Elementarz Namibii
advertisement
Elementarz Namibii 2015-11-27 11:29:24 2 Namibia ma najcenniejsze na świecie pola diamentowe oraz największą odkrywkową kopalnię rudy uranu, a jednocześnie jeden z największych na świecie parków narodowych. źródło:http://www.namibiatourism.com.na/gallery ■ ■ ■ ■ ■ ■ ang. (the) Republic of Namibia Stolica: Windhoek Powierzchnia: 824 tys. 269 km kw. Liczba ludności: 2,3 mln Średnie zaludnienie: 2,2 osoby/km kw. Waluta: dolar namibijski (NAD) = 100 centów Republika Namibii leży w południowo-zachodniej Afryce, nad Oceanem Atlantyckim. To kraj o jednym z najniższych na świecie wskaźniku średniego zaludnienia. Powierzchnia Namibii zajmuje 824 tys. 269 km kw. Państwo graniczy z Angolą (długość granicy 1376 km), Botswaną (1360 km), RPA (967 km), Zambią (233 km) oraz Zimbabwe. Kraj ma 1572 km wybrzeża. Do 1968 roku Namibia funkcjonowała pod nazwą Afryka Południowo-Zachodnia. Stolicą jest położone w centrum kraju Windhoek, w którym mieszka blisko 322,5 tys. ludzi. Inne ważne miasta to: Walvis Bay, Swakopmund, Luderitz (wszystkie położone na wybrzeżu) oraz Rundu i Keetmanshoop. Walutą jest dolar namibijski (NAD), ściśle powiązany ściśle z randem RPA. Członkostwo w Common Monetary Area powoduje, że stopy procentowe ustalane przez Bank of Namibia odzwierciedlają posunięcia South African Reserve Bank. Dolar namibijski jest walutą wymienialną. W kraju żyje 2,3 mln osób. Namibia jest krajem o bardzo niskim wskaźniku zaludnienia. Średnie zaludnienie wynosi zaledwie 2,2 osoby na km kw., co należy do najniższych w świecie. 3 Aż 87,5 proc. obywateli Namibii jest pochodzenia afrykańskiego, 6 proc. europejskiego (w tym Afrykanerzy i Niemcy), 6,5 proc. to ludność etnicznie mieszana (tzw. kolorowi). 4 źródło: https://www.facebook.com/namibiatokyo Warunki życia Ponad 60 proc. ludności ma dostęp do prądu, a 92 proc. może korzystać z czystej wody. Dostęp do czystej wody w proc. w latach 1990 i 2011 w Afryce Kraj 1990 2011 Kraj 1990 2011 Somalia - 30 Burundi 69 74 Dem. Rep. Konga 43 46 Gwinea 51 74 Mozambik 34 47 Liberia - 74 5 Madagaskar 29 48 Uganda 41 75 Etiopia 14 49 Benin 57 76 Czad 40 50 Lesotho 80 78 Mauretania 30 50 Zimbabwe 79 80 Niger 35 50 Burkina Faso 44 80 Angola 42 53 Wyb. Kości Słoniowej 76 80 Tanzania 55 53 Maroko 73 82 Sudan 67 55 Algieria 94 84 Sierra Leone 37 58 Malawi 42 84 Togo 49 59 Ghana 53 86 Kenia 43 61 Gabon - 88 Nigeria 47 61 Gambia 75 89 Zambia 49 64 RPA 83 92 Mali 28 65 Dżibuti 75 93 Rep. Środkowoafrykańska 59 67 Namibia 64 93 6 Rwanda 62 69 Tunezja 82 96 Kongo - 72 Seszele 96 96 Gwinea Bissau 36 72 Wyspy Św. Tomasza i Książęca - 97 Suazi 39 72 Botswana 92 97 Senegal 60 73 Egipt 93 99 Kamerun 49 74 Mauritius 99 100 Źródło: www.fao.org/economic/ess/ess-fs/ess-fadata/en/ Dostęp do urządzeń sanitarnych w proc. w latach 1990 i 2011 w Afryce Kraj 1990 2011 Kraj 1990 2011 Niger 4 10 Namibia 24 32 Togo 13 11 Gabon - 33 Czad 8 12 Rep. Środkowoafrykańska 11 34 Tanzania 7 12 Wyspy Św. Tomasza i Książęca - 34 Sierra Leone 11 13 Uganda 27 35 7 Madagaskar 8 14 Zimbabwe 41 40 Benin 5 14 Zambia 42 42 Ghana 7 14 Kamerun 47 48 Kongo - 18 Burundi 42 50 Burkina Faso 8 18 Senegal 36 51 Liberia - 18 Malawi 39 53 Mozambik 9 19 Suazi 49 57 Gwinea 10 19 Angola 29 59 Gwinea Bissau - 19 Dżibuti 62 61 Etiopia 2 21 Rwanda 32 61 Mali 15 22 Botswana 39 64 Somalia - 24 Gambia - 68 Sudan 27 24 Maroko 53 70 Wyb. Kości Słoniowej 20 24 RPA 64 74 Lesotho - 26 Tunezja 73 90 8 Mauretania 16 27 Mauritius 89 91 Kenia 25 29 Algieria 89 95 Dem. Rep. Konga 17 31 Egipt 72 95 Nigeria 38 31 Libia 97 97 Seszele 97 97 Źródło: www.fao.org/economic/ess/ess-fs/ess-fadata/en/ Średnia liczba lat nauki w 2011 roku w Afryce Mozambik 1,2 Senegal 4,5 Burkina Faso 1,3 Uganda 4,7 Niger 1,4 Nigeria 5,0 Czad 1,5 Tanzania 5,1 Etiopia 1,5 Madagaskar 5,2 Gwinea 1,6 Togo 5,3 Mali 2,0 Gwinea Równikowa 5,4 Gwinea-Bissau 2,3 Kamerun 5,9 9 Burundi 2,7 Kongo 5,9 Gambia 2,8 Lesotho 5,9 Sierra Leone 2,9 Egipt 6,4 Sudan 3,1 Tunezja 6,5 Rwanda 3,3 Zambia 6,5 Benin 3,3 Algieria 7,0 Wyb. Kości Słoniowej 3,3 Kenia 7,0 Erytrea 3,4 Ghana 7,1 Dem. Rep. Konga 3,5 Suazi 7,1 Rep. Środkowoafrykańska 3,5 Mauritius 7,2 Rep. Zielonego Przylądka 3,5 Zimbabwe 7,2 Mauretania 3,7 Libia 7,3 Dżibuti 3,8 Namibia 7,4 Liberia 3,9 Gabon 7,5 Wyspy Św. Tomasza i Książęca 4,2 RPA 8,5 10 Malawi 4,2 Botswana 8,9 Maroko 4,4 Seszele 9,4 Angola 4,4 Źródło: UNDP Human development report 2011, New York Oxford University Press 2011 Procent dzieci aktywnych ekonomicznie w wieku 7-14 w 2010 roku w Afryce Mozambik 1,8 Liberia 37,4 Lesotho 2,6 Gwinea Równikowa 37,7 Rwanda 7,5 Kenia 37,7 Egipt 7,9 Uganda 38,2 Botswana 8,0 Togo 38,7 Suazi 11,2 Dem. Rep. Konga 39,8 Burundi 11,7 Malawi 40,3 Maroko 13,2 Burkina Faso 42,1 Zimbabwe 14,3 Gambia 43,5 Sierra Leone 14,9 Wybrzeże Kości Słoniowej 45,7 11 Namibia 15,4 Niger 47,1 Senegal 18,5 Gwinea 48,3 Mali 23,0 Ghana 48,9 Madagaskar 26,0 Gwinea Bissau 50,5 RPA 27,7 Etiopia 56,0 Angola 30,1 Czad 60,4 Kongo 30,1 Rep. Środkowoafrykańska 67,0 Tanzania 31,1 Benin 74,4 Zambia 34,4 Źródło: FAO Statistical Yearbook 2012 Procent osób niedożywionych w Afryce w latach 1990-92 i 2011-2013 Kraj 1990-92 2011-13 Kraj 1990-92 2011-2013 Algieria <5,0 <5,0 Wyb. Kości Słoniowej 13,3 20,5 Egipt <5,0 <5,0 Senegal 22,0 21,6 Libia <5,0 <5,0 Angola 63,2 24,4 12 Tunezja <5,0 <5,0 Burkina Faso 22,9 25,0 Ghana 44,4 <5,0 Botswana 25,1 25,7 RPA <5,0 <5,0 Kenia 34,8 25,8 Maroko 6,7 5,0 Madagaskar 24,4 27,2 Mauritius 8,6 5,4 Rep. Środkowoafrykańska 48,5 28,2 Gabon 9,5 5,6 Liberia 29,6 28,6 Benin 22,4 6,1 Namibia 36,2 29,3 Wyspy Św. Tomasza i Książęca 22,9 7,2 Czad 60,1 29,4 Mali 24,9 7,3 Sierra Leone 42,5 29,4 Nigeria 21,3 7,3 Rwanda 52,3 29,7 Mauretania 12,9 7,8 Uganda 27,1 30,1 Seszele 16,5 8,3 Zimbabwe 43,6 30,5 Gwinea Bissau 21,8 10,1 Kongo 42,4 33,0 13 Kamerun 38,3 13,3 Tanzania 28,8 33,0 Niger 35,5 13,9 Suazi 15,8 35,8 Gwinea 18,2 15,2 Mozambik 57,8 36,8 Togo 34,8 15,5 Etiopia - 37,1 Lesotho 17,0 15,7 Sudan 41,9 38,9 Gambia 18,2 16,0 Zambia 33,8 43,1 Malawi 45,2 20,0 Erytrea - 61,3 Dżibuti 70,2 20,5 Burundi 44,4 67,3 Źródło: www.fao.org/economic/ess/ess-fs/ess-fadata/en/ Wskaźniki rozwoju społecznego (HDI) na świecie i w Afryce w 2011 roku Mierniki wyznaczające wskaźnik rozwoju społecznego Regiony i kraje Ranga HDI Wskaźnik rozwoju społecznego HDI Świat - Afryka Ogółem - Przewidywana długość życia w momencie urodzin w latach Średnia liczba lat nauki Oczekiwana liczba lat nauki Dochód narodowy brutto na 1 mieszkańca w USD* 0,682 69,8 7,4 11,3 10 082 0,493 57,4 4,8 9,6 2 616 14 Afryka Północna - 0,650 73,0 6,2 11,8 5 972 Algieria 96 0,698 73,1 7,0 13,6 7 658 Egipt 113 0,644 73,2 6,4 11,0 5 269 Libia 64 0,760 74,8 7,3 16,6 12 637 Maroko 130 0,582 72,2 4,4 10,3 4 196 Tunezja 94 0,698 74,5 6,5 14,5 7 281 Afryka Subsaharyjska - 0,463 54,4 4,5 9,2 1 966 Afryka Środkowa - 0,366 50,0 4,0 8,7 1 660 Angola 148 0,486 51,1 4,4 9,1 4 874 Czad 183 0,328 49,6 1,5 7,2 1 105 Dem. Rep. Konga 187 0,286 48,4 3,5 8,2 280 Gabon 106 0,674 62,7 7,5 13,1 12 249 Gwinea Równikowa 136 0,537 51,1 5,4 7,7 17 608 Kamerun 150 0,482 51,6 5,9 10,3 2 031 Kongo 137 0,533 57,4 5,9 10,5 3 066 Rep. Środkowoafrykańska 179 0,343 48,4 3,5 6,6 707 Wyspy Świętego Tomasza i Książęca 144 0,509 64,7 4,2 10,8 1 792 15 Afryka Wschodnia - 0,406 56,0 3,8 8,6 1 174 Burundi 185 0,316 50,4 2,7 10,5 368 Dżibuti 165 0,430 57,9 3,8 5,1 2 335 Erytrea 177 0,349 61,6 3,4 4,8 536 Etiopia 174 0,363 59,3 1,5 8,5 971 Kenia 143 0,509 57,1 7,0 11,0 1 492 Malawi 171 0,400 54,2 4,2 8,9 753 Madagaskar 151 0,480 66,7 5,2 10,7 824 Mauritius 77 0,728 73,4 7,2 13,6 12 918 Mozambik 184 0,322 50,2 1,2 9,2 898 Rwanda 165 0,429 55,4 3,3 11,1 1 133 Seszele 52 0,773 73,6 9,4 13,3 16 729 Sudan 169 0,408 61,5 3,1 4,4 1 894 Tanzania 152 0,466 58,2 5,1 9,1 1 328 Uganda 161 0,446 54,1 4,7 10,8 1 124 Zambia 164 0,430 49,0 6,5 7,9 1 254 Zimbabwe 173 0,376 51,4 7,2 9,9 376 Afryka Zachodnia - 0,431 54,1 4,2 8,4 1 656 16 Benin 167 0,427 56,1 3,3 9,2 1 364 Burkina Faso 181 0,331 55,4 1,3 6,3 1 141 Gambia 168 0,420 58,5 2,8 9,0 1 282 Ghana 135 0,541 64,2 7,1 10,5 1 584 Gwinea 178 0,340 54,1 1,6 8,6 863 Gwinea-Bissau 176 0,353 48,1 2,3 9,1 994 Liberia 182 0,329 56,8 3,9 11,0 265 Mali 175 0,359 51,4 2,0 8,3 1 123 Mauretania 159 0,453 58,6 3,7 8,1 1 859 Niger 186 0,295 54,7 1,4 4,9 641 Nigeria 156 0,459 51,9 5,0 8,9 2 069 Senegal 155 0,459 59,3 4,5 7,5 1 708 Sierra Leone 180 0,336 47,8 2,9 7,2 737 Togo 162 0,435 57,1 5,3 9,6 798 Rep. Zielonego Przylądka 133 0,568 74,2 3,5 11,6 3 402 Wyb. Kości Słoniowej 170 0,400 55,4 3,3 6,3 1 387 Afryka Południowa - 0,611 53,0 8,3 12,8 9 062 17 Botswana 118 0,633 53,2 8,9 12,2 13 049 Lesotho 160 0,450 48,2 5,9 9,9 1 664 Namibia 120 0,625 62,5 7,4 11,6 6 206 RPA 123 0,619 52,8 8,5 13,1 9 469 Suazi 140 0,522 48,7 7,1 10,6 4 484 *według siły nabywczej w 2005 Źródło: UNDP Human development report 2011, New York Oxford University Press 2011 Religia Namibia jest państwem wielowyznaniowym, ze zdecydowaną przewagą wyznań chrześcijańskich: luteranie (51,2 proc.), katolicy (19,8 proc.), kalwiniści (6,1 proc.), anglikanie (5 proc.), oraz animiści. Namibia jest państwem wielo-wyznaniowym ze zdecydowana przewagą wyznań chrześcijańskich: Luteranie (51,2 proc.), Katolicy (19,8 proc.), Kalwiniści (6,1 proc.), Anglikanie (5 proc.), Animiści. Język Językiem urzędowym jest angielski, głównie stosowany przez środowisko rządowe i biznesowe. Angielskim jako ojczystym językiem posługuje się 1-2 proc. ludności, a mówi nim biegle tylko ok. 15 proc. Namibijczyków, choć od czasu uzyskania niepodległości jest on głównym językiem w szkołach. Występują cztery główne języki etniczne: Oshivambo (50 proc. populacji), Nama-Damara (12 proc.), Herero ( 9 proc.) i Rukavango (9 proc.). Językiem Afrikaans posługuje się 10 proc. populacji, włączając ludność kolorową i Afrykanerów, którzy stanowią dwie trzecie z 85 tys. białych Namibijczyków. Niemieckim posługuje się ok. 3 proc. populacji. 18 Ustrój i władza źródło: http://www.embnamibia.at Namibia jest republiką. Zgodnie z konstytucją z 1990 r. głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na pięcioletnią kadencję. Prezydent powołuje rząd z premierem na czele spośród członków niższej izby parlamentu – Zgromadzenia Narodowego. Władza ustawodawcza należy do dwuizbowego parlamentu. W izbie wyższej – Radzie Narodowej zasiada 26 członków, po dwóch z każdego regionu, wybieranych przez Rady Regionalne spośród swoich członków na 6-letnią kadencję. Izba niższa – Zgromadzenie Narodowe – liczy 90 członków, wybieranych w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję. Prezydent może delegować dodatkowo maksymalnie sześciu przedstawicieli do Zgromadzenia Narodowego, jednak mają oni jedynie status obserwatorów z głosem doradczym. Władza wykonawcza należy do rządu, powoływanego przez prezydenta. Na czele rządu stoi premier. Namibia w międzynarodowych organizacjach ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ World Trade Organisa-tion (WTO) - Światowej Organizacji Handlu Southern African Customs Union (SACU) - Unii Celnej - na region Afryki Południowej Southern African Development Community (SADC) - Wspólnoty Rozwoju Afryki Południowej World Bank - Banku Światowego International Monetary Fund - Międzynarodo-wy Fundusz Walutowy, African Union (AU) – Unii Afrykańskiej United Nations Organisation (UN) - Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) British Commonwealth of Nations - Brytyjskiej Wspólnoty Narodów Międzynarodowej Organizacji Pracy 19 Różnice kulturowe W tym kraju homoseksualizm jest nielegalny. Za kontakty seksualne między osobami tej samej płci można trafić do więzienia. Niechęć Afryki do homoseksualizmu wynika z jej patriarchalnego konserwatyzmu, przywiązania do tradycji i pobożności, ale obserwowany w ostatnich latach wzrost homofobii wiąże się też z polityką. Od zwycięstwa w zimnej wojnie i upadku komunizmu na początku lat 90. rządzony przez liberałów Zachód przekonywał Afrykę do liberalnych porządków i praw. Zachęcał do demokracji i praw człowieka, uzależniał od tego swoją gospodarczą pomoc. Z ponad 50 państw Afryki w prawie 40 homoseksualizm uważany jest za przestępstwo. W Sudanie, Mauretanii czy Somalii grozi za niego kara śmierci. W pozostałych krajach karze się go więzieniem – kilkoma miesiącami w Burundi, trzema latami w Tunezji czy Maroku, pięcioma w Kamerunie i Senegalu, czternastoma w Nigerii, Ugandzie, Kenii czy Malawi. Te ostatnie są byłymi brytyjskimi koloniami, a kary za homoseksualizm, jako sprzeczny z naturą ludzką, wprowadzili tam jeszcze Brytyjczycy. Jedynym na Czarnym Lądzie krajem, w którym związki homoseksualne zrównano z heteroseksualnymi w konstytucji i gdzie zezwolono na homoseksualne małżeństwa, jest Republika Południowej Afryki, która po upadku apartheidu w 1994 r., wzorując się na Zachodzie, wprowadziła u siebie najbardziej liberalne przepisy na całym kontynencie. Ale nawet w liberalnej RPA homoseksualiści są piętnowani przez społeczeństwo, lesbijki są poddawane „korekcyjnym gwałtom”.. Polityczni przywódcy, którzy jednomyślnie potępiają homoseksualizm, a widząc aplauz rodaków, sięgają po homofobię jako oręż w walce o władzę. Prezydent Zimbabwe Robert Mugabe od lat wyklina homoseksualistów jako „wybryk natury i obrazę godności ludzkiej”, „gorszych niż świnie i psy”. Wrogość do homoseksualizmu jest jedną z niewielu spraw, które łączą zwaśnionych chrześcijan i muzułmanów w Nigerii. Imamowie w Senegalu zakazują grzebać homoseksualistów na cmentarzach, a kapłani np. w Malawi wyklinają ich jako sługi szatana, owoc zachodniej dekadencji i upadku. Kryzys gospodarczy i wojny w Afganistanie i Iranie, które na początku XXI wieku podkopały potęgę Zachodu, sprawiły, że afrykańscy przywódcy przestali bezkrytycznie przyjmować zalecane przez Zachód mody, a jako pierwsze odrzucili przyjęte na Zachodzie zrównanie heteroseksualizmu z homoseksualizmem. „Zachód mówi, że to prawa człowieka, a według nas to występek i zło” – tłumaczą wiernym w świątyniach kapłani, zauroczeni konserwatywnymi imamami z Bliskiego Wschodu i pastorami z USA. Co warto wiedzieć 20 źródło: http://www.hentiesbaytourism.com W Namibii zagrożenie przestępczością jest stosunkowo duże, ale znacznie mniejsze niż w RPA. Zdarzają się napady rabunkowe na drogach i kradzieże. W stolicy i większych miastach działają wypożyczalnie samochodów, w tym z napędem na cztery koła, bardzo przydatnych w Namibii na drogach szutrowych. Doba hotelowa kosztuje 100-300 dol., a miejsca noclegowe o niższym standardzie - ok. 60 dol. Jest dużo kempingów – zarówno prywatnych, jak i państwowych. Jeżeli osoba małoletnia podróżuje w towarzystwie innych opiekunów (opiekuna) niż rodzice, to na przejściu granicznym musi pokazać dokument ze zgodą rodziców (letter of authorisation). Dokument ten powinien zawierać dane dziecka oraz opiekuna wraz z danymi dotyczącymi paszportów, jakimi się posługują. Podpisy rodziców powinny być urzędowo poświadczone. Dodatkowo do dokumentu można załączyć kopie dokumentów tożsamości rodziców. Wizy Obywatele polscy udający się do Namibii muszą mieć wizę pobytową w paszporcie. Obowiązek wizowy na zasadzie wzajemności dotyczy posiadaczy wszystkich rodzajów paszportów. O wizę można się ubiegać w ambasadach Namibii (w Londynie, w Moskwie, lub w Berlinie). Ważność paszportu musi być o sześć miesięcy dłuższa, niż termin ważności wizy. Przekraczając granicę w porcie lotniczym, trzeba mieć bilet powrotny. Na przejściach granicznych wizy nie są wydawane. W Namibii nie ma polskiej placówki dyplomatycznej. Najbliższe, właściwe terytorialnie polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne to Ambasada RP w Pretorii (RPA). 21 Zdrowie Występują zagrożenia epidemiologiczne AIDS, malarią (w północnej części kraju), zdarzają się lokalne ogniska występowania cholery. Służba zdrowia jest stosunkowo dobrze rozwinięta, głównie w stolicy kraju. Istnieje sprawna sieć pogotowia lotniczego np. SOS Intrernational, Medrescue. Koszty opieki medycznej są porównywalne z kosztami w RPA, ale dostęp do niej, zwłaszcza w głębi kraju, jest znacznie trudniejszy. Od podróżnych przybywających do Namibii z krajów o wysokim stopniu rozprzestrzenia się wirusa żółtej febry wymagane jest okazanie w punkcie granicznym potwierdzenia odbycia szczepienia przeciwko żółtej febrze. Podróże po kraju źródło: http://www.hentiesbaytourism.com W regionach eksploatacji złóż diamentów, głównie na wybrzeżu atlantyckim, obowiązują ograniczenia w podróżowaniu. Ochroną objęte są wydmy na Wybrzeżu Szkieletowym. Transport 22 źródło: http://www.embnamibia.at Namibia posiada 42 tys. km dróg, w tym 5477 km betonowych. Autostrady Trans-Kalahari i Trans-Caprivi łączą Namibię ze wschodnimi sąsiadami. Kolej jest głównym środkiem transportu towarów masowych, przesyłek i kontenerów w Namibii. Sieć kolejowa to ponad 2382 km torów, które łączą stolicę Windhoek z Walvis Bay na zachodzie, Gobabis na wschodzie i Tsumeb i Grootfontein na północy. Namibia ma też dwa porty morskie: Port Luderitz, obsługujący południową część kraju z 300 tys. ton ładunków rocznie, i port Walvis Bay, z 2,5 mln ton ładunków rocznie. źródło: http://www.embnamibia.at Kraj ma bezpośrednie połączenia lotnicze z głównymi miastami państw położonych na południu Afryki, łącznie z RPA, Angolą, Botswaną, Zambią i Zimbabwe. Międzynarodowe lotnisko Hosea Kutako położone jest w odległości 48 km od miasta Windhoek. Międzynarodowe loty odbywają się też z lotniska Walvis Bay. Namibia posiada wiele prywatnych lotnisk i pasów startowych rozsianych po całym kraju. Infrastruktura kraju jest względnie dobrze rozwinięta, ale znaczne tereny kraju o bardzo niskiej gęstości zaludnienia nie wymagają rozległej rozbudowy infrastruktury. Bardzo dobrze rozwinięte są sieci telefonii ruchomej; gęstość wynosi ponad 110 proc. Zdecydowanie słabiej rozwinięta jest gęstość telefonii stacjonarnej – 8 proc. Około 14 proc. mieszkańców kraju korzysta z usług internetowych. Dla kierowców 23 źródło: http://www.embnamibia.at Zasadniczo wymagane jest międzynarodowe prawo jazdy. Polskie prawo jazdy jest uznawane, ale pod warunkiem posiadania poświadczonego tłumaczenia dokumentu na język angielski. Na granicy należy wykupić road permit. Obowiązuje ruch lewostronny. Sieć dróg jest stosunkowo dobrze rozwinięta, są one tez dobrze oznakowane. Podczas podróży po drogach szutrowych zdarza się jednak wiele wypadków, a w czasie pory deszczowej niektóre drogi lokalne są nieprzejezdne. Podróże nocą nie są zalecane m.in. z uwagi na ryzyko zderzeń ze zwierzętami. Święta ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ 1 stycznia - Nowy Rok 21 marca - Święto Niepodległości 1 maja - Święto Pracy 4 maja - Święto Castingi 25 maja - Dzień Afryki 26 sierpnia - Dzień Bohaterów 10 grudnia - Dzień Praw Człowieka 25 grudnia - Boże Narodzenie 26 grudnia - Dzień Rodziny Święta ruchome ■ ■ ■ Wielki Piątek Poniedziałek Wielkanocny Wniebowstąpienie 24 Kontakty Administracja gospodarcza Ministry of Trade and Industry Block B, Brendan Simbwaye Square, Goethe Street Private Bag 13340 Windhoek Namibia Tel: +264-61-283-7111 Fax: +264-61-220227 www.mti.gov.na Directorate of International Trade Tel: +264-61-283-7331 Fax: +264-61-253865 E-mail: [email protected] Oficjalna strona Rządu Namibii z linkami The Government of Namibia www.grnnet.gov.na Samorządy gospodarcze Izba Handlowa Namibii The Namibian Chamber of Commerce www.ncci.org.na 25 Oficjalna prasa ekonomiczna Southern Times http://www.southerntimesafrica.com Namibian http://www.namibian.com.na Namibia Economist http://www.economist.com.na Oficjalne strony o charakterze ekonomicznym http://www.nampa.org http://www.newera.com.na Warunki geograficzne, klimat W Namibii znajduje się jeden z największych na świecie Park Narodowy Etosha oraz drugi co do wielkości kanion na świecie – Fish River Canyon. źródło: http://www.namibianembassyusa.org/view/photo_gallery/1551 26 Większość kraju zajmuje rozległy płaskowyż, położony na wysokości 700-1500 m n.p.m. Najwyższym punktem Namibii jest Brandberg (2606 m n.p.m.). Płaskowyż opada na zachodzie stromym progiem ku wąskiej nadbrzeżnej nizinie z pustynią Namib. Na południu płaskowyż ogranicza dolina rzeki Oranje, a od wschodu kotlina Kalahari. źródło: http://www.namibianembassyusa.org/view/photo_gallery/1551 Naturalną roślinność kraju stanowią trawy i zarośla odporne na susze, a na północy Namibii - sawanna lesista. Namibia ma mało rzek - jedynie rzeki graniczne: Oranje na południu, Kunene na północy oraz Okawango i Zambezi w północno-wschodniej części kraju, gdzie Namibia wcina się wąskim pasem zwanym Caprivi strip między terytoria Angoli, Zambii i Botswany. źródło: http://www.hentiesbaytourism.com 27 Żyje tu wiele gatunków zwierząt, m.in.: pawiany, antylopy kudu, słonie, żyrafy, zebry, lwy, gepardy i flamingi. Nambia posiada klimat zwrotnikowy gorący, suchy. W stolicy kraju średnia temperatura powietrza i opady wynoszą: w styczniu 23,3°C i 81 mm, w lipcu 12,9°C i 0 mm. Sezonowe opady koncentrują się w północnej części kraju. Na wybrzeżu, gdzie zaznacza się wpływ chłodnego morskiego Prądu Benguelskiego, opady nie przekraczają 50 mm. W głębi lądu, we wschodniej części kraju, opady dochodzą do 500 mm. Gospodarka Namibia ma najcenniejsze na świecie pola diamentowe oraz największą odkrywkową kopalnię rudy uranu. Bogactwa te są największym źródłem dochodów z eksportu. 28 Najbardziej wartościowe kopaliny wydobywane w Namibii – oprócz diamentów i uranu - to miedź, cynk, ołów, złoto, kadm, srebro i fluor. Najcenniejsze w skali światowej pola diamentowe znajdują się na północ od Oranjemund, a kopalnia uranu - w pobliżu Swakopmund. źródło: http://www.namibianembassyusa.org/view/photo_gallery/1668 Namibia jest jednym z największych światowych producentów rudy uranowej (5. miejsce pod względem wielkości wydobycia) i cynku. Namibia importuje prawie 80 proc. zużywanej mocy energetycznej. Problemem gospodarczym Namibii jest rosnący deficyt budżetowy. Jest on wynikiem bardzo intensywnej akcji na rzecz walki z konsekwencjami światowego kryzysu światowego oraz słabnących wpływów m.in. z eksportu produktów rolniczych. W 2011 r. ze względu na polepszającą się kondycje światowej gospodarki, a co za tym idzie zwiększenie zapotrzebowania na surowce naturalne, gospodarka nabrała impetu. Namibia stara się zdywersyfikować gospodarkę kraju przez przetwórstwo surowców naturalnych. Ma to również pomóc w redukcji stopy bezrobocia i nierównej dystrybucji dochodów pomiędzy grupami społecznymi. Główne sektory Do sektorów gospodarczych o największym udziale w PKB Namibii w 2014 r. należały: ■ ■ ■ ■ ■ ■ usługi finansowe i biznesowe - 15 proc. handel, hotele i restauracje - 13,6 proc. produkcja przemysłowa - 10,3 proc. górnictwo - 11,3 proc. sektor rządowy - 10,1 proc. rolnictwo - około 9 proc. 29 Górnictwo Ważnym sektorem gospodarki Namibii jest górnictwo. Diamenty i uran są największym źródłem dochodów z eksportu. Ważną pozycję zajmuje również eksport złota, miedzi i cynku. Duże znaczenie sektora górniczego w gospodarce Namibii znaczenie uzależnia efekty gospodarcze kraju od koniunktury na surowce i minerały na rynkach światowych. Wydobycie diamentów ze złóż morskich corocznie ulega zwiększeniu w porównaniu z wydobyciem ze złóż lądowych. Wraz ze zwiększeniem zapotrzebowania na rynkach światowych, wznowiono pełno cyklowe wydobycie diamentów z morskich pól diamentowych. Drugą najistotniejszą kopaliną w Namibii jest uran. Wydobycie tego surowca odbywa się głównie w kopalni Rössing Uranium, która jest największą odkrywkowa kopalnią rudy uranu na świecie. Szacuje się, że w ciągu kolejnych lat wydobycie będzie spadać o 12 proc. rocznie, do poziomu 4,5 tys. ton w 2015 roku. Zmniejszenie wydobycia rudy uranu jest zapewne związane ze spadkiem popytu, związanego z katastrofą w Fukushimie i ograniczeniem przez niektóre kraje produkcji energii atomowej. Rolnictwo źródło: http://www.mawf.gov.na Inna ważną gałęzią gospodarki Namibii jest rolnictwo. Według szacunków 70 proc. ludności w bezpośredni lub pośredni sposób jest powiązane z tym sektorem gospodarki. Farmy komercyjne zajmują ok. 36 mln hektarów. Blisko połowa ludności Namibii produkuje przede wszystkim na własne potrzeby, choć grunty orne pokrywają jedynie niecały procent kraju. Około 4 tysięcy farmerów komercyjnych (głównie białych) wytwarza około 9 proc. 30 PKB kraju. Główne produkty eksportowe sektora rolno-spożywczego stanowią ryby i ich przetwory. Ważną gałęzią sektora rolniczego jest rybołówstwo i przetwórstwo ryb. Namibia jest jednym z 10 największych producentów ryb na świecie i może śmiało konkurować z takim potęgami jak Hiszpania, Kanada czy Norwegia. Udział ludności rolniczej w ogólnej liczbie ludności w 2010 roku w Afryce – w procentach Libia 3,0 Burkina Faso 92,1 Mauritius 8,0 Sierra Leone 60,0 RPA 9,8 Liberia 62,0 Rep. Zielonego Przylądka 16,9 Rep. Środkowoafrykańska 63,2 Tunezja 20,6 Zambia 63,2 Algieria 20,9 Gwinea Równikowa 64,3 Nigeria 24,9 Somalia 65,6 Gabon 25,7 Czad 65,7 Maroko 25,9 Angola 69,2 Egipt 27,9 Madagaskar 70,1 Suazi 28,8 Senegal 70,2 Kongo 31,9 Kenia 70,6 31 Wyb. Kości Słoniowej 37,9 Malawi 72,9 Lesotho 38,9 Tanzania 73,3 Kamerun 40,9 Uganda 73,5 Namibia 41,0 Seszele 73,6 Botswana 42,1 Erytrea 73,8 Benin 44,3 Dżibuti 74,0 Mauretania 50,3 Mali 74,9 Sudan 51,5 Mozambik 76,0 Togo 53,4 Gambia 76,0 Ghana 53,8 Etiopia 77,3 Zimbabwe 56,3 Gwinea Bissau 79,3 Dem. Rep. Konga 57,2 Gwinea 79,8 Burundi 89,2 Niger 82,9 Rwanda 89,4 Źródło: FAO Statistical Yearbook 2012 32 Makroekonomia źródło: http://www.embnamibia.at Zgodnie z informacjami Urzędu Statystycznego Namibii w 2014 r. wzrost PKB w tym kraju wyniósł 11,982 mld dol. (w 2013 r. 12,6 miliardów dol.), a PKB na osobę w 2013 r. wyniósł 5462 dol. W 2014 r. wzrost PKB wyniósł 4,3 proc., czyli tyle samo, co rok wcześniej. W latach 2010-2013 r. gospodarka rozwijała się w tempie około 5,6 proc. 33 Od 2010 roku inflacja waha się w granicach od 4,9 proc. do 6,7 proc. rocznie. W 2014 r. wyniosła 5,4 proc., a w 2013 r. 5,6 proc. W 2014 r. dług publiczny stanowił 23,7 proc. PKB, a deficyt budżetowy 4,2 proc. PKB. Oficjalna stopa bezrobocia wyniosła 16,95 proc., a rok wcześniej 16,7 proc. W północnych rejonach kraju o największym zaludnieniu bez pracy jest nawet 65 proc. ludzi. Średnia nominalna miesięczna płaca brutto w 2014 r. wyniosła 1890 dol. Wymiana handlowa 34 źródło: http://www.embnamibia.at Najważniejszym partnerem handlowym Namibii jest RPA, drugie i trzecie miejsce zajmują Szwajcaria i Botswana. Zgodnie z danymi Banku Światowego za 2013 r. (brak danych dotyczących handlu zagranicznego Namibii za 2014 r.) w 2013 r. wymiana handlowa Namibii z zagranicą wyniosła 13,547 mld dol. Import podliczono na 8,007 mld dol., a eksport na 5,540 dol. mld. Bilans wymiany handlowej był ujemny i wyniósł 2,467 mld dol. Główni partnerzy handlowi Namibii (udział procentowy w imporcie/eksporcie Namibii ogółem podany przy nazwie partnera): Import Eksport Razem RPA 62,0% RPA 22,0% RPA 43,8% Szwajcaria 6,0% Botswana 15,0% Szwajcaria 7,8% Wyspy 4,0% Szwajcaria 10,0% Botswana 7,0% Chiny 3,7% Angola 8,0% Angola 4,0% Chiny 3,7% Chiny 3,5% Dane za rok 2013 Eksport surowców i minerałów nie paliwowych odgrywa bardzo ważną rolę w wymianie handlowej Namibii. Główne produkty importowane do Botswany i eksportowane przez Botswanę w roku 2013: Import Paliwo Eksport 9,5% Diamenty 21,1% 35 Pojazdy zmotoryzowane 8,4% Ryby i produkty rybne 10,5% Ruda miedzi i koncentraty 6,3% Ruda uranu / toru i koncentraty 10,1% Diamenty 5,4% Pojazdy lekkie 9,7% Pojazdy lekkie 4,4% Cyna 4,3% Produkty farmaceutyczne 1,5% Ruda miedzi i koncentraty 3,4% Największymi eksporterami z krajów Unii Europejskiej do Namibii w ostatnich latach były: Niemcy, Holandia, Belgia, a największymi importerami z Namibii: Włochy, Wielka Brytania, Hiszpania. Zgodnie z informacjami Komisji Europejskiej wartość eksportu Namibii do UE w 2013 r. (brak danych dotyczących obrotów towarowych Namibii z UE za 2014 r.) wyniosła 1,290 mld dol., a wartość importu Namibii z UE 1,031 mld dol. Namibia eksportuje do UE ■ ■ ■ metale nieszlachetne i wyroby z metali nieszlachetnych – 33 proc. zwierzęta i produkty zwierzęce – 31 proc. wyroby przemysłu chemicznego i przemysłów pokrewnych - 10,9 proc. W ostatnich latach istotnymi pozycjami w eksporcie Namibii do UE były również: cynk, diamenty, filety rybne. Import Namibii z UE ■ ■ ■ sprzęt transportowy - 34,5 proc. produkty mineralne - 30,75 maszyny i urządzenia – 17,8 proc. Istotne znaczenie miały również: rudy miedzi i jej koncentraty oraz instrumenty lekarskie. Polska - Namibia 36 Handel pomiędzy Polską i Namibią jest ilościowo nieznaczący i zmienny w zakresie wielkości obrotów oraz asortymentu. Nadal brak jest stałych kontaktów między firmami polskimi i namibijskimi. Obroty handlowe pomiędzy Polską a Namibią w 2014 r. wyniosły 5,4 mln dol., po spadku o 10,8 proc. w porównaniu z 2013 rokiem. Eksport Polski do Namibii wyniósł 2,9 mln dol. (wzrost o 90,5 proc.), a import 2,5 mln dol. (spadek o 45,1 proc.). W wymianie towarowej z Namibią Polska w 2014 r. uzyskała dodatnie saldo handlowe w wysokości 0,4 mln dol. Polska eksportowała do Namibii w 2014 r.: ■ ■ ■ wyroby różne, wartość 1,3 mln dol. wyroby nieszlachetne i wyroby z metali nieszlachetne - 0,7 mln dol., spadek w stosunku do 2013 r. o 22,6 proc. urządzenia mechaniczne i elementy do odtwarzania i rejestracji dźwięku - 0,7 mln dol., wzrost o 217,3 proc. Najważniejszą grupą towarową w imporcie Polski z Namibii w 2014 r. były produkty pochodzenia roślinnego, a ich wartość wyliczono na 1,9 mln dol. Oznaczało to wzrost o 1,5 proc. w porównaniu do 2013 r. Gospodarcze umowy dwustronne Umową regulującą stosunki handlowe UE - Namibia (tym samym RP-Namibia) była do końca 2007 r. „ACP-EU Partnership Agreement” z 23.06.2000 r. z Cotonou. W grudniu 2007 r. została podpisana nowa tymczasowa umowa IEPA. W dniu15.07.214 r. Unia Europejska podpisała z 6 krajami należącymi do Południowoafrykańskiej Rady ds. Współpracy (SADC) „Umowę o Partnerstwie Gospodarczym” (EPA). Jednym z sześciu krajów, który podpisał powyższą umowę była Namibia (łącznie SADC liczy 15 krajów). Inwestycje 37 źródło: http://www.embnamibia.at Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) stanowią średnio ponad 6 proc. PKB rocznie. Zgodnie za danymi Banku Światowego w 2013 r. do Namibii napłynęło około 904 mln dol., co stanowiło około 5,6 proc. PKB. Łącznie w latach 1996-2013 r. BIZ podliczono na 7,660 mld dol. Najwięcej pieniędzy trafiło do sektora rolnego (głównie rybołówstwa) oraz do górnictwa, głównie wydobycia uranu oraz diamentów. Sektor energii odnawialnej, rolno-spożywczy, budownictwo cywilne, wydobycie surowców oraz turystyka to obszary gospodarki Namibii, które przyciągają największe zainteresowanie portugalskich przedsiębiorstw. Nie ma natomiast informacji na temat inwestycji wzajemnych pomiędzy Polska a Namibią. Dla biznesu Polskie firmy nie napotykają żadnych barier w eksporcie do Namibii. Mają taki sam dostęp do tego rynku, jak inne firmy z UE. Jest to możliwe dzięki wejściu Polski do Unii Europejskiej i objęciu umową ACP-EU, a obecnie EPA. 38 źródło: http://www.embnamibia.at Sprawy gospodarcze państwa należą do kompetencji Ministerstwa Handlu i Przemysłu. Pozostałymi ważniejszymi resortami gospodarczymi są: Ministerstwo Rolnictwa, Zasobów Wodnych i Leśnictwa, Ministerstwo Środowiska i Turystyki, Ministerstwo Górnictwa i Energetyki, Ministerstwo Finansów oraz Ministerstwo Budownictwa i Transportu. W Namibii działa kilka niezależnych izb handlowych i przemysłowych a najważniejszą z nich jest Namibijska Izba Handlowa. Sądownictwo Sądy krajowe zajmują się procesami gospodarczymi w oparciu o prawo pracy, prawo gospodarcze oraz ustawę o przedsiębiorstwach. Sprawy takie prowadzone są przez wyspecjalizowane kancelarie adwokackie. System prawny jest oparty na prawie brytyjskim. Wskaźnik percepcji korupcji w Afryce w 2012 roku – w punktach Botswana 65 Niger 33 Republika Zielonego Przylądka 60 Egipt 32 Mauritius 57 Madagaskar 32 Rwanda 53 Mozambik 31 Seszele 52 Sierra Leone 31 39 Namibia 48 Togo 30 Ghana 45 Wybrzeże Kości Słoniowej 29 Lesotho 45 Uganda 29 RPA 43 Kenia 27 Wyspy Świętego Tomasza i Książęca 42 Niger 27 Liberia 41 Kamerun 26 Tunezja 41 Rep. Środkowoafrykańska 26 Burkina Faso 38 Kongo 26 Malawi 37 Erytrea 25 Maroko 37 Gwinea Bissau 25 Sudan 37 Gwinea 24 Zambia 37 Angola 22 Benin 36 Dem. Rep. Konga 21 Dżibuti 38 Libia 21 Senegal 36 Gwinea Równikowa 20 40 Gabon 35 Zimbabwe 20 Tanzania 35 Burundi 19 Algieria 34 Czad 19 Gambia 34 Sudan 13 Mali 34 Somalia 8 Etiopia 33 Źródło: Transparency International, www.cba.gov.pl, 2012 Rynek pracy źródło: http://www.embnamibia.at Możliwości zatrudnienia w Namibii są ograniczone z powodu ogromnej rezerwy niewykwalifikowanych i średniowykwalifikowanych pracowników. Dlatego pozwolenia na pracę nie są zwykle wydawane osobom wykonującym zajęcia, na które jest już dostateczna ilość pracowników lokalnych. Pracodawcy, którzy chcą sprowadzić pracowników z zagranicy, muszą wykazać Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Imigracji (Departament of Home Affairs & Immigration), że nie są w stanie pozyskać 41 potrzebnego personelu na lokalnym rynku pracy. Miejscowe władze popierają wnioski o rozpoczęcie działalności gospodarczej w Namibii przyczyniające się do: sprowadzania kapitału z zagranicy do Namibii, rozpoczęcia produkcji towarów na eksport lub tworzenia miejsc pracy dla obywateli tego kraju. Procedura uzyskiwania pozwolenia na pracę jest długotrwała, ale jasno określona. Nieruchomości źródło: http://www.embnamibia.at W Namibii nie ma żadnych ograniczeń w nabywaniu nieruchomości przez obcokrajowców. Jedynym ograniczeniem jest zakup ziemi przez cudzoziemców. W celu przyciągnięcia inwestycji do Namibii rząd tego kraju stosuje również ułatwienia do zagranicznych inwestorów. Środki ze sprzedaży nieruchomości mogą być transferowane wraz z zyskiem z odsprzedaży nieruchomości. Zamówienia publiczne Zamówienia publiczne podlegają procedurom przetargowym. Przetargi są otwarte i nie ma ograniczeń w składaniu ofert. Nad prawidłowością przebiegu procedur przetargowych czuwa Komisja Przetargowa Namibii. Przy większych przetargach obowiązuje klauzula pre-kwalifikacji bądź też dopuszczane są tylko te firmy, które zostały już zarejestrowane i uznane przez organizatora przetargu. Firmy zagraniczne chcące wziąć udział samodzielnie w przetargu muszą być zarejestrowane w Namibii. Można też skorzystać z usługi miejscowej firmy, która wystąpi oficjalnie jako oferent. 42 Ochrona własności przemysłowej i intelektualnej W Namibii istnieje szereg uregulowań prawnych chroniących własność intelektualną i prawa autorskie oraz własność przemysłową. Są one zgodne z zapisami WTO Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights (TRIPS). Namibia ratyfikowała Konwencję Paryską, Traktat Współpracy Patentowej, Porozumienie i Protokół Madrycki oraz Haski. Namibia należy do African Industrial Property Organization (ARIPO). Cło Cudzoziemcy opuszczający Namibię mogą wywieźć w ciągu 12 miesięcy od dnia wjazdu jedynie taką ilość dewiz, jaką zadeklarowali przy wjeździe. Posiadanie i przywożenie narkotyków jest karalne. Istnieje zakaz wwozu broni bez zezwolenia oraz ograniczenia we wwozie innych towarów (perfumy, papierosy, alkohol). Historia Kraj był pierwotnie zamieszkany przez Buszmenów, którzy przybyli tu prawdopodobnie w I tysiącleciu p.n.e. Pod koniec XV wieku rozpoczęła się penetracja wybrzeży Namibii przez Europejczyków. 43 źródło: http://www.hentiesbaytourism.com/index.php/what-to-see W I tysiącleciu n.e. na terenie obecnej Namibii osiedlił się pokrewny Buszmenom lud Sana, a następnie koczowniczy pasterze, Hotentoci, którzy opanowali północne i północno-wschodnie rejony kraju. Zepchnęli oni Buszmenów na tereny wschodniej i centralnej. Mniej liczni Sana ulegli prawie całkowitemu wyniszczeniu. Hotentoci wyszli też zwycięsko z walk z przybyłym później ludem myśliwych i pasterzy Damara, o nieustalonym pochodzeniu. Od drugiej połowy XVII wieku na tereny te napływały falami ludy Bantu (Ovambo, Herero i inne), także zajmujące się hodowlą bydła, zmuszając Hotentotów do opuszczenia zajmowanych obszarów. W starciach z ludami Bantu szczepy hotentockie poniosły znaczne straty. Najmniej ucierpiał lud Nama, który schronił się na południu kraju. Plemiona Bantu walczyły również między sobą. Na początku XIX wieku imigrował tu z terenu obecnej RPA hotentocki lud Orlam, władający bronią palną. W latach 60. XIX wieku rozpoczęły się krwawe wojny plemienne. Pod koniec XV wieku rozpoczęła się penetracja wybrzeży Namibii przez Europejczyków. Początkowo przybywali tu Portugalczycy, a później Holendrzy. W latach 60. i 70. XVIII wieku ekspedycje holenderskie, podejmowane na zlecenie Kompanii Wschodnioindyjskiej, torowały drogę myśliwym, kupcom i poszukiwaczom złota z Kolonii Przylądkowej. Pod koniec XVIII wieku Holendrzy opanowali Zatokę Wielorybią i wyspę Halifax, które wkrótce zostały im odebrane przez Brytyjczyków. W pierwszych 10-leciach XIX wieku Brytyjczycy zakładali stacje misyjne w południowej Namibii, ale nie byli zainteresowani osiągnięciem silnej pozycji w tym rejonie. Od lat 40. XIX wieku kraj penetrowali Niemcy - kupcy i towarzystwa misyjne. W drugiej połowie XIX wieku Wielka Brytania przystąpiła do rywalizacji z Niemcami, a w 1878 roku dokonała aneksji miasta i portu Walvis Bay. W roku 1883 kupiec niemiecki A.E. Lüderitz zawarł pierwsze układy z tubylcami. W roku 1884 Niemieckie Towarzystwo Kolonizacyjne ustanowiło niemiecki protektorat nad południową częścią kraju (układ z Nama), a rok później - nad północną (układ z Herero). W 1886 roku ustalono granice Niemieckiej Afryki Południowo-Zachodniej, z portugalską Angolą, a w 1890 roku - z brytyjską Kolonią Przylądkową. Napływ niemieckich osadników (pierwsi farmerzy w 1892 r.) i bezwzględne metody niemieckie administracji wywoływały opór ludności tubylczej (powstania Hotentotów Bondelswarts, Herero i Nama 1894, 1896, 1897, 1904–07). Bunty były krwawo tłumione - np. liczba ludności Herero zmniejszyła się o ok. 75 proc. 44 W 1907 roku do Namibii sprowadzono owce karakułowe, a w 1908 roku odkryto złoża diamentów, co spowodowało napływ Europejczyków. W okresie I wojny światowej (1915) nastąpiła okupacja kraju przez wojska Związku Południowej Afryki (ZPA), będącego w stanie wojny z Niemcami. Od 1920 roku kraj stanowił mandat Ligi Narodów powierzony ZPA, od 1945 — terytorium powiernicze ONZ pod nazwą Afryka Południowo-Zachodnia. Z początku terytorium to traktowano jak kolonię, a w 1926 roku powołano zgromadzenie ustawodawcze z ograniczonymi uprawnieniami. źródło: http://www.namibianembassyusa.org/ W 1949 roku ZPA faktycznie anektował Afrykę Południowo-Zachodnią i rozciągnął nań ustawodawstwo apartheidu. W 1957 roku powstała pierwsza afrykańska organizacja - Kongres Ludu Ovambo, w 1960 roku przekształcony w Organizację Ludu Afryki Południowo-Zachodniej (SWAPO) z S. Nujomą na czele. W 1966 roku rozpoczęła ona walkę zbrojną o wyzwolenie Namibii. W 1966 roku ONZ odebrała RPA mandat i ustanowiła urząd Komisarza ONZ do spraw Afryki PołudniowoZachodniej. W roku 1968 wprowadzono nazwę Namibia. Od roku 1968 władze RPA realizowały politykę tzw. bantustanizacji kraju - utworzono 10 autonomicznych jednostek plemiennych (na wzór bantustanów w RPA). W roku 1973 ONZ i OJA uznały SWAPO za jedynego przedstawiciela ludności Namibii, a w 1975 roku RPA zapoczątkowała politykę porozumienia z afrykańską arystokracją plemienną i umiarkowanymi działaczami, dążąc do zachowania kontroli nad bogactwami naturalnymi kraju i zapewnienia decydującego wpływu białej mniejszości osadniczej na życie polityczne. W 1977 roku doprowadziła do konferencji konstytucyjnej w Turnhalle bez udziału SWAPO i do założenia Demokratycznego Sojuszu Turnhalle (DTA), centroprawicowej koalicji występującej przeciw SWAPO. Mimo rezolucji ONZ z 1978 roku, żądającej wycofania wojsk RPA z Namibii i przeprowadzenia pod kontrolą wojsk ONZ wyborów powszechnych z udziałem SWAPO, w grudniu 1978 roku RPA zorganizowała wybory powszechne pod własnym nadzorem. Wybory te - zbojkotowane przez SWAPO, nie uznane przez ONZ — wyłoniły pierwsze wielorasowe Zgromadzenie Narodowe, w którym większość mandatów zdobył DTA. W 1980 roku została powołana Rada Ministrów z D. Mudge na czele (przywódca DTA). Od 1976 roku działała tzw. grupa kontaktowa Zachodu (USA, W. Brytania, Francja, RFN i Kanada) jako mediator między RPA, ONZ i SWAPO, 45 która m.in. opracowała plan utworzenia zdemilitaryzowanej strefy na pograniczu Angoli, Zambii i Namibii oraz zorganizowała konferencje w sprawie Namibii (1979 i 1981 w Genewie). SWAPO kontynuowała walkę zbrojną, korzystając z pomocy ZSRR, państw komunistycznych i państw frontowych Afryki Południowej, w tym zwłaszcza Angoli (bazy wojskowe). W odwecie wojska RPA, zwalczające SWAPO, dokonywały najazdów na terytorium Angoli. Od 1981 roku RPA i USA uzależniały postęp w rokowaniach dotyczących przyszłości Namibii od uprzedniego wycofania wojsk kubańskich z Angoli. W 1985 roku RPA powołało w Namibii nowe Zgromadzenie Narodowe, Radę Konstytucyjną i tymczasowy rząd. W 1988 roku nastąpił przełom w rokowaniach. W wyniku czterostronnych rozmów z udziałem RPA, USA, Angoli i Kuby zawarto porozumienie o wycofywaniu wojsk kubańskich z Angoli i przeprowadzeniu w 1989 roku w Namibii wyborów powszechnych pod nadzorem ONZ. W nowo wybranym Zgromadzeniu Konstytucyjnym większość miejsc uzyskała SWAPO, następną pozycję zdobył DTA (opozycyjny wobec SWAPO); utworzono rząd koalicyjny. W 1990 roku Zgromadzenie przyjęło konstytucję gwarantującą system wielopartyjny i wybrało Nujomę na prezydenta. W marcu 1990 roku proklamował on niepodległą Republikę Namibii; a niepodległe państwo weszło do brytyjskiej Wspólnoty Narodów i ONZ. W 1992 roku zawarto z RPA porozumienie dotyczące wspólnej granicy, w wyniku czego RPA przekazała Namibii kontrolę nad swoją enklawą, Walvis Bay. W końcu lat 90. XX wieku w północno-wschodniej części kraju ujawnił się ruch separatystyczny - Armia Wyzwolenia Caprivi, współpracujący z angolańską organizacją opozycyjną UNITA. W roku 1999 wprowadzono tam stan wyjątkowy, a armie Angoli i Namibii przeprowadziły wspólne akcje przeciw UNITA na terenie obu państw. W latach 1995 i 2000 Nujoma był ponownie wybierany na prezydenta, a w 1999 roku wybory parlamentarne wygrała SWAPO. W 2002 roku rząd uznał za priorytet przeprowadzenie reformy rolnej, która miała też objąć ziemie białych farmerów. Rok później rząd ogłosił, że nie dopuści do bezprawnego przejmowania siłą przez robotników rolnych ziemi białych farmerów. W 2004 roku H. Pohamba, sekretarz generalny SWAPO i minister ds. ziemi i reformy rolnej, został wybrany na nowego prezydenta. Więcej na: http://encyklopedia.pwn.pl źródła ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ministerstwo Gospodarki Wydawnictwo Naukowe PWN PAP Bank Światowy ONZ "Problemy wyżywienia ludności na kontynencie afrykańskim" Bożena Gulbicka, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy Foto: http://www.namibiatourism.com.na/gallery 46
