Zaburzenia snu - Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii

2014-03-17
Zaburzenia snu
klasyfikacja i diagnostyka
Klasyfikacja
Dyssomnie
bezsenność
nadmierna senność
zaburzenia rytmu snu i czuwania
Parasomnie
MARCIN GRABICKI
KLINIKA PULMONOLOGII, ALERGOLOGII I ONKOLOGII
PULMONOLOGICZNEJ UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO
W POZNANIU
Międzynarodowa klasyfikacja zaburzeń snu,
wydanie drugie (ICSD-2)
Bezsenność
bezsenność powodowana stresem
bezsenność psychofizjologiczna
bezsenność paradoksalna (subiektywna)
bezsenność idiopatyczna
bezsenność fizjologiczna (organiczna), nieokreślona
bezsenność związana z chorobami somatycznymi
bezsenność związana z zaburzeniami psychicznymi
bezsenność związana ze stosowaniem leków lub innych
substancji lub alkoholu
bezsenność nie związana ze stosowaniem substancji lub
znanymi przyczynami fizjologicznymi, nie określona
Międzynarodowa klasyfikacja zaburzeń snu,
wydanie drugie (ICSD-2)
Zaburzenia oddychania związane ze snem
centralny bezdech senny
centralny bezdech senny pierwotny
zaburzenia oddychania na dużych wysokościach
bezdech centralny związany z chorobami somatycznymi, inny niż typu CheyneStokes’a
bezdech centralny związany ze stosowaniem leków lub innych substancji
bezdech centralny związany z oddychaniem typu Cheyne-Stokes’a
pierwotny bezdech senny u niemowląt
obturacyjny bezdech senny u dorosłych i dzieci
hipowentylacja/hipoksemia związana ze snem
nieobturacyjna idiopatyczna hipowentylacja pęcherzykowa
centralna wrodzona hipowentylacja pęcherzykowa
hipowentylacja/hipoksemia związana ze snem, wynikająca ze schorzeń
somatycznych (patologia miąższu płucnego lub naczyń, obturacja dolnych dróg
oddechowych, choroby nerwowo-mięśniowe, choroby ścian klatki piersiowej)
inne zaburzenia oddychania podczas snu, nieokreślone
Międzynarodowa klasyfikacja zaburzeń snu,
wydanie drugie (ICSD-2)
Hipersomnie
narkolepsja
narkolepsja bez katapleksji
narkolepsja z katapleksją
narkolepsja bez katapleksji, związana z chorobami somatycznymi
narkolepsja z katapleksją, związana z chorobami somatycznymi
narkolepsja, nie określona
hipersomnia nawracająca
zespół Kleine-Levin’a
hipersomnia związana z menstruacją
hipersomnia idiopatyczna z długim czasem snu
hipersomnia idiopatyczna bez długiego czasu snu
hipersomnia związana z chorobami somatycznymi
hipersomnia nie związana ze stosowaniem substancji lub inną przyczyną
fizjologiczną
hipersomnia fizjologiczna (organiczna), nie określona
hipersomnia związana ze stosowaniem leków lub innych substancji lub alkoholu
zespół niedoboru snu, wywołany zachowaniem
Międzynarodowa klasyfikacja zaburzeń snu,
wydanie drugie (ICSD-2)
Zaburzenia rytmu okołodobowego
zespół opóźnionej fazy snu
zespół przyspieszonej fazy snu
nieregularny rytm snu i czuwania
rytm niewymuszony, wolnobiegnący
zaburzenia związane ze zmianą strefy czasu (jet-lag)
zaburzenia związane z pracą zmianową
związane z chorobami somatycznymi
1
2014-03-17
Międzynarodowa klasyfikacja zaburzeń snu,
wydanie drugie (ICSD-2)
Parasomnie – zaburzenia wzbudzenia (ze snu NREM)
wybudzenie z dezorientacją
sennowłóctwo
lęki nocne
Parasomnie zwykle związane ze snem REM
zaburzenia zachowania w czasie snu REM
nawracające izolowane porażenie przysenne
koszmary senne
Parasomnie inne
parasomnie związane z chorobami somatycznymi
jęk nocny (katatrenia)
zespół „eksplodującej głowy”
zaburzenia odżywiania związane ze snem
zaburzenia dysocjacyjne związane ze snem
moczenie nocne
halucynacje przysenne
Międzynarodowa klasyfikacja zaburzeń snu,
wydanie drugie (ICSD-2)
Pojedyncze objawy, warianty normy, problemy
jeszcze nierozwiązane
nadmiernie długi sen (long sleeper)
zbyt krótki sen (short sleeper)
chrapanie
mówienie przez sen
mioklonie hipnagogiczne (sleep starts, hypnik jerks)
łagodne mioklonie podczas snu u niemowląt
hipnagogiczne drżenie stóp i naprzemienna aktywacja mięśni
kończyn
mioklonie propriospinalne podczas zasypiania
madmierne izolowane mioklonie (excessive fragmentary
myoclonus)
Klasyfikacja zaburzeń snu wg ICD-10
Nieorganiczne zaburzenia snu
F51.0-F51.9
bezsenność nieorganiczna
nieorganiczna hipersomnia (nadmierna senność)
nieorganiczne zaburzenia rytmu snu i czuwania
somnambulizm (sennowłóctwo)
lęki nocne
koszmary senne
inne nieorganiczne zaburzenia snu
nieorganiczne zaburzenia snu, nie określone
Międzynarodowa klasyfikacja zaburzeń snu,
wydanie drugie (ICSD-2)
Zaburzenia ruchowe związane ze snem
zespół niespokojnych nóg
zespół okresowych ruchów kończyn w czasie snu
nocne kurcze mięśni kończyn
bruksizm
zaburzenia z rytmicznymi ruchami w czasie snu
zaburzenia ruchowe związane ze snem (nie określone,
związane z chorobami somatycznymi, stosowaniem leków lub
innych substancji)
Międzynarodowa klasyfikacja zaburzeń snu,
wydanie drugie (ICSD-2)
Inne zaburzenia snu
inne fizjologiczne (organiczne) zaburzenia snu
inne zaburzenia snu nie związane ze stosowaniem substancji
lub znanymi przyczynami fizjologicznymi
zaburzenia snu powodowane czynnikami środowiskowymi
Klasyfikacja zaburzeń snu wg ICD-10
Organiczne zaburzenia snu
G47.0-G47.9
zaburzenia w rozpoczęciu i trwaniu snu, bezsenność org. (insomnia)
zaburzenia z nadmierną sennością (hypersomnia)
zaburzenia rytmu snu i czuwania
bezdech senny
narkolepsja i katalepsja
inne zaburzenia snu typu parasomnia, mieszane
zaburzenia snu, nie określone
2
2014-03-17
Klasyfikacja zaburzeń snu ATP DSM-IV-TR
Klasyfikacja zaburzeń snu ATP DSM-IV-TR
Dyssomnie
Parasomnie
Bezsenność pierwotna
Nadmierna senność (hipersomnia) pierwotna
Narkolepsja
Zaburzenia snu związane z zaburzeniami oddychania
Zaburzenia snu związane z rytmem okołodobowym:
Zespół opóźnionej fazy snu
Zmiana strefy czasu
Praca zmianowa
Niespecyficzne
Inne dyssomnie: zesp. niespokojnych nóg, nocne
mioklonie zależne od czynników zewn.
Koszmary senne
Lęki nocne
Somnambulizm
Inne (RBD, paraliż przysenny)
Zaburzenia snu wywołane innymi chorobami
psychicznymi
Bezsenność (nieorganiczna)
Nadmierna senność (nieorganiczna)
Inne
Klasyfikacja zaburzeń snu ATP DSM-IV-TR
Zaburzenia snu zależne od ogólnego stanu zdrowia
Typu bezsenność
Typu nadmierna senność
Typu parasomnia
Typu mieszanego
Zaburzenia snu związane ze stosowaniem leków i
używek
Typu bezsenność
Typu nadmierna senność
Typu parasomnia
Typu mieszanego
Zaburzenia w trakcie intoksykacji lub podczas zesp. odstawiennego
Diagnostyka: Wywiad
Rozpoznanie problemu, określenie typu, rodzaju i
zaburzeń snu
bezsenność
problem z zasypianiem
trudności w utrzymaniu ciągłości snu
zbyt wczesne budzenie
sen nieregenerujący
nadmierna senność (hipersomnia)
z długim czasem snu
z normalnym czasem snu
napadowy sen (REM, NREM)
wykluczenie bezdechów
Diagnostyka: Wywiad
parasomnie
związane z zasypianiem lub wybudzeniem (czuwanie – sen)
związane ze snem NREM
związane ze sne REM
zaburzenia ruchowe
przed zaśnięciem (RLS)
podczas snu (domownicy)
zaburzenia rytmu okołodobowego
późna lub wczesna pora zasypiania
zaburzenia genetyczne (endogenne) lub wyuczone (egzogenne)
wpływ czynników społecznych na rytm snu i czuwania (praca, styl życia)
inne zaburzenia snu
wpływające na jakość i przebieg snu
występujące podczas snu
Diagnostyka: Wywiad
Określenie czasu trwania zaburzeń snu
przejściowe
krótkotrwałe
przewlekłe
napadowe
Rozpoznanie i określenie chorób i czynników
towarzyszących mających wpływ na powstanie
zaburzeń snu
stres psychospołeczny
ostry
przewlekły
3
2014-03-17
Diagnostyka: Wywiad
choroby psychiczne
zaburzenia afektywne
epizod depresyjny
mania
dystymia
zaburzenia lękowe
lęk uogólniony, lęk napadowy, typu fobia
zaburzenia obsesyjno-kompulsywne
zaburzenia pod postacią somatyczną
choroby somatyczne
przebiegające z bólem
przewlekłe stany zapalne
dolegliwości zakłócające przebieg snu
Diagnostyka: Wywiad
Wywiad z partnerem
chrapanie, nieregularny oddech
aktywność ruchowa podczas snu
ocena snu przez domowników
zmiany nastroju i zachowania pacjenta
Diagnostyka: Ocena psychiatryczna i psycholog.
Diagnostyka: Wywiad
Jakość snu przed wystąpieniem dolegliwości
ocena chronotypu (poranny, wieczorny
wcześniejsza wrażliwość snu
wcześniejsze epizody bezsenności
inne zaburzenia snu
Dotychczasowe leczenie zaburzeń snu
reakcja
Ocena przestrzegania zasad higieny snu
pora
dni wolne
praca zmianowa
drzemki w czasie dnia
aktywność fizyczna, styl życia
używki
Diagnostyka: Konsultacje, bad. dodatkowe
ZOPS
podłoże laryngologiczne
podłoże pulmonologiczne
Choroby neurologiczne
Choroby reumatologiczne
Zaburzenia kardiologiczne
Patologie nerek
Choroby nowotworowe
Zaburzenia gastrologiczne
Diagnostyka: Kwestionariusz
Na podstawie rozmowy
zmiana zachowania
zmiany nastroju
stany lękowe
stresowe sytuacje psychospołeczne
nadmierne zaabsorbowanie swoim snem
Na podstawie skal, np.
depresji Becka, Hamiltona
lęku Hamiltona
oceny otępienia (MMS)
oceny osobowości (MMPI)
Skierowanie do specjalisty
4
2014-03-17
Diagnostyka: PSG
Diagnostyka: PSG
Rejestrowane parametry
centralne
EEG
EOG
EMG
oddechowe
przepływ powietrza
ruchy oddechowe
oksymetria
inne
HR
aktywność motoryczna
Diagnostyka: PSG
Diagnostyka: PSG
Wskazania
ZOPS !
parasomnie
różnicowanie parasomni snu NREM (np. somnambulizm) i REM (RBD)
różnicowanie parasomni i padaczki
różnicowanie parasomni i zaburzeń dysocjacyjnych (lękowych)
zaburzenia ruchowe
ustalenie rozpoznania (np. okresowe ruchy kończyn)
ocena stopnia zaburzeń snu (wskazania do leczenia)
nadmierna senność
rozpoznanie narkolepsji
wykluczenie ZOPS
inne zaburzenia mogące spłycać sen
Diagnostyka: MSLT (Multi Sleep Latency Test)
Wskazania
nadmierna senność
narkolepsja
hipersomnie
OBPS
badania naukowe
Interpretacja
nadmierna senność: zaśnięcie w czasie 5-8 min.
zasypianie prawidłowe: 15 min.
w narkolepsji: zasypianie snem REM
narkolepsja: zaśnięcie < 5 min. w ≥ 2 z 5 sesji
Diagnostyka: MWT (Maintenance of Wakefulness Test)
Wskazania
podobne do MSLT
Test czulszy od MSLT w ocenie leczenia narkolepsji
i OBPS
Interpretacja
długość sesji: 20-40 min.
latencja < 8 min. w sesji 40 min.: nieprawidłowa
średnia latencja fizjologiczna: 30 min.
5
2014-03-17
Diagnostyka: Aktygrafia
Diagnostyka: Aktygrafia
Wskazania
zaburzenia rytmu okołodobowego – ocena rytmu snu i
czuwania
Oceniane parametry
całkowity czas snu
% czasu snu
całkowity czas czuwania
liczba wybudzeń
czas wybudzenia
czas między wybudzeniami
latencja snu
6