Dwutlenek węgla – pożyteczny czy szkodliwy…? I. Sposoby otrzymywania i metody wykrywania dwutlenku Wykrywanie obecności dwutlenku węgla za pomocą wody wapiennej OBSERWACJE: Bezbarwna woda wapienna ulega zmętnieniu. WNIOSEK: Zmętnienie wody wapiennej jest dowodem na obecność dwutlenku węgla. Jest to reakcja charakterystyczna służąca do wykrywania CO2. Otrzymywanie dwutlenku węgla za pomocą octu i sody OBSERWACJE: Po dodaniu sody do octu otrzymuje się dwutlenek węgla, który można zebrać do balonika. CH3COOH + NaHCO3 -> CH3COONa + H2O + CO2 soda oczyszczona + ocet → octan sodu + woda + tlenek węgla (IV) II. Właściwości dwutlenku węgla Zachowanie łuczywa w obecności dwutlenku węgla OBSERWACJE: Po wprowadzeniu zapalonego łuczywa do kolby wypełnionej dwutlenkiem węgla łuczywo natychmiast gaśnie. WNIOSEK: Dwutlenek węgla jest gazem, który się nie pali i nie podtrzymuje palenia. Wlewanie dwutlenku węgla na palące się świece OBSERWACJE: Gaz wprowadzony do zlewki powoduje zgaszenie świeczek. Najpierw gaśnie świeczka umieszczona najniżej. WNIOSEK: Dwutlenek węgla nie podtrzymuje palenia i jest cięższy od powietrza Spalanie magnezu w atmosferze dwutlenku węgla OBSERWACJE: Palący się magnez nie gaśnie, pali się jeszcze jaśniejszym płomieniem. Powstały dwie nowe substancje: czarna i biała. WNIOSEK: Powstały dwie nowe substancje: czarna to węgiel, biała to tlenek magnezu. W skład tlenku węgla (IV) wchodzą węgiel i tlen. tlenek węgla(IV) + magnez → tlenek magnezu + węgiel CO2 + 2 Mg → 2 MgO + C Ogrzewanie wody gazowanej OBSERWACJE: W wyniku ogrzewania z butelki wydobywają się pęcherzyki gazu. WNIOSEK: Dwutlenek węgla dobrze rozpuszcza się w wodzie, a jego rozpuszczalność maleje wraz ze wzrostem temperatury. Gaśnica pianowa OBSERWACJE: Po wymieszaniu sody oczyszczonej, octu i płynu do naczyń zawartość kolby gwałtownie wydostaje się z naczynia. WNIOSEK: Po zmieszaniu sody oczyszczonej z octem zachodzi reakcja chemiczna w wyniku której powstaje dwutlenek węgla. Dwutlenek węgla jest gazem który się nie pali i nie podtrzymuje palenia, a jego gwałtowne wydobywanie się z naczynia w postaci piany powoduje dodatkowo odcięcie dopływu powietrza do palącej się substancji. NaHCO3 + CH3COOH + płyn do mycia naczyń → gaśnica pianowa III. Dwutlenek węglagaz, który nie tylko wydychamy. Oddychanie wewnętrzne energia naczynie krwionośne komórka 6 O2 6 Przebieg procesu fotosyntezy CO2 H2O O2 Rośliny zamieniają CO2 na tlen w procesie fotosyntezy IV. Skutki nadmiernej emisji dwutlenku węgla Udział dwutlenku węgla w powstawaniu kwaśnych opadów Kwaśne deszcze – opady atmosferyczne o odczynie kwaśnym. Powstają w wyniku połączenia pary wodnej z dwutlenkiem siarki, tlenkami azotu, dwutlenkiem węgla, wyemitowanym w procesach spalania paliw lub produkcji przemysłowej i innych czynników. Dwutlenek węgla nieznacznie zakwasza opady dając w reakcji z wodą obniżenie pH do poziomu 5,6. CO2+ H2O → H2CO3 H2CO3 CO2 + H2O → H2CO3 SO2 + H2O → H2SO3 N2O5 + H2O → 2HNO3 2SO2 + O2 → 2SO3 SO3 + H2O → H2SO4 Efekt cieplarniany – zjawisko podwyższenia temperatury planety powodowane obecnością gazów cieplarnianych, np. pary wodnej, dwutlenku węgla czy metanu w atmosferze. Przesunięcie stref klimatycznych Ginięcie gatunków o małych zdolnościach adaptacyjnych Topnienie lodowców Parowanie wody Ochrona przyrody w sytuacji zwiększonej emisji dwutlenku węgla Wstąpienie Polski do UE stawiało liczne zobowiązania dotyczące standardów w ochronie środowiska. Niektóre z tych wymogów Polska wypełniła z nadwyżką: - w 2010 roku nastąpiła redukcja gazów cieplarnianych o 29% w stosunku do roku 1988, Przepisy Unii Europejskiej określające limity emisji dwutlenku węgla do atmosfery W 2008 roku Parlament Europejski poparł pakiet projektów legislacyjnych, które umożliwią osiągniecie ogólnych celów w zakresie przeciwdziałania zmianom klimatycznym. UE chce: - ograniczyć do 2020r roku emisję gazów cieplarnianych o 20%, - zwiększyć udział źródeł odnawialnych w bilansie energetycznym do 20% Sposoby ograniczenia emisji dwutlenku węgla do atmosfery Emisję CO2 można ograniczać na wiele sposobów, np. poprzez oszczędność energii, wykorzystywanie przyjaznych środowisku urządzeń i technologii oraz czerpanie energii ze źródeł alternatywnych. Domowe sposoby na ograniczenie emisji dwutlenku węgla: - Gaszenie światła w pokojach, w których aktualnie nikt nie przebywa, - Wyłączanie ogrzewania na czas wietrzenia pomieszczenia lub chwilowego opuszczenia mieszkania, - Używanie świetlówek energooszczędnych, - Nie pozostawianie sprzętów elektronicznych w stanie czuwania. Domowe sposoby na ograniczenie emisji dwutlenku węgla Gaś światło i używaj żarówki energooszczędne! Samochód zamień na rower! Wybierz torby ekologiczne! Domowe sposoby na ograniczenie emisji dwutlenku węgla Oszczędzaj papier! Oszczędzaj wodę! Zakręcaj kran gdy myjesz zęby, korzystaj z perlatorów, sprawdzaj czy kran jest szczelny. Urządzenia i technologie przyjazne środowisku: - Alternatywne źródła energii służące do wytwarzania prądu elektrycznego i ciepłej wody np. z paneli słonecznych, wiatraków, biomasy (wierzba energetyczna, słoma) itp. - Samochody z napędem hybrydowym - Filtry na kominach odprowadzających opary z zakładów przemysłowych. Wierzba energetyczna Urządzenia i technologie przyjazne środowisku Filtry na kominach Panele solarne Wiatraki prądotwórcze Samochody z napędem hybrydowym V. Znaczenie dwutlenku węgla w życiu człowieka Dziękujemy za uwagę. ☺ Natalia Kwiatkowska, Justyna Statkiewicz, Karolina Korzeb, Ewa Kowalczyk, Aleksandra Brzezińska-Soroka Pod kierownictwem Pani Moniki Duddy