wniosek organizatora kształcenia o zatwierdzenie programu kursu
advertisement
PROGRAM KURSU SPECJALISTYCZNEGO SZCZEPIENIA OCHRONNE (Nr 03/08) Program przeznaczony dla pielęgniarek SZCZECIN 2013 WNIOSEK ORGANIZATORA KSZTAŁCENIA O ZATWIERDZENIE PROGRAMU KURSU SPECJALISTYCZNEGO Część I ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE Program przeznaczony dla pielęgniarek 1. NAZWA ORGANIZATORA KSZTAŁCENIA Studium Kształcenia Podyplomowego Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, ul. Rybacka 1, 70-204 Szczecin 2. RODZAJ KSZTAŁCENIA I NAZWA KURSU Kurs specjalistyczny, który zgodnie z ustawą z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 174, poz. 1039) ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę kwalifikacji do wykonywania określonych czynności zawodowych przy udzielaniu świadczeń pielęgnacyjnych, diagnostycznych, leczniczych lub rehabilitacyjnych. 3. ADRESAT KSZTAŁCENIA PIELĘGNIARKI POŁOŻNE 4. CEL KSZTAŁCENIA Przygotowanie pielęgniarki do samodzielnego wykonywania szczepień ochronnych 5. TRYB KSZTAŁCENIA - mieszany STACJONARNY NIESTACJONARNY 6. CZAS TRWANIA: łączny 80 godzin; Zajęcia teoretyczne 35 godzin; Zajęcia praktyczne 45 godzin. 7. SPOSÓB ORGANIZACJI Organizator kształcenia zapewnia, że: 2 powoła kierownika kursu specjalistycznego, którego kwalifikacje są zgodne z § 26 w związku z § 34 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2003r w sprawie kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr 197, poz. 1923); powoła kadrę dydaktyczną do realizacji zajęć teoretycznych i praktycznych o kwalifikacjach zgodnych z wymogami programu ramowego; posiada bazę dydaktyczną do realizacji zajęć teoretycznych i stażowych dostosowaną do liczby uczestników kształcenia i zapewniającą realizację programu szkolenia praktycznego, w tym przewidzianych w programie świadczeń zdrowotnych; przeprowadzi postępowanie kwalifikacyjne zgodnie z zapisami § 32 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2003r w sprawie kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr 197, poz. 1923) wskazanymi dla kursu specjalistycznego; posiada opracowany regulamin organizacyjny dla przedmiotowego kursu; posiada wewnętrzny system monitorowania jakości kształcenia. 8. SPOSÓB SPRAWDZANIA EFEKTÓW NAUCZANIA BIEŻĄCY: zajęcia teoretyczne – forma zaliczenia została określona w programie poszczególnych modułów zajęcia praktyczne – zaliczenie świadczeń zdrowotnych określonych w programie zajęć praktycznych KOŃCOWY: egzamin teoretyczny egzamin praktyczny 9. WYKAZ UMIEJĘTNOŚCI BĘDĄCYCH PRZEDMIOTEM KSZTAŁCENIA W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka powinna: scharakteryzować zasady wykonywania szczepień ochronnych na podstawie obowiązujących przepisów prawnych; 3 scharakteryzować rodzaje odporności oraz czynniki modyfikujące odporność organizmu; wymienić wskazania i przeciwwskazania do szczepień ochronnych; omówić obowiązujący w Polsce „Program Szczepień Ochronnych”; wymienić szczepienia obowiązkowe i zalecane z uwzględnieniem grup wiekowych oraz przestrzegać zasad dotyczących ich stosowania; omówić zasady finansowania szczepień ochronnych; wymienić zasady stosowane przy układaniu indywidualnego kalendarza szczepień; transportować, przechowywać oraz przygotowywać do podania poszczególne szczepionki zgodnie z obowiązującymi przepisami i procedurami; wykonać zgodnie z obowiązującymi zasadami szczepienia ochronne pacjentów w różnym wieku; wykonać próbę tuberkulinową zgodne z obowiązującymi zasadami; przedstawić interakcje pomiędzy szczepionkami; przestrzegać obowiązujących zasad przy postępowaniu ze sprzętem i materiałem zużytym przy wykonywaniu szczepień; rozpoznawać i klasyfikować niepożądane odczyny poszczepienne (NOP) oraz podejmować stosowne działania w przypadku ich wystąpienia; przedstawić zasady obowiązujące przy wykonywaniu szczepień w szczególnych przypadkach (wrodzone i nabyte niedobory odporności, choroby zakaźne i zakażenia, wyjazdy za granicę epidemie, klęska żywiołowa); omówić obowiązującą dokumentację i dokumentować wykonane szczepienia ochronne; sporządzić sprawozdanie z realizacji szczepień oraz dokonać analizy wykonalności szczepień; edukować dzieci i młodzież oraz ich rodziców/opiekunów w zakresie szczepień; zorganizować i wyposażyć punkt/gabinet szczepień; współpracować z instytucjami i osobami sprawującymi nadzór nad organizacją i wykonywaniem szczepień ochronnych. …………………………… ……………………………………. 4 Miejscowość, data Podpis i pieczęć Organizatora Część II PLAN NAUCZANIA Kurs specjalistyczny „Szczepienia ochronne” dla pielęgniarek Lp. Moduł Organizacja szczepień ochronnych w Polsce II. Podstawy szczepień ochronnych III. Szczepienia noworodków IV. Szczepienia dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych I. Łączna liczba godzin Teoria (liczba Placówka godzin) 7 Staż Liczba godzin Łączna liczba godzin 21 14 4 10 35 Oddział noworodkowy Punkt szczepień dla dzieci i młodzieży 15 Poradnia pulmonologiczna 10 Podstawowa opieka zdrowotna (gabinet zabiegowy) 10 19 10 40 45 80 5 Część III PROGRAM KSZTAŁCENIA TEORETYCZNEGO MODUŁ I ORGANIZACJA SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH W POLSCE Czas trwania modułu: 7 godzin Cel modułu: Zapoznanie pielęgniarki z organizacją szczepień ochronnych w Polsce w oparciu o obowiązujące procedury. Środki dydaktyczne: - rzutnik multimedialny - materiały i przybory niezbędne do realizacji zaplanowanych metod dydaktycznych Wykładowcy: osoby mające nie mniej niż pięcioletni staż w przedmiotowym zakresie oraz posiadają tytuł: magistra pielęgniarstwa, po kursie specjalistycznym w zakresie szczepień ochronnych specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego, po kursie specjalistycznym w zakresie szczepień ochronnych Forma zaliczenia: odpowiedzi ustne Lp. Temat Treści nauczania 1. Podstawy prawne organizacji szczepień w Polsce 2. Podstawy epidemiologiczne wykonywania szczepień ochronnych Podmioty 1. Przepisy prawne regulujące wykonywanie szczepień ochronnych w Wykład Polsce: a) organizacja i finansowanie szczepień; b) nabywanie, przechowywanie i transport szczepionek; c) nadzór nad organizacją i wykonywaniem szczepień; d) inne przepisy dotyczące realizacji szczepień 1. Epidemiologia chorób zakaźnych podstawowe pojęcia z Wykład epidemiologii, najczęściej występujące choroby zakaźne w Polsce 2. Badania epidemiologiczne – próby terenowe. 3. Metody Czas realizacji 1,5 0,5 1. Wymagania dotyczące kwalifikacji u osób wykonujących szczepienia Wykład, wykład 0,5 ochronne u dzieci i dorosłych. 2. Zakres kompetencji pielęgniarki punktu szczepień. 3. Zakres odpowiedzialności pielęgniarki punktu szczepień 3. Umiejętność współpracy z rodzicami i dziećmi. Organizacja 1. Zasady transportu szczepionek do punktu/gabinetu szczepień punktu/gabinetu 2. Miejsce do wykonywania szczepień (warunki sanitarne pomieszczeń, szczepień sprzęt niezbędny do przechowywania i wykonywania szczepień). 3. Zestaw przeciwwstrząsowy. 4. Miejsce przechowywania szczepionek. 5. Zasady przechowywania szczepionek 6. Procedura postępowania w sytuacjach kryzysowych (np. awarii prądu) 7. Najczęściej popełnianie błędy w punkcie/gabinecie szczepień (w odniesieniu do szczepionek, sterylizacji, dokumentacji, terminowości szczepień) Postępowanie z 1. Procedura postępowania z materiałem zakaźnym. materiałem zakaźnym 2. Zasady aseptyki obowiązujące przy wykonywaniu szczepień w postaci iniekcji. 3. Zasady postępowania z zużytym sprzętem używanym przy wykonywaniu szczepień. 4. Procedura postępowania z niezużytą częścią szczepionki Organizacja 1. Prowadzenie kartoteki w punkcie/gabinecie szczepień (podział na szczepień kartotekę czynna i bierną) 2. Zasady wzywania na szczepienie 3. Wyłanianie względnych przeciwwskazań do szczepień 4. Kwalifikowanie osób do szczepień. 5. Postępowanie pielęgniarki podczas szczepienia. 6. Przestrzeganie cyklu szczepień. 7. Prowadzenie działalności oświatowo-zdrowotnej. Dokumentacja w 1. Dokumentacja punkcie/gabinecie szczepień: punkcie/gabinecie Aktualny kalendarz szczepień ochronnych szczepień Kartoteka szczepień uprawnione do wykonywania szczepień 4. 5. 6. 7. konwersatoryjny, metoda przypadku Wykład, wykład 1,5 konwersatoryjny Wykład, wykład 0,5 konwersatoryjny Wykład, wykład 0,5 konwersatoryjny, pokaz Wykład, wykład 1,5 konwersatoryjny, instruktaż, pokaz 7 8. Monitorowanie wyszczepialności w Polsce Karty szczepień Świadectwo szczepienia, książeczka szczepień ochronnych Wezwanie do szczepienia Lista osób zaszczepionych akcyjnie Zeszyt opisu odczynów i powikłań poszczepiennych Zgłoszenie niepożądanego odczynu poszczepiennego 2. Ewidencja i sprawozdawczość szczepień: Roczne sprawozdanie ze szczepień Zamówienie roczne na szczepionki. Sprawozdanie zbiorcze jednostki nadzorującej Rejestr wydanych kart szczepień, Rejestr przyjmowanych kart szczepień, Rejestr niepożądanych odczynów poszczepiennych, Rejestr pobranych szczepionek. 1. Instytucje i osoby nadzorujące wykonywanie szczepień ochronnych Wykład w Polsce. 2. Współpraca z właściwą stacją sanitarno-epidemiologiczną. 0,5 Wykaz umiejętności wynikowych W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka powinna: - wymienić obowiązujące akty prawne dotyczące organizacji szczepień w Polsce; - wymienić obowiązujące akty prawne dotyczące wykonywania szczepień ochronnych; - omówić zasady wykonywania szczepień w świetle obowiązujących przepisów; - przedstawić zakres obowiązków pielęgniarki pracującej w punkcie szczepień; - omówić zakres kompetencji pielęgniarki punktu szczepień; - omówić stanowisko pracy pielęgniarki punktu szczepień; - przedstawić zakres odpowiedzialności pielęgniarki punktu szczepień - wymienić leki wchodzące w skład zestawu przeciwwstrząsowego; - omówić miejsce przechowywania szczepionek; - omówić procedurę postępowania z materiałem zakaźnym; - wymienić zasady aseptyki obowiązujące przy wykonywaniu szczepień ochronnych; 8 - omówić zasady segregacji odpadów; - omówić zasady prowadzenia kartoteki; - omówić zasady kwalifikacji do szczepień; - przedstawić zasady prowadzenia edukacji w zakresie szczepień ochronnych; - wymienić i omówić dokumentacje prowadzoną w punkcie szczepień; - omówić zasady sprawozdawczości w punkcie szczepień; - opisać zasady ewidencjonowania szczepionek; - wymienić instytucje nadzorujące wykonywanie szczepień w Polsce; - omówić zasady współpracy ze stacją sanitarno-epidemiologiczną w zakresie szczepień ochronnych. Literatura: 3. Bernatowska E., Grzesiowski P. (red.): Szczepienia ochronne: obowiązkowe i zalecane od A do Z. Wydaw. Lekarskie PZWL, Warszawa, 2012 4. Mazurowska W., Sawicki J.: „Szczepienia w zwalczaniu chorób zakaźnych”. Medyczna Agencja Wydawnicza, Warszawa 1995; 5. Obowiązujący Komunikat GIS 6. Rozp. MZ w sprawie wykazu trybu i sposobu przekazywania preparatów służących przeprowadzaniu obowiązkowych szczepień ochronnych z dnia 20 października 2005 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 213, poz. 1390); 7. Rozp. MZ w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych z dnia 18 sierpnia 2011 r. (Dz.U. Nr 182, poz. 1086); 8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 listopada 2010 r. w sprawie sposobu przekazywania szczepionek świadczeniodawcom prowadzącym obowiązkowe szczepienia ochronne oraz sposobu przechowywania szczepionek stanowiących rezerwę przeciwepidemiczną kraju (Dz.U. 2010 nr 232 poz. 1524); 9. Rozp. MZ w sprawie wykazu niepożądanych odczynów poszczepiennych oraz kryteriów ich rozpoznawania z dnia 21 grudnia 2010 r. (Dz.U. 2010 Nr 254, poz. 1711); 10. Rozp. MZ w sprawie wykazu stanowisk pracy oraz szczepień ochronnych wskazanych do wykonywania pracownikom podejmującym prace lub zatrudnionym na tych stanowiskach z dnia 28 listopada 2005r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 250, poz. 2113); 11. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2012 r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności (Dz.U. 2012 nr 0 poz. 40); 12. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 listopada 2010 r. w sprawie sposobu przekazywania szczepionek świadczeniodawcom prowadzącym obowiązkowe szczepienia ochronne oraz sposobu przechowywania szczepionek stanowiących rezerwę przeciwepidemiczną kraju (Dz.U. 2010 nr 232 poz. 1524); 9 13. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z późn. zmianami (Dz. U. Nr 234, poz. 1570, Dz.U. 2012, poz. 892 14. Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U.2011.174.1039); 10. Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. działalności leczniczej (Dz.U. 2011 nr 112 poz. 654); 11. Wytyczne Instytutu Gruźlicy i chorób płuc w zakresie wykonywania testów tuberkulinowych i szczepień BCG. MODUŁ II PODSTAWY SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH Czas trwania modułu: 14 godzin Cel modułu: Zapoznanie pielęgniarki z podstawami immunologii warunkującymi wykonywanie szczepień oraz zapoznanie pielęgniarki z wpływem szczepień na organizm Środki dydaktyczne: - rzutnik multimedialny - materiały i przybory niezbędne do realizacji zaplanowanych metod dydaktycznych (wzory dokumentacji, Program Szczepień Ochronnych) Wykładowcy: osoby mające nie mniej niż pięcioletni staż w przedmiotowym zakresie oraz posiadają tytuł: lekarz specjalista w dziedzinie immunologii, mgr pielęgniarstwa, po kursie specjalistycznym w zakresie szczepień ochronnych Forma zaliczenia: odpowiedzi ustne Lp. Temat Treści nauczania Metody 1. Podstawy immunologii 1. Budowa układu odpornościowego, 2. Proces dojrzewania układu odpornościowego. 3. Podział odporności na czynna i nabytą, 4. Podział odporności na swoistą i nieswoistą. Wykład, wykład konwersatoryjny Czas realizacji 2 10 2. Szczepionki 3. Wskazania i przeciwwskazania do szczepień „Program szczepień ochronnych” 4. 5. Indywidualny kalendarz szczepień 5. Odporność immunologiczna pierwotna i wtórna. 6. Podstawy czynnej odporności przeciwzakaźnej. 7. Odpowiedz swoista w zakażeniach (trwała i nietrwała) 8. Odpowiedź typu wczesnego - immunoglobuliny 9. Odpowiedź typu komórkowego – pamięć immunologiczna 10. Czynniki wpływające na odporność immunologiczna. 1. Podział szczepionek ze względu na swoistość działania (szczepionki monowalentne i poliwalentne) 2. Podział szczepionek ze względu na postać (płynne, w proszku) 3. Podział szczepionek ze względu na postać antygenu (żywe, zabite, anatoksyny, szczepionki złożone z określonych komponentów białkowych bakterii, szczepionki z antygenu polisacharydowego, szczepionki wirusowe, 4. Schemat poszczególnych szczepień obowiązkowych i zalecanych. 5. Odstępy czasowe miedzy szczepionkami, 6. Sposób i zasady nabywania, transportowania i przechowywania szczepionek. 7. Okres ważności szczepionek 8. Kontrola preparatów biologicznych 1. Wskazania do szczepień. 2. Przeciwwskazania: względne i bezwzględne, czasowe i stałe. 1. Szczepienia obowiązkowe. 2. Szczepienia zalecane. 3. Szczepienia prowadzone akcyjnie 4. Zakres szczepień finansowanych w ramach umowy z NFZ 5. Rola Ministerstwa Zdrowia w finansowaniu szczepień 6. Udział samorządu terytorialnego w finansowaniu szczepień 1. Uwarunkowania indywidualnego kalendarza szczepień 2. Możliwości dystrybucji szczepionki Wykład, wykład konwersatoryjny, dyskusja, metoda przypadku 2 Wykład, wykład konwersatoryjny, metoda przypadku Wykład, wykład konwersatoryjny, metoda przypadku 2 Wykład, wykład konwersatoryjny, 1,5 2 11 6. 7. 8. Szczepienia osób z wrodzonymi lub nabytymi niedoborami odporności Szczepienia w sytuacjach szczególnych Niepożądane odczyny poszczepienne 3. Właściwości dystrybuowanej szczepionki 4. Świadomość społeczna i akceptacja szczepień przez społeczeństwo 1. Niedobory immunologiczne dotyczące komórek pnia 2. Anomalie komórek Beta 3. Anomalie limfocytów T 4. Niedobory immunologiczne niesklasyfikowane 1. Szczepienia przeciwko wściekliźnie. 2. Szczepienia przeciw tężcowi. 3. Szczepienia w przypadku wystąpienia klęsk żywiołowych i epidemii. 4. Szczepienia w przypadku osób wyjeżdżających za granicę: - finansowanie szczepień, - wybór rodzaju szczepionki, - podmioty wykonujące szczepienia. 1. Klasyfikacja niepożądanych odczynów poszczepiennych (odczyny miejscowe, ogólne, powikłania poszczepienne) 2. Profilaktyka odczynów poszczepiennych 3. Monitorowanie niepożądanych odczynów poszczepiennych. 4. Postępowanie w przypadku wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych. metoda przypadku Wykład, wykład konwersatoryjny 1,5 Wykład, wykład konwersatoryjny, metoda przypadku 1,5 Wykład, wykład konwersatoryjny, metoda przypadku 1,5 Wykaz umiejętności wynikowych W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka powinna: - przedstawić i omówić odporność i jej rodzaje; - omówić odrębności w układzie odpornościowym człowieka dorosłego i noworodka; - wskazać czynniki modyfikujące układ immunologiczny; - omówić rodzaje szczepionek; - wyjaśnić zasadność przestrzegania cyklu szczepień; - omówić wskazania i przeciwwskazania do szczepień; - określić zasady finansowania szczepień ochronnych; 12 - omówić aktualny kalendarz szczepień ochronnych; - wymienić podmioty uprawnione do wykonywania szczepień; - omówić zasady szczepienia u pacjentów z wrodzonym lub nabytym upośledzeniem odporności; - omówić zasady układania indywidualnego kalendarza szczepień; - omówić zasady szczepienia przeciwko tężcowi; - omówić zasady szczepienia przeciwko wściekliźnie; - przedstawić zasady szczepienia w przypadku wystąpienia klęsk żywiołowych i epidemii; - omówić zasady szczepienia u osób wyjeżdżających za granicę; - omówić niepożądane odczyny poszczepienne; - przedstawić sposoby monitorowania występowania niepożądanych odczynów poszczepiennych; - wymienić zasady profilaktyki niepożądanych odczynów poszczepiennych Literatura: 1. Bernatowska E., Grzesiowski P. (red.): Szczepienia ochronne: obowiązkowe i zalecane od A do Z. Wydaw. Lekarskie PZWL, Warszawa, 2012 2. Magdzik W. (red.): „Szczepionki i immunoglobuliny”, PZWL, Warszawa, 1999 3. Marzec-Bogusławska A.: „Zanim wybierzesz się w podróż, pomyśl o zdrowiu”. Poradnik, Poznań, 2001; 4. Mazurowska W., Sawicki J.: „Szczepienia w zwalczaniu chorób zakaźnych”. Medyczna Agencja Wydawnicza, Warszawa 1995; 5. Obowiązujący Komunikat GIS 6. Rozp. MZ w sprawie wykazu trybu i sposobu przekazywania preparatów służących przeprowadzaniu obowiązkowych szczepień ochronnych z dnia 20 października 2005 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 213, poz. 1390); 7. Rozp. MZ w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych z dnia 18 sierpnia 2011 r. (Dz.U. Nr 182, poz. 1086); 8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 listopada 2010 r. w sprawie sposobu przekazywania szczepionek świadczeniodawcom prowadzącym obowiązkowe szczepienia ochronne oraz sposobu przechowywania szczepionek stanowiących rezerwę przeciwepidemiczną kraju (Dz.U. 2010 nr 232 poz. 1524); 9. Rozp. MZ w sprawie wykazu niepożądanych odczynów poszczepiennych oraz kryteriów ich rozpoznawania z dnia 21 grudnia 2010 r. (Dz.U. 2010 Nr 254, poz. 1711); 10. Rozp. MZ w sprawie wykazu stanowisk pracy oraz szczepień ochronnych wskazanych do wykonywania pracownikom podejmującym prace lub zatrudnionym na tych stanowiskach z dnia 28 listopada 2005r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 250, poz. 2113); 13 11. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2012 r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności (Dz.U. 2012 nr 0 poz. 40); 12. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 listopada 2010 r. w sprawie sposobu przekazywania szczepionek świadczeniodawcom prowadzącym obowiązkowe szczepienia ochronne oraz sposobu przechowywania szczepionek stanowiących rezerwę przeciwepidemiczną kraju (Dz.U. 2010 nr 232 poz. 1524); 13. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z późn. zmianami (Dz. U. Nr 234, poz. 1570, Dz.U. 2012, poz. 892 14. Wytyczne Instytutu Gruźlicy i chorób płuc w zakresie wykonywania testów tuberkulinowych i szczepień BCG. MODUŁ III SZCZEPIENIA NOWORODKÓW Czas trwania modułu: 4 godziny Cel modułu: Przygotowanie pielęgniarki do wykonywania szczepień ochronnych u noworodka i oceny reakcji poszczepiennej Środki dydaktyczne: - rzutnik multimedialny - materiały i przybory niezbędne do realizacji zaplanowanych metod dydaktycznych (wzory dokumentacji, Program Szczepień Ochronnych) Wykładowcy: osoby mające nie mniej niż pięcioletni staż w przedmiotowym zakresie oraz posiadają tytuł: magistra pielęgniarstwa, magister położnictwa specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego, neonatologicznego lekarz specjalista w dziedzinie neonatologii, pediatrii Forma zaliczenia: odpowiedzi ustne 14 Lp. Temat Treści nauczania 1. Szczepienia ochronne noworodka 2. Przeciwwskazania i wskazania w sytuacjach szczególnych Postępowanie po szczepieniu. 1. Szczepionka przeciwko WZW-B: Wykład, wykład - właściwości, konwersatoryjny, pokaz, - transport i przechowywanie, metoda przypadku - zasady, miejsce i technika podania, - niepożądane odczyny poszczepienne. 2. Szczepionka BCG: - właściwości, - transport i przechowywanie, - przygotowanie zawiesiny szczepionki BCG - zasady, miejsce i technika podania, - rozwój zmiany miejscowej, - niepożądane odczyny poszczepienne, - powikłania spowodowane nieprawidłowym szczepieniem - powikłania spowodowane patologiczną reakcją ustroju na szczepienie 1. Przeciwwskazania bezwzględna, względne i okresowe do Wykład, wykład szczepień noworodka. konwersatoryjny, metoda 2. Szczepienia u dzieci zakażonych wirusem HIV. przypadku 3. Metody 1. Reakcje ustroju występujące u noworodka po szczepieniu Wykład, wykład przeciwko gruźlicy i WZW-B. konwersatoryjny, metoda 2. Obserwacja i pielęgnacja noworodka po szczepieniu. przypadku 3. Zasady kąpieli noworodka po szczepieniu. 4. Edukacja rodziców/opiekunów pod kątem obserwacji w kierunku niepożądanych odczynów poszczepiennych. 5. Dokumentacja szczepienia u noworodka Czas realizacji 1,5 1 1,5 Wykaz umiejętności wynikowych W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka powinna: - scharakteryzować rodzaje szczepień u noworodka; 15 - omówić szczepionki wykonywane u noworodka; - zdefiniować i wymienić przeciwwskazania do szczepień noworodka; - omówić szczepienia u dzieci zakażonych wirusem HIV; - zdefiniować miejscowe, lokalne i uogólnione odczyny poszczepienne; - identyfikować i klasyfikować miejscowe, lokalne i uogólnione odczyny poszczepienne; - omówić zasady edukacji rodziców w zakresie obserwacji i pielęgnacji noworodka po szczepieniu noworodka; - omówić zasady dokumentowania wykonanego szczepienia u noworodka Literatura: 1. Bernatowska E., Grzesiowski P. (red.): Szczepienia ochronne: obowiązkowe i zalecane od A do Z. Wydaw. Lekarskie PZWL, Warszawa, 2012 2. Obowiązujący Komunikat GIS 3. Rozp. MZ w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych z dnia 18 sierpnia 2011 r. (Dz.U. Nr 182, poz. 1086); 4. Rozp. MZ w sprawie wykazu niepożądanych odczynów poszczepiennych oraz kryteriów ich rozpoznawania z dnia 21 grudnia 2010 r. (Dz.U. 2010 Nr 254, poz. 1711); 5. Wytyczne Instytutu Gruźlicy i chorób płuc w zakresie wykonywania testów tuberkulinowych i szczepień BCG. MODUŁ IV SZCZEPIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY ORAZ OSÓB DOROSŁYCH Czas trwania modułu: 10 godzin Cel modułu: Przygotowanie pielęgniarki do wykonywania obowiązkowych i zalecanych szczepień ochronnych u dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych a także do dokonania oceny reakcji poszczepiennej. Środki dydaktyczne: - rzutnik multimedialny - materiały i przybory niezbędne do realizacji zaplanowanych metod dydaktycznych (wzory dokumentacji, Program Szczepień Ochronnych) Wykładowcy: osoby mające nie mniej niż pięcioletni staż w przedmiotowym zakresie oraz posiadają tytuł: magistra pielęgniarstwa, po kursie specjalistycznym w zakresie szczepień ochronnych 16 Forma zaliczenia: odpowiedzi ustne Lp. Temat Treść zajęć Metody 1. Wykonywanie szczepień Wykład, wykład konwersatoryjny, metoda przypadku, pokaz 2. Edukacja dzieci i młodzieży 1. Zasady kwalifikowania do szczepień: - kryteria kwalifikacyjne - zakres współpracy z lekarzem dokonującym kwalifikacji do szczepień 2. Analiza Programu Szczepień Ochronnych: - czynniki wpływające na układ PSO - szczepienia obowiązkowe, - szczepienia zalecane, - szczepienia dla dzieci - szczepienia dla osób dorosłych, - cykle szczepień 3. Rodzaje szczepień i testów wykonywanych w poszczególnych grupach wiekowych. 4. Przeciwwskazania do wykonywania poszczególnych szczepień. 5. Zasady, miejsca i techniki wykonywania szczepień ochronnych 6. Zasady, miejsce i technika wykonania próby tuberkulinowej. 7. Dokumentacja szczepienia 8. Niepożądane odczyny poszczepienne: - podział NOP, - charakterystyka NOP występujących po poszczególnych szczepieniach, - profilaktyka NOP, - działania w przypadku wystąpienia NOP. 1. Sposoby łagodzenia lęku i stresu dziecka przed szczepieniem: obecność rodziców, rozmowa ukierunkowana, Wykład, wykład konwersatoryjny, Czas realizacji 5 2 17 3. Organizacja i wykonywanie szczepień u osób dorosłych wystrój punktu/gabinetu szczepień 2. Edukacja dzieci, młodzieży i rodziców w celu: ukazania potrzeby wykonywania szczepień ochronnych, przestrzegania terminów szczepień, obserwacji i samoobserwacji po szczepieniu, przedstawienia zasad postępowania po szczepieniu. 1. Organizacja szczepień osób dorosłych: - finansowanie szczepień, - szczepienia akcyjne (przeciw grypie, WZW B) - szczepienia osób narażonych na zakażenie (przeciw tężcowi, wściekliźnie) - rodzaje szczepionek stosowanych u osób dorosłych. 2. Wskazania i przeciwwskazania do szczepień w zależności od: stanu zdrowia, grup ryzyka, wieku, stanów przejściowych. 3. Kwalifikacja do szczepień. 4. Niepożądane odczyny poszczepienne. 5. Dokumentowanie wykonania szczepienia metoda przypadku, pokaz Wykład, wykład konwersatoryjny, metoda przypadku, pokaz 3 Wykaz umiejętności wynikowych W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka powinna: - wyjaśnić zasady kwalifikowania do szczepień; - sklasyfikować i scharakteryzować poszczególne preparaty szczepionkowe z uwzględnieniem grup wiekowych; - omówić szczepienia zalecane dla dzieci, młodzieży i dorosłych; - omówić zasady dotyczące stosowania szczepień zalecanych dla dzieci, młodzieży i osób dorosłych - omówić zasady dokumentowania wykonanych szczepień; - przedstawić interakcje pomiędzy poszczególnymi szczepionkami; - zidentyfikować niepożądane odczyny poszczepienne; - omówić zasady działania w przypadku wystąpienia NOP; - omówić działania łagodzące objawy niepożądane; 18 - przedstawić sposoby łagodzenia negatywnych emocji u dziecka; - omówić zasady edukacji dzieci i ich rodziców w zakresie szczepień ochronnych; - omówić zasady edukacji młodzieży i osób dorosłych w zakresie szczepień ochronnych; - przedstawić zasady finansowania szczepień u osób dorosłych - omówić wskazania i przeciwwskazania do szczepień; Literatura: 1. Bernatowska E., Grzesiowski P. (red.): Szczepienia ochronne: obowiązkowe i zalecane od A do Z. Wydaw. Lekarskie PZWL, Warszawa, 2012 2. Mazurowska W., Sawicki J.: „Szczepienia w zwalczaniu chorób zakaźnych”. Medyczna Agencja Wydawnicza, Warszawa 1995; 3. Obowiązujący Komunikat GIS 4. Rozp. MZ w sprawie wykazu trybu i sposobu przekazywania preparatów służących przeprowadzaniu obowiązkowych szczepień ochronnych z dnia 20 października 2005 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 213, poz. 1390); 5. Rozp. MZ w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych z dnia 18 sierpnia 2011 r. (Dz.U. Nr 182, poz. 1086); 6. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 listopada 2010 r. w sprawie sposobu przekazywania szczepionek świadczeniodawcom prowadzącym obowiązkowe szczepienia ochronne oraz sposobu przechowywania szczepionek stanowiących rezerwę przeciwepidemiczną kraju (Dz.U. 2010 nr 232 poz. 1524); 7. Rozp. MZ w sprawie wykazu niepożądanych odczynów poszczepiennych oraz kryteriów ich rozpoznawania z dnia 21 grudnia 2010 r. (Dz.U. 2010 Nr 254, poz. 1711); 8. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z późn. zmianami (Dz. U. Nr 234, poz. 1570, Dz.U. 2012, poz. 892 19 Część IV PROGRAM KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO ODDZIAŁ NOWORODKOWY Moduł III Szczepienia noworodków Cel kształcenia: Wykonanie przez pielęgniarkę szczepień u noworodka zgodnie z obowiązującymi zasadami z uwzględnieniem stanu zdrowia dziecka oraz wskazaniami i przeciwwskazaniami. Wykaz nabytych umiejętności: W wyniku realizacji zajęć pielęgniarka powinna; - wyłonić przeciwwskazania do szczepień, - przygotować szczepionkę BCG do podania, - wykonać szczepienie BCG zgodnie z obowiązującymi zasadami, - wykonać szczepienie WZW-B zgodnie z zasadami podawania wstrzyknięć domięśniowych, - przestrzegać procedury postępowania z materiałem zakaźnym po wykonaniu szczepień, - założyć dokumentację medyczną szczepionemu dziecku, - udokumentować wykonanie szczepień w dokumentacji medycznej, - sporządzić zapotrzebowanie na szczepionki, - edukować matkę w zakresie obserwacji w kierunku odczynów poszczepiennych, pielęgnacji miejsca po szczepieniu, celowości szczepień. Treść zajęć: 1. Przypomnienie zasad i techniki przygotowania szczepionki BCG do użycia. 2. Wykonanie szczepienia BCG zgodnie z zasadami: - wybór miejsca - technika podania - postępowanie z noworodkiem po podaniu szczepionki. 3. Wykonanie szczepienia WZW-B: - wybór miejsca - technika podania - postępowanie z noworodkiem po podaniu szczepionki. 4. Przestrzeganie procedury postępowania z materiałem zakaźnym (przed, w trakcie i po wykonaniu szczepienia). 5. Udokumentowanie wykonania szczepienia. Świadczenia do zaliczenia: 1. Przygotowanie noworodka do szczepienia. 2. Założenie dokumentacji medycznej szczepionemu dziecku 3. Wykonanie szczepienie przeciwko WZW B u noworodka 4. Wykonanie szczepienie przeciwko gruźlicy u noworodka Liczebność grup: 4 – 5 osób Czas trwania zajęć: 15 godzin dydaktycznych Kwalifikacje opiekuna stażu: Osoba posiadająca, co najmniej 5 letni staż pracy w zawodzie, zatrudniona w danej placówce i posiadająca jeden z niżej wymienionych tytułów: - magister pielęgniarstwa po kursie specjalistycznym w zakresie szczepień ochronnych i doświadczeniem pracy w oddziale noworodkowym, - magister położnictwa po kursie specjalistycznym w zakresie szczepień ochronnych i doświadczeniem pracy w oddziale noworodkowym, - pielęgniarka specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego lub pielęgniarstwa neonatologicznego po kursie specjalistycznym w zakresie szczepień ochronnych z doświadczeniem pracy w oddziale noworodkowym, - położna po kursie specjalistycznym w zakresie szczepień ochronnych i doświadczeniem pracy w oddziale noworodkowym PODSTAWOWA OPIEKA ZDROWOTNA – GABINET ZABIEGOWY Moduł IV Szczepienia dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych Cel kształcenia: Wykonywanie zalecanych szczepień ochronnych w gabinecie zabiegowym. Zestaw nabytych umiejętności: W wyniku realizacji zajęć pielęgniarka powinna; - prowadzić dokumentację dotycząca szczepień akcyjnych i u osób szczególnie narażonych na zakażenie - wykonać szczepienie zgodnie z ustaloną procedurą, - poinformować o mogących wystąpić miejscowych odczynach w miejscu szczepienia oraz o samoobserwacji w kierunku wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych, - edukować w zakresie szczepień, - założyć Kartę uodpornienia, - udokumentować szczepienie w Karcie uodpornienia, wydać świadectwo szczepienia - wyznaczyć datę kolejnego szczepienia - sporządzić sprawozdanie z wykonanych szczepień akcyjnych - dokonać zamówienia szczepionek zalecanych Treść zajęć: 1. Przedstawienie szczepień zalecanych u osób z tzw. grupach ryzyka. 2. Zasady dotyczące prowadzenia dokumentacji szczepień w gabinecie zabiegowym. 3. Zasady dotyczące zamawiania szczepionek zalecanych. 4. Zasady transportu i przechowywania szczepionek. 5. Zasady dystrybucji szczepionek zalecanych. 6. Wykonanie szczepienia zgodnie z obowiązującym procedurą. 21 7. Poinformowanie o postępowaniu po szczepieniu: - samoobserwacja pod kątem wystąpienia objawów miejscowych i postępowanie po ich wystąpieniu - samoobserwacja pod kątem wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych i postępowanie po ich wystąpieniu 8. Edukacja w zakresie zalecanych szczepień ochronnych. 9. Udokumentowanie szczepienia w Karcie uodpornienia i wydanie świadectwa szczepienia. 10. Wykonanie sprawozdania z realizacji szczepień akcyjnych. Świadczenia do zaliczenia: 1. Wykonanie szczepienia przeciwko tężcowi, grypie lub WZW B 2. Prowadzenie obowiązującej w gabinecie zabiegowym dokumentacji dotyczącej szczepień. 3. Ocena warunków do przechowywania szczepionek. 4. Prowadzenie edukacji w zakresie szczepień ochronnych Liczebność grup: 4 – 5 osób Czas trwania zajęć: 10 godzin dydaktycznych Kwalifikacje opiekuna stażu: Osoba posiadająca, co najmniej 5 letni staż pracy w zawodzie, zatrudniona w danej placówce i posiadająca jeden z niżej wymienionych tytułów: - magister pielęgniarstwa po kursie specjalistycznym w zakresie szczepień ochronnych i doświadczeniem pracy w gabinecie zabiegowym, - pielęgniarka posiadającą ukończone studia wyższe na kierunku mającym zastosowanie w ochronie zdrowia, po kursie specjalistycznym w zakresie szczepień ochronnych i doświadczeniem pracy w gabinecie zabiegowym; - pielęgniarka po kursie specjalistycznym w zakresie szczepień ochronnych i doświadczeniem pracy w gabinecie zabiegowym 22 PUNKT SZCZEPIEŃ DZIECI I MŁODZIEŻY Moduł IV Szczepienia dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych Cel kształcenia: Organizacja i wykonywanie szczepień ochronnych przez pielęgniarkę w punkcie szczepień Wykaz nabytych umiejętności: W wyniku realizacji zajęć pielęgniarka powinna; - prowadzić dokumentację dotycząca organizacji punktu szczepień, - zebrać wywiad od opiekunów dziecka, - wykonać szczepienie zgodnie z obowiązującym kalendarzem szczepień, - współpracować z matką dziecka w czasie wykonywania szczepienia, - poinformować rodziców o mogących wystąpić miejscowych odczynach w miejscu szczepienia oraz o obserwacji dziecka w kierunku wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych, - edukować dzieci i młodzież oraz opiekunów w zakresie szczepień, - udokumentować szczepienie w karcie uodpornienia, - przeanalizować realizację szczepień w populacji objętej opieką, - sporządzić sprawozdanie z wykonanych szczepień Treść zajęć: 1. Zasady dotyczące prowadzenia dokumentacji w punkcie/gabinecie szczepień (podział kartoteki na czynna i bierną). 2. Zebranie wywiadu od opiekunów dziecka. 3. Wykonanie szczepienia zgodnie z obowiązującym kalendarzem szczepień. 4. Poinformowanie rodziców o postępowaniu po szczepieniu: - obserwacja dziecka pod kątem wystąpienia objawów miejscowych i postępowanie po ich wystąpieniu - obserwacja dziecka pod kątem wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych i postępowanie po ich wystąpieniu 5. Edukacja dzieci, młodzieży i rodziców w zakresie obowiązkowych szczepień ochronnych oraz szczepień zalecanych. 6. Dokumentowanie szczepienia u dziecka w Karcie uodpornienia. 7. Współudział pielęgniarki w ustaleniu indywidualnego kalendarza szczepień dla dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych. 8. Analiza realizacji szczepień w populacji objętej opieką. 9. Wykonanie sprawozdania z realizacji szczepień ochronnych. 10. Sporządzanie zapotrzebowania na szczepionki. Świadczenia do zaliczenia: 1. Wykonanie szczepienia ochronnego stosowanie do wieku według kalendarz szczepień ochronnych 2. Prowadzenie obowiązującej w gabinecie zabiegowym dokumentacji dotyczącej szczepień. 3. Ocena warunków do przechowywania szczepionek. 4. Prowadzenie edukacji w zakresie szczepień ochronnych. 23 Liczebność grup: 4 – 5 osób Czas trwania zajęć: 10 godzin dydaktycznych Kwalifikacje opiekuna stażu: Osoba posiadająca, co najmniej 5 letni staż pracy w zawodzie, zatrudniona w danej placówce i posiadająca jeden z niżej wymienionych tytułów: - magister pielęgniarstwa po kursie specjalistycznym w zakresie szczepień ochronnych i doświadczeniem pracy w punkcie szczepień, - pielęgniarka posiadającą ukończone studia wyższe na kierunku mającym zastosowanie w ochronie zdrowia, po kursie specjalistycznym w zakresie szczepień ochronnych i doświadczeniem pracy w gabinecie zabiegowym, - pielęgniarka po kursie specjalistycznym w zakresie szczepień ochronnych i doświadczeniem pracy w gabinecie zabiegowym PORADNIA PULMONOLOGICZNA Moduł IV Szczepienia dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych Cel kształcenia: Zapoznanie pielęgniarki z pracą w poradni pulmonologicznej. Wykaz nabytych umiejętności: W wyniku realizacji zajęć pielęgniarka powinna; - wykonać próbę tuberkulinową - dokonać odczytu próby tuberkulinowej - posiadać wiedzę na temat gruźlicy (występowanie, objawy, leczenie) - rozpoznać i klasyfikować niepożądane odczyny poszczepienne, - podejmować stosowane działania w przypadku wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych Treść zajęć: 1. Przypomnienie podstawowych wiadomości na temat gruźlicy. 2. Próba tuberkulinowa: - wyznaczenie miejsca wkłucia - technika wykonania próby - zasady odczytywania próby tuberkulinowej. 2. Rozpoznawanie i klasyfikowanie NOP. 3. Podejmowanie działań w przypadku wystąpienia NOP 24 Świadczenia do zaliczenia: 1. Wykonanie próby tuberkulinowej. 2. Odczytanie próby tuberkulinowej 3. Prowadzenie obowiązującej dokumentacji dotyczącej wykonania próby tuberkulinowej. 4. Prowadzenie edukacji zdrowotnej w zakresie szczepień ochronnych Liczebność grup: 4 – 5 osób Czas trwania zajęć: 10 godzin dydaktycznych Kwalifikacje opiekuna stażu: Osoba posiadająca, co najmniej 5 letni staż pracy w zawodzie, zatrudniona w danej placówce i posiadająca jeden z niżej wymienionych tytułów: - magister pielęgniarstwa po kursie specjalistycznym w zakresie szczepień ochronnych i doświadczeniem pracy w poradni pulmonologicznej, - pielęgniarka posiadająca specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego z doświadczeniem pracy w poradni pulmonologicznej, - pielęgniarka posiadającą ukończone studia wyższe na kierunku mającym zastosowanie w ochronie zdrowia, po kursie specjalistycznym w zakresie szczepień ochronnych i doświadczeniem pracy w poradni pulmonologicznej. …………………………… Miejscowość, data ……………………………………. Podpis i pieczęć Organizatora 25
