Zasady postępowania z nietoperzami

Zasady postępowania z nietoperzami - propozycja
I. ZASADY POSTĘPOWANIA Z NIETOPERZAMI PODCZAS KONTROLI ZIMOWYCH
I LETNICH KRYJÓWEK
Kontrole zimowe
1. Wszelkie kontrole muszą być przeprowadzane po uzgodnieniu z właścicielem lub
zarządcą obiektu (za wyjątkiem obiektów ogólnodostępnych na gruntach
publicznych).
2. Liczenie i oznaczanie nietoperzy powinno być przeprowadzone bez ich wybudzania i
chwytania. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy nietoperz jest oznakowany obrączką z
numerem, jednak i w tym wypadku należy starać się ograniczyć kontakt ze
zwierzęciem.
3. Podczas liczenia należy korzystać wyłącznie ze światła elektrycznego.
Niedopuszczalne jest użycie źródeł światła z otwartym płomieniem (pochodni,
świeczek), za wyjątkiem lamp karbidowych w jaskiniach o dużej kubaturze i
trudnościach technicznych (wymagających użycia sprzętu alpinistycznego).
4. Czas trwania kontroli (liczenia), jak i oględzin poszczególnych zwierząt celem ich
oznaczenia, musi być zredukowany do niezbędnego minimum.
5. Podczas kontroli należy zachowywać ciszę i ograniczyć rozmowy, jak również
liczebność grup prowadzących liczenia.
6. Kontrole kryjówek zimowych powinny być prowadzone nie częściej niż 2 razy w roku
(w odstępie co najmniej miesięcznym), a w przypadku uzasadnionych badań nad
sezonową dynamiką liczebności - nie częściej niż raz w miesiącu.
7. Niedopuszczalne jest jakiekolwiek uszkadzanie w okresie zimowym obiektów
stanowiących miejsca hibernacji nietoperzy (np. rozkuwanie ścian, usuwanie
gruzowisk zamykających korytarze, osuszanie zbiorników wodnych), nawet jeśli
zwiększyłoby to efektywnośc kontroli.
8. W związku z wystąpieniem wśród nietoperzy w Polsce zakażenia grzybem Geomyces
destructans (Syndrom Białego Nosa, WNS) należy zwracać uwagę na pojawianie się
białego nalotu na skórze zimujących zwierząt (pysk, uszy, błony lotne). Osoby
prowadzące regularne inwentaryzacje powinny być wyposażone w sprzęt do
pobierania próbek. Próbki do celów analizy należy przesyłać do Państwowego
Instytutu Weterynaryjnego – PIB w Puławach.
9. Wszystkie działania w czasie zimowych kontroli związane z bezpośrednim
niepokojeniem muszą być prowadzone na podstawie odpowiedniego do
prowadzonych czynności zezwolenia odpowiednich organów.
Kontrole letnie
1. Wszelkie kontrole muszą być przeprowadzane po uzgodnieniu z właścicielem lub
zarządcą obiektu (za wyjątkiem obiektów ogólnodostępnych na gruntach
publicznych).
2. Liczenie i oznaczanie nietoperzy w kryjówce musi być przeprowadzane bez ich
chwytania. Pojedyncze osobniki mogą być chwytanie jeśli nie jest możliwe
oznaczenie gatunku w inny sposób, czynności tych nie wolno jednak wykonywać w
okresie przebywania w kolonii nielotnych młodych.
3. Podczas liczenia należy korzystać wyłącznie ze światła elektrycznego.
4. Czas trwania kontroli (liczenia), jak i oględzin poszczególnych zwierząt celem ich
oznaczenia, musi być zredukowany do niezbędnego minimum.
5. Podczas kontroli należy zachowywać ciszę i ograniczyć rozmowy, jak również
liczebność grup prowadzących liczenia.
6. Dzienne kontrole kolonii letnich powinny być prowadzone nie częściej niż 2 razy w
roku, w odstępie co najmniej miesięcznym, a w przypadku uzasadnionych badań nad
sezonową dynamiką liczebności - nie częściej niż co 2 tygodnie.
7. Niedopuszczalne jest jakiekolwiek uszkadzanie obiektów stanowiących kryjówki
nietoperzy (np. odrywanie elementów konstrukcji dachowej czy płatów kory), nawet
jeśli zwiększyłoby to efektywnośc kontroli
8. Wszystkie działania w czasie letnich kontroli związane z bezpośrednim niepokojeniem
muszą być prowadzone na podstawie odpowiedniego do prowadzonych czynności
zezwolenia odpowiednich organów
II. ZASADY PROWADZENIA ODŁOWÓW NIETOPERZY
1. Odłowy nietoperzy przy kryjówkach kolonii rozrodczych, w okresie przebywania w
nich nielotnych młodych, mogą być prowadzone tylko wówczas, gdy nie istnieje
możliwość pewnego oznaczenia gatunku nieinwazyjnymi metodami (kontrola
dzienna, obserwacja detektorowa). Liczba odłowionych osobników musi być jednak
ograniczona do niezbędnego minimum.
2. Kontrole rozstawionych sieci lub innych pułapek należy przeprowadzać nie rzadziej
niż co 15 minut.
3. Podczas wyciągania nietoperzy z sieci należy w pierwszej kolejności sprawdzić, czy
nietoperz nie ma zaplątanych nici sieci między zębami. Wówczas należy bardzo
delikatnie je wyplątać (dotyczy to szczególnie małych gatunków). Dopiero w
następnej kolejności należy wyplątać głowę, skrzydła, tułów i kończyny tylne.
4. Po wyplątaniu nietoperza należy umieścić go w woreczku tekstylnym celem
zmniejszenia stresu u zwierzęcia. Wykluczone są worki z folii.
5. Okres przetrzymywania schwytanego osobnika należy ograniczyć do niezbędnego
minimum; starać się aby czas ten nie przekraczał 10 min. Samice o widocznej ciąży
należy wypuszczać niezwłocznie po wyjęciu z sieci.
6. W przypadku schwytania jednocześnie większej liczby nietoperzy należy: a. każdego
osobnika należącego do gatunku dużego lub średniej wielkości umieścić w osobnym
woreczku, b. w pierwszej kolejności poddać niezbędnym czynnościom badawczym
samice karmiące.
7. Po dokonaniu wszystkich niezbędnych czynności należy badanego osobnika
niezwłocznie wypuścić. W przypadku gdy nietoperz nie zrywa się do lotu z ręki,
należy umieścić go na pniu drzewa lub na gałęzi.
8. Podczas wypuszczania nie należy podrzucać nietoperzy do góry, lecz pozwolić im na
samodzielny start z ręki lub z jakiegoś podłoża (np. pień drzewa).
9. Podczas wszelkich kontaktów z aktywnymi nietoperzami należy brać pod uwagę
możliwość, ze chwytane zwierzę jest zarażone wścieklizną. W zwiazku z tym
niedopuszczalne jest chwytanie zwierząt gołą ręką. Należy pamiętać, że do zarażenia
wścieklizną krwawienie nie jest warunkiem niezbędnym. W przypadku napotkania
nietoperza podejrzanego o zarażenie wścieklizną, należy zawiadomić ośrodek
rehabilitacji zwierząt lub (zależnie od możliwości i posiadanych uprawnień) samemu
dostarczyć tam zwierzę.
10. Prowadzenie odłowów nietoperzy możliwe jest tylko na podstawie zezwolenia
odpowiednich organów
III. ZASADY ZNAKOWANIA NIETOPERZY
1. Chwytając nietoperze w celu zaobrączkowania należy przestrzegać zasad
kontrolowania kryjówek nietoperzy oraz chwytania ich w pułapki, w tym sieci.
2. Nie wolno korzystać z obrączek nie zalegalizowanych przez Komisję Kwalifikacyjną
Licencji Chiropterologicznych (np. z wyprodukowanych samodzielnie).
3. Niedopuszczalne jest obrączkowanie nielotnych młodych oraz samic przebywających
w kolonii wraz z nielotnymi młodymi.
4. Zakładając obrączkę na przedramię nietoperza należy ją delikatnie zacisnąć,
pozostawiając możliwość swobodnego jej przesuwania się po przedramieniu.
5. Zaobrączkowanego nietoperza należy wypuścić w miejscu odłowienia.
Niedopuszczalne jest wypuszczanie nietoperzy w ciągu dnia poza ciemnymi
kryjówkami, o których wiemy, że są wykorzystywane przez te ssaki.
6. Niedopuszczalne jest obrączkowanie nietoperzy bez zezwolenia stosownych organów.
7. Innego rodzaju znakowanie (barwienie futra, stosowanie nadajników telemetrycznych)
podlega tym samym zasadom, co inne czynności powodujące stres i niepokojenie
nietoperzy i podobnie wymaga uzyskania zezwoleń.
8. Dane o zaobrączkowanych nietoperzach powinny być umieszczane w specjalnej bazie
danych (w tej sprawie należy skontaktować się z Ministerstwem Środowiska lub z
PON).