Malowanie 10 palcami (Finger-painting) Zasada: uzyskiwanie

Malowanie 10 palcami (Finger-painting)
Zasada: uzyskiwanie efektów graficznych poprzez manipulację farbami przy
bezpośrednim użyciu dłoni i palców.
Metoda projekcyjna. Może być stosowana jako:
 metoda psychoterapii i diagnostyki projekcyjnej (dzieci z zaburzeniami
emocjonalnymi)
 metoda terapii zajęciowej przy rewalidacji pacjentów organicznych
(porażenia narządów ruchu, upośledzenie wzroku i słuchu)
Autorką metody M.P jest pedagog Ruth F. Shaw- po raz pierwszy w 1934,
w szkole, w celu rozwiązania trudności związanych z wielonarodowościowym i
wielojęzycznym charakterem społeczności dziecięcej w ówczesnej rzymskiej szkole.
Malowanie palcami jako wspólny język dla dzieci.
W Polsce pierwszy Stefan Baley. W praktyce klinicznej po raz pierwszy w
1962 w Poradni dla Rodziców i Dzieci w Warszawie.
TECHNIKA M.P
PAPIER-standardowy rozmiar 55x40cm. Papier pakowy biały lub szary
FARBY- sześć podstawowych kolorów: niebieski, czarny, czerwony, brązowy,
żółty, zielony. Można dodać biały i fioletowy. Kolejność: czarna, czerwona,
fioletowa, biała, żółta, niebieska, brązowa.
PODSTAWA- na stole, sztalugach. Stolik dostępny ze wszystkich stron.
DODATKI- fartuszki, miednica z wodą, ręcznik
Czas trwania- w zależności od wieku dziecka- od 2 min do 40 min. Średnio: 20-30
min.
Instrukcja: w tych miseczkach jest farba. Nie będziemy używali pędzli, mamy przecież 10
palców- 5 na jednej ręce i 5 na drugiej, będziemy więc malować palcami. Dziesięć palców to chyba
więcej niż jeden pędzel. Możesz namalować, cokolwiek zechcesz, powiesz mi, gdy obraz będzie
skończony.
Jeśli dziecko ma opory, terapeuta może jako pierwszy namalować jedna smugę.
Dzieci starsze można zapytać o treść rysunku (historyjka). Na koniec przypiąć do
słomianej maty (uznanie dla dzieła dziecka).
INTEPRTETACJA
I. Formalna
II. Treściowa
I. FORMALNA
1. OBSERWACJA ZACHOWANIA DZIECKA
1. Przystąpienie do pracy
 Czas trwania startu (dzieci lękliwe dłużej)
 Zachowanie się dziecka
2. Przebieg pracy
 Sposób nabierania farby (palec czy dłoń?)
 Reakcja na zanurzenie ręki- 2 postawy:
 Zachowanie dystansu- staranie odseparowania się od zajęcia.
Odsuwanie się, malowanie 1 palcem jak pędzlem (koniec
palca), druga ręka za siebie, przerwy w malowaniu, lęk przed
upapraniem się, stereotypowe figury
 Zaangażowanie-aktywne uczestnictwo. Całe ciało pracuje.
Pluskanie rąk w wodzie, malują sobie twarz.
 Kolejność użycia kolorów (Poprawianie nałożonego koloru!
 Kolejność zapełniania płaszczyzny
 Którą ręką maluje
 Kierunek linii przy malowaniu
 Ciągłość, płynność, zakres linii
 Wypowiedzi: a) treść rzeczowa b)treść emocjonalna (okrzyk)
 Reakcje mimiczne
 Postawa ciała
 Tempo poruszania się
 Rytm oddychania
 Przerwy w czasie pracy (czas trwania)- reakcje lękowe na farbę (szok
barw), częste mycie rąk (lęk przed zabrudzeniem się)
 Całkowity czas trwania pracy (szybko-wolno, dopracowywanie
szczegółów)
3. Zakończenie pracy
 Oznajmia koniec pracy
 Nazywa rysunek
 Chce umyć ręce
 Chwali się swym rysunkiem
 Podpisuje
 Chce jeszcze malować
 Krótka historia na temat rysunku
ANALIZA GOTOWEGO OBRAZU
a. Kompozycja obrazu
 Dominujący kierunek smug- pion/poziom. Pion- poczucie siły,
pewność siebie, mocne stanie na nogach. Poziom- lęk, postawa
samoobrony.
 Jakość smug uwarunkowana ruchem ręki
 Mazanina okrężna- typowa dla małego dziecka, u starszych-agresja
 Mazanie wahadłowe- dzieci małe, spastyczne
 Smugi proste- pionowe, poziome, skośne (dominujący kierunek i
rozmach)
 Smugi załamane- zahamowana spontaniczność,
 Smugi koliste i półkoliste- wrażliwość uczuciowa, spokój i
harmonia (fale morskie, obłoki) lub niepokój uczuciowy
(wzburzone morze)
 Smugi zanikające- zahamowanie
 Dynamika wykorzystania przestrzeni
 Ekspansja przestrzenna- przekracza granice papieru- dzieci
impulsywne, zaborcze, niepohamowane, odrzucające autorytet
 Zawężanie rysunku- nie wykorzystują całej przestrzeni: stan
lękowy, ucieczka od ludzi, stan osamotnienia. Malowanie ramyznaczne zahamowanie emocjonalne
 Osadzenie na podstawie- brak podstawy u dzieci z brakiem
poczucia bezpieczeństwa
 Stabilność kompozycji- umiejscowienie środka ciężkości obrazu.
Zdrowo: na środku i na dole. Dzieci lękowe-w rogu kartki
 Układ odniesienia-uporządkowane rozmieszczenie elementów
(szereg, symetria). Sztywne- dzieci perfekcjonistyczne.
 Wielkość elementów- formy skrajne (masywne bryły lub drobne
plamy) u osób z zaburzeniami emocjonalnymi
 Kontury a plamy, ich kształt
Kontury u dzieci mało spontanicznych, spontanicznych zahamowanej ekspresji.
Zwykle łagodne kanty. Występowanie kątów, skrzyżowań łączy się z cechami
sztywności.
b/ BARWA
Przewaga kolorów zimnych- dobra samokontrola. Ciepłe- impulsywność. Zielonyosoby opanowane, twórcze. Czarny, brązowy i fiolet- stany depresyjne.
Interpretacja koloru w zależności od treści (czerwony ogień- agresja; czerwone
owoce- bogactwo uczuć) i wieku (mieszanie barw norma u dzieci 3-4 letnich.
Dzieci starsze trzymają się konwencji barw)
c/ TREŚĆ OBRAZU
 Widoczna dla obserwatora
- stereotypowe powtarzanie rzadko spotykanego tematu (perseweracja
krajobrazów nieba-deszcz, burze i gwiazdy- u dzieci ze stanami lękowymi)
- obrazy przedmiotów z zasięgu wzroku dziecka: niechęć do ujawniania przeżyć
- plany terenów, budynków- dzieci zmanieryzowane, ucieczka od wyrażania
własnych stanów uczuciowych
- znaki, litery, cyfry: ucieczka od wyrażania własnych stanów uczuciowych
- ornamenty i figury geometryczne: niechęć do ujawniania przeżyć
d/ ANALIZA SERII OBRAZÓW
Seria z jednego seansu lub kilku. Ewolucja wybranych elementów formalnych
e/ SPONTANICZNE REAKCJE GŁOSOWE
Najczęściej wyrażają dobre samopoczucie. Wypowiedzi bardziej melodyjne i
bogatsze modulacyjnie. Nucenie. Uśmiech, okrzyk, modulacja, śpiewność.
f/ WYPOWIEDZI O TREŚCI OBRAZU- omówienie akcji obrazu. Stan
psychiczny dziecka.
TERAPIA METODĄ M.P
Rozszerzenie zdolności ekspresyjnych z malarstwa na innego rodzaju ekspresję.
SPOSÓB PRZYRZĄDZANIA FARB
 1/3 szklanki płatków mydlanych, które rozgotowujemy w 1
szklance wody
 15 g (1 łyżka) żelatyny, rozpuszczonej w 1/3 szklanki wody
 1 łyżka gliceryny
 1/3 szklanki krochmalu, rozprowadzonego w 1 szklance
zimnej wody
Do wrzących mydlin wlewamy roztwór żelatyny i glicerynę.
Gdy mieszanina zagotuje się powtórnie, zdejmujemy ją z ognia i
wlewamy powoli roztwór krochmalu, mieszając przez cały czas,
by zapobiec tworzeniu się grudek. Mieszanina powinna mieć
konsystencję średnio gęstego budyniu. Jeśli jest za gęsta,
dolewamy nieco gotowanej wody, jeśli za rzadka-nieco roztworu
krochmalu.
Dobrze wymieszaną masę rozlewamy do miseczek i
zabarwiamy niewielką ilością farby klejowej w proszku-dokładnie
wymieszać.