wymagania z biologii – kl. iii gimnazjum ocena dobra

WYMAGANIA Z BIOLOGII – KL. III GIMNAZJUM
OCENA DOPUSZCZAJĄCA
SEMESTR I
UCZEŃ: -wymienia narządy budujące męski
i żeński układ rozrodczy
-wymienia męski hormon płciowy i żeńskie
hormony płciowe
-wymienia nazwy błon płodowych
-omawia zmiany zachodzące u kobiety w
czasie ciąży
-porządkuje etapy rozwojowe człowieka od
narodzin do starości
-definiuje zdrowie (fizyczne, psychiczne i
społeczne) i chorobę
-podaje przyczyny powstawania chorób
cywilizacyjnych
-opisuje wpływ palenia tytoniu na zdrowie
-omawia wpływ alkoholu na zdrowie
-wskazuje alergie jako skutek zanieczyszczenia środowiska
-rozpoznaje cechy dziedziczne i niedziedziczne
-definiuje pojęcia: „chromosom”,
„chromosomy homologiczne”, „komórki
haploidalne”, „komórki diploidalne”
-wyjaśnia pojęcia: „genotyp”, „fenotyp”,
„gen”, „allel”, „homozygota”,
„heterozygota”, „gen dominujący”, „gen
recesywny”
-omawia badania Mendla w zakresie
dziedziczenia cech
-podaje liczbę chromosomów występujących
w komórce diploidalnej człowieka
-wyjaśnia zasadę dziedziczenia płci
-wymienia cztery główne grupy krwi
-wyjaśnia słowo „mutacja”
-wskazuje czynniki mutagenne
-wymienia przykłady chorób genetycznych
człowieka
SEMESTR II
UCZEŃ: -definiuje pojęcie „ewolucja”
-wymienia dowody ewolucji
-podaje przykłady narządów szczątkowych u
człowieka
-wymienia przykłady organizmów
należących do rzędu naczelnych
-określa różnice między człowiekiem a
innymi naczelnymi (na przykładzie
szympansa)
-wyjaśnia, czym zajmuje się ekologia
-definiuje pojęcia: „gatunek”, „populacja”
-wymienia i omawia cechy populacji (np.
liczebność, rozmieszczenie)
-definiuje pojęcie „konkurencja”
-wymienia czynniki, o które konkurują
organizmy
-omawia przystosowanie organizmów do
drapieżnictwa
-podaje przykłady pasożytów wewnętrznych
i zewnętrznych
-wylicza nieantagonistyczne zależności
międzygatunkowe i podaje przykłady
organizmów
-przedstawia składniki ekosystemu, biotopu i
biocenozy
-podaje nazwy ogniw łańcucha pokarmowego i przyporządkowuje do nich organizmy
-rysuje schematy prostych łańcuchów
pokarmowych
-wskazuje źródła zanieczyszczeń powietrza,
wód i gleb
-wylicza klasy czystości wód
-wylicza czynniki wpływające na degradację
gleb
-rozpoznaje surowce wtórne
-wymienia sposoby unieszkodliwiania
odpadów
WYMAGANIA Z BIOLOGII – KL. III GIMNAZJUM
OCENA DOSTATECZNA
SEMESTR I
UCZEŃ: -wymienia męskie i żeńskie cechy
płciowe
-określa funkcje hormonów płciowych
męskich i żeńskich
-wymienia kolejne fazy cyklu miesiączkowego, wskazuje dni płodne i niepłodne
-wymienia choroby układu rozrodczego,
przyporządkowuje im źródła zakażenia
-przedstawia podstawowe zasady
profilaktyki chorób przenoszonych drogą
płciową
-wymienia naturalne i sztuczne metody
planowania rodziny
-omawia rozwój zarodkowy człowieka
-wymienia różnice w tempie dojrzewania
dziewcząt i chłopców
-wskazuje metody zapobiegania chorobom
cywilizacyjnym
-wyjaśnia mechanizm powstawania
uzależnień
-przedstawia podstawowe zasady
profilaktyki chorób nowotworowych
-omawia znaczenie szczepień ochronnych
-definiuje pojęcie „genetyka” i „zmienność
genetyczna”
-omawia budowę i rolę kwasów
nukleinowych
-wskazuje mitozę jako podział komórek
somatycznych
-określa podstawowe zasady dziedziczenia
cech jednogenowych
-zapisuje genotypy homozygoty dominującej
i recesywnej oraz heterozygoty
-podaje przykłady chorób dziedzicznych
sprzężonych z płcią
-określa cechy chromosomów X i Y
-określa skutki wystąpienia konfliktu
serologicznego
-omawia sposób dziedziczenia grup krwi
oraz czynnika Rh
-rozróżnia mutacje genowe i chromosomowe
SEMESTR II
UCZEŃ: -wymienia przykłady różnych
rodzajów skamieniałości oraz reliktów
-definiuje pojęcia: „struktury homologiczne”,
„struktury analogiczne”, „konwergencja”
-omawia główne założenia teorii ewolucji
Darwina
-definiuje pojęcie „endemit” i podaje
przykłady
-wyjaśnia, na czym polega dobór naturalny i
sztuczny
-wskazuje na mapie miejsce, w którym
zaczęła się ewolucja naczelnych
-wskazuje u człowieka cechy wspólne z
innymi naczelnymi
-definiuje pojęcia: „siedlisko” i „nisza
ekologiczna”
-odczytuje w wykresu dane dotyczące
zakresu tolerancji
-określa przyczyny migracji
-ilustruje różne typy rozmieszczenia
osobników w populacji i podaje przykłady
-charakteryzuje grupy wiekowe w
populacjach
-omawia przyczyny i skutki konkurencji
wewnątrzgatunkowej i międzygatunkowej
-omawia na przykładach adaptacje
roślinożerców do zjadania pokarmu
roślinnego
-wymienia charakterystyczne cechy
drapieżnika i jego ofiary
-podaje przykłady roślin drapieżnych
-wyjaśnia, na czym polega drapieżnictwo,
pasożytnictwo
-wymienia przykłady pasożytnictwa u roślin
-definiuje pojęcia: „mutualizm”,
„komensalizm”
-wskazuje w terenie biotop i biocenozę
wybranego ekosystemu
-wyjaśnia, na czym polega równowaga
dynamiczna ekosystemu
-wskazuje różnice między producentami i
-charakteryzuje wybrane choroby genetyczne
człowieka (zespół Downa, mukowiscytoza)
konsumentami
-rysuje schemat prostej sieci pokarmowej
-wykazuje, że materia krąży a energia
przepływa przez ekosystem
-definiuje termin „różnorodność biologiczna”
-podaje przykłady działalności człowieka
przyczyniającej się do spadku różnorodności
biologicznej
-podaje przykłady naturalnych i sztucznych
zanieczyszczeń atmosfery
-omawia warunki tworzenia się smogu,
kwaśnych opadów, dziury ozonowej i efektu
cieplarnianego
-omawia przyczyny ocieplania się klimatu
-omawia sposoby ochrony wód
-charakteryzuje nowoczesne metody
oczyszczania ścieków
-wyjaśnia, dlaczego próchnica jest ważnym
elementem gleby
-omawia metody rekultywacji gleby
-określa czas biodegradacji wskazanego
produktu
-wyjaśnia pojęcie „recykling”
-analizuje problem dzikich wysypisk
WYMAGANIA Z BIOLOGII – KL. III GIMNAZJUM
OCENA DOBRA
SEMESTR I
UCZEŃ: -określa funkcje poszczególnych
narządów układu rozrodczego męskiego i
żeńskiego
-wymienia zachowania mogące prowadzić do
zakażenia HIV, HBV, HCV i HPV
-określa prawidłowy styl życia kobiety
ciężarnej
-charakteryzuje etapy porodu
-charakteryzuje wskazane okresy rozwojowe
człowieka
--klasyfikuje podana chorobę jako
cywilizacyjną lub zakaźną
-wyjaśnia znaczenie profilaktyki uzależnień
-uzasadnia konieczność okresowego
wykonywania podstawowych badań
profilaktycznych
-dowodzi, że cechy organizmów kształtują
się dzięki materiałowi genetycznemu oraz są
wynikiem wpływu środowiska
-wyjaśnia znaczenie procesów mitozy i
mejozy w organizmach
-rozróżnia komórki haploidalne i diploidalne
-na schemacie krzyżówki genetycznej
rozpoznaje genotypy oraz interpretuje wyniki
krzyżówki
-wyjaśnia mechanizm ujawniania się cech
recesywnych sprzężonych z płcią
-ustala grupy krwi dzieci znając grupy krwi
ich rodziców
-wykonuje krzyżówkę genetyczna dotyczącą
dziedziczenia grup krwi
-dowodzi znaczenie mutacji w przystosowaniu organizmów do zmieniającego się
środowiska
SEMESTR II
UCZEŃ: -rozpoznaje rodzaje skamieniałości
-omawia różnice między doborem
naturalnym i sztucznym
-określa stanowisko systematyczne
człowieka
-wymienia czynniki, które miały wpływ na
ewolucję człowieka
-omawia różnice między ekologią a ochroną
przyrody i ochroną środowiska
-określa wpływ migracji na zagęszczenie i
liczebność populacji
-odczytuje dane z piramid wieku
-charakteryzuje ujemne zależności wewnątrzgatunkowe
-porównuje konkurencję wewnątrzgatunkową i międzygatunkową
-charakteryzuje sposoby obrony roślin przed
zjadaniem
-omawia różne strategie polowań
-opisuje sposoby obrony organizmów przed
drapieżnikami
-omawia przystosowania rośli drapieżnych
do zdobywania pokarmu
-charakteryzuje przystosowania organizmów
do pasożytniczego trybu życia
-omawia różnice między komensalizmem a
mutualizmem
-charakteryzuje rolę glonu i grzyba w plesze
porostu
-charakteryzuje relację zachodzącą między
rośliną motylkową a bakteriami
brodawkowymi
-charakteryzuje przebieg sukcesji pierwotnej
i wtórnej
-charakteryzuje rolę poszczególnych ogniw
łańcucha pokarmowego
-porównuje liczbę organizmów w sieci
zależności pokarmowych w ekosystemie
naturalnym i sztucznym
-wskazuje działalność człowieka jako
przyczynę spadku różnorodności
biologicznej
-analizuje czynniki wpływające na
zanieczyszczenie atmosfery
-wyjaśnia rolę porostów w ocenie czystości
powietrza
-określa sposób wykorzystania wody w
zależności od klasy jej czystości
-wyjaśnia wpływ zakwitów na stan wód
-opisuje metody oczyszczania wód
-charakteryzuje proces powstawania
próchnicy
-omawia czynniki degradujące glebę
-ocenia wpływ różnych metod unieszkodliwiania odpadów na środowisko
-ocenia znaczenie wykorzystania surowców
wtórnych
WYMAGANIA Z BIOLOGII – KL. III GIMNAZJUM
OCENA BARDZO DOBRA
SEMESTR I
UCZEŃ: -przedstawia rolę gamet w procesie
zapłodnienia
-uzasadnia konieczność przestrzegania zasad
higieny przez kobiety ciężarne
-charakteryzuje rodzaje dojrzałości
człowieka
-podaje przykłady szczepień obowiązkowych
i nieobowiązkowych
-oblicza własne BMI
-uzasadnia, że nerwice są chorobami
cywilizacyjnymi
-wymienia organizacje zajmujące się ochroną
zdrowia w Polsce i na świecie
-przedstawia znaczenie kodu genetycznego
-omawia przebieg mitozy i mejozy
-tworzy krzyżówki genetyczne dotyczące
dziedziczenia jednej cechy i przewiduje
genotypy i fenotypy potomstwa (kolor oczu u
ludzi)
-wykonuje i interpretuje krzyżówki
genetyczne dotyczące hemofilii i daltonizmu
-określa możliwość wystąpienia konfliktu
serologicznego
-ocenia znaczenie mutacji w życiu i
gospodarce człowieka
SEMESTR II
UCZEŃ: -określa warunki powstawania
skamieniałości
-wyjaśnia, w jaki sposób izolacja
geograficzna prowadzi do powstawania
nowych gatunków
-opisuje przebieg ewolucji człowieka
-interpretuje wykres przedstawiający zakres
tolerancji ekologicznej danego gatunku
-oblicza zagęszczenie populacji mając daną
liczebność i powierzchnię
-uzasadnia, że konkurencja jest czynnikiem
doboru naturalnego
-wykazuje zależności między liczebnością
populacji drapieżnika a liczebnością
populacji jego ofiary
-ocenia znaczenie bakterii azotowych
występujących w glebie
-omawia czynniki, które zakłócają równowagę ekosystemu
-analizuje informacje przedstawione w
formie piramidy ekologicznej
-omawia schemat obiegu węgla w
ekosystemie
-przeprowadza badanie stanu powietrza
swojej okolicy za pomocą skali porostowej
-dowodzi związku rozwoju gospodarki na
świecie z globalnym ociepleniem
-analizuje i komentuje stan czystości rzek w
Polsce na podstawie wykresu
-wykazuje związek między zanieczyszczeniem powietrza a zanieczyszczeniem wód
gruntowych
-prezentuje postawę świadomego
konsumenta
WYMAGANIA Z BIOLOGII – KL. III GIMNAZJUM
OCENA CELUJĄCA
SEMESTR I
UCZEŃ: -porównuje i ocenia naturalne i
sztuczne metody planowania rodziny
-omawia mechanizm powstawania ciąży
pojedynczej i mnogiej
-ocenia wpływ używek na zdrowie człowieka
niezależnie od jego wieku
-analizuje informacje dotyczące leków
-przedstawia znaczenie podwójnej helisy w
przechowywaniu informacji genetycznej oraz
replikacji DNA
-wyjaśnia znaczenie rekombinacji
genetycznej
-dowodzi, że mejoza jest podziałem
redukcyjnym
-przewiduje wpływ prowadzenia określonego
trybu życia na powstawanie chorób
genetycznych
-dowodzi znaczenia etycznego postępowania
w eksperymentach naukowych
-ocenia znaczenie badań prenatalnych dla
człowieka
SEMESTR II
UCZEŃ: -omawia współczesne spojrzenie na
ewolucję – syntetyczną teorię ewolucji
-porównuje różne formy człowiekowatych
-planuje doświadczenie sprawdzające wpływ
wybranych czynników na funkcjonowanie
organizmu
-przewiduje losy populacji na podstawie jej
struktury wiekowej
-analizuje wykresy przedstawiające
wzajemną regulację liczebności populacji
roślin i roślinożerców
-wyjaśnia znaczenie pasożytnictwa w
regulacji zagęszczenia populacji ofiar
-wyjaśnia znaczenie wiedzy o mikoryzie dla
grzybiarzy
-przewiduje skutki wyginięcia określonego
ogniwa łańcucha pokarmowego
-przewiduje skutki osuszania obszarów
podmokłych
-przewiduje skutki globalnego ocieplenia
-ocenia znaczenie regulacji rzek
-dowodzi, że wypalanie łąk i pól jest
szkodliwe dla gleby