Elektrownia Wodna Koszyce - Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

UNIWERSYTET PRZYRODNICZY W POZNANIU
WYDZIAŁ MELIORACJI I INŻYNIERII ŚRODOWISKA
KATEDRA INŻYNIERII WODNEJ I SANITARNEJ
MAŁE ELEKTROWNIE WODNE
Energetyczne wykorzystanie
rzeki Gwdy
dr inż. Paweł Zawadzki
Charakterystyka zlewni
• prawobrzeżnym dopływem Noteci
• największe dorzecze z wszystkich rzek Pomorza
Zachodniego
• w górnym biegu rzeka płynie w głębokiej dolinie
sandrowej, porośniętej borem sosnowym
• w środkowym przepływa przez pięć przepięknych
jezior zaporowych przy EW
• ostatni etap zwany "przełomem Gwdy", z licznymi
bystrzami i szybkim nurtem
Charakterystyka zlewni
• Gwda – potok źródłowy Bielska Struga – bierze
początek pod wsią Białą na wysokości 157 m n.p.m.
• Wg Wikipedii - koło wsi Porost 180 m m n.p. m.
• ujście 48 m n.p.m
• rzeka i jej dopływy przepływają przez liczne jeziora
• długość 145,1 km
• powierzchnia dorzecza 4 942,8 km2
Charakterystyka zlewni
• Przepływy charakterystyczne w
przekroju Piła (A = 4608 km2,
km 21,2) z wielolecia 1951-1970
(20 lat):





Najwyższy
Średni
Najniższy
P = 1%
P = 2%
114,0 m3/s
25,6 m3/s
9,9 m3/s
110 m3/s
101 m3/s
Energetyczne wykorzystanie wód Gwdy
Na początku XX wieku zabudowano rzekę Gwdę.
Wybudowano wówczas 5 stopni piętrzących:
Dobrzyca (1907),
Podgaje
(1929),
Jastrowie (1930),
Ptusza
(1932),
Koszyce
(1936).
Na stopniach wodnych Podgaje, Jastrowie oraz Ptusza
zastosowano przelewy lewarowe.
Energetyczne wykorzystanie wód Gwdy
Profil podłużny Gwdy; częściowa kaskada
Jazy lewarowe
Jazy lewarowe, zwane niekiedy syfonami lub potocznie
pijawkami, należą do ciekawych i rzadko stosowanych
rozwiązań przelewów w obiektach budownictwa
hydrotechnicznego.
Jazy te nie wymagają zamknięć.
Jazy lewarowe
Przelewy lewarowe są to automatycznie działające
urządzenia zrzucające wodę ze stanowiska górnego do
stanowiska dolnego.
Zaletą jest samoczynność pracy tych urządzeń
zapewniona poprzez odpowiednie ukształtowanie
przewodu lewara. Ponadto samoczynność ta nie jest
uzależniona od żadnych urządzeń sterowniczych.
Bolt A, Sterpejkowicz-Wersocki W.:Jazy lewarowe na rzece Gwdzie.
Jazy lewarowe
Stopień wodny Ptusza; przekrój;
Jazy lewarowe
Stopień wodny Podgaje;widok jazu od wody dolnej.
Jazy lewarowe
Stopień wodny Podgaje:widok jazu od wody górnej
(powyżej lustra wody widoczne otwory napowietrzające)
Elektrownia Wodna Podgaje
• 73 km biegu rzeki wybudowana w 1929 r.
• Jest to elektrownia szczytowa, 2 szt.
hydrozespołów o łącznej mocy 3 920 kVA, i
napięciu 10,5 kV,
• Turbiny typu Kaplana,
• Spad (różnica między poziomem przed i za
elektrownią) wynosi 9,55 m,
• Woda z rzeki Gwdy doprowadzana kanałem
derywacyjnym o długości 900 m,
Elektrownia Wodna Podgaje
• Pojemność zbiornika wodnego - 3,8 x 106 m3,
• Powierzchnia zbiornika wodnego - 116 ha,
• Zbiornik powstał dzięki zaporze ziemnej
długości 520 m,
• Średnia roczna produkcja energii
elektrycznej ok. 6 519 MWh,
• Produkcja turbin hydrozespołów firmy VOITH.
EW Podgaje
EW
Podgaje
EW Podgaje
Elektrownia Wodna Jastrowie
• 66 km biegu rzeki - wybudowana w 1930 r.
• Elektrownia szczytowa
• 2 szt. hydrozespołów o łącznej mocy
2 920 kVA, napięciu 10,5kV,
• Turbiny typu Kaplana,
• Spad 7,2 m,
Elektrownia Wodna Jastrowie
• Pojemność zbiornika wodnego 6,20 x 106 m3,
• Powierzchnia zbiornika wodnego 150 ha,
• Zbiornik powstał dzięki zaporze ziemnej długości
450 m,
• Średnia roczna produkcja energii elektrycznej
ok. 6 177 MWh
EW Jastrowie
EW Jastrowie
Elektrownia Wodna Ptusza
• 54 km biegu rzeki - wybudowana w 1932 r.
• Elektrownia przepływowa ze zbiornikiem wyrównawczym,
• 2 szt. hydrozespołów o łącznej mocy 2 200 kVA i napięciu
10,5 kV,
• Turbina typu Kaplana,
• Spad 6,1 m,
Elektrownia Wodna Ptusza
• Pojemność zbiornika wodnego 4 x 106 m3,
• Powierzchnia zbiornika wodnego 200 ha,
• Zbiornik powstał dzięki zaporze wodnej o długości 300 m,
• Średnia roczna produkcja energii elektrycznej ok. 4 412
MWh,
• Produkcja turbin hydrozespołów firmy VOITH.
EW Ptusza
EW Ptusza
EW Ptusza; jaz lewarowy
Elektrownia Wodna Dobrzyca
• 34 km biegu rzeki - wybudowana w 1907 r.
• Elektrownia przepływowa,
• 3 szt. hydrozespołów o łącznej mocy 1 800 kVA i
napięciu 0,4kV,
• Turbiny Kaplana typ RTK 1600,
• Spad 4,8 m,
Elektrownia Wodna Dobrzyca
• Powierzchnia zbiornika wynosi 92 ha,
• Zbiornik powstał dzięki zaporze ziemnej o długości
230 m,
• Średnia roczna produkcja energii elektrycznej
ok. 6 370 MWh.
EW Dobrzyca
EW Dobrzyca
EW Dobrzyca
EW Dobrzyca
EW Dobrzyca
Elektrownia Wodna Koszyce
• 26,5 km biegu rzeki - wybudowana w 1937 r.
• Elektrownia przepływowa,
• 2 szt. hydrozespołów o łącznej mocy 1 600 kVA i
napięciu 6,3 kV,
• Turbiny typu Kaplana,
• Spad 3,5 m,
Elektrownia Wodna Koszyce
• Pojemność zbiornika - 0,74 x 106 m3,
• Średnia roczna produkcja energii elektrycznej
ok. 5 500 MWh.
EW Koszyce
EW Koszyce
EW Koszyce
EW Koszyce
EW Koszyce
• Elektrownię wybudowano w miejscu dawnego
młynu wodnego.
• Elektrownia to jeden z najciekawszych zabytków
Piły.
• Budowla
utrzymana
jest
w
typowo
modernistycznym, niemieckim duchu i stanowi
modelowe rozwiązanie właściwe dla lat 30, XX
wieku.
EW Koszyce
• Ma kształt prostopadłościennej bryły z
jednonawowa hala maszyn i dwukondygnacyjna
rozdzielnia, ustawiona na kanałach turbinowych.
• Stropy między kondygnacyjne wykonane są z
nowoczesnego jak na owe czasy materiału żelbetonu.
Zakład
Elektrowni
Wodnych w
Jastrowiu
Zakład jest drugą co do wielkości spółką elektrowni
wodnych działającą na terenie ENEA S.A. jest Energetyka
Poznańska
Łączna moc tych elektrowni wynosi 8,2 MW, a produkcja
- uzależniona od stanu wody - wynosi średnio rocznie 28,6
tys. MWh
Zakład Elektrowni Wodnych w Jastrowiu
http://www.epzew.com.pl
Bolt A., Sterpejkowicz-Wersocki W: Jazy lewarowe na rzece Gwdzie.
Inżynieria Morska i Geotechnika nr 3/2002, str. 162 – 165
Zdjęcia
http://www.panoramio.com/user/441526/tags/elektrownia%20wodna