of the Sky Poszukiwanie rozbłysków optycznych kosmicznego pochodzenia A. Majczyna1), K. Małek2), M. Biskup3), M. Ćwiok3), M. Denis4), W. Dominik3), J. Grygorczuk4), G. Kasprowicz5), J. Juchniewicz4), M. Kwiatkowski5), A. Majcher2), L. Mankiewicz2), M. Molak5), K. Nawrocki1), R. Pietrzak4), L.W. Piotrowski3), K. Pozniak5), R. Romaniuk5), D. Rybka1), P. Sitek1), M. Sokołowski1), J. Użycki5), P. Wawer4), R. Wawrzaszek4), G.Wrochna1), M. Zaremba5), A.F. Żarnecki3) Instytut Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana 2) Centrum Fizyki Teoretycznej, Polska Akademia Nauk 3) Instytut Fizyki Doświadczalnej, Uniwersytet Warszawski 4) Centrum Badań Kosmicznych, Polska Akademia Nauk 5) Politechnika Warszawska 1) Serdeczne podziękowania dla G. Pojmańskiego (Uniwersytet Warszawski) i całego zespołu obserwatorium Las Campanas w Chile. Zespół „ of the Sky” składa również podziękowania B. Paczyńskiemu (Princeton University) za wieloletnią współpracę i wsparcie. Celem projektu „ of the Sky” jest poszukiwanie i badanie szybkozmiennych obiektów astrofizycznych. Głównym atutem projektu jest jego innowacyjność w podejściu do obserwacji błysków gamma – ciągły monitoring dużego obszaru nieba z zastosowaniem wysokiej rozdzielczości czasowej. OBSERWACJA MIEJSCA BŁYSKU GRB ZARÓWNO PRZED, PO JAK I W CZASIE JEGO TRWANIA ! PROTOTYP PEŁEN SYSTEM pracuje od lipca 2004 w Las Campanas Obserwatory w Chile, 2 CCD, każdy o matrycy 2000 × 2000 pikseli, obiektywy: Zeiss, f=85 mm, f/d =1.2, pole widzenia: 21°× 21°, 1 piksel = 36 '‘, limity jasności: 11-13 m (1 klatka 10s), 13-14m (20 klatek). 2 matryce z 4 ruchomymi montażami każda, 1 montaż to system 4 kamer CCD (2000 x 2000 pikseli), matryce oddalone są od siebie na odległość ~50 km, pracują w koincydencji w celu wyeliminowania błysków pochodzenia atmosferycznego, obiektywy: Canon EF, f=85 mm, f/d=1.2, Czułość zainstalowanych kamer pozwala na identyfikację wybuchów gwiazd nowych oraz supernowych, a stała obserwacja dostarcza informacji o zjawiskach optycznych, o krótkim czasie zmienności (takich jak gwiazdy zmienne). pole widzenia 16 × 20°×20° = 2 steradiany = pole widzenia GLAS > Pole widzenia SWIFT, limity jasności: ~14 m (1 klatka 10s), ~15 m (20 klatek), Prototypowy ruchomy montaż wraz z kamerami. System działa zupełnie automatycznie według wygenerowanego skryptu nocnego – skrypt taki jest tworzony indywidualnie dla każdej nocy może być modyfikowany przez Internet. Główne założenia skryptu: śledzenie pola widzenia satelity SWIFT bądź INTEGRAL, Montaż z zawieszoną jedną kamerą. skanowanie dostępnego obszaru nieba (dwa razy w ciągu nocy) dedykowana obserwacja interesujących obiektów takich jak blazary, kwazary, gwiazdy zmienne itd. Rendering pojedynczego montażu w trybie patrzącym na różne obszary nieba i w trybie, w którym wszystkie kamery obserwują ten sam punkt. „ of the Sky” w Las Campanas w Chile. PIERWSZE DANE POCHODZĄCE Z NOWEGO DETEKTORA OCZEKIWANE SĄ W ROKU 2007 System w czasie rzeczywistym wykrywa błyski optyczne (własny system detekcji) oraz natychmiastowo reaguje na informacje o błyskach płynące z sieci GCN. KATALOG GWIAZD ZMIENNYCH GJ 3331A / GJ 3332 Skatalogowanych zostało 725 okresowych gwiazd zmiennych na podstawie danych „ of the Sky” zebranych w latach 2004-2005. Poszukiwaliśmy gwiazd o okresach od 0.1 do 10 dni. Okresy wyznaczyliśmy przy użyciu programu AoV (Schwarzenberg-Czerny 1989). W naszym katalogu uznawaliśmy, że okres jest dobrze wyznaczony, gdy statystyka θ > 50.0 Następnie typy zmienności tak wybranych obiektów określaliśmy w trakcie wizualnej inspekcji krzywych blasku. Podczas nocy 27/28.11.2006 detektor „ of the Sky" wykrył gwiazdę rozbłyskową przy (RA, DEC) = (05h06m50s, -21o35'). Gwiazda ta zwiększyła swoją jasność o około 0.5 m w ciągu 560 sekund, po czym zaczeła powoli ciemnieć co widać na krzywej blasku. Rozbłysk został automatycznie wykryty przez algorytm detekcji pojaśnień. Przy klasyfikowaniu gwiazd zaćmieniowych używaliśmy kryteriów analogicznych do tych w katalogu GCVS opierając sie na wyglądzie krzywej blasku,w odróżnieniu od klasyfikacji dokonanej w katalogu projektu ASAS (Pojmański 2002), bazującej na stopniu wypełnienia powierzchni Rocha przez gwiazdy. Konsekwencją takich założeń jest stosowanie oznaczeń takich samych jak w katalogu GCVS a nie ASAS. Tabela 1 zawiera posumowane liczby gwiazd poszczególnych typów w katalogu Pi, natomiast Tabela 2 zawiera 15 gwiazd, dla których wyznaczyliśmy nieznane dotąd okresy zmienności. TABELA 1 Na stronie http://grb.fuw.edu.pl/pi/star_catalog znajduje się udostępniona baza danych pomiarów ponad 4 milionów gwiazd. Obserwacje te zostały wykonane prototypowym detektorem w okresie VII.2004 – VI.2005. Obecnie przygotowywana jest do upublicznienia także baza pomiarów wykonanych w roku 2006. Interfejsy do baz danych pozwalają na proste i szybkie wyszukanie krzywych blasku obiektów na podstawie współrzędnych, typów zmienności, jasności, liczby pomiarów itp. TABELA 2 GSC 007990-01124 DSCP RR Leo RRAB W Gem DCEP-FU http://grb.fuw.edu.pl V5558 Sgr Nova RV Crv