Grupa 1
Przeczytajcie tekst i uzupełnijcie tabelę.
Pliniusz Młodszy (62–114 po Chr.) pisze List do cesarza Trajana (jesteśmy w latach111–113 po Chr.). Pliniusz, pisarz
i senator rzymski, sprawował w tym czasie funkcję gubernatora w Bitynii (region północnej Turcji nad Morzem
Czarnym) i radził się w liście swojego przyjaciela – cesarza, jak ma postępować w stosunku do chrześcijan, których
szeregi rosną w niepokojący sposób.
„Kajusz Pliniusz do cesarza Trajana
Mam sobie za obowiązek, Panie, we wszystkich sprawach, w których mam wątpliwości, zwracać się do Ciebie. (…)
W stosunku do tych, którzy oskarżani byli przede mną jako chrześcijanie, zastosowałem taką procedurę. Pytałem
ich bezpośrednio, czy są chrześcijanami. Jeśli przyznawali, pytałem ich po raz drugi i trzeci, grożąc im karą śmierci:
jeśli nadal w tym trwali, zarządzałem, aby byli skazani na śmierć. (…)
Zapewniali zaś, że cała ich wina czy błąd polega na tym, że zwykli byli w wyznaczonym dniu zgromadzać się
przed świtem i wygłaszać hymn Chrystusowi jako Bogu i następnie przysięgą wzajemnie się zobowiązywać nie
w tym celu, by knuć jakąś zbrodnię, lecz by nie popełniać kradzieży, rozboju, cudzołóstwa, by dotrzymywać słowa
i zwracać depozyty na żądanie. Po zakończeniu tych praktyk mieli zwyczaj rozchodzić się, aby później zebrać się
na nowo dla spożycia pokarmu, który był normalny i niewinny” (Księga X, 96).
Autor
Pozachrześcijańskie źródła na temat Jezusa Chrystusa (pogańskie)
Kiedy żył?
Co napisał o Jezusie?
Źródło
Grupa 2
Przeczytajcie tekst i uzupełnijcie tabelę.
Wzmiankę o Chrystusie znaleźć można w Żywotach cezarów – dziele napisanym około roku 120 po Chr. przez
Gajusza Swetoniusza Trankwillusa (70–150 r. po Chr.). Był on prywatnym sekretarzem cesarzy Trajana (98–117)
i Hadriana (117–138). Wzmiankę tę znajdujemy w Życiorysie Klaudiusza.
„[Klaudiusz] wypędził z Rzymu Żydów, którzy podburzani przez Chrestosa wywoływali zamieszki”.
W opinii kronikarza „Chrestos” jest tak naprawdę utrzymującą się w czasach Klaudiusza i rosnącą z dnia na dzień
wiarą w Chrystusa Zmartwychwstałego. Klaudiusz nie odróżniał chrześcijan od Żydów – każdego chrześcijanina
traktował jak Żyda.
Pozachrześcijańskie źródła na temat Jezusa Chrystusa (pogańskie)
Autor
Kiedy żył?
Co napisał o Jezusie?
Źródło
Grupa 3
Przeczytajcie tekst i uzupełnijcie tabelę.
Wielki historyk rzymski z I w. Pliniusz Korneliusz Tacyt (55–120 po Chr.) opisuje i podziela niechęć do Żydów
i chrześcijan, szeroko rozpowszechnioną wśród ludu, która ma usprawiedliwiać skierowane przeciw nim akty
barbarzyństwa. W jednej z ksiąg swoich Roczników pisze (jesteśmy w 63 r. po Chr., za rządów cesarza Nerona):
„Atoli ani pod wpływem zabiegów ludzkich, ani darowizn księcia, ani ofiar błagalnych na rzecz bogów nie
ustępowała hańbiąca pogłoska i nadal wierzono, że pożar był nakazany. Aby ją więc usunąć, podstawił Neron
winowajców i dotknął najbardziej wyszukanymi kaźniami tych, których znienawidzono dla ich sromot, a których
gmin chrześcijanami nazywał. Początek tej nazwie dał Chrystus, który za panowania Tyberiusza skazany został
na śmierć przez prokuratora Poncjusza Piłata, a przytłumiony na razie zgubny zabobon wybuchnął nie tylko w
Judei, gdzie się to zło wylęgło, lecz także w stolicy, dokąd wszystko, co potworne albo sromotne, zewsząd napływa
i licznych znajduje zwolenników”.
Pozachrześcijańskie źródła na temat Jezusa Chrystusa (pogańskie)
Autor
Kiedy żył?
Co napisał o Jezusie?
Źródło
Gimnazjum Klasa II, temat 14
Grupa 4
Przeczytajcie tekst i uzupełnijcie tabelę.
Józef Flawiusz – największy historyk żydowski, autor Dawnych dziejów Izraela, urodzony w roku 37 po Chr. Był
kapłanem jerozolimskim. Po zburzeniu Jerozolimy w roku 70, czego był świadkiem, służył wiernie cesarzom rzymskim jako nadworny pisarz dynastii Flawiuszow. W dziele pod tytułem „Starożytności żydowskie”, które powstało
około 93–94 r. po Chr., przedstawia historię narodu żydowskiego od stworzenia świata (część I, księgi I-XI) do wybuchu powstania przeciw Rzymowi, które miało miejsce w roku 66. Po nim powstała jeszcze historia powszechna
(część II). W tej ostatniej części Flawiusz wymienia wiele postaci żydowskich i rzymskich znanych z pism Nowego
Testamentu, jak i z historii powszechnej – między innymi dwukrotnie wspomina o Jezusie Chrystusie.
„W tym czasie żył Jezus, człowiek mądry (jeżeli w ogóle można go nazwać człowiekiem). Czynił bowiem rzeczy
niezwykłe (był nauczycielem ludzi, którzy z radością przyjmowali prawdę). Poszło za nim wielu Żydów, jako też
pogan. (On to był Chrystusem). A gdy wskutek doniesienia najznakomitszych u nas mężów Piłat zasądził go na
śmierć krzyżową, jego dawni miłujący go uczniowie nie przestali o nim głosić, że trzeciego dnia ukazał im się
znów jako żywy” (Flaw. Ant. 18.33).
Autor
Pozachrześcijańskie źródła na temat Jezusa Chrystusa (żydowskie)
Kiedy żył?
Co napisał o Jezusie?
Źródło
Grupa 5
Przeczytajcie tekst i uzupełnijcie tabelę.
Talmud. Jest to komentarz do prawa żydowskiego. Napisany w V wieku po Chr. Charakteryzuje się negatywnym
stosunkiem do Jezusa.
„W wigilię Paschy został zabity Jezus. Herod ogłosił: On zostanie wyprowadzony za mur na ukamienowanie,
ponieważ zajmował się magią i zwiódł Izraela, czyniąc go apostatą. Jeżeli ktoś coś ma na obronę, niech wystąpi.
Ponieważ nikt nic nie powiedział na jego obronę, dlatego zabito go w wigilię Paschy”. (W tekście tym rodzaj kary
jest pomyłką, kamienowanie bowiem było karą stosowaną u Żydów).
Autor
Pozachrześcijańskie źródła na temat Jezusa Chrystusa (żydowskie)
Kiedy żył?
Co napisał o Jezusie?
Źródło
Gimnazjum Klasa II, temat 14
Pliniusz Młodszy
Dziennikarz: Witaj, Pliniuszu. Chciałbym, abyś powiedział kilka słów o sobie.
Pliniusz: Właściwie to nazwano mnie Pliniuszem Młodszym. Żyłem między 62 a 114 rokiem po narodzeniu Chrystusa. Byłem pisarzem i senatorem rzymskim.
Dz.: Wiemy, że pisałeś o chrześcijanach. W jakich okolicznościach miałeś okazję ich spotkać?
Pliniusz: Były to lata 111–113 po Chrystusie. Sprawowałem wtedy funkcję gubernatora w Bitynii. To region Turcji
północnej nad Morzem Czarnym. Napisałem do swojego przyjaciela – cesarza list, w którym radziłem się, jak mam
postępować w stosunku do chrześcijan, których szeregi rosły w niepokojący sposób.
Dz.: Znany jest nam twój List do cesarza Trajana. Czy możesz nam go zacytować?
Pliniusz: Bardzo chętnie. Posłuchajcie: „Kajusz Pliniusz do cesarza Trajana. Mam sobie za obowiązek, Panie,
we wszystkich sprawach, w których mam wątpliwości, zwracać się do Ciebie. (…) W stosunku do tych, którzy
oskarżani byli przede mną jako chrześcijanie, zastosowałem taką procedurę. Pytałem ich bezpośrednio, czy są
chrześcijanami. Jeśli przyznawali, pytałem ich po raz drugi i trzeci, grożąc im karą śmierci: jeśli nadal w tym trwali,
zarządzałem, aby byli skazani na śmierć”.
Dz.: Byłeś wobec nich bardzo okrutny. Jaką winę popełnili, że zostali tak surowo potraktowani?
Pliniusz: „Zapewniali, że cała ich wina czy błąd polega na tym, że zwykli byli w wyznaczonym dniu zgromadzać
się przed świtem i wygłaszać hymn Chrystusowi jako Bogu i następnie przysięgą wzajemnie się zobowiązywać
nie w tym celu, by knuć jakąś zbrodnię, lecz by nie popełniać kradzieży, rozboju, cudzołóstwa, by dotrzymywać
słowa i zwracać depozyty na żądanie. Po zakończeniu tych praktyk mieli zwyczaj rozchodzić się, aby później
zebrać się na nowo dla spożycia pokarmu, który był normalny i niewinny”.
Dz.: Od czasu śmierci Chrystusa do czasu, gdy prześladowałeś chrześcijan, upłynęło około 70–80 lat. Choć uważamy cię za poganina, pozostawiłeś nam ważne informacje. Wiemy, że Chrystus naprawdę istniał.
Swetoniusz
Dz.: Witaj, Swetoniuszu. Czy możesz nam powiedzieć coś o sobie?
Swetoniusz: Witajcie. Całe moje imię to Gajusz Swetoniusz Trankwillus. Żyłem między 70 a 150 rokiem po narodzeniu Chrystusa. Byłem prywatnym sekretarzem cesarzy Trajana i Hadriana.
Dz.: W którym ze swoich dzieł pisałeś o Chrystusie?
Swetoniusz: Wspomniałem o Nim w Życiorysie Klaudiusza, który jest częścią mojego dzieła Żywot cezarów. Dzieło
to napisałem około roku 120 po Chr. To było tak dawno, że nie pamiętam dokładnie. Mogę jednak przeczytać to, co
napisałem: „(Klaudiusz) wypędził z Rzymu Żydów, którzy podburzani przez Chrestosa wywoływali zamieszki”.
Dz.: Chrestos, czyli Chrystus, przebywał w Rzymie w tym czasie?
Swetoniusz: Myślę, że nie chodziło tu dosłownie o osobę Chrystusa. „Chrestos” to tak naprawdę utrzymująca się
w czasach Klaudiusza i rosnąca z dnia na dzień wiara w Chrystusa Zmartwychwstałego. Klaudiusz nie odróżniał
chrześcijan od Żydów. On każdego chrześcijanina traktował jak Żyda.
Dz.: Dziękuję za ważne informacje.
Tacyt
Dz.: Chciałbym cię powitać, Tacycie. Czym się zajmowałeś?
Tacyt: Byłem historykiem rzymskim. Żyłem w drugiej połowie I w. po Chrystusie. Tak naprawdę moje imię brzmi
Pliniusz Korneliusz Tacyt.
Dz.: Co pisałeś o chrześcijanach? Czy byłeś ich zwolennikiem?
Tacyt: Z niechęcią myślałem o Żydach i chrześcijanach i w ten sposób również o nich pisałem. Wśród współczesnych mi ludzi taka opinia była szeroko rozpowszechniona. Neron oskarżył chrześcijan o podpalenie Rzymu.
Trudno więc się dziwić. Była to też próba usprawiedliwiania się ze skierowanych przeciw chrześcijanom aktów
barbarzyństwa.
Dz.: Przeczytaj nam, co napisałeś w jednej z ksiąg swoich Roczników o chrześcijanach i o Chrystusie.
Tacyt: Pamiętajcie, że jesteśmy w roku 63 po Chrystusie, za rządów cesarza Nerona. Napisałem więc: „Atoli ani pod
wpływem zabiegów ludzkich, ani darowizn księcia, ani ofiar błagalnych na rzecz bogów nie ustępowała hańbiąca
pogłoska i nadal wierzono, że pożar był nakazany. Aby ją więc usunąć, podstawił Neron winowajców i dotknął najbardziej wyszukanymi kaźniami tych, których znienawidzono dla ich sromot, a których gmin chrześcijanami nazywał.
Początek tej nazwie dał Chrystus, który za panowania Tyberiusza skazany został na śmierć przez prokuratora Poncjusza Piłata, a przytłumiony na razie zgubny zabobon wybuchnął nie tylko w Judei, gdzie się to zło wylęgło, lecz także
w stolicy, dokąd wszystko, co potworne albo sromotne, zewsząd napływa i licznych znajduje zwolenników”.
Dz.: Twoje zapiski powstały około 30 lat po śmierci Chrystusa. Było to więc dość bliskie w czasie wydarzenie.
Niestety byłeś poganinem, więc także nie należałeś do zwolenników Chrystusa. Dziękujemy jednak za informacje
o Nim.
Gimnazjum Klasa II, temat 14
Józef Flawiusz
Dz.: Witaj, dostojny Józefie Flawiuszu. Z jakiego narodu pochodzisz? Kim jesteś?
Józef Flawiusz: Jestem Żydem. Byłem kapłanem jerozolimskim oraz jednym z największych historyków żydowskich. Urodziłem się w 37 roku po Chrystusie.
Dz.: Wiemy, że jesteś autorem Dawnych dziejów Izraela. Czego byłeś świadkiem w twoich czasach?
Józef Flawiusz: Byłem świadkiem zburzenia Jerozolimy w roku 70. Służyłem wtedy wiernie cesarzom rzymskim
jako nadworny pisarz dynastii Flawiuszów. W swoim dziele Starożytności żydowskie, które powstało w latach
93–94 po Chrystusie, przedstawiłem historię narodu żydowskiego od stworzenia świata do wybuchu powstania
przeciw Rzymowi w 66 roku.
Dz.: Wiemy, że po nim powstała jeszcze historia powszechna. Wspomniałeś w niej o Chrystusie. Czy to prawda?
Józef Flawiusz: Tak, to prawda. W tej ostatniej części wymieniłem wiele postaci żydowskich i rzymskich znanych
z pism Nowego Testamentu, jak i z historii powszechnej. Między innymi dwukrotnie wspominałem o Jezusie
Chrystusie.
Dz.: Żyłeś w czasach bliskich Chrystusowi. Zapewne żyli wówczas jeszcze ci, którzy spotkali go osobiście. Dziękujemy za rozmowę.
Uczony w Piśmie – znawca Talmudu
Dz.: Witamy uczonego w Piśmie, znawcę Talmudu.
Uczony: Witam. Rzeczywiście dobrze znam Talmud. To komentarz do prawa żydowskiego.
Dz.: Kiedy powstał? Czy są w nim informacje o Jezusie?
Uczony: Talmud powstał w V wieku po Chr. Rzeczywiście, napisano w nim o Jezusie, ale negatywnie.
Dz.: Czy mógłbyś nam zacytować ten fragment?
Uczony: „W wigilię Paschy został zabity Jezus. Herod ogłosił: On zostanie wyprowadzony za mur na ukamienowanie, ponieważ zajmował się magią i zwiódł Izraela, czyniąc go apostatą. Jeżeli ktoś coś ma na obronę, niech
wystąpi. Ponieważ nikt nic nie powiedział na jego obronę, dlatego zabito go w wigilię Paschy”.
Dz.: W Talmudzie znajdujemy więc wzmianki o Jezusie. Dziękujemy za przekazane informacje.
Przy odpowiednich hasłach wpisz, jakie znaki chrześcijaństwa dostrzegasz we wskazanym obszarze życia lub działalności człowieka.
Znaki chrześcijaństwa dla ludzi z przyszłości
LITERATURA
INTERNET
POLSKA
EUROPA
DOM RODZINNY
PARAFIA
Gimnazjum Klasa II, temat 14
Przy odpowiednich hasłach wpisz, jakie znaki chrześcijaństwa dostrzegasz we wskazanym obszarze życia lub działalności człowieka.
Znaki chrześcijaństwa dla ludzi z przyszłości
LITERATURA
INTERNET
POLSKA
EUROPA
DOM RODZINNY
PARAFIA
Przy odpowiednich hasłach wpisz, jakie znaki chrześcijaństwa dostrzegasz we wskazanym obszarze życia lub działalności człowieka.
Znaki chrześcijaństwa dla ludzi z przyszłości
LITERATURA
INTERNET
POLSKA
EUROPA
DOM RODZINNY
PARAFIA
Przy odpowiednich hasłach wpisz, jakie znaki chrześcijaństwa dostrzegasz we wskazanym obszarze życia lub działalności człowieka.
Znaki chrześcijaństwa dla ludzi z przyszłości
LITERATURA
INTERNET
POLSKA
EUROPA
DOM RODZINNY
PARAFIA
Gimnazjum Klasa II, temat 14
