Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. HIV A UKŁAD ODPORNOŚCIOWY CZ. II Sposoby zakażenia Wirus HIV występuje głównie we krwi i nasieniu chorego mężczyzny lub wydzielinie pochwy chorej kobiety. Aby doszło do zainfekowania następnej choroby wirus musi wniknąć do jej krwiobiegu. Najczęściej ma to miejsce podczas kontaktów seksualnych. Drugim sposobem jest wprowadzenie do ustroju zakażonej krwi, co może nastąpić podczas transfuzji krwi bądź w trakcie przypadkowego skaleczenia narzędziami skażonymi krwią chorego. Ten ostatni przypadek często zachodzi wśród narkomanów. Najtragiczniejszymi ofiarami AIDS są dzieci urodzone przez chore matki. Zarażają się one już podczas życia płodowego lub podczas porodu czy karmienia mlekiem matki. Zachorowania na AIDS rozpoznane w latach 2002-2008, w Polsce, według grupy ryzyka. NIE MOŻNA ZAKAZIĆ SIĘ HIV: • przebywając w sąsiedztwie osoby zakażonej HIV (w mieszkaniu, w pracy, w szkole, autobusie itp.) • przez dotyk, uścisk dłoni • korzystając z tych samych naczyń • przez korzystanie ze wspólnych urządzeń sanitarnych • podczas kąpieli na basenie • po ugryzieniu lub użądleniu przez owady • podczas oddawania krwi w stacji krwiodawstwa CO ROKU, 1 GRUDNIA OBCHODZONY JEST ŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z AIDS I HIV!!! Historia "Czerwonej Wstążki" „Czerwona wstążka” to symbol solidarności z osobami żyjącymi z HIV i AIDS, ich rodzinami i przyjaciółmi. Symbolizuje poświęcenie i zaangażowanie w walkę z AIDS. Idea wstążki powstała w 1991 r. Pomysł znaku został zainspirowany żółtą wstążeczką, upamiętniającą żołnierzy amerykańskich uczestniczących w wojnie w Zatoce Perskiej. Czerwony kolor wybrano ze względu na skojarzenia, jakie wywołuje: krew, namiętności (nie tylko gniew) walkę, ale i miłość. Czerwona wstążka jest w kształcie odwróconego V, ponieważ jeszcze nie odniesiono zwycięstwa nad epidemią HIV i AIDS. . W Polsce, zgodnie z zasadami Regulaminu przyznawania „Czerwonej Wstążki”, jest ona wyróżnieniem przyznawanym z okazji Światowego Dnia AIDS. Wyróżnienie „Czerwoną Wstążką” otrzymują osoby, które w szczególny sposób przyczyniły się do poprawy jakości życia osób żyjących z HIV, chorych na AIDS, bądź też wniosły istotny wkład w działania profilaktyczne w dziedzinie HIV i AIDS w Polsce. Retrowirus HIV Cząstkę wirusa nazywamy wirionem. Zbudowany jest on z kwasu nukleinowego – dwóch nici RNA otoczonych białkowym kapsydem. Nukleokapsyd (kapsyd + kwas nukleinowy) otacza dodatkowa osłonka, zbudowana z lipidów pochodzących z błony komórkowej gospodarza, wśród których zanurzone są glikoproteiny kodowane przez geny wirusa. Glikoproteiny osłonki (oznaczane symbolem gp160) umożliwiają wirusowi wniknięcie do cytoplazmy komórki gospodarza, gdzie z wnętrza kapsydu zostają uwolnione nici RNA i odwrotna transkryptaza. Bezpośrednio pod lipidowo – glikoproteinową osłonką zewnętrzną znajduje się białkowa ściana zbudowana z drobin p17, która otacza stożkowaty kapsyd z białek p24. Średnica wirusa HIV wynosi około 100nm. Retrowirus HIV 1 2 1-RNA 2-glikoproteiny gp120 3-osłonka zbudowana z białek p17 4-lipidowoglikoproteinowa osłonka zewnętrzna 5-kapsyd utworzony z białek p24 6-odwrotna transkryptaza 3 4 5 6 Nobel dla odkrywców wirusa HIV – 2008 rok HIV W AKCJI Glikoproteiny gp160 osłonki zewnętrznej retrowirusa HIV wykazują powinowactwo do białek CD4, występujących na powierzchni ludzkich limfocytów Th, na powierzchni monocytów/makrofagów. W wyniku interakcji gp160-CD4 tworzy się kanał łączący komórkę z wirionem, przez który wirus wnika do wnętrza komórki. Tam jego materiał genetyczny zostaje uwolniony z osłonek, a do akcji wkracza odwrotna transkryptaza. HIV CD4 gp160 ATAKOWANA KOMÓRKA Odwrotna transkryptaza – enzym, który przepisuje informację z wirusowego RNA na nić DNA. Powstająca klasyczna, podwójna helisa DNA nosi nazwę prowirusa i jest ekwiwalentem genomu wirusowego. Prowirus zintegrowany z DNA komórki pozostaje w formie uśpionej i dopiero w odpowiednich warunkach ulega aktywacji. Wówczas na nici DNA powstają komplementarne nici RNA, stanowiące matrycę do syntezy białek kapsydu, osłonki i odwrotnej transkryptazy. Wypączkowujący z komórki wirus otacza się lipidami jej błony cytoplazmatycznej, w których zanurzają się trakcie tego procesu glikoproteiny wirusa, formując charakterystyczna osłonkę zewnętrzną. Wiriony potomne w trakcie opuszczania komórki gospodarza również jako wrót używają białek CD4, uszkadzając ją w ten sposób w wielu miejscach, co powoduje, że komórka ginie. Wirus HIV zabija limfocyty Th, natomiast makrofagi/monocyty– jako komórki krążące - są głównie jego rezerwuarem i przenoszą go w rozmaite rejony organizmu. CD4 HIV WIRUSOWE RNA PROWIRUS INTEGRACJA PROWIRUSA Z DNA KOMÓRKI JĄDRO KOMÓRKOWE SYNTEZA BIAŁEK WIRUSOWYCH Zmienność wirusa HIV Odwrotna transkryptaza wirusa HIV nie jest dokładnym enzymem i często popełnia błędy w trakcie przepisywania informacji z RNA wirusowego na DNA. Powstający wówczas prowirus nie jest dokładnym odpowiednikiem materiału genetycznego danego wirusa, a co za tym idzie wirusy potomne różnią się od wirusa wyjściowego przynajmniej na poziomie materiału genetycznego, a to z kolei może wpływać na kształt białek wirusowych. Ogromna zmienność wirusów HIV jest przyczyną kłopotów z diagnostyką i leczeniem choroby. Testy na obecność wirusa HIV Obecnie stosuje się trzy rodzaje testów na obecność wirusa HIV. Wykrywa się przeciwciała anty-HIV, antygeny (białka) wirusa HIV oraz materiał genetyczny wirusa. Ogólna zasada testu na wykrywanie przeciwciał anty-HIV polega na tym, że do antygenów wirusa dodaje się surowicę badanej krwi. Jeżeli zawiera ona przeciwciała antywirusowe – zwiążą się one z białkami wirusa. Wówczas wynik testu jest pozytywny. Gdy w badanej krwi brak jest przeciwciał antywirusowych – wiązania nie ma, wynik testu jest ujemny. Należy pamiętać jednak, że negatywny wynik testu na obecność przeciwciał anty-HIV nie jest wystarczającym dowodem braku wirusa w organizmie, gdyż przeciwciała anty-HIV pojawiają się w kilka tygodni, a nawet miesięcy po zakażeniu. Aby mieć pewność wykonuje się szereg innych testów. Zapobieganie AIDS Wobec braku skutecznej szczepionki i leku przeciw wirusowi HIV jedynym sposobem zahamowania pandemii jest unikanie zarażenia. Polega to na rezygnacji z przypadkowych kontaktów seksualnych oraz zabezpieczeniu przed krwią nosicieli wirusa. Wirus poza ustrojem ludzkim przeżywa kilka dni. Zabijają go środki stosowane powszechnie do dezynfekcji i temperatura 60°C, a więc wirus ginie przy rutynowej sterylizacji narzędzi medycznych. Milowy krok w walce AIDS? Niedawno (24.09.2009) media doniosły: „Mamy szczepionkę przeciw AIDS”. To wielki sukces naukowców zajmujących się walką z AIDS. Szczepionka zmniejsza groźbę zakażenia wirusem HIV o 31 proc. – wynika z największego dotąd testu szczepionki przeciw AIDS. Prowadzone w Tajlandii badania objęły ponad 16 tys. osób. Testy prowadziło Ministerstwo Zdrowia Tajlandii i amerykańskie wojsko. Mimo że poziom ochrony jest dość skromny, te wyniki to wielki postęp, to dowód, że stworzenie szczepionki przeciw HIV jest możliwe. Nowa szczepionka jest połączeniem dwóch starszych preparatów – ALVAC i AIDSVAX. ALVAC korzysta z genetycznie modyfikowanego wirusa ospy ptasiej wyposażonego w trzy geny charakterystyczne dla HIV. AIDSVAX z kolei uczy organizm rozpoznawać białko na powierzchni wirusa (gp120), które umożliwia mu przyklejanie się do atakowanych komórek. Milowy krok w walce AIDS? W eksperymencie wzięli udział zdrowi mężczyźni i kobiety w wieku 18 – 30 lat. Połowę (prawie 8,2 tys.) zaszczepiono, w drugiej grupie podawano placebo. Wszyscy zostali poinformowani o sposobach zabezpieczania się przed HIV. Testy na obecność wirusa przeprowadzano regularnie co sześć miesięcy przez trzy lata. Odnotowano 74 infekcje w grupie placebo i 51 w grupie, której podawano szczepionkę. Co prawda, liczby nie robią wrażenia, ale to pierwsza dobra wiadomość w tej dziedzinie od przeszło dekady. źródło: www.rp.pl Milowy krok w walce AIDS? Nie wszystko jest jeszcze dla naukowców jasne. Na przykład nie wiadomo, dlaczego u osób, które mimo podania szczepionki i tak się zakaziły HIV, wykryto dużą liczbę wirusów we krwi (teoretycznie powinny mieć ich mniej niż ci niezaszczepieni). Nie wiadomo też, czy szczepionka będzie działać na inne typy wirusa HIV. Była testowana w Tajlandii i została przygotowana specjalnie dla szczepów, które są w tym regionie obecne. Szczepionka działa na podtypy z Azji Południowo-Wschodniej oraz Europy i USA. Trudno też ocenić, jaka dawka szczepionki jest najlepsza i jak długo trwa ochrona. Nie ma też wystarczających danych na temat jej skuteczności wśród narkomanów i homoseksualistów. To nie koniec epidemii, ale wspaniały krok naprzód !!! źródło: www.rp.pl Literatura: • Płytycz B., 1994. HIV a układ odpornościowy. Skrypt uczelniany Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków • Wiśniewski H., 1998. Biologia dla klas III. Agmen, Warszawa • www.aids.gov.pl • www.pzh.gov.pl • http://www.rp.pl/artykul/368224_Mamy_szczepionke_przeciw_AI DS.html