wykorzystanie grzybów wykorzystanie grzybów patogeniczych w

WYKORZYSTANIE GRZYBÓW
PATOGENICZYCH W
OGRANICZANIU LICZEBNOŚCI
SZKODNIKÓW POD OSŁONAMI –
MOŻLIWOŚCI I PERSPEKTYWY
Żaneta Fiedler, Danuta Sosnowska
Instytut Ochrony Roślin - PIB
Z kł d Bi
Zakład
Biologicznych
l i
h Metod
M t d
Dlaczego metody biologiczne pod osłonami
• dogodne
g
warunki panujące
p
ją w szklarniach,, a więc:
ę
możliwość regulacji temperatury i wilgotności,
• zjawisko
j i k odporności
d
ś i szkodników
k d ikó na środki
ś dki
chemiczne,
• fitotoksyczność roślin,
• możliwości
żli ś i redukcji
d k ji li
liczebności
b ś i szkodników
k d ikó przez
cały okres wegetacyjny,
• bezpieczna dla zdrowia ludzi i środowiska.
Biopreparaty grzybowe do zwalczania owadów - szkodników roślin
Gat nek grzyba
Gatunek
gr ba
Beauveria
bassiana
Nazwaa
Na
preparatu
Boverol
B. bassiana
B. bassiana
Boverin
-
B. bassiana
Naturalis-0
B. bassiana
Mycotrol
B. bassiana
Botanigard
ES
Beauveria
brongniartii
Melo-cont
Obiekt zwalczany
alc an
Stonka ziemniaczana
(Leptinotarsa
decemlineata)
Stonka ziemniaczana
Omacnica
prosowianka (Ostrinia
nubilalis)
Szkodniki
szklarniowe
Szkodniki
szklarniowe, stonka
ziemniaczana
i
i
A. gossypii, T.
vaporariorum i F.
occidentalis w
szklarniach
Chrabąszcz majowy
(Melolontha
melolontha)
Kraj
Czechy
Rosja
Francja
USA, Włochy
USA, Szwajcaria
Kanada
Szwajcaria, Austria
Biopreparaty
p p y ggrzybowe
y
do zwalczania szkodników roślin
Gatunek grzyba
Nazwa preparatu
Obiekt zwalczany
Kraj
Lecanicillium
lecanii
L lecanii
L. lecanii
Mycotal
Anglia, Holandia
Vertalec
L. lecanii
MicroGermin Plus
L. lecanii
Verticilin
Mączlik szklarniowy
Mszyce w
Mszyce w szklarniach
Mszyce, przędziorki, d i ki
mączliki i wciornastki
Mszyce, wciornastki, mączliki
ą
L. lecanii
Verticilin ‐ M
Mszyce, przędziorki, mączliki i wciornastki
Anglia Kanada
Anglia, Kanada
Dania
Rosja
Rosja
Biopreparaty grzybowe do zwalczania szkodników roślin
Gatunek grzyba
Nazwa preparatu Obiekt zwalczany Kraj
Isaria
fumosorosea
PFR 097
I. fumosorosea
Preferal
f
I. fumosorosea
Przędziorki, mączliki i wciornastki USA (Floryda)
Mączlik Polska, Belgia
szklarniowy
Paecilomycine ‐
y
B T. urticae, T. ,
Białoruś
vaporariorum, A. gossypii i Liriomyza sp.
sp
Biopreparaty grzybowe do zwalczania owadów - szkodników roślin
Gatunek
grzyba
Hirsutella
thompsonii
M
Metarhizium
hi i
anisopliae
M. anisopliae
Nazwa
Obiekt zwalczany
preparatu
Micar
Szpeciele (Eriophyodea) na
cytrusach
M
Metaquino
i Szkodniki
S k d iki trzciny
i cukrowej
k
j
(Homoptera: Cercopidae)
BIO 1020 Opuchlak truskawkowiec
(Otiorrhynchus sulcatus)
M. anisopliae Pasikoniki (Tettigonia sp.)
M. anisopliae Oryctes rhinoceros
M anisopliae Green
M.
szarańcza
Kraj
USA
B
Brazylia
li
Niemcy
Costa Rica
Filipiny
-
Muscle
M. anisopliae Bay Bio,
Szkodniki glebowe
USA
bio Blast
h i l Wciornastki (Thrips tabaci i M. anisopliae Metathripol
M. anisopliae Bio-Path
Frankliniella occidentalis)
Karaczany (Periplaneta
americana)
i
)
USA
Biopreparaty grzybowe do zwalczania nicieni - szkodników roślin
Gatunek grzyba
Arthrobotrys
robusta
Paecilomyces
lilacinus
P. lilacinus
Pochonia
chlamydosporia
P. chlamydosporia
Nazwa
Obiekt zwalczany
preparatu
p
p
Royal 300 Niszczyk
Royal 350 pieczarkowiec
(Ditylenchus
myceliophagous)
li h
)w
pieczarkarniach
Bio-con Guzaki
(Meloidogyne spp.)
spp )
PL Plus
Guzaki
(Meloidogyne spp.)
Guzaki
(Meloidogyne spp.)
Mątwik
ziemniaczany
(Globodera
rostochiensis)
Kraj
Filipiny
Filipiny
RPA
Kuba
Anglia
Ustawa z dnia 12 lipca 1995 roku o ochronie roślin uprawnych wprowadziła
obowiązek rejestrowania biologicznych i biotechnicznych środków ochrony
roślin. Obecnie w Polsce zarejestrowano około 60 środków biologicznych
(biopreparaty, organizmy żywe i środki biotechniczne). Zarejestrowano tylko
jjeden biopreparat
p p
ggrzybowy
y
y do zwalczania mączlika
ą
szklarniowego
g Preferal.
Spośród 1000 znanych gatunków grzybów owadobójczych tylko kilka gatunków
stosuje się w formie biopreparatów.
Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin w art. 68. pkt. 2 mówi, ze
zabiegi środkami ochrony roślin wykonuje się z uwzględnieniem stosowania w
pierwszej kolejności metod biologicznych, agrotechnicznych, hodowlanych
lub integrowanej ochrony roślin.
2004 – Polska członkiem
i
UE (Dyrektywa
(
UE 91/414)
/ )
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE z 21 października
2009 r, która
któ weszła
ł w żżycie
i 25 listopada
li t
d 2009 r. ustanawiająca
t
i j
program
wspólnotowego działania na rzecz osiągnięcia zrównoważonego stosowania
pestycydów wyznaczyła datę 1 stycznia 2014 roku jako ostateczny termin
wprowadzenia ogólnych norm w zakresie integrowanej ochrony roślin
roślin.
Grzyby owadobójcze i nicieniobójcze
• Isaria ffumosorosea ((mszyce,
y , mączliki,
ą
, wciornastki))
• Lecanicillium lecanii (przędziorki, wciornastki,
mączliki)
• Beauveria bassiana (wciornastki)
• Paecilomyces
P il
farinosus
f i
(
(mączliki,
liki wciornastki)
i
tki)
• Metarhizium anisopliae (wciornastki)
• Pochonia chlamydosporia (guzaki, wciornastki)
• Paecilomyces lilacinus (guzaki, mączliki,
przędziorki, wciornastki)
1995 – Sosnowska i Piątkowski przedstawili badania nad
skutecznością I. fumosorosea do zwalczania mączlika szklarniowego
Martwa larwa mączlika (T. vaporariorum) porażona I. fumosorosea
Zarodniki grzyba owadobójczego kiełkujące na powierzchni
ciała owada
Liczebność populacji T.
T vaporariorum po zastosowaniu środka
Preferal i Encarsia formosa
Liczba larw/liśść
250
200
150
100
50
0
-1
martwe
1
2
żywe
E.formosa
3
Tydzień po zastosowaniu
Preferal
Mszyca kruszynowo-ogórkowa (Aphis gossypii) porażona
grzybem I. fumosorosea
PREFERAL 20 WG
Preferal 20 WG (Isaria fumosorosea,
dawniej Paecilomyces fumosoroseus )
- jedyny zarejestrowany biomikoinsektycyd,
biomikoinsektycyd
do ograniczania liczebności mączlika
szklarniowego Trialeurodes
Ti l
d vaporariorum,
i
ale tylko w uprawach pomidora
szklarniowego.
120
100
80
60
40
20
my
h la
P. c
P. f
um
os
do
sp
o ro
o ri
se
um
us
s
no
a ri
P. f
P. t
en
u ip
su
es
ii
an
le c
L.
B. b
as
s ia
e
M.
an
is o
p lia
s
in u
ila c
na
0
P. l
Proce nt skuteczności
Skuteczność grzybów na różne stadia wciornastka
zachodniego (doświadczenia laboratoryjne)
stadia glebowe
stadia nalistne
imago
Gatunek grzyba
Wpływ koncentracji zarodników grzybów na stadia
glebow e w ciornastka zachodniego
Pr o cee n t
ś m ie r te l n o ś ci
100
d
80
60
d
d
d
cd
c
b
c
a
d
d
d
cd
cd
P lilacinus
P.lilacinus
a
40
M.anisopliae
20
L. lecanii
0
106
107
108
109
1010
Wpływ
W
ł koncentracji
k
t ji zarodników
d ikó wybranych
b
h
gatunków grzybów na drapieżcę Amblyseius
cucumeris
Proce
e nt
ś m ie rte lnoś ci
60
50
40
P.lilacinus
30
M.anisopliae
20
L. lecanii
10
0
106
107
Koncentracja
108
Średnia liczba osobników F. occidentalis wyłapywanych na tablicach
chwytnych w za
zależności
eżnośc od sposobu
sposo u zastosowania
zastosowan a grzyba
grzy a P.. lilacinus
ac nus.
Warianty
Średnia liczba osobników F.o./ tablicę
chwytną
Po 7
dniach
Po 14
dniach
Po 21 dniach
Podlewanie (bez
entomofaga)
3,8
0,6
0,8
Oprysk wan e (bez
Opryskiwanie
entomofaga)
8,8
6,6
7,1
7,
Opryskiwanie + 5 szt. A.
c
c.
4,4
11,4
6,8
Podlewanie + 5 A. c.
2,6
0,4
0,6
Opryskiwanie + 1 O.
O ii.
6 6
6,6
7 4
7,4
5 3
5,3
Podlewanie + 1 O. i.
2,6
0,8
0,8
Kontrola
5,5
5,9
6,4
Zarodniki Paecilomyces lilacinus
Warianty
Śmiertelność T. vaporariorum
Po 2 dniach
jaja
L3-L4
jaja
L3-L4
jaja
L1-L2
L3L4
34 c
73 d
21 b
40 c
62 d
22 b
46 c
84 d
Kontrola – w
warunkach
laboratoryjnych
0a
0a
0a
0a
2a
4a
0a
2a
4a
P. lilacinus
w warunkach
szklarniowych
10 b
26 c
67 d
11 b
41 c
68 d
14 b
42 c
72 d
Kontrola – w
warunkach
szklarniowych
0a
0a
0a
0a
0a
0a
0a
0a
2a
in greenhouse conditiond d
d
d
c
c
60
b
40
b
a a a
0
w inged
L1-L2
12 b
in laboratory condition
d
d
d
d
20
Po 7 dniach
P. lilacinus
w warunkach
laboratoryjnych
80
Mortalitty (%)
L1-L2
Morta
ality (%)
100
Po 5 dniach
w ingedcontrol
a
a a
0
0
w ingless w inglesscontrol
after 2 days
a
a
0
w inged
after 5 days
a
w ingedcontrol
after 7 days
a
0
a
a
w ingless w inglesscontrol
80
70
60
50
40
30
20
10
0
b
b b
b
bc
c
aaa
in greenhouse control - in
conditions
greenhouse
conditions
after 2 days
a
in laboratory
conditions
after 5 days
a a
control - in
laboratory
conditions
after 7 days
Wzajemne interakcje pomiędzy szkodnikiem (guzaki
korzeniowe - Meloidogyne spp.) - patogenem (P.
chlamydosporia)
y p
) - roślinąą
guzaki korzeniowe (Meloidogyne spp.)
roślina
P. chlamydosporia
WNIOSKI
-patogeny
grzybowe jaj nicieni są
uzależnione nie tylko od gatunku nicienia i
li b ś i populacji
liczebności
l ji w glebie,
l bi ale
l również
ó i ż
od uprawianej rośliny,
- grzyby patogeniczne zwiększają swoją
y
roślin porażonych
p
y
liczebność w ryzosferze
nicieniami fitofagicznymi,
- występuje znaczne zróżnicowanie wśród
szczepów jednego gatunku grzyba.
1200
1100
1000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
VcMat
VcMac
egg masses
PlMat
J1J2
nu mber off female
e (M.
aren
naria)
numbe
er of eg g mass es and
1J2
J1
Wpływ roślin i grzybów na liczebność populacji M.
arenaria ((złoża jjajowe,
j
, larwy,
y, samice)) w 1 g
korzenia
PlMac
female
T – pomidor, c- kapusta, Pl – P. lilacinus, Vc – P. chlamydosporia
-Modyfikacja
M d fik j półół
selektywnej pożywki do
izolowania z gleby i
korzeni P. lilacinus
(polskie szczepy)
- pół-selektywna
pożywka dla izolowania
Pochonia
chlamydosporia była
opracowana przez
naukowców z
Rothamsted i jest do tej
pory stosowana.
Obecnie
powierzchnię
objętą
ochroną
biologiczną i integrowaną warzyw uprawianych
pod osłonami ocenia się na około 30%. Duży
postęp nastąpił również
ó
w biologicznej
ochronie róży szklarniowej pod osłonami
wynikający z dużych problemów
ó w ostatnich
latach w zwalczaniu chemicznym mszyc i
przędziorków.
d
kó
DLACZEGO ROLA CZYNNIKÓW BIOLOGICZNYCH BĘDZIE
SIĘ ZWIĘKSZAĆ W UPRAWACH POD OSŁONAMI?
• Stosowanie trzmieli,
• Zmniejszanie
Z i j
i dostępnych
d t
h śśrodków
dkó
chemicznych,
• Przepisy prawne,
• Wymagania konsumentów
konsumentów.
www.internet.pl
internet,.pl
www.
Fot. Grzegorz Pruszyński
www. internet,.pl
DZIĘKUJĘ
ZA UWAGĘ