1 Anna Nagórna – nauczycielka chemii i fizyki Wrocław,2.09.2016 r . Plan pracy dydaktycznej na chemii w klasie pierwszej w roku szkolnym 2016/2017 na podstawie Programu nauczania chemii w gimnazjum autorstwa Teresy Kulawik i Marii Litwin zgodnego z nową podstawą programową (Dz. U. Z 2009 r. Nr 4, poz.17) Numer ewidencyjny MEN:49/1/2009 Temat lekcji 1. Zapoznajemy się z programem nauczania, kryteriami oceniania, regulaminem pracowni chemicznej i przepisami bhp 2. Zapoznanie się z pracownią chemiczną. Właściwości substancji Wymagania na ocenę dopuszczającą Uczeń Wymagania na ocenę dostateczną Uczeń: Wymagania na ocenę dobrą Uczeń: Wymagania na ocenę bardzo dobrą Uczeń: • zalicza chemię do nauk przyrodniczych • stosuje zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni chemicznej • nazywa wybrane elementy szkła i sprzętu laboratoryjnego oraz określa ich przeznaczenie • opisuje właściwości substancji, będących głównymi składnikami produktów stosowanych na co dzień • wyjaśnia, czym się zajmuje chemia • omawia podział chemii na organiczną i nieorganiczną • podaje zastosowania wybranych elementów sprzętu i szkła laboratoryjnego • wyjaśnia, dlaczego chemia jest nauką przydatną ludziom • wyjaśnia, czym ciało fizyczne różni się od substancji, • odróżnia właściwości fizyczne od chemicznych • wyjaśnia, na czym polega zmiana stanu skupienia na przykładzie wody • • wykonuje pomiar gęstości • przeprowadza proste obliczenia z wykorzystaniem pojęć: masa, gęstość, objętość • identyfikuje substancje na podstawie podanych właściwości 2 3. Czym zjawisko fizyczne różni się od przemiany chemicznej • podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych w otoczeniu człowieka 4. Mieszaniny substancji i ich rodzaje • podaje przykłady mieszanin 5.i 6 Sposoby rozdzielania mieszanin • opisuje proste metody rozdzielania mieszanin na składniki • sporządza mieszaninę • planuje rozdzielanie mieszanin • podaje sposób rozdzielenia wskazanej mieszaniny 7. Pierwiastek chemiczny a związek chemiczny • definiuje pierwiastek chemiczny i związek chemiczny • podaje przykłady związków chemicznych • rozpoznaje pierwiastki i związki chemiczne • dzieli pierwiastki chemiczne na metale i niemetale • podaje przykłady pierwiastków chemicznych (metali i niemetali) • wyjaśnia potrzebę wprowadzenia symboliki chemicznej • posługuje się symbolami chemicznymi pierwiastków (H, O, N, Cl, S, C, P, Si, Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Al., Pb, Sn, Ag, Hg) • wyszukuje podane pierwiastki w układzie okresowym pierwiastków chemicznych • wyjaśnia różnicę między pierwiastkiem chemicznym a związkiem chemicznym • wyjaśnia, na czym polega korozja, rdzewienie • odróżnia metale od niemetali na podstawie właściwości • proponuje sposoby zabezpieczenia produktów zawierających żelazo przed rdzewieniem • definiuje stopy • podaje różnice we właściwościach między stopami a metalami, z których te stopy powstały • opisuje cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych • wyjaśnia, dlaczego częściej używa się stopów metali niż metali czystych • wskazuje wśród różnych substancji mieszaninę i związek chemiczny • podaje przykłady zastosowania stopów i ich nazwy • bada skład powietrza • wykonuje obliczenia związane z zawartością procentową poszczególnych składników w powietrzu • wyjaśnia, które składniki powietrza są stałe, a które zmienne 8. Metale i niemetale 9. Stopy metali 10. Związek chemiczny a mieszanina • podaje przykłady mieszanin i związków chemicznych • definiuje zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną • opisuje różnicę w przebiegu między zjawiskiem fizycznym a reakcją chemiczną • definiuje mieszaninę substancji • • zapisuje obserwacje i formułuje wnioski do doświadczenia • wskazuje wśród podanych przykładów reakcję chemiczną i zjawisko fizyczne • wskazuje wśród podanych przykładów mieszaninę jednorodną i mieszaninę niejednorodną • wskazuje różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają jej rozdzielenie • projektuje doświadczenia ilustrujące reakcję chemiczną i formułuje wnioski opisuje cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych • wyjaśnia, na czym polega destylacja • opisuje metodę chromatografii • wyjaśnia różnicę między mieszaniną a związkiem chemicznym 11, 12, 13 Podsumowanie wiadomości. Sprawdzian wiadomości. Omówienie wyników sprawdzianu 14. Właściwości powietrza • opisuje skład i właściwości powietrza • omawia znaczenie powietrza • wymienia stałe i zmienne składniki powietrza • oblicza przybliżoną objętość tlenu i azotu, np. w sali lekcyjnej 3 15. Właściwości tlenu 16. Tlenki – związki chemiczne tlenu z innymi pierwiastkami 17. Właściwości azotu 18. Gazy szlachetne 19. Otrzymywanie i właściwości tlenku węgla(IV) 20. Tlenek węgla(IV) – rola w przyrodzie 21. Rola pary wodnej w powietrzu 22. Zanieczyszczenia powietrza • opisuje właściwości fizyczne i chemiczne tlenu • opisuje sposób identyfikowania tlenu • opisuje, na czym polega reakcja analizy • wyjaśnia, co to są tlenki i jak się one dzielą • wyjaśnia, na czym polega reakcja syntezy • opisuje właściwości fizyczne i chemiczne azotu • opisuje właściwości fizyczne i chemiczne gazów szlachetnych • opisuje właściwości fizyczne i chemiczne tlenku węgla(IV) • wyjaśnia, na czym polega reakcja wymiany • planuje doświadczenie umożliwiające wykrycie obecności tlenku węgla(IV) w powietrzu wydychanym z płuc • opisuje obieg tlenu i tlenku węgla(IV) w przyrodzie • podaje, że woda jest związkiem chemicznym wodoru i tlenu • wymienia właściwości wody • omawia obieg wody w przyrodzie • wymienia podstawowe źródła i rodzaje zanieczyszczeń powietrza oraz skutki zanieczyszczenia powietrza • podaje przykłady substancji szkodliwych dla środowiska • definiuje substrat i produkt reakcji chemicznej • wskazuje substraty i produkty reakcji chemicznej • opisuje otrzymywanie tlenu • wymienia zastosowania tlenu • wskazuje w zapisie słownym przebiegu reakcji chemicznej substraty i produkty, pierwiastki i związki chemiczne • wymienia zastosowania tlenków: wapnia, żelaza, glinu • opisuje obieg azotu w przyrodzie • określa rolę tlenu w życiu organizmów • opisuje doświadczenie wykonywane na lekcji • projektuje doświadczenie o podanym tytule (rysuje schemat, zapisuje obserwacje i wnioski) • zapisuje słownie przebieg reakcji chemicznej • wymienia zastosowania azotu • przewiduje wyniki niektórych doświadczeń na podstawie zdobytej wiedzy • • wymienia zastosowania gazów szlachetnych • wyjaśnia, dlaczego gazy szlachetne są bardzo mało aktywne chemiczne • wykrywa obecność tlenku węgla(IV) • otrzymuje tlenek węgla(IV) w reakcji węglanu wapnia z kwasem solnym • opisuje właściwości tlenku węgla(II) • definiuje reakcję charakterystyczną • omawia sposób otrzymywania tlenku węgla(IV) – na przykładzie reakcji węgla z tlenem wymienia zastosowania tlenku węgla(IV) • definiuje pojęcie: „higroskopijność” • wyjaśnia, jak zachowują się substancje higroskopijne • opisuje rolę wody i pary wodnej w przyrodzie • wyjaśnia znaczenie procesu fotosyntezy w życiu człowieka • wykazuje obecność pary wodnej w powietrzu • wyjaśnia, co to jest efekt cieplarniany • opisuje, na czym polega powstawanie dziury ozonowej i kwaśnych opadów wyjaśnia przyczyny powstawania kwaśnych opadów • określa zagrożenia wynikające z efektu cieplarnianego, dziury ozonowej i kwaśnych opadów • proponuje sposoby zapobiegania powiększaniu się dziury ozonowej i ograniczenia czynników powodujących powstawanie kwaśnych opadów • planuje doświadczenie badające właściwości azotu • wymienia nazwy i symbole gazów szlachetnych • uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z tlenkiem węgla(IV), że tlenek węgla(IV) jest związkiem chemicznym węgla i tlenu • uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z parą wodną, że woda jest związkiem chemicznym tlenu i wodoru • planuje postępowanie umożliwiające ochronę powietrza przed zanieczyszczeniami • wykazuje zależność między rozwojem cywilizacji a występowaniem zagrożeń 4 23. Wodór i jego właściwości 24. Energia w reakcjach chemicznych • podaje, w jaki sposób otrzymuje się wodór (w reakcji kwasu solnego z metalem) • wymienia niektóre efekty towarzyszące reakcjom chemicznym • opisuje właściwości fizyczne i chemiczne wodoru • opisuje sposób identyfikowania wodoru • omawia sposoby otrzymywania wodoru • definiuje reakcje egzoi endoenergetyczne • podaje przykłady reakcji egzoi endoenergetycznych • wyjaśnia, na czym polegają • określa typy reakcji chemicznych reakcje: syntezy, analizy, wymiany • 26, 27, 28 Podsumowanie wiadomości. Sprawdzian wiadomości. Omówienie sprawdzianu 29. Jak zbudowana jest materia? • opisuje ziarnistą budowę • definiuje pojęcie „materia” materii • wyjaśnia, czym atom różni się od • definiuje atom i cząsteczkę cząsteczki • wyjaśnia, na czym polega • omawia poglądy na temat budowy zjawisko dyfuzji materii • podaje założenia teorii atomistycznocząsteczkowej budowy materii 25. Reakcje syntezy, analizy i wymiany 30., 31 Masa i rozmiary atomów • omawia skalę wielkości atomów i ich mas • oblicza masę cząsteczkową prostych związków chemicznych 32, 33. Budowa atomu • opisuje i charakteryzuje skład atomu pierwiastka chemicznego (jądro: protony i neutrony, elektrony) • definiuje pojęcie „elektrony walencyjne” • wyjaśnia, co to jest liczba atomowa, liczba masowa ustala liczbę protonów, elektronów i neutronów w atomie danego pierwiastka chemicznego, gdy znane są liczby atomowa i masowa 34. Izotopy • definiuje pojęcie „izotop” • wymienia rodzaje izotopów • wyjaśnia różnice w budowie atomów miedzy poszczególnymi izotopami wodoru • wymienia zastosowania izotopów • zapisuje słownie przebieg różnych rodzajów reakcji chemicznych • • wyjaśnia różnice między pierwiastkiem a związkiem chemicznym – na podstawie założeń atomistycznocząsteczkowej teorii budowy materii • wymienia zastosowania wodoru • podaje przykłady różnych typów reakcji chemicznych •planuje doświadczenie potwierdzające ziarnistość budowy materii •opisuje historię odkrycia budowy atomu • definiuje pojęcia „jednostka masy atomowej”, „masa atomowa”, „masa cząsteczkowa” • zapisuje konfiguracje elektronowe • rysuje modele atomów • oblicza masy cząsteczkowe związków chemicznych • definiuje pojęcie „masy atomowej” jako średniej masy atomów danego pierwiastka chemicznego z uwzględnieniem jego składu izotopowego • oblicza zawartość procentową izotopów w pierwiastku chemicznym oblicza maksymalną liczbę elektronów na powłokach