„Wszystko jest z wody, z wody powstało i z wody się składa” AUTOR M. GRUDZIŃSKA Tales z Miletu Cząsteczka wody Ciekawostki Właściwości wody ? Zasoby wodne ? ? ? Wykorzystanie wody Zanieczyszczenia ? Mini test BUDOWA CZĄSTECZKI H2O WZÓR SUMARYCZNY MODEL CZĄSTECZKI WODY WZÓR STRUKTURALNY Cząsteczka wody zbudowana jest z dwóch atomów wodoru i jednego atomu tlenu połączonych wiązaniem kowalencyjnym spolaryzowanym. Ze względu na różnice elektroujemności cząsteczka wody jest dipolem: + - Po raz pierwszy wodę jako tlenek wodoru rozłożył na pierwiastki (wodór i tlen) A. Lavoisier. LAVOISIER ANTOINE LAURENT (1743-1794) Chemik francuski, uważany za jednego z twórców współczesnej chemii. Obalił fałszywą teorię istnienia flogistonu (hipotetyczna substancja uważana za przyczynę palności ) wyjaśniając proces spalania. Ustalił, że oddychanie jest rodzajem utleniania. Jako pierwszy podał ilościowy opis doświadczeń nad analizą i syntezą wody-1783 rok. Niezależnie też od D. Łomonosowa sformułował prawo zachowania masy. Czy wiesz, że... ... w szklance znajduje się 84 10 24 cząsteczek wody. M=18 g/mol Możesz to obliczyć sam stosując wzory: d=m/V m=d V n=m /M V=250 cm3 N=6.023 102 3 d=1 g/cm3 250 cm Mając powyższe dane, oblicz ile cząsteczek wody znajduje się w szklance obok. 3 Życzę powodzenia. WŁAŚCIWOŚCI WODY fizyczne • może występować w 3 stanach skupienia • bez barwy, smaku, zapachu • temp. topn. 0 0 C • temp. wrz. 100 0 C • gęstość 1000 kg/m3 (w temp. 4 0 C) chemiczne • dobry rozpuszczalnik • reaguje z metalami: np. Ca, Na • reaguje z fluorem • słaby elektrolit • ulega asocjacji WODA - trzy stany skupienia (pokaz modelowy) WODA - trzy stany skupienia Proces krzepnięcia wody ZASOBY WODNE Ilość wody na Ziemi szacuje się na około 2,2 x 1018 ton. Wyobraź sobie każdą tonę wody jako główkę od szpilki. Autostrada biegnąca z Ziemi na Księżyc pokryta takimi główkami miałaby aż 10 km szerokości. Jednak woda pitna stanowi tylko niewielki procent tych zasobów, a nierównomierne jej rozmieszczenie sprawia, że w wielu krajach zaopatrzenie w nią stanowi ogromny problem. Niedobory wody są powodem niskich plonów, a to prowadzi do głodu. Jeżeli interesuje Ciebie ten problem, kliknij myszką na jeden z poniższych tematów I LOŚ Ć WODY MAGAZYNOWANI E CYRKULACJA KLĘSKI ŻYWI OŁOWE Ilość wody 2% 1% 97% oceany lodowce i ladolody inne zasoby • 97 % - zasoby oceanów • 2 % - lądolody i lodowce górskie • 0,6 % - pokłady podziemne • 0,02 % - zasoby rzek i jezior • 0,001 % - para wodna w atmosferze Na lądzie podstawowym źródłem wody pitnej są pokłady podziemne. W głębi Ziemi znajduje się około 0,6% wody, a jedynie 0,02% wypełnia rzeki i jeziora. Para wodna w atmosferze stanowi jedynie jedną tysięczną część całych zasobów naszej planety, jednak to ta pozornie nieistotna część jest niezwykle znacząca, gdyż opadając w postaci deszczu na ziemię , umożliwia wegetację roślinom. Czy wiesz, że... ... aby zapewnić sobie wystarczającą ilość wody, niektóre kraje arabskie stworzyły specjalne stacje uzdatniania, tj. odsalania wody morskiej. Metoda ta jest jednak niezwykle kosztowna, dlatego stosuje się ja tam, gdzie zasoby słodkiej wody w żaden sposób, przy najoszczędniejszym nawet gospodarowaniu, nie są w stanie zaspokoić potrzeb społeczeństwa. Odsalanie jest niezwykle kosztowne, dlatego na takie stacje mogą sobie pozwolić jedynie bogate kraje eksporterzy ropy naftowej. Stacja uzdatniania morskiej wody w Katarze w Zatoce Perskiej. Magazynowanie wody Każdy element diagramu przedstawia jedną z form magazynowania wody. Tylko niewielka część ziemskich zasobów wody bierze udział w jej nieustannej cyrkulacji. Woda w przyrodzie to nie tylko rzeki, morza, jeziora, ale też wody gruntowe, podziemne, wody mineralne, para wodna jako składnik powietrza, woda krystalizacyjna w minerałach, woda jako składnik organizmów lub pochłonięta przez substancje. Wszystkie dane w kilometrach sześciennych TOPNIENIE Źródła pary wodnej Energii do parowania wody dostarcza słońce SUSZE Czy wiesz, że ogromne połacie lądów to pustynie lub półpustynie, regularnie nawiedzane przez susze. Niestety, ich obszar ciągle ulega zwiększeniu. Mimo, że w naszym klimacie ludzie nie umierają z pragnienia, to jednak na Ziemi jest wiele miejsc, gdzie bez porównania sytuacja z dostępem wody jest o wiele trudniejsza. AFRYKA - obszary zagrożone suszą Sahel - obszar położony na północy Afryki między Saharą, a wilgotniejszymi rejonami zachodniej i środkowej części kontynentu. AFRYKA - obszary zagrożone suszą W czasie suszy, jak zawsze pierwszymi ofiarami głodu są dzieci i ludzie starsi. Burza piaskowa na Saharze Saharyjskie ergi Zmieniony krajobraz wielu regionów Wielkiej Brytanii spowodowany suszami zimowymi. Obok widoczne wyschnięte torfowisko w okolicach Dartmoor. POWODZIE Długotrwałe ulewne deszcze mogą spowodować wystąpienie rzek z brzegów, co może pociągnąć za sobą ofiary w ludziach. POWODZIE Powódź nie zawsze jednak jest tragedią. W wielu regionach świata kontrolowane zalewanie pól uprawnych użyźnia glebę. WYKORZYSTANIE WODY W krajach wysoko rozwiniętych zużywa się ogromne ilości wody w przemyśle spożywczym, chemicznym, ciężkim,i.t.p.... Dużo wody wykorzystuję się w rolnictwie. W takich krajach, jak Izrael i Egipt zachodzi konieczność sztucznego nawadniania pól uprawnych. W wielu krajach akweny wodne wykorzystuje się do transportu. Wodę także wykorzystuje się do celów rekreacyjnych. Największymi „wodożercami” są elektrownie produkujące prąd w procesie spalania. Ich dzienne zapotrzebowanie na wodę waha się w granicach 13 milionów litrów dziennie. Woda spełnia również ogromną rolę w produkcji energii. W elektrowniach wodnych spadający strumień porusza turbinami generatorów zamieniających energię mechaniczną na elektryczną. Wodę wykorzystuję się też jako naturalny nośnik odpadów komunalnych i przemysłowych. W wyniku takich działań naturalne cieki wodne zamieniono w cuchnące ścieki. Energetyka wodna jest tanim źródłem energii, w wielu krajach zaspokajającym większą część potrzebnej mocy.W Kanadzie elektrownie wodne dostarczają 66%, a w Norwegii aż 99% energii. Elektrownia wodna na Niagarze w Kanadzie CZY WIESZ ŻE... Na wyprodukowanie 1 l napoju zużywa się średnio 20 l wody, na 1 kg stali - 100 l,na książkę - 250 l, na 1 kg tworzywa sztucznego - 1000 , a na jedno auto - 150000 l (150 m3) wody. W codziennym życiu człowiek zużywa aż 136 litrów wody, wykorzystując na: CZY WIESZ, ŻE... Czasami z nieszczelnych wodociągów wycieka nawet 30% cennej wody pitnej. Ten tryskający z pękniętego wodociągu strumień wody pozwala nam uświadomić sobie, ile wody marnuje się z powodu zwykłych przecieków, zanim dotrze do naszych kranów. ZANIECZYSZCZENIA WODY BIOLOGICZNE CHEMICZNE FIZJOLOGICZNE FIZYCZNE gnicie obumarłe szczątki organ. bakterie, pierwotniaki pestycydy detergenty kwaśne deszcze ścieki przemysł nieprzyjemny zapach zły smak zmętnienie zabarwienie Zanieczyszczenie wód śródlądowych Widoczny na zdjęciu martwy karp jest dowodem wysokiego poziomu zanieczyszczenia stawu. Zanieczyszczenie oceanów i mórz Widoczny na zdjęciu frachtowiec Anson wypuszcza do morza jarozyt (siarczan VI żelaza III i potasu). Toksyczne odpady wyrzucane wprost do morza trafiają do łańcucha pokarmowego. Czy wiesz, że ... W1988 roku na pierwsze strony gazet trafił frachtowiec Karin B., który mając na pokładzie niebezpieczne odpady, błąkał się po morzach nie mogąc znaleźć portu, do którego mógłby zawinąć. Zanim trafił ponownie do Włoch, załoga zaczęła odczuwać dolegliwości wywołane przez przewożone trucizny. Czystość wód ma zasadniczy wpływ na zdrowie i kondycję ludzi, zwierząt oraz rozwój roślin.Konieczne jest więc oczyszczanie wód naturalnych. W tym celu stosuje się następujące formy oczyszczania ścieków: - mechaniczne (stosowanie sit i krat) - chemiczne (utlenianie i zobojętnianie ścieków, wytrącanie metali ciężkich w postaci osadów) - biologiczne (wprowadzanie zespołu bakterii pierwotniaków i grzybów, powodujących rozkład substancji organicznych do nieorganicznych np. CO2, H2O) W ochronie wód ważną rolę odgrywa walka z jej marnotrawieniem, tj. nadmiernym zużywaniem przez ludzi w gospodarstwach domowych i zakładach przemysłowych oraz wyciekami wody z nieszczelnych instalacji wodociągowych.