Prewencja i profilaktyka zdrowotna na przykładzie suplementacji

Prewencja i profilaktyka zdrowotna na
przykładzie suplementacji minerałami
Przemysław Bieńkowski
Halina Sienkiewicz-Jarosz
Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie
SAPL.DRT.15.08.0551
Podstawowe definicje
• Biopierwiastki
•
Makroelementy
•
Mikroelementy
• Niedobory biopierwiastków - hiper-, hipo-: np. hiperkalemia,
hipomagnezemia
• Normy, wyniki laboratoryjne i ich interpretacja
Supek i wsp. (1997); Benton i Donohoe (1999); Maśliński i Ryżewski (2002); Bourre (2006); Barrett i wsp. (2012), Jarosz, 2012
Ogólna rola składników mineralnych
•
Materiał budulcowy kości, zębów, skóry i włosów
(m.in. wapń, fosfor, magnez, siarka, fluor)
•
Udział w podstawowych procesach metabolicznych
(m.in. żelazo, cynk, kobalt, jod)‫‏‬
•
Regulowanie gospodarki wodno-elektrolitowej
i utrzymywanie równowagi kwasowo-zasadowej
(m.in. sód, potas, chlor)‫‏‬
•
Działanie regulujące aktywność enzymów (m.in.
miedź, żelazo, selen, mangan, molibden, chrom)
Supek i wsp. (1997); Benton i Donohoe (1999); Maśliński i Ryżewski (2002); Bourre (2006); Barrett i wsp. (2012)
Niedobory biopierwiastków
•
Podział - m.in. ostre, przewlekłe
•
Objawy najważniejszych zaburzeń gospodarki
mineralnej
przykłady: sód – zaburzenia pragnienia i łaknienia,
zaburzenia świadomości; potas - osłabienie siły
mięśniowej, zaburzenia rytmu serca; magnez zaburzenia pamięci, stany lękowe, dysfunkcje
seksualne; żelazo – przewlekłe zmęczenie,
niedokrwistość
Supek i wsp. (1997); Benton i Donohoe (1999); Maśliński i Ryżewski (2002); Bourre (2006); Barrett i wsp. (2012)
Biopierwiastki a przebieg innych chorób
• Ze względu na rolę w podstawowych procesach
metabolicznych organizmu niedobory, lub rzadziej nadmierna podaż, biopierwiastków mogą
modyfikować przebieg wielu chorób
przykłady: sód, potas => choroby sercowo-naczyniowe;
miedź, żelazo, magnez => schorzenia ośrodkowego
układu nerwowego; cynk, żelazo - choroby skóry
Supek i wsp. (1997); Benton i Donohoe (1999); Maśliński i Ryżewski (2002); Bourre (2006); Barrett i wsp. (2012)
Zapotrzebowanie na biopierwiastki
w stanie zdrowia i choroby
•
Rekomendacje dotyczące norm żywieniowych
w populacji polskiej (2012 r.)
•
Rozróżnienie - biopierwiastki jako leki,
biopierwiastki jako suplementy diety
•
Biopierwiastki a działanie innych leków, leki a
skuteczność suplementacji minerałami
•
Bezpieczeństwo suplementacji, podstawowe
fakty
Supek i wsp. (1997); Benton i Donohoe (1999); Maśliński i Ryżewski (2002); Bourre (2006); Barrett i wsp. (2012), Jarosz (2012
Preparaty zawierające minerały - rola
farmaceuty
•
Potrzebny lek czy suplement diety
•
Choroby współistniejące
•
Przyjmowane leki
przykłady: choroby nerek, leki moczopędne - potas, magnez;
inhibitory pompy protonowej – magnez; niektóre leki
przeciwpadaczkowe – wapń
Supek i wsp. (1997); Benton i Donohoe (1999); Maśliński i Ryżewski (2002); Bourre (2006); Barrett i wsp. (2012)