższej niż rok, kompletne,
zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki
 na przykład: nieruchomości (grunty, prawo do użytkowania
wieczystego gruntu, spółdzielcze własnościowe prawo do
lokalu miszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu
użytkowego), maszyny, urządzenia, środki transportu,
ulepszenia w obcych środkach trwałych, inwentarz żywy

środki trwałe w budowie
dr A. Kocia
37
Bilans: Aktywa trwałe (2)
 Do aktywów trwałych zaliczamy dalej:
 należności długoterminowe
grupa należności, które stają się
wymagalne w okresie dłuższym niż 12
miesięcy od dnia bilansowego,
z wyjątkiem należności z tytułu dostaw
i usług
 na przykład: należności od odbiorców,
należności publicznoprawne, należności
od pracowników, należności finansowe

dr A. Kocia
38
Bilans: Aktywa trwałe (3)
 Do aktywów trwałych zaliczamy również:


inwestycje długoterminowe
 inwestycje to aktywa posiadane w celu osiągnięcia
korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu
wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów
w formie odsetek, dywidend lub innych pożytków,
w tym również z transakcji handlowej
 na przykład: nieruchomości, wartości niematerialne
i prawne, długoterminowe aktywa finansowe i inne
inwestycje długoterminowe
długoterminowe rozliczenia międzyokresowe


służą współmierności przychodów i kosztów, rozliczenia
trwające dłużej niż 12 miesięcy
na przykład: długoterminowe aktywa z tytułu podatku
odroczonego i inne rozliczenia międzyokresowe
dr A. Kocia
39
Bilans: Aktywa obrotowe (1)
 Do aktywów obrotowych zaliczamy:
 przeznaczone do zbycia lub zużycia w ciągu
12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu
normalnego cyklu operacyjnego

zapasy
 materiały – nabywane przez jednostkę w celu ich
zużycia na własne potrzeby
 produkty gotowe (półprodukty, produkty w toku) –
wytworzone lub przetworzone przez jednostkę
wyroby i usługi zdatne do sprzedaży
 towary – rzeczowe składniki aktywów obrotowych
jednostki nabyte w celu odsprzedaży w stanie
nieprzetworzonym
dr A. Kocia
40
Bilans: Aktywa obrotowe (2)
 Do aktywów obrotowych zaliczamy również:

należności krótkoterminowe


inwestycje krótkoterminowe



należności z tytułu dostaw i usług oraz całość lub część
należności z innych tytułów nie zaliczonych do aktywów
finansowych, które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od
dnia bilansowego
aktywa finansowe i inne inwestycje płatne i wymagalne lub
przeznaczane do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia
bilansowego
na przykład: udziały lub akcje, inne papiery wartościowe,
udzielone pożyczki, inne krótkoterminowe aktywa finansowe
oraz inwestycje w aktywa niefinansowe
krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe operacyjne
i finansowe
dr A. Kocia
41
Bilans: Pasywa
 Pasywa – źródła finansowania składników aktywów jednostki
 Kapitał własny – stanowi równowartość składników
majątkowych wniesionych na trwałe do jednostki przez jej
właściciela lub właścicieli oraz wygospodarowanych przez samą
jednostkę w toku działalności w rezultacie zatrzymania na
własne potrzeby części zysku
 aktywa netto – aktywa jednostki pomniejszone
o zobowiązania
 Zobowiązania – to wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek
wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które
spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych
aktywów jednostki
 kapitał obcy – równowartość tej części składników aktywów,
jaka została wniesiona czasowo do majątku jednostki przez
osoby fizyczne i prawne
dr A. Kocia
42
Bilans: Pasywa – Kapitał (1)
 Kapitał podstawowy:



jest tworzony przez jednostki gospodarcze zgodnie
z zasadami określonymi przepisami prawa
jest to zasadniczy kapitał powierzony przez właścicieli
jednostki
jest wykazywany w wartości zadeklarowej, ale może być
skorygowany in minus przez należne lecz niewniesione
wpłaty kapitałowe oraz udziały lub akcje własne




w spółce kapitałowej – kapitał zakładowy
w spółce osobowej – kapitał wspólników
w przedsiębiorstwie jednoosobowym – kapitał właścicieli
w przedsiębiorstwie państwowym – fundusz założycielski
 Należne wpłaty na kapitał podstawowy:

różnica między wartością kapitału wynikającą z umowy
spółki a faktyczną wartością wkładów kapitałowych
dr A. Kocia
43
Bilans: Pasywa – Kapitał (2)
 Udziały własne (wartość -)
 własne udziały lub akcje nabyte przez
przedsiębiorstwo
 Kapitał zapasowy
 służy korekcie wartości kapitału podstawowego
 tworzony jest w spółkach kapitałowych (akcyjnych
i z ograniczoną odpowiedzialnością)
 zasady tworzenia i wykorzystania kapitału zapasowego
określają przepisy Kodeksu spółek handlowych,
ustalenia zawarte w statucie spółki oraz uchwały
walnego zgromadzenia
 w przedsiębiorstwach państwowych – fundusz
przedsiębiorstwa
 w spółdzielniach – fundusz zasobowy
dr A. Kocia
44
Bilans: Pasywa – Kapitał (3)
 Kapitał z aktualizacji wyceny
 służy do rozliczania korekt wyceny aktywów trwałych
 szczególny przypadek kapitału rezerwowego
 powstaje na skutek aktualizacji wyceny środków
trwałych, jeżeli zostanie wydane stosowne
rozporządzenie dokonania odpisów z tytułu trwałej
utraty wartości środków uprzednio podlegających
aktualizacji wyceny oraz przeszacowania in plus
inwestycji w aktywa finansowe zaliczanych do aktywów
trwałych
 Pozostałe kapitały rezerwowe
 gromadzony przez przedsiębiorstwo na określone cele
 tworzony jest w spółkach kapitałowych zgodnie
z umową lub statutem jednostkim
dr A. Kocia
45
Bilans: Pasywa – Kapitał (4)
 Zysk (strata) z lat ubiegłych
 kwota zysku (straty) niepodzielona / niezużyta
w poprzednich okresach
 Zysk (strata) netto
 efekt działalności jednostki osiągnięty w okresie roku
obrotowego
 stanowi różnicę pomiędzy przychodami a kosztami
 Odpis z zysku netto w ciągu roku obrotowego
(wartość -)

zaliczkowa wypłata na poczet przyszłej dywidendy
dr A. Kocia
46
Bilans: Pasywa – Zobowiązania
i rezerwy na zobowiązania (1)
 Rezerwy na zobowiązania
 są to szczególne zobowiązania, których termin
wymagalności lub kwota nie są pewne
 nie można tworzyć rezerwy na zobowiązania, jeśli
jednostka nie ma prawnego lub zwyczajowego
obowiązku wykonania świadczeń lub jeśli nie może
wiarygodnie określić przypuszczalnej kwoty
zobowiązania z tego tytułu
 przykład: rezerwa na świadczenia emerytalne
 Zobowiązania długoterminowe – zobowiązania
z innych tytułów niż dostawy i usługi, które stają się
wymagalne w okresie dłuższym niż 12 miesięcy od
dnia bilansowego
dr A. Kocia
47
Bilans: Pasywa – Zobowiązania
i rezerwy na zobowiązania (2)
 Zobowiązania krótkoterminowe – ogół zobowiązań
z tytułu dostaw i usług oraz całość lub część
pozostałych zobowiązań, które stają się wymagalne
w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego
 Rozliczenia międzyokresowe przychodów – obejmuje
ujemną wartość firmy oraz równowartość
otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków
z tytułu świadczeń, których wykonanie lub rozliczenie
nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych

stosowane w celu zapewnienia współmierności
przychodów i kosztów
dr A. Kocia
48
Metody wyceny (1)
 Zasada kosztu historycznego – stosowana do ujęcia składnika
po raz pierwszy w księgach rachunkowych
 aktywa ujmuje się na dzień nabycia w wartości równej
zapłaconej za nie kwocie pieniężnej lub wartości godziwej
przekazywanych zasobów w celu ich nabycia
 zobowiązania wycenia się w wartości równej kwocie
wpływów otrzymanych w zamian za podjęcie zobowiązania
lub w wartości równiej kwocie środków pieniężnych
przewidywanych do zapłacenia przy rozliczeniu zobowiązań
 Zasada aktualnej ceny nabycia
 ujmowanie aktywów w wartości, jaką należałoby zapłacić
w razie nabycie takiego samego lub ekwiwalentnego
składnika w chwili obecnej
 zobowiązania są wyceniane w kwocie niezdyskontowanej,
jaka byłaby w obecnej chwili wymagana w celu
uregulowania zobowiązań
dr A. Kocia
49
Metody wyceny (2)
 Zasada wartości możliwej do uzyskania (realizacji)
aktywa są wyceniane w kwocie pieniężnej możliwej do
uzyskania w chwili obecnej przy zbyciu składnika aktywów
w normalnej zaplanowanej transakcji
 zobowiązania są wyceniane w wartości realizacji –
zdyskontowanych kwotach pieniężnych przewidywanych do
zapłacenia przy rozliczaniu zobowiązań
 Zasada wartości bieżącej – wykorzystuje zmianę wartości
pieniądza w czasie
 aktywa są wyceniane w zdyskontowanej wartości bieżącej
przyszłych wpływów środków pieniężnych netto
 zobowiązania wykazuje się w zdyskontowanej wartości
bieżącej przyszłych wydatków środków pieniężnych
przewidywanych do zapłacenia przy regulowaniu
zobowiązań

dr A. Kocia
50
W praktyce
 Przy sporządzaniu sprawozdań finansowych:


najczęściej stosowaną metodą wyceny jest
zasada kosztu historycznego
z uwzględnieniem zasady ostrożności
przy wycenie aktywów i zobowiązań
finansowych stosuje się zasadę wartości
możliwej do uzyskania (realizacji) lub wartości
bieżącej
dr A. Kocia
51
Zadanie 1 (s.53)
 Do której pozycji bilansowej należy zaliczyć:
1. mąkę w:




piekarni
sklepie spożywczym
młynie
hurtowni aktykułów spożywczych
2. 100 kg pomidorów w:



sklepie warzywniczym
przetwórni owocowo-warzywnej
gospodarstwie rolnym
3. komplet mebli wypoczynkowych w:



magazynie producenta mebli
gabinecie prezesa firmy
sklepie meblowym
dr A. Kocia
52
Zadanie 2 (s.54)
 Do jakich pozycji bilansowych zalicznych poniższe składniki
zasobów majątkowych i źródeł ich finansowania u producenta
odzieży:
 samochód dostawczy
 tkaninę sukienkową
 skórę
 gotowe wyroby w sklepie zakładowy
 zobowiązanie wobec dostawcy tkanin
 licencje na programy komputerowe
 dwuletnie akcje obcje firmy Darko
 wyemitowane i objęte akcje własne
 maszyny do szycia
 halę fabryczną
 komputery w administracji
dr A. Kocia
53
Zadanie 3 (s.54) (1)
 Na podstawie poniższych danych sporządź
uproszczony bilans zamknięcia zgodnie z zasadą
rosnącej płynności i rosnącej wymagalności.
Na 31 grudnia 2011 roku spółka handlowa posiadała
następujące składniki aktywów i pasywów







lokata w banku na 18 miesięcy
środki trwałe
materiały
zobowiązania wobec dostawców
należności od odbiorców
kapitał zakładowy
udzielone pożyczki długoterminowe
dr A. Kocia
600,64 800,1 800,8 000,4 500,85 000,2 200,54
Zadanie 3 (s.54) (2)

towary
14 900,długoterminowe kredyty bankowe 3 700,środki pieniężne
12 100,licencje na oprogamowanie PC
3 400,kapitał zapasowy
5 000,należności od pracowników
700,zobowiązania z tytułu składek ZUS 2 800,zobowiązania wobec pracowników 500,-

suma aktywów = 105 000,-







dr A. Kocia
55
Część III
Rachunek zysków i strat
dr A. Kocia
56
Rachunek zysków i strat:
Podstawowe informacje
 Służy przedstawieniu wyniku finansowego
działalności przedsiębiorstwa w danym
okresie
 Stanowi różnicę pomiędzy osiągniętymi
przychodami a poniesionymi kosztami
 Możliwe formy:


Rachunek zysków i strat jednostkowy lub
skonsolidowany według UoR
Rachunek zysków i strat jednostkowy lub
skonsolidowany według MSR/MSSF
dr A. Kocia
57
Pojęcie przychodów
 Przychody i zyski to uprawdopodobnione powstanie
w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych,
o wiarygodnie określonej wartości w formie
zwiększenia aktywów albo zmniejszenia wartości
zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału
własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny
sposób niż wnisienie środków przez udziałowców lub
właścicieli


przychody powstają w ramach działalności
gospodarczej jednostki
zyski stanowią przyrost korzyści ekonomicznych lub są
zyskami jeszcze niezrealizowanymi wynikającymi
z wyceny na dzień bilansowy
 często wykazuje się w wartości netto po
pomniejszeniu o odpowiednie koszty
dr A. Kocia
58
Pojęcie kosztów
 Koszty i straty to uprawdopodobnione zmniejszenie
w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych,
o wiarygodnie określonej wartości w formie
zmniejszenia wartości aktywów albo zwiększenia
wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do
zmniejszenia wartości kapitału własnego lub
zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż
wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli


koszty powstają w ramach działalności gospodarczej
jednostki
straty stanowią zmniejszenie korzyści ekonomicznych
lub są stratami jeszcze niezrealizowanymi
wynikającymi z wyceny na dzień bilansowy
dr A. Kocia
59
Wpływy i wydatki
 Kategorie związane z regulowaniem należności i zobowiązań lub
zapłatą za dobra i usługi, polegające na przepływie środków
pieniężnych, nie powodujące zmian w kapitale własnym
 Warto zapamiętać następujące należności:








Koszt, ale jeszcze nie wydatek: naliczone, ale nie zapłacone odsetki od
kredytów
Koszt, który nie będzie wydatkiem: amortyzacja
Wydatek, ale jeszcze nie koszt: zakup za gotówkę materiałów, które nie
zostały jeszcze zużyte
Wydatek, który nie będzie kosztem: spłata raty kredytu
Przychód, ale jeszcze nie wpływ: należność od odbiorcy za sprzedane
towary
Przychód, który nie będzie wpływem: darowizna niepieniężna w postaci
środków trwałych
Wpływ, ale jeszcze nie przychód: otrzymana zaliczka na poczet
przyszłych dostaw towarów
Wpływ, który nie będzie przychodem: zaciągnięcie kredytu bankowego
dr A. Kocia
60
Rachunek zysków i strat –
Struktura przychodów (1)
 Pięć segmentów
 Działalność operacyjna
 obejmuje przychody związane z podstawową
działalnością przedsiębiorstwa
 jest realizowany ze sprzedaży produktów,
towarów i materiałów
 są nim kwoty należne lub uzyskane, bez
względu na to, czy zostały zapłacone czy nie,
skorygowane o udzielone rabatym bonifikaty,
upusty i należny podatek VAT oraz
o
przewidziane dopłaty
dr A. Kocia
61
Rachunek zysków i strat –
Struktura przychodów (2)
 Pozostała działalność operacyjna


grupuje przychody rożnych form aktywności operacyjnej
niezwiązanych bezpośrednio i stale z działalnością
operacyjną
w szczególności są to przychody związane:





z działalnością socjalną
ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie,
wartości niematerialnych i prawnych, a także nieruchomości
oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do
inwestycji
z utrzymywaniem nieruchomości oraz wartości niematerialnych
i prawnych zaliczanych do inwestycji
z rozwiązaniem uprzednio utworzonych rezerw (innych niż
związane z operacjami finansowymi)
z otrzymaniem nieodpłatnie (również w drodze darowizny)
aktywów
dr A. Kocia
62
Rachunek zysków i strat –
Struktura przychodów (3)
 Działalność inwestycyjna i finansowa


zawiera przychody związane z inwestowaniem oraz
finansowaniem działalności przedsiębiorstwa
w szczególności są to przychody związane:





z otrzymanymi i naliczonymi odsetkami od udzielonych
pożyczek, środków zgromadzonych na rachunkach
bankowych, posiadanych obligacji obcych
z otrzymanymi i naliczonymi odsetkami z tytułu dostaw
i usług
z przychodami ze zbycia inwestycji w aktywa finansowe
z otrzymanymi dywidendami (udziały w zyskach)
z rozwiązaniem rezerw z tytułu przewidywanych strat
finansowych
dr A. Kocia
63
Rachunek zysków i strat –
Struktura przychodów (4)
 Zyski nadzwyczajne: powstają na skutek
zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza
działalnością operacyjną jednostki i nie są
związane z ogólnym ryzykiem jej
prowadzenia

na przykład: odszkodowanie z tytułu utraty
składników majątkowych na skutek zdarzeń
losowych
dr A. Kocia
64
Rachunek zysków i strat
– wariant rodzajowy (1)
 Amortyzacja: koszty zużycia środków trwałych oraz
wartości niematerialnych i prawnych
 Zużycie materiałów i energii: koszty zużycia
materiałów podstawowych i surowców, materiałów
biurowych, części zapasowych maszyn i urządzeń,
opakowań, energii elektrycznej, gazu, wody, pary
i energii w innej postaci
 Usługi obce: transportowe, sprzętowe, składowania,
remontowe i konserwacji, telekomunikacji i pocztowe,
dozór mienia, najem, dzierżawa, leasing operacyjny,
obsługa bankowa
 Podatki i opłaty: podatki i opłaty kosztowe
dr A. Kocia
65
Rachunek zysków i strat
– wariant rodzajowy (2)
 Wynagrodzenia: ogół wynagrodzeń pieniężnych
i w naturze za pracę bez względu na character
stosunku pracy
 Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia: składki
z tytułu ubezpieczeń społecznych obciążające
pracodawcę, składki na Fundusz Pracy, Fundusz
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
obligatoryjne odpisy na zakładowy fundusz
świadczeń socjalnych, świadczenia urlopowe, koszty
związane z BHP, szkolenia pracowników
 Pozostałe koszty rodzajowe: koszty podróży
służbowych, koszty reprezentacji i reklamy,
ubezpieczenia majątkowe
dr A. Kocia
66
Rachunek zysków i strat
– wariant kalkulacyjny (1)
 W tym układzie koszty podzielone są na
koszty bezpośrednie i pośrednie
 Koszty bezpośrednie: te które są odnoszone
wprost na produkty (wyroby i usługi),
materiały czy towary

w szczególności:



wartość zużytych materiałów bezpośrednich
płace bezpośrednie wraz ze świadczeniami
inne koszty bezpośrednie np.: wartość zużycia
energii, narzędzi, delegacje służbowe
dr A. Kocia
67
Rachunek zysków i strat
– wariant kalkulacyjny (2)
 Koszty pośrednie: pozycje kosztowe, których
odniesienie na produkty (wyroby i uslugi), materiały
lub towary jest niemożliwe, nieistotne lub
nieopłacalne


wstępnie są ujmowana według miejsc ich
powstawania, a następnie rozliczane na produkty lub
na wynik finansowy okresu sprawozdawczego,
w którym je poniesiono
w szczególności:
 koszty pośrednie produktu (koszty wydziałowe)
 koszty zarządu
 koszty sprzedaży
dr A. Kocia
68
Rachunek zysków i strat
– wariant kalkulacyjny (3)
 Koszty ogólnego zarządu: koszty pośrednie ponoszone dla
funkcjonowania jednostki gospodarczej jako całości
 obejmują:


koszty administracyjno-gospodarcze – związane z utrzymaniem
administracji jednostki
koszty ogólnogospodarcze – służące utrzymaniu obiektów
zapewniających funkcjonowanie całej jednostki
 Koszty sprzedaży: koszty pośrednie ponoszone w związku ze
sprzedażą produktów, towarów i materiałów
 powstają po wydaniu zapasów z magazynów lub z produkcji
 na przykład: koszty transportu, załadunku, wyładunku,
opakowania, koszty obsługi poprodukcyjnej oraz reklamy
i udziału w targach
dr A. Kocia
69
Rachunek zysków i strat
– wariant kalkulacyjny (4)
 Koszty okresu: obniżają bezpośrednio wynik
finansowy okresu sprawozdawczego
w którym zostały poniesione

na przykład: koszty będące konsekwencją
niewykorzystanych zdolności produkcyjnych
i strat produkcyjnych, koszty magazynowania
dr A. Kocia
70
Rachunek zysków i strat –
Struktura kosztów (1)
 Pozostałe koszty operacyjne: nie dotyczą bezpośrednio
podstawowej działalności jednostki
 Związane są:
 z utrzymaniem obiektów działalności socjalnej
 ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie,
wartości niematerialnych i prawnych, a także nieruchomości
oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do
inwestycji
 z utrzymywaniem nieruchomości oraz wartości
niematerialnych i prawnych zaliczanych do inwestycji
 z odpisaniem należności przedawnionych, umorzonych
i nieściągalnych
 z utworzeniem rezerw (innych niż związane z operacjami
finansowymi)
 z zapłaconymi odszkodowaniami, karami i grzywnami
 z przekazaniem nieodpłatnie (również w drodze darowizny)
aktywów
dr A. Kocia
71
Rachunek zysków i strat –
Struktura kosztów (2)
 Koszty finansowe: związane z finansowaniem działalności
jednostki oraz działalnością inwestycyjną
 Obejmuje:
 koszty zbycia inwestycji w aktywa finansowe
 odsetki i prowizje od zaciągniętych kredytów i pożyczek
 opłaty odsetkowe z tytułu leasingu finansowego
 odsetki lub dyskonto od wyemitowanych przez jednostkę
obligacji
 odpisy aktualizacyjne wartości inwestycji w aktywa
finansowe
 rezerwy tworzone na pewne lub prawdopodobne straty
z tytułu operacji finansowych będących w toku
 nadwyżkę kosztów emisji akcji ponad różnicę między
wartością emisyjną akcji a ich wartością nominalną
dr A. Kocia
72
Rachunek zysków i strat –
Struktura kosztów (3)
 Straty nadzwyczajne: koszty powstające na skutek zdarzeń
trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną
jednostki i nie związane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia
 Podatek dochodowy: wpływa na wynik finansowy za dany rok
sprawozdawczy
 obejmuje podatek bieżący i podatek odroczony


podatek bieżący: jest obciążeniem na rzecz budżetu
podatek odroczony: stanowi różnicę pomiędzy stanem rezerw
i aktywów z tytułu podatku odroczonego na koniec i początek
okresu sprawozdawczego
 przychody z tytułu odroczonego podatku dochodowego powstają
w przypadku zwiększenia aktywów z tytułu odroczonego podatku
dochodowego lub zmniejszenia rezerw z tego tytułu
 koszty z tytułu odroczonego podatku dochodowego powstają
w przypadku zwiększenia rezerw z tytułu odroczonego podatku
dochodowego
dr A. Kocia
73
Schemat elementów wyniku
finansowego (1)
Przychody
Koszty
z działalności operacyjnej
z działalności operacyjnej
Zysk (strata) ze sprzedaży
Pozostałe przychody
Pozostałe koszty
operacyjne
operacyjne
Zysk (strata) z działalności operacyjnej
Przychody
finansowe
Koszty
dr A. Kocia
finansowe
74
Schemat elementów wyniku
finansowego (2)
Zysk (strata) z działalności gospodarczej
Straty
Zyski
nadzwyczajne
nadzwyczajne
Zysk (strata) brutto
Podatek dochodowy (in minus)
Zysk (strata) netto
dr A. Kocia
75
Zadanie 1 (s.75)
 Ustal w poniższych przykładach, czy mamy do
czynienia z wydatkiem czy z kosztem, a jeżeli kosztem
to jakiego typu działalności:







kupiono za gotówkę komputer
kupiono z odroczonym terminem zapłaty materiały, które
od razu przekazano do zużycia
zapłacono przelewem karne odsetki za zwłokę w zapłacie
zobowiązań
zapłacono gotówką czynsz za wynajem biura
zapłacono przelewem odsetki od zaciągniętego kredytu
stwierdzono kradzież telewizora
zapłacono przelewem za zakupione wcześniej materiały
dr A. Kocia
76
Zadanie 2 (s.75)
 Ustal w poniższych przykładach, czy mamy do
czynienia z wpływem czy z przychodem, a jeżeli
z przychodem to jakiego typu działalności:






otrzymano na rachunek bieżący zapłatę od odbiorcy
sprzedano odbiorcy partię towaru z odroczonym
terminem zapłaty
otrzymano na rachunek bieżący darowiznę
bank doliczył do rachunku bieżącego należne odsetki
za sprzedany zbędny samochód dostawczy otrzymano
zapłatę gotówkę
wystawiono fakturę za wynajem biura za pół roku
z góry
dr A. Kocia
77
Część V
Rachunek przepływów
pieniężnych
dr A. Kocia
78
Rachunek przepływów pieniężnych:
Podstawowe informacje (1)
 Służy przedstawieniu wyniku finansowego
działalności przedsiębiorstwa w danym
okresie ALE przychody i koszty są mierzone
według faktycznego wpływu i wydatku
gotówki
 Stanowi różnicę wszystkich gotówkowych
wpływów i gotówkowych wydatków, czyli
przepływów pieniężnych
dr A. Kocia
79
Rachunek przepływów pieniężnych:
Podstawowe informacje (2)
 Przepływy pieniężne równe są zmianie stanu
środków pieniężnych z bilansu
 Na potrzeby rachunku przepływów pieniężnych
zalicza się do środków pieniężnych tylko aktywa
pieniężne płatne lub wymagalne w ciągu trzech
miesięcy od dnia ich otrzymania, wystawienia,
nabycia lub założenia (lokaty) pod warunkiem, że nie
ujmuje się ich w przepływach z działalności
inwestycyjnej
 Możliwe formy:


Rachunek przepływów pieniężnych jednostkowy lub
skonsolidowany według UoR
Rachunek przepływów pieniężnych jednostkowy lub
skonsolidowany według MSR/MSSF
dr A. Kocia
80
Rachunek przepływów
pieniężnych
– Struktura
 Cztery części
 Działalność operacyjna
 Działalność inwestycyjna
 Działalność finansowa
 Uzgodnienie przepływów pieniężnych netto
ze stanem środków pieniężnych w bilansie
dr A. Kocia
81
Działalność operacyjna
 Podstawowy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje działalności
nie zaliczone do działalności inwestycyjnej lub finansowej
 Wykazuje się w szczególności:
Wpływy
ze sprzedaży produktów, towarów i
materiałów
z tytułu honorariów, praw autorskich, opłat
i innych przychodów operacyjnych
na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
z tytułu kontraktów zawieranych w celu
nabycia i odsprzedaży, jeżeli są elementem
działalności operacyjnej
ze zwrotu podatku dochodowego, innych
podatków i opłat o charakterze
publicznoprawnym
Wydatki
z tytułu zapłaty za dostarczone towary,
materiały, surowce, energię i
wyświadczone usługi służące realizacji
działalności operacyjnej
na wynagrodzenia pracowników oraz inne
świadczenia na ich rzecz
na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
z tytułu kontraktów zawieranych w celu
nabycia i odsprzedaży, jeżeli są elementem
działalności operacyjnej
z tytułu podatku dochodowego, innych
podatków i opłat o charakterze
publicznoprawnym
dr A. Kocia
82
Działalność inwestycyjna


Działalność, której przedmiotem jest zakup lub sprzedaż rzeczowych aktywów
trwałych (środków trwałych, środków trwałych w budowie), wartości
niematerialnych i prawnych, długoterminowych inwestycji i krótkoterminowych
aktywów finansowych (z wyjątkiem środków pieniężnych i ich ekwiwalentów)
oraz związane z tym pieniężne koszty i korzyści
Wykazuje się w szczególności:
Wpływy
ze sprzedaży środków trwałych, środków
trwałych w budowie, wartości
niematerialnych i prawnych, inwestycji w
nieruchomości oraz wartości niematerialne
i prawne i w aktywa finansowe
Wydatki
z tytułu zakupu, montażu, uruchomienia
składników środków trwałych, środków
trwałych w budowie, wartości
niematerialnych i prawnych, inwestycji w
nieruchomości oraz wartości niematerialne
i prawne oraz aktywów finansowych
z tytułu zwrotu krótko- i
z tytułu udzielenia krótko- i
długoterminowych pożyczek udzielonych
długoterminowych pożyczek udzielonych
innym jednostkom
innym jednostkom
z tytułu zwrotu zaliczek dotyczących
z tytułu zaliczek dotyczących działalności
działalności inwestycyjnej
inwestycyjnej
z tytułu pochodnych instrumentów
z tytułu pochodnych instrumentów
finansowych
finansowych
z tytułu pieniężnych korzyści dotyczących
z tytułu pieniężnych kosztów dotyczących
wyżej wymienionych składników np.:
wyżej wymienionych składników np.:
dr A. Kocia
odsetki od lokat
odsetki od lokat
83
Działalność finansowa
 Działalność której przedmiotem jest poza operacyjne pozyskiwanie
źródeł finansowania lub ich spłata oraz związane z tym pieniężne
koszty i koszyści
 Powoduje zmiany rozmiarów i relacji kapitału własnego i zadłużenia
finansowego jednostki
 Wykazuje się w szczególności:
Wpływy
z wydania udziałów (akcji) i innych
instrumentów kapitałowych oraz dopłat do
kapitału
z emisji długo- i krótkoterminowych
dłużnych instrumentów finansowych
zaciągnięcie kredytów i pożyczek (łącznie
ze zrealizowanymi różnicami kursowymi)
Wydatki
płatności na rzecz właścicieli akcji lub
udziałów jednostki z tytułu ich wykupu i
zwrot dopłat do kapitału
z tytułu podziału zysku, w tym z lat
poprzednich
spłata kredytów i pożyczek (łącznie ze
zrealizowanymi różnicami kursowymi)
poniesione koszty na spłatę zobowiązań z
tytułu umów leasingu finansowego
pieniężne korzyści związane bezpośrednio zapłacone odsetki, prowizje bankowe i inne
z pozyskaniem kapitału
pieniężne koszty związane bezpośrednio z
kapitału
dr A. pozyskiwaniem
Kocia
84
Część VI
Zestawienie zmian
w kapitale własnym
dr A. Kocia
85
Zestawienie zmian w kapitale
własnym: Podstawowe informacje
 Wyjaśnia i szczegółowo obrazuje zmiany
stanu w kapitale własnym nieprzedstawione
w pozostałych sprawozdaniach
 Możliwe formy:


Zestawienie zmian w kapitale własnym
jednostkowy lub skonsolidowany według UoR
Zestawienie zmian w kapitale własnym
jednostkowy lub skonsolidowany według
MSR/MSSF
dr A. Kocia
86
Zestawienie zmian w kapitale
własnym – Struktura (1)
 Cztery części
 Kapitał (fundusz) własny na początek okresu
 Zestawienie operacji zwiększających
i zmniejszających stan kapitału własnego
według grup rodzajowych z bilansu
 Kapitał (fundusz) własny na koniec okresu
 Przewidywany stan kapitału własnego po
podziale wyniki finansowego
dr A. Kocia
87
Zestawienie zmian w kapitale
własnym – Struktura (2)
 Zwiększenia
 wydanie (emisja) akcji
 zwiększenie wartości nominalneh istniejących
akcji
 dopłaty do kapitału
 przeniesienia z kapitału zapasowego na
kapitał podstawowy
 darowizy od innego przedsiębiorstwa
państwowego
 dotacja z budżetu państwa
dr A. Kocia
88
Zestawienie zmian w kapitale
własnym – Struktura (3)
 Zmniejszenia




zmniejszenie wartości nominalnej akcji
przekazania darowizny innemu
przedsiębiorstwu państwowemu
nieodpłatne przekazanie aktywów innemu
przedsiębiorstwu państwowemu
zwrot nienależnie otrzymanej dotacji z budżetu
państwa
dr A. Kocia
89
Część VII
Informacja dodatkowa
dr A. Kocia
90
Informacja dodatkowa:
Podstawowe informacje
 Jest to zestawienie informacji finansowych
nieuwzględnionych w ramach elementów
sprawozdań finansowych
 Części


Wprowadzenie do sprawozdania finansowego
Dodatkowe informacje i objaśnienia (noty
objaśniające)
dr A. Kocia
91
Informacja dodatkowa –
Wprowadzenie
 Nazwę przedsiębiorstwa, okres objęty
sprawozdaniem,
 Wskazanie metody połączenia spółek (jeśli
skonsolidowane)
 Omówienie przyjętych zasad rachunkowości
dr A. Kocia
92
Informacja dodatkowa –
Noty objaśniające
 Szczegółowy zakres zmian wartości poszczególnych







grup rodzajowych aktywów trwałych
Popozycje podziału zysku lub pokrycia straty
Stan rezerw
Podział zobowiązań długoterminowych według
rodzajów
Wykaz istotnych pozycji rozliczeń międzyokresowych
Stan zobowiązań warunkowych
Przychody netto według rodzajów dzialalności
i terrytoriów
Zmiany zasad księgowych i ich wpływ na wielkości
zawarte w sprawozdaniach
dr A. Kocia
93
Część VIII
Analiza wstępna
dr A. Kocia
94
Metody i problemy analizy wstępnej
 Wstępna analiza wskaźnikowa ma na celu



zbadanie istostności problemu; może wystąpić
problem nadmiaru informacji, wtedy analiza
ma pomóc wybrać ze wszystkich informacji te
niezbędne dla rozwiązania problemu
sformułowanie hipotez oraz wyciągnięcie
wniosków do dalszego badania
identifikacja czynników, czyli ustalenie, które
z pozycji sprawozdań wpływają na problem
zdiagnozowany wcześniej
dr A. Kocia
95
Analiza pionowa (1)
 Inaczej analiza struktury
 Określa, jaką część pewnej zbiorczej
wielkości finansowej stanowi dana pozycja
sprawozdania finansowego
 Wskaźnik struktury = (wartość i-tej pozycji
wchodzącej wskład wielkości zbiorczej) /
(wielkość zbiorcza dla i-tej pozycji)
dr A. Kocia
96
Analiza pionowa (2)
 Dwie możliwe wersje
 wersja ogólna przydatna w analizie
kompleksowej
 wtedy zainteresowanie analityką koncentruje
się na wszystkich aspektach działalności
przedsiębiorstwa
 wersja szczegółowa przydatna, gdy
analizowany jest konkretny składnik
sprawozdań
 dana pozycja ma mało wyrazistą interpretację
w wersji ogólnej
dr A. Kocia
97
Analiza pionowa – przykład (1)
Pozycja
Aktywa trwałe
1. Wartości niematerialne i prawne
2. Rzeczowe aktywa trwałe
3. Inwestycje długoterminowe
4. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe
Aktywa obrotowe
1. Zapasy
2. Należności
3. Inwestycje krótkoterminowe
4. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe
Aktywa ogółem
dr A. Kocia
Wartość
(w mln zł)
682,4
1,1
663,5
13,8
4,0
375,3
113,5
147,3
84,5
30,0
1057,7
98
Analiza pionowa – przykład (2)
Wartość
(w mln zł)
Pozycja
Aktywa trwałe
1. Wartości niematerialne i prawne
2. Rzeczowe aktywa trwałe
3. Inwestycje długoterminowe
4. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe
Aktywa obrotowe
1. Zapasy
2. Należności
3. Inwestycje krótkoterminowe
4. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe
Aktywa ogółem
dr A. Kocia
682,4
1,1
663,5
13,8
4,0
375,3
113,5
147,3
84,5
30,0
1057,7
Wskaźnik
Struktury
(%)
64,50
0,10
62,70
1,30
0,38
35,55
10,73
13,93
7,99
2,90
100,00
99
Analiza pozioma (1)
 Inaczej analiza czasowa
 Bada zmianę i-tej pozycji w czasie
 Obejmuje analizę dynamiki lub przyrostu dla stałej
lub zmiennej bazy
 Dynamika dla stałej bazy
Dynamika i-tej pozycji według bazy stałej =
(wartość i-tej pozycji w okresie w) / (wartość i-tej pozycji
pochodzącej z okresu bazowego)

 Dynamika dla zmiennej bazy
 Dynamika i-tej pozycji według bazy zmiennej =
(wartość i-tej pozycji w okresie w) / (wartość i-tej
pozycji w okresie w-1)
dr A. Kocia
100
Analiza pozioma (2)
 Przyrost dla stałej bazy
 Przyrost i-tej pozycji według bazy stałej =
(wartość i-tej pozycji w okresie w - wartość
i-tej pozycji pochodzącej z okresu bazowego) /
(wartość i-tej pozycji pochodzącej z okresu
bazowego)
 Przyrost dla zmiennej bazy
 Przyrost i-tej pozycji według bazy zmiennej =
(wartość i-tej pozycji w okresie w - wartość
i-tej pozycji w okresie w-1) / (wartość i-tej
pozycji w okresie w-1)
dr A. Kocia
101
Analiza pozioma (3)
 Wartość wskaźnika dynamiki określa kierunek zmian
w sposób następujący




jeśli jest on wyższy od 100% (1,0) to dana wielkość
z okresu na okres rośnie
jeśli jest on równy 100% (1,0) to dana wielkość nie
zmienia się
jeśli jest on mniejszy niż 100% (1,0) to dana wielkość
maleje
interpetacje zależą od badanej wielkości
 Wartość wskaźnika dynamiki wyraża siłę zmiany,
(intensywności) danej pozycji sprawozdania
dr A. Kocia
102
Analiza pozioma (4)
 Wartość wskaźnika przyrostu określa kierunek zmian
w sposób następujący




jeśli jest on wyższy od zera to dana wielkość z okresu
na okres rośnie
jeśli jest on równy zero to dana wielkość nie zmienia
się
jeśli jest on mniejszy od zera to dana wielkość maleje
interpretacja zależy od badanej wielkości
 Wartość wskaźnika przyrostu wyraża siłę zmiany,
(intensywności) danej pozycji sprawozdania
dr A. Kocia
103
Analiza pozioma (5)
 Obojętne jest czy wybieramy wskaźnik
dynamiki czy przyrostu
 Jednakże w praktyce stosujemy



dla dłuższych okresów korzysta się z dynamiki
według bazy stałej
dla krótszych okresów korzysta się z dynamiki
według bazy zmiennej lub przyrostu według
bazy zmiennej
praktycznie nie spotyka się w praktyce
wykorzystania przyrostu według bazy stałej
dr A. Kocia
104
Analiza pozioma – przykład (1)
Rok
Zapasy (w mln zl)
Należności (w mln zl)
Inwestycje krótkoterminowe
(w mln zl)
3
113,5
147,3
30,0
dr A. Kocia
2
112,4
134,2
6,7
1
144,6
95,6
39,9
105
Analiza pozioma – przykład (2)
Analiza dynamiki (w %) według bazy stałej i bazy zmiennej aktywów
obrotowych
Rok
DYNAMIKA
Zapasy (w mln zl)
Należności (w mln
zl)
Inwestycje
krótkoterminowe (w
mln zl)
3
stała zmienna
78,4
100,9
154,0
109,8
2
stała zmienna
77,7
77,7
140,4
140,4
211,8
16,8
1264,2
dr A. Kocia
1=100%
16,8
106
Analiza pozioma – przykład (3)
Analiza przyrostu (w %) według bazy stałej i bazy zmiennej aktywów obrotowych
Rok
3
2
1=100%
DYNAMIKA
stała zmienna stała zmienna
Zapasy (w mln zl)
-21,6
0,9
-22,3
-22,3
Należności (w mln
54,0
9,8
40,4
40,4
zl)
Inwestycje
111,8
1161,2
-83,2
-83,2
krótkoterminowe (w
mln zl)
dr A. Kocia
107
Analiza pozioma – przykład (4)
 Wnioski –




kierunek zmiany wartości należności w roku 3
jest rosnący
dla zapasów obserwujemy wzrost tylko według
bazy zmiennej w roku 2
siła zmiany wartości należności w roku 3 jest
rosnąca
siła zmiany dla wielu pozycji w roku 3 jest
następująca: najbardziej rosły inwestycje
krótkoterminowe, a najsłabiej zapasy
dr A. Kocia
108
Część IX
Analiza wskaźnikowa
dr A. Kocia
109
Analiza wskaźnikowa –
Zalety
 Charakteryzuje różne aspekty działalności
gospodarczej przedsiębiorstwa
 Umożliwia ocenę kondycji finansowej
 Pozwala na badanie trendów i progresji na
przestrzeni co najmniej 3 lat
 Stwarza szansę porównań z przeciętnymi dla
branży wskaźnikami
 Może wyjaśnić spadek zysku i potencjalne
zagrożanie
dr A. Kocia
110
Analiza wskaźnikowa –
Wady
 Liczby zawarte w sprawozdaniach są
wynikiem przybliżeń, szacunków, interpretacji
i sądów
 Autorem danych księgowych jest zarząd
spółki, a audytor sprawdza dane otrzymane
od spółki
 Sprawozdania finansowe prezentują
przeszłość, a więc analiza jest oparta o dane
historyczne
dr A. Kocia
111
Analiza wskaźnikowa –
Klasyfikacja wskaźników
 Wskaźniki płynności
 Wskaźniki zadłużenia
 Wskaźniki efektywności
 Wskaźniki rentowności
 Wskaźniki wartości rynkowej
dr A. Kocia
112
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki płynności (1)
 Wskaźnik płynności bieżącej
Aktywa bieżące
Zobowiązania bieżące
 Wskażnik określa zdolność przedsiębiorstwa do
pokrywania jego wydatków przez cały czas (terminowe
regulowanie zobowiazań)
 Informuje on, ile razy bieżące aktywa pokrywają
bieżące zobowiązania firmy
 Normą wartości wskaźnika płynności jest przedział 1,2
– 2,0. Oznacza to, że wartość bieżących aktywów
powinna być około dwa razy większa niż bieżące
zobowiązania
dr A. Kocia
113
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki płynności (2)
 Wskaźnik płynności szybkiej
Aktywa bieżące - zapasy
Zobowiązania bieżące
 Wskaźnik szybkiej płynności pokazuje stopień
pokrycia zobowiązań krótkoterminowych (najbardziej
płynnych) aktywami o dużym stopniu płynności.
 Wskaźnik ten jest dokładniejszy niż wskaźnik
bieżącej płynności
 Za zadowalający przyjmuje się przedział 1,0 – 1,3
dr A. Kocia
114
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki płynności (3)
 Wskaźnik podwyższonej płynności
Aktywa bieżące - zapasy - należności
Zobowiązania bieżące
 Określa on zdolność spółki do spłacenia
bieżących zobowiązań z uwzględnieniem
najbardziej płynnych aktywów, których zdolność
do regulacji zobowiązań jest natychmiastowa lub
prawie natychmiastowa
dr A. Kocia
115
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki płynności terminologia EN
 Aktywa bieżące – Current assets
 Zapasy – Inventory / Stock
 Należności – Accounts receivable
 Zobowiązania bieżące – Current liabilities
dr A. Kocia
116
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki zadłużenia (1)
 Stopa zadłużenia
Zobowiązania ogółem
Aktywa ogółem
 Wskaźnik informuje, ile złotych obecnych
i potencjalnych zobowiązań przypada na aktywa
ogółem lub jaki procent pasywów stanowi zadłużenie
 Obrazuje on strukturę finansowania majątku
przedsiębiorstwa
 Powinien należeć do przedziału od 57 do 67 procent.
Im wyższy jego poziom, tym wyższy poziom
zadłużenia i wyższe ryzyko finansowe
dr A. Kocia
117
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki zadłużenia (2)
 Stopa zadłużenia w kapitale własnym
Kapitał własny ogółem
Zobowiązania ogółem
 Wskaźnik informuje, ile złotych obecnych
i potencjalnych zobowiązań przypada na kapitał
własny lub jaki procent kapitału własnego stanowi
zadłużenie
 Obrazuje on strukturę finansowania majątku
przedsiębiorstwa
 Powinien należeć do przedziału od 30 do 40 procent
dr A. Kocia
118
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki zadłużenia (3)
 Zdolności spłaty odsetek
Zysk przed opodatkowaniem (EBT)
Odsetki
 Wyraża zdolność do terminowego
regulowania odsetek
 Powinien należeć do przedziału od 50 – 60
procent
dr A. Kocia
119
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki zadłużenia (4)
 Wskaźnik dźwigni finansowej
Aktywa
Kapitał własny
 Im wyższa wartość tego wskaźnika, tym
większy jest stopień posiłkowania się
kapitałem obcym i tym większym ryzykiem
obciążona jest działalność
dr A. Kocia
120
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki zadłużenia Terminologia EN
 Aktywa ogółem – Total assets
 Kapitał własny – Stockholders’ equity
 Zobowiązania ogółem – Total liabilities
 Zysk przed opodatkowaniem – Earnings
before tax
 Odsetki – Interest expense
dr A. Kocia
121
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki efektywności (1)
 Rotacja należności lub cykl należności





Należności od odbiorców*365 dni
Sprzedaż netto
Wskaźnik określa liczbę dni, w ciągu których
następuje uregulowanie należności.
Jest to zatem informacja o stopniu, w jakim
przedsiębiorstwo kredytuje swoich odbiorców
i długości zamrożenia środków pieniężnych
Zbyt długi okres regulowania należności świadczy
o nieskutecznej polityce ściągania należności
Zbyt niski jego poziom może oznaczać zbyt surową
politykę kredytową w stosunku do odbiorców
W wielu branżach wartość wskaźnika kształtuje się
na poziomie około dwóch miesięcy
dr A. Kocia
122
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki efektywności (2)
 Rotacja zapasów




Zapasy*365 dni
Sprzedaż netto
Określa, co ile dni przedsiębiorstwo odnawia swoje
zapasy dla osiągnięcia sprzedaży na określonym
poziomie
Wysoka wartość informuje o wolnym obrocie
zapasów i jest niekorzystna, może bowiem zakłócić
płynność produkcji
Niska wartość wskaźnika jest pożądana i sprzyja
zwiększeniu zysku firmy
Nie ma uniwersalnych norm dla tego wskaźnika
dr A. Kocia
123
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki efektywności (3)
 Rotacja aktywów
Sprzedaż netto
Aktywów ogółem
 Wskaźnik przyjmuje niższe wartości dla branż
o wysokiej kapitałochłonności, a wyższe dla branż
o niskiej kapitałochłonności i dużym udziale pracy
ludzkiej
 Jego poziom informuje o liczbie obrotów aktywów
ogółem lub o wartości sprzedaży uzyskanej dzięki
jednej złotówce zaangażowanej w aktywach trwałych
i obrotowych
 Im wyższa jest wartość tego wskaźnika, tym większa
jest produktywność aktywów
dr A. Kocia
124
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki efektywności (4)
 Rotacja aktywów obrotowych
Sprzedaż netto
Aktywa obrotowe
 Wskaźnik ten pokazuje szybkość obrotu aktywów
bieżących
 Im wyższa wartość tym cykl produkcyjny jest krótszy
lub tym wyższa rentowność sprzedaży danego
produktu
 Wartość wskaźnika znacząco różni się od siebie
wśród branż i należy rozpatrywać ją poprzez badanie
dynamiki zmian lub porównując do spółek wewnątrz
branży
dr A. Kocia
125
Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki
efektywności Terminologia EN
 Należności od odbiorców – Accounts
receivable
 Sprzedaż netto – Net sales
 Zapasy – Inventory / Stock
 Aktywów ogółem – Total assets
 Aktywa obrotowe – Current assets
dr A. Kocia
126
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki rentowności (1)
 Marża zysku netto
Zysk netto
Przychód netto ze sprzedaży
 Wysoka wartość tego wskaźnika wskazuje na
dużą możliwość generowania zysku przez
przedsiębiorstwo i pośrednio na dobrą
kondycję finansową
 Wartość tego wskaźnika w przeważającym
stopniu decyduje, czy przedsiębiorstwo
możemy określić jako rentowne czy nie
dr A. Kocia
127
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki rentowności (2)
 Marża zysku brutto
Zysk brutto
Przychód ze sprzedaży netto
 Główną cechą tego wskaźnika jest
uwzględnianie całości osiągniętych zysków
oraz niezależność od stopy podatkowej
 Na jego wartość mają więc również wpływ
czynniki okazjonalne, np. przychód
z działalności finansowej, czy zyski i straty
nadzwyczajne
dr A. Kocia
128
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki rentowności (3)
 Stopa zwrotu z aktywów




Zysk netto
Aktywa ogółem
Wskaźnik rentowności majątku opisuje dochodowość
wszystkich aktywów przedsiębiorstwa
Wskaźnik ten można traktować jako ocenę sprawności
kierownictwa firm, porównując je między sobą: jak duży zysk
jest w stanie wygenerować management, dysponując aktywami
o danej wartości
W przypadku wysokich kwotowo zysków, niska wartość tego
wskaźnika informuje o nieefektywnym wykorzystywaniu majątku
firmy
Stopa zwrotu z aktywów powinna być wyższa niż stopa odsetek
płaconych przez firmę od zaciągniętych kredytów
dr A. Kocia
129
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki rentowności (4)
 Stopa zwrotu z kapitału własnego
Zysk netto
Kapitał własny
 Ocena tego wskaźnika nie jest możliwa w oderwaniu
od innych wartości finansowych przedsiębiorstwa
 Jego niska, choć dodatnia wartość może być
spowodowana słabą rentownością, ale również
niewielkim zadłużeniem firm
 Tak więc jego wartości należy interpretować
przynajmniej w porównaniu ze stopniem zadłużenia
firmy
dr A. Kocia
130
Analiza wskaźnikowa – Wskaźniki
rentowności Terminologia EN
 Zysk netto – Net income
 Zysk brutto – Gross income
 Przychód netto ze sprzedaży - Income from
sales / Operating Income
 Aktywa ogółem – Total assets
 Kapitał własny – Stockholders’ equity
dr A. Kocia
131
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki wartości rynkowej (1)
 Wskaźnik wartości rynkowej do wartości
księgowej
Cena akcji
Wartość księgowa akcji
 Ten wskaźnik daje wskazówkę jak inwestorzy
oceniają daną spółkę
 Cena rynkowa powinna być wyższa niż
wartość księgowa, gdyż ta pierwsza jest
oparta na cenach bieżących
dr A. Kocia
132
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki wartości rynkowej (2)
 Wskaźnik zysku na jedną akcję
Zysk netto
Ilość wyemitowanych akcji
 Zysk (netto) na jedną akcję powinien być
dodatni
dr A. Kocia
133
Analiza wskaźnikowa –
Wskaźniki wartości rynkowej (3)
 Wskaźnik ceny do zysku
Cena akcji
Zysk netto na 1 akcję
 Zysk (netto) na jedną akcję powinien być
dodatni
dr A. Kocia
134
Analiza wskaźnikowa – Wskaźnik
wartości rynkowej Terminologia EN
 Cena akcji – Stock / Share price
 Wartość księgowa akcji – Book value
 Wskaźnik zysku na jedną akcję – Earnings
per share (EPS)
 Wskaźnik ceny do zysku – Price/Earnings
Ratio (PER)
dr A. Kocia
135
Dziękuję za uwagę …
…a teraz przejdziemy do analizy
przykładowej
dr A. Kocia
136