uwaga! borelioza coraz groźniejsza!!!

UWAGA! BORELIOZA CORAZ GROŹNIEJSZA!!!
W 2014 roku Światowy Dzień Zdrowia obchodzony jest pod hasłem „Choroby
wektorowe” jednym z nich jest borelioza. W związku ze zwiększoną ilością występowania
na terenie kraju zachorowań na boreliozę Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny
w Świebodzinie zachęca do zapoznania się z umieszczoną w dalszej części materiału
kompleksową informacją o tej groźnej chorobie przenoszonej przez kleszcze. Borelioza
z Lyme jest wieloukładową chorobą zakaźną, wywołaną przez krętki Borrelia burgdorferi.
Jest to zakażenie odzwierzęce przenoszone przez kleszcze. Charakteryzuje się częstymi
remisjami i nawrotami. Rezerwuarem zarazków jest około 300 różnych gatunków ssaków
(głównie gryzonie z rodziny nornikowatych i myszowatych; a także wolno żyjące jelenie,
sarny, wilki) niektóre gatunki ptaków. Bakterie są przenoszone głównie ze śliną kleszczy
z rodzaju Ixodes. Kleszcze, które głównie pełnią rolę przenosiciela, stanowią również
rezerwuar krętków. Kleszcze są minimalnych rozmiarów - dorosłe samiczki mają długość 3 4 mm, a samce ok. 2,5 mm. Gołym okiem wyglądają na niegroźne „czarne kropeczki”.
Dopiero pod mikroskopem widać zakończony haczykami aparat gębowy, tzw. hypostom, przy
pomocy, którego zakotwiczają się w ciele ofiary. Najczęściej do zakażenia człowieka
dochodzi w wyniku kontaktu z nimfami, które są małymi i trudnymi do zauważenia, a przy
tym najbardziej agresywnymi formami rozwojowymi kleszczy. W nimfach stwierdza się 1020 razy więcej krętków niż w pozostałych postaciach kleszczy.
Epidemiologia
Najwięcej zachorowań na boreliozę notuje się w północno-wschodnich stanach USA,
w Europie Środkowej, Skandynawii i Rosji. Są to obszary endemicznego występowania
choroby związane z obszarem bytowania kleszczy Ixodes. W Polsce kleszcze można spotkać
na terenie całego kraju. Najliczniej występują w części wschodniej, północno-wschodniej,
północno-zachodniej i zachodniej. Zamieszkują przede wszystkim tereny leśne, podmokłe,
porośnięte wysoką trawą. Zazwyczaj umiejscawiają się tam na wysokości, która pozawala im
bez problemu przemieścić się na nogi czy ramiona człowieka. Z roku na rok liczba
zachorowań na boreliozę się zwiększa. Większość nowych przypadków boreliozy jest
notowana między 1 maja a 30 listopada, a 80% przypadków występuje w czerwcu i lipcu,
w okresie żerowania mikroskopijnych, trudnych do zauważenia nimf kleszczy. Do zakażenia
dochodzi
w czasie
i przedostania
się
bezpośredniego
jego
śliny
kontaktu
lub
zakażonego
wymiocin
kleszcza
przez
skórę
z człowiekiem
żywiciela.
Ukłucie kleszcza zazwyczaj jest niezauważalne. Po wkłuciu się kleszcz wtryskuje do rany
ofiary ślinę, która zawiera związki przeciwbólowe, dzięki którym ofiara najczęściej nie czuje,
że została zaatakowana.
Objawy kliniczne i przebieg
W przebieg klinicznym boreliozy wyróżnia się dwa (dawniej trzy) stadia. W pierwszym
stadium charakterystycznym objawem jest rumień wędrujący (Erythema migrans, EM), który
powstaje na skórze w miejscu ukłucia przez kleszcza. Po7-10 dniach od kontaktu z kleszczem
(nie wcześniej) pojawia się w tym miejscu zmiana skórna, która w ciągu następnych dni
i
tygodni
powiększa
się
tworząc
czerwoną
lub
sinoczerwoną
plamę.
Powstały rumień przekracza zwykle średnicę 5cm i może obejmować znaczną powierzchnię
ciała. Miejscowej zmianie skórnej towarzyszą często objawy uogólnione, na ogół łagodne,
takie jak: zmęczenie, bóle mięśni, gorączka, bóle głowy, sztywność karku itp. Po kilku
tygodniach rumień wędrujący może ustąpić samoistnie, ale zakażenie rozprzestrzenia się
na wiele układów i narządów
Drugie stadium boreliozy z Lyme związane jest najczęściej z zakażeniem układu nerwowego
(neurobolerioza), układu kostno-stawowego lub układu krążenia z mało charakterystycznymi
objawami klinicznymi. Wczesne objawy neuroboleriozy to najczęściej limfocytowe zapalenie
opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, zapalenie nerwów czaszkowych, jednostronnym
(rzadko dwustronnym) porażeniem nerwu twarzowego, zapalenie nerwów obwodowych
i bolesne zapalenie korzeniowonerwowe. W przewlekłej neuroboleriozie powyższe objawy
mogą
utrzymywać
się
przez
wiele
tygodni
lub
miesięcy,
prowadząc
często
do nieodwracalnych zmian i uszkodzeń nerwów. Obraz kliniczny przewlekłej neuroboleriozy
może nasuwać podejrzenie stwardnienia rozsianego, choroby Alzheimera lub innych zaburzeń
psychicznych.
Borelioza układu kostno-stawowego charakteryzuje się nawracającymi zapaleniami stawów.
Typowymi objawami są nawracające obrzęki stawów, po których następuje przewlekłe
zapalenie błony maziowej jednego lub kilku stawów. Najczęściej dotyczy to stawów
kolanowych, rzadziej łokciowych, skokowych i biodrowych.Borelioza układu krążenia
objawia
się
ostrym
przebiegiem,
znacznymi
zaburzeniami
przewodnictwa
(blok
przedsiąkowo-komorowy II-III stopnia), zaburzeniami rytmu. U części chorych, najczęściej
u dzieci dochodzi do zanikowego zapalenia skóry (ARC). Towarzyszą im zwykle
owrzodzenia, ból, świąd i przeczulica. ARC może również obejmować kości i nerwy
położone pod zmienioną chorobowo skórą.
Rozpoznanie
Jedynym charakterystycznym objawem, jest rumień wędrujący, który pojawia się nie
wcześniej
niż
po 7-10
dniach
w miejscu
ukucia
przez
kleszcza.
Diagnostyka przypadków, w których rumień się nie pojawił, a kleszcz pozostał niezauważony
jest trudna: 70% pacjentów z potwierdzoną przewlekłą boreliozą nie zauważyło lub nie
pamięta ukąszenia kleszcza ani rumienia. Diagnoza serologiczna jest podstawą rozpoznania
laboratoryjnego boreliozy z Lyma. Oznaczenie miana przeciwciał w surowicy krwi oraz
płynie mózgowo-rdzeniowym w neuroboleriozie i w płynie stawowym w boreliozie stawowej
przeprowadza się metodą immunoenzymatyczną (ELISA), oraz testem potwierdzenia metodą
Western-blot. Morfologia krwi oraz inne badania dodatkowe w przebiegu boreliozy
zazwyczaj nie wykazują odchyleń od norm. Metody laboratoryjne służące do potwierdzenia
klinicznego rozpoznania boreliozy.
Leczenie
Pierwszy i drugi etap infekcji leczy się kilkutygodniową lub kilkumiesięczną terapią
antybiotykiem. Zwykle stosuje się penicyliny, cefalosporyny lub tetracykliny.
Zapobieganie
Zapobieganie boreliozie polega przede wszystkim na unikaniu ukąszenia kleszczy
poprzez:
odpowiednie ubranie, które powinno chronić całe ciało. Najlepiej, więc założyć długie
spodnie i bluzkę z długim rękawem, skarpety, zakryte buty, a także nakrycie głowy.
Należy również unikać jaskrawych kolorów, bo te najbardziej przykuwają uwagę kleszczy.
staranne obejrzenie całego ciała po wyjściu z lasu, parku. Kleszcze zanim zakotwiczą się
w skórze poszukują odpowiedniego miejsca do wkłucia. U dzieci najczęściej (w około 70%
przypadków) lokalizują się na głowie, zazwyczaj na granicy włosów i za uszami. U dorosłych
w miejscach, gdzie skóra jest delikatna (np. pod kolanami, w pachwinach, na brzuchu).
stosowanie środków odstraszających (repelentów), których substancje aktywne powodują,
że człowiek jest niewyczuwalny dla kleszczy. Działanie repelentów polega na blokowaniu
receptorów podstawowych organów kleszczy, którymi rozpoznają one człowieka, jako obiekt
ataku. Na rynku dostępne są repelenty z serii OFF! oraz AUTAN. Składnik aktywny oraz
poziom jego zawartości w tych produktach jest różny, przez co poszczególne produkty różnią
się długością i intensywnością działania.
nie siadanie na zwalonych pniach drzewnych - jest to ulubione miejsce przebywania
młodocianych form kleszczy, tzw. nimf.
unikanie wypraw w rejony, w których jest dużo kleszczy, chodzenia po lesie, łące, wysokich
trawach i krzakach.
W przypadku zauważenia kleszcza w ciele człowieka należy go jak najszybciej usunąć pęsetą
lub - jak drzazgę - grubą igłą. Kleszcza trzeba chwycić tuż przy skórze i pociągnąć w górę,
a miejsce po ukąszeniu dokładnie przemyć spirytusem. Jeżeli tkwi głęboko, lepiej od razu iść
do lekarza. Nie wolno kleszczem kręcić, wyciskać go, bo w czasie tych zabiegów można
rozprzestrzenić bakterie. Nie wolno również, smarować kleszcza tłuszczem, ponieważ
wówczas dusi się on i zwiększa wydzielanie śliny, w której mogą występować zarazki.
Usunięcie
kleszcza
w ciągu
pierwszej
doby
po ukąszeniu
wielokrotnie
zmniejsza
prawdopodobieństwo zarażenia, choć obserwowano rozwinięcie się choroby nawet
po kilkuminutowym kontakcie z kleszczem. W ciągu ostatnich 10 lat zapadalność w Polsce
zwiększyła się 5-krotnie i dotyczy powierzchni całego kraju.
Źródło:
http://borelioza-przyczyny.pl/bola-cie-stawy-ng?gclid=CI2Nz7Hrzb0CFWzHtAodVSgA2w
http://www.psseswidnica.pl/szczepienia/borelioza.php
http://www.wsse.krakow.pl/pages/psse_tarnow_serwis.php?nid=270&did=5499