Problematyka analiz wpływu korzystania z wód na cele środowiskowe
advertisement
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie Problematyka analiz wpływu korzystania z wód na cele środowiskowe Małgorzata Owsiany Z-ca dyrektora lipiec 2012r. W związku z dopełnieniem transpozycji do prawa polskiego (ustawą z dnia 5 stycznia 2011r. o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw) Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE w zakresie osiągania celów środowiskowych oraz odstępstw od nich - konieczne stało się wypracowanie podstawowych zasad analizy wpływu zamierzeń inwestycyjnych i innych zamierzonych działalności wymagających uzyskania decyzji środowiskowych i/lub pozwoleń wodnoprawnych na stan wód i cele środowiskowe ustalone w Planach gospodarowania wodami. Ponieważ ocena zgodności realizacja nowych działalności oraz inwestycji z celami środowiskowymi może stwarzać wątpliwości w kwestii interpretacji nowych wymogów prawnych na różnych etapach procedur administracyjnych oddaję w Państwa ręce niniejszą prezentację. Materiał ten powstał na wniosek wielu środowisk z obszaru działania RZGW w Krakowie widzących konieczność uporządkowania i zebrania w jednym dokumencie wiedzy i wymogów prawnych. Małgorzata Owsiany Z-ca Dyrektora RZGW w Krakowie PODSTAWY PRAWNE KONIECZNOŚCI OKREŚLANIA WPŁYWU ZAMIERZONEJ DZIAŁALNOŚCI NA REALIZACJĘ CELÓW ŚRODOWISKOWYCH PRAWO WODNE USTAWA z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw Art. 7. W ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko w art. 81 dodaje się ust. 3 w brzmieniu: "3. Jeżeli z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika, że przedsięwzięcie może spowodować nieosiągnięcie celów środowiskowych zawartych w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach odmawia zgody na realizację przedsięwzięcia, o ile nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 38j ustawy - Prawo wodne." PRAWO WODNE Art. 125. Pozwolenie wodnoprawne nie może naruszać: 1) ustaleń planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, z wyjątkiem okoliczności, o których mowa w art. 38j, lub ustaleń warunków korzystania z wód regionu wodnego lub warunków korzystania z wód zlewni; 2) ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy; 3) wymagań ochrony zdrowia ludzi, środowiska i dóbr kultury wpisanych do rejestru zabytków oraz wynikających z odrębnych przepisów. Plany gospodarowania wodami zostały przyjęte przez Radę Ministrów w lutym 2011r. Planowane jest, że warunki korzystania z wód regionu wodnego zostaną opracowane do końca 2012r. , natomiast warunki korzystania z wód zlewni sukcesywnie będą opracowywane od 2013r. PRAWO WODNE Art. 132. 1. Operat sporządza się w formie opisowej i graficznej. 2. Część opisowa operatu zawiera: 2a) opis urządzenia wodnego, w tym położenie za pomocą współrzędnych geograficznych oraz podstawowe parametry charakteryzujące to urządzenie i warunki jego wykonania; 3) charakterystykę wód objętych pozwoleniem wodnoprawnym; 3a) charakterystykę odbiornika ścieków objętego pozwoleniem wodnoprawnym; 4) ustalenia wynikające z planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza i warunków korzystania z wód regionu wodnego; 5) określenie wpływu gospodarki wodnej zakładu na wody powierzchniowe oraz podziemne, w szczególności na stan tych wód i realizację celów środowiskowych dla nich określonych; PRAWO WODNE DZIAŁ III - OCHRONA WÓD Rozdział 1 Cele środowiskowe i zasady ochrony wód Art. 38. 1. Wody, jako integralna część środowiska oraz siedliska dla zwierząt i roślin, podlegają ochronie, niezależnie od tego, czyją stanowią własność. 2. Celem ochrony wód jest utrzymywanie lub poprawa jakości wód oraz biologicznych stosunków w środowisku wodnym i na terenach podmokłych. 3. Realizując cel, o którym mowa w ust. 2, należy zapewnić, żeby wody, w zależności od potrzeb, nadawały się do: 1) zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia; 2) rekreacji oraz uprawiania sportów wodnych; 2a) wykorzystywania do kąpieli; 3) bytowania ryb i innych organizmów wodnych w warunkach naturalnych, umożliwiających ich migrację. PRAWO WODNE Art. 38b. 1. Cele środowiskowe określa się dla: 1) jednolitych części wód powierzchniowych niewyznaczonych jako sztuczne lub silnie zmienione; 2) sztucznych i silnie zmienionych jednolitych części wód powierzchn; 3) jednolitych części wód podziemnych; 4) obszarów chronionych, o których mowa w art. 113 ust. 4. 2. Cele środowiskowe zawiera się w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza i weryfikuje co 6 lat. 3. Osiągnięciu celów środowiskowych służy realizacja działań zawartych w programie wodno-środowiskowym kraju. PRAWO WODNE Art. 113.4. Rejestr wykazów obszarów chronionych zawiera wykazy: 1) JCW przeznaczonych do poboru wody na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia; (obszary na terenie RZGW w Krakowie poniżej) 2) obszarów przeznaczonych do ochrony gatunków zwierząt wodnych o znaczeniu gospodarczym; (w Polsce takich obszarów nie wyznaczono) 3) JCW przeznaczonych do celów rekreacyjnych, w tym kąpieliskowych; (obszary na terenie RZGW w Krakowie poniżej) 4) obszarów wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych; (wyznaczono obszar całej Polski) 5) obszarów narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu, pochodzącymi ze źródeł rolniczych; (na terenie RZGW w Krakowie nie wyznaczono) 6) obszarów przeznaczonych do ochrony siedlisk lub gatunków, ustanowionych w ustawie o ochronie przyrody, dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie. (obszary na terenie RZGW w Krakowie poniżej) PRAWO WODNE Art. 38c. Ochrona wód powierzchniowych przed zanieczyszczeniami obejmuje łącznie 1) ograniczanie emisji do wód ze źródeł zanieczyszczeń punktowych przy zastosowaniu dopuszczalnych wartości emisji ustalanych na podstawie przepisów ustawy lub najlepszych dostępnych technik w rozumieniu art. 3 pkt 10 ustawy - Prawo ochrony środowiska; 2) ograniczanie emisji do wód ze źródeł zanieczyszczeń obszarowych, przez określanie jej warunków, z uwzględnieniem najlepszych dostępnych praktyk w zakresie ochrony środowiska, o których mowa w szczególności w przepisach ustawy, a także w ustawie - Prawo ochrony środowiska. PRAWO WODNE Art. 38d. 1. Celem środowiskowym dla jednolitych części wód powierzchniowych niewyznaczonych jako sztuczne lub silnie zmienione jest ochrona, poprawa oraz przywracanie stanu jednolitych części wód powierzchniowych, tak aby osiągnąć dobry stan tych wód. 2. Celem środowiskowym dla sztucznych i silnie zmienionych jednolitych części wód powierzchniowych jest ochrona tych wód oraz poprawa ich potencjału i stanu, tak aby osiągnąć dobry potencjał ekologiczny i dobry stan chemiczny sztucznych i silnie zmienionych jednolitych części wód powierzchniowych. PRAWO WODNE Art. 38d. 3. Cele, o których mowa w ust. 1 i 2, realizuje się przez podejmowanie działań zawartych w programie wodno-środowiskowym kraju, w szczególności działań polegających na: 1) stopniowej redukcji zanieczyszczeń powodowanych przez substancje priorytetowe oraz substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 1; 2) zaniechaniu lub stopniowym eliminowaniu emisji do wód powierzchniowych substancji priorytetowych oraz substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 1. PRAWO WODNE Art. 38e. 1. Celem środowiskowym dla jednolitych części wód podziemnych jest: 1) zapobieganie lub ograniczanie wprowadzania do nich zanieczyszczeń; 2) zapobieganie pogorszeniu oraz poprawa ich stanu; 3) ochrona i podejmowanie działań naprawczych, a także zapewnianie równowagi między poborem a zasilaniem tych wód, tak aby osiągnąć ich dobry stan. 2. Realizując cele, o których mowa w ust. 1, podejmuje się w szczególności działania określone w programie wodnośrodowiskowym kraju, polegające na stopniowym redukowaniu zanieczyszczenia wód podziemnych poprzez odwracanie znaczących i utrzymujących się tendencji wzrostowych zanieczyszczenia powstałego w wyniku działalności człowieka. PRAWO WODNE Art. 38f. 1. Celem środowiskowym dla obszarów chronionych, o których mowa w art. 113 ust. 4, jest osiągnięcie norm i celów wynikających z przepisów szczególnych na podstawie których te obszary zostały utworzone, o ile nie zawierają one w tym zakresie odmiennych postanowień. 2. Cele, o których mowa w ust. 1, zamieszcza się w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza. Art. 38g. 1. Jeżeli dla określonej jednolitej części wód stosuje się większą liczbę celów środowiskowych, spośród wymienionych w art. 38d-38f, realizuje się cel formułujący bardziej rygorystyczne wymagania, z zastrzeżeniem art. 114a ust. 1. 2. Informację o celu, o którym mowa w ust. 1, zamieszcza się w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza i weryfikuje co 6 lat. PRAWO WODNE Art. 38j. 1. Dopuszczalne jest nieosiągnięcie dobrego stanu ekologicznego oraz niezapobieżenie pogorszeniu stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych oraz dobrego potencjału ekologicznego sztucznych i silnie zmienionych jednolitych części wód powierzchniowych, o których mowa w art. 38d ust. 1 i 2, jeżeli: 1) jest ono skutkiem nowych zmian właściwości fizycznych tych wód albo 2) niezapobieżenie pogorszenia się stanu tych wód ze stanu bardzo dobrego do dobrego jest wynikiem nowych działań człowieka, zgodnych z zasadą zrównoważonego rozwoju i niezbędnych dla rozwoju społeczeństwa. PRAWO WODNE Art. 38j. 2. Dopuszczalne jest nieosiągnięcie dobrego stanu oraz niezapobieżenie pogorszeniu stanu jednolitych części wód podziemnych, o których mowa w art. 38e, jeżeli jest ono skutkiem: 1) nowych zmian właściwości fizycznych jednolitych części wód powierzchniowych albo 2) zmian poziomu zwierciadła wód podziemnych PRAWO WODNE 3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki: 1) podejmowane są wszelkie działania, aby łagodzić skutki negatywnych oddziaływań na stan jednolitych części wód; 2) przyczyny zmian i działań, o których mowa w ust. 1 i 2, są przedstawione w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza; 3) przyczyny zmian i działań, o których mowa w ust. 1 i 2, są uzasadnione nadrzędnym interesem publicznym, a pozytywne efekty dla środowiska i społeczeństwa związane z ochroną zdrowia, utrzymaniem bezpieczeństwa oraz zrównoważonym rozwojem przeważają nad korzyściami utraconymi w następstwie tych zmian i działań; PRAWO WODNE 3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki: 4) zakładane korzyści wynikające ze zmian i działań, o których mowa w ust. 1-3, nie mogą zostać osiągnięte przy zastosowaniu innych działań, korzystniejszych z punktu widzenia interesów środowiska, ze względu na negatywne uwarunkowania wykonalności technicznej lub nieproporcjonalnie wysokie koszty w stosunku do spodziewanych korzyści. PRAWO WODNE Art. 38k. Wyznaczanie części wód powierzchniowych jako sztucznych lub silnie zmienionych, o którym mowa w art. 38h ust. 1, ustalanie mniej rygorystycznych celów środowiskowych, o którym mowa w art. 114a ust. 1, dopuszczanie czasowego pogorszenia stanu części wód, o którym mowa w art. 38i, oraz stosowanie przepisów, o których mowa w art. 38j, nie może trwale uniemożliwiać ani zagrażać realizacji: 1) celów środowiskowych ustalonych dla innych części wód; 2) wymogów dotyczących ochrony środowiska wynikających z odrębnych przepisów. OKREŚLANIE I OCENA STANU WÓD STAN WÓD Definicje oceny stanu/potencjału wód powierzchniowych Rozporządzenie MŚ z dnia 09 listopada 2011r. (Dz. U. nr 258, poz. 1549) w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych Wartości wskaźników oceny stanu wód powierzchniowych Rozporządzenie MŚ z dnia 09 listopada 2011r. (Dz. U. nr 257, poz. 1545) w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych Metodyki i metody prowadzenia monitoringu stanu wód powierzchniowych Rozporządzenie MŚ z dnia 15 listopada 2011r. (Dz. U. nr 258, poz. 1550) w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych Definicje oceny oraz wartości wskaźników oceny stanu wód podziemnych Rozporządzenie MŚ z dnia 23 lipca 2008r. (Dz. U. nr 143, poz. 896) w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych ZAŁĄCZNIK Nr 3 DEFINICJE KLASYFIKACJI STANU EKOLOGICZNEGO JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH W CIEKACH NATURALNYCH, JEZIORACH I INNYCH NATURALNYCH ZBIORNIKACH WODNYCH, WODACH PRZEJŚCIOWYCH ORAZ WODACH PRZYBRZEŻNYCH A. Definicje klasyfikacji stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych - charakterystyka ogólna Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych 1. Stan bardzo dobry oznacza stan, w którym: 1) zmiany wartości fizykochemicznych i hydromorfologicznych elementów jakości dla danego typu wód powierzchniowych przy klasyfikacji stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych wynikające z działalności człowieka nie występują albo są niewielkie w odniesieniu do wartości tych elementów jakości w warunkach niezakłóconych; 2) wartości biologicznych elementów jakości dla danego typu wód powierzchniowych przy klasyfikacji stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych są zgodne z wartościami elementów jakości w warunkach niezakłóconych i nie wskazują na oznaki zakłóceń albo wskazują na niewielkie oznaki zakłóceń; 3) występują warunki i populacje specyficzne dla danego typu wód powierzchniowych. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych 2. Stan dobry oznacza stan, w którym wartości biologicznych elementów jakości dla danego typu wód powierzchniowych przy klasyfikacji stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych wskazują na niski poziom zakłóceń wynikający z działalności człowieka, ale odchylenia od wartości biologicznych wskaźników jakości dla tej klasyfikacji występujących w danym typie wód powierzchniowych w warunkach niezakłóconych są niewielkie. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych 3. Stan umiarkowany oznacza stan, w którym: 1) zachodzą umiarkowane różnice między wartościami biologicznych elementów jakości dla danego typu wód powierzchniowych przy klasyfikacji stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych a wartościami występującymi w warunkach niezakłóconych1); 2) wartości biologicznych elementów jakości dla danego typu wód powierzchniowych przy klasyfikacji stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych wskazują na umiarkowany poziom zakłóceń wynikający z działalności człowieka, ale wyższy niż występujący w warunkach stanu dobrego. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych 4. Stan słaby oznacza stan, w którym: 1) wartości biologicznych elementów jakości przy klasyfikacji stanu ekologicznego części wód powierzchniowych wskazują na znaczne zmiany w stosunku do wartości tych elementów jakości występujących w danym typie wód powierzchniowych w warunkach niezakłóconych; 2) zbiorowiska organizmów występujące w części wód powierzchniowych różnią się od zbiorowisk występujących w danym typie wód powierzchniowych w warunkach niezakłóconych. 5. Stan zły oznacza stan, w którym: 1) wartości biologicznych elementów jakości przy klasyfikacji stanu ekologicznego części wód powierzchniowych wskazują na poważne zmiany w stosunku do wartości tych elementów jakości występujących w danym typie wód powierzchniowych w warunkach niezakłóconych; 2) nie występuje znaczna część populacji występujących w danym typie wód powierzchniowych w warunkach niezakłóconych. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych ZAŁĄCZNIK Nr 3 DEFINICJE KLASYFIKACJI STANU EKOLOGICZNEGO JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH W CIEKACH NATURALNYCH, JEZIORACH I INNYCH NATURALNYCH ZBIORNIKACH WODNYCH, WODACH PRZEJŚCIOWYCH ORAZ WODACH PRZYBRZEŻNYCH B. Definicje bardzo dobrego, dobrego i umiarkowanego stanu ekologicznego części wód powierzchniowych w ciekach naturalnych Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych I. Elementy biologiczne - fitoplankton 2. Stan dobry oznacza stan, w którym: 1) zachodzą niewielkie zmiany w składzie i liczebności fitoplanktonu w stosunku do zbiorowisk fitoplanktonu specyficznych dla danego typu wód powierzchniowych w warunkach niezakłóconych; 2) zmiany w składzie i liczebności fitoplanktonu nie wskazują na przyspieszony wzrost glonów, powodujący niepożądane zakłócenia w odniesieniu do równowagi organizmów występujących w jednolitej części wód powierzchniowych lub do jakości fizykochemicznej wody lub osadów; 3) może występować niewielki wzrost częstotliwości i intensywności zakwitów fitoplanktonu w stosunku do warunków niezakłóconych Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych II. Elementy biologiczne – inna flora wodna (makrofity i fitobentos) 2. Stan dobry oznacza stan, w którym: 1) zachodzą niewielkie zmiany w składzie i liczebności makrofitów i fitobentosu, w stosunku do zbiorowisk specyficznych dla danego typu wód powierzchniowych w warunkach niezakłóconych, niewskazujące na przyspieszony wzrost fitobentosu lub roślin wyższych, powodujący niepożądane zakłócenia równowagi między organizmami występującymi w jednolitej części wód powierzchniowych lub jakości fizykochemicznej wody lub osadów; 2) fitobentos nie jest narażony na negatywny wpływ powłok (kożuchów) lub skupisk bakterii obecnych w wodzie na skutek działalności człowieka. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych III. Elementy biologiczne – makrobezkręgowce bentosowe 2. Stan dobry oznacza stan, w którym: 1) zachodza niewielkie zmiany w składzie i liczebności taksonów makrobezkręgowców bentosowych w stosunku do zbiorowisk tych makrobezkręgowców specyficznych dla danego typu wód powierzchniowych w warunkach niezakłóconych; 2) zachodzą niewielkie zmiany poziomu różnorodności taksonów makrobezkręgowców bentosowych w stosunku do warunków niezakłóconych; 3) zachodza niewielkie zmiany stosunku taksonów makrobezkręgowców bentosowych wrażliwych na zakłócenia do taksonów makrobezkręgowców bentosowych niewrażliwych na zakłócenia. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych IV. Elementy biologiczne – ichtiofauna 2. Stan dobry oznacza stan, w którym: 1) zachodzą niewielkie zmiany w składzie gatunkowym i liczebności ryb w stosunku do zespołów specyficznych dla danego typu wód powierzchniowych, wynikające z wpływu działalności człowieka na fizykochemiczne i hydromorfologiczne elementy jakości; 2) struktura wiekowa populacji ryb wskazuje na zmiany wynikające z wpływu działalności człowieka na warunki fizykochemiczne lub hydromorfologiczne, specyficzne dla danego typu wód powierzchniowych; 3) zachodzą zaburzenia reprodukcji lub rozwoju określonych gatunków ryb mogące powodować zanik niektórych klas wiekowych ryb. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych Elementy hydromorfologiczne V. reżim hydromorfologiczny VI. ciągłość VII. warunki hydromorfologiczne 2. Stan dobry oznacza stan, w którym warunki hydrologiczne umożliwiają spełnienie przez elementy biologiczne wymagań określonych dla stanu dobrego jednolitych części wód powierzchniowych Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych VIII. Elementy fizykochemiczne – warunki ogólne 2. Stan dobry oznacza stan, w którym: 1) poziomy zasolenia, temperatura, warunki tlenowe (warunki natlenienia), pH i zdolność neutralizacji kwasów nie wykraczają poza zakresy ustalone dla zapewnienia funkcjonowania określonego typu ekosystemu i umożliwiają spełnienie przez elementy biologiczne wymagań określonych dla stanu dobrego jednolitych części wód powierzchniowych; 2) stężenia substancji biogennych nie wykraczają poza poziomy ustalone dla zapewnienia funkcjonowania ekosystemu i umożliwiają spełnienie przez elementy biologiczne wymagań określonych dla stanu dobrego jednolitych części wód powierzchniowych Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych Elementy fizykochemiczne IX. specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne X. specyficzne zanieczyszczenia niesyntetyczne 2. Stan dobry oznacza stan, w którym stężenia specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych nie przekraczają poziomów ustanowionych z wykorzystaniem danych o toksyczności ostrej i chronicznej, zarówno w stosunku do taksonów właściwych dla danego typu wód powierzchniowych, jak i do innych gatunków wodnych, dla których dane są dostępne, w szczególności do glonów i makrofitów oraz ryb (<NJ) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych ZAŁĄCZNIK Nr 4 DEFINICJE KLASYFIKACJI POTENCJAŁU EKOLOGICZNEGO JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH W CIEKACH NATURALNYCH, JEZIORACH I INNYCH NATURALNYCH ZBIORNIKACH WODNYCH, WODACH PRZEJŚCIOWYCH ORAZ WODACH PRZYBRZEŻNYCH Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału …. I. Elementy biologiczne 1. Potencjał ekologiczny uznaje się za maksymalny, jeżeli wartości biologicznych elementów jakości odpowiadają wartościom tych elementów jakości określonym dla najbardziej zbliżonego typu wód powierzchniowych, przy warunkach fizycznych wynikających z charakterystyki sztucznej lub silnie zmienionej jednolitej części wód powierzchniowych. 2. Potencjał ekologiczny uznaje się za dobry, jeżeli zachodzą niewielkie zmiany wartości biologicznych elementów jakości w stosunku do wartości tych elementów określonych dla maksymalnego potencjału ekologicznego. 3. Potencjał ekologiczny uznaje się za umiarkowany, jeżeli 1) zachodzą umiarkowane zmiany wartości biologicznych elementów jakości w stosunku do wartości tych elementów określonych dla maksymalnego potencjału ekologicznego; 2) wartości biologicznych elementów jakości są bardziej zmienione niż wartości tych elementów określone dla dobrego potencjału ekologicznego. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału …. II. Elementy hydromorfologiczne 1. Potencjał ekologiczny uznaje się za maksymalny, jeżeli: 1) warunki hydromorfologiczne odpowiadają oddziaływaniom na jednolitą część wód powierzchniowych, wynikającym z charakterystyki tej jednolitej części wód jako sztucznej części wód powierzchniowych lub silnie zmienionej części wód powierzchniowych; 2) podjęto wszelkie działania ochronne w celu zapewnienia jak najlepszego zbliżenia do ciągłości ekologicznej, w szczególności w celu umożliwienia migracji fauny oraz zapewnienia jej odpowiednich tarlisk i warunków rozmnażania. 2. Potencjał ekologiczny uznaje się za dobry, jeżeli są spełnione wymagania dla biologicznych elementów jakości określone dla dobrego potencjału ekologicznego. 3. Potencjał ekologiczny uznaje się za umiarkowany, jeżeli są spełnione wymagania dla biologicznych elementów jakości określone dla umiarkowanego potencjału ekologicznego. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału …. III. Elementy fizykochemiczne – warunki ogólne 1. Potencjał ekologiczny uznaje się za maksymalny, jeżeli: 1) elementy fizykochemiczne oraz stężenia substancji biogennych odpowiadają warunkom niezakłóconym charakterystycznym dla najbardziej zbliżonego typu jednolitych części wód powierzchniowych; 2) temperatura, warunki tlenowe (warunki natlenienia) oraz pH odpowiadają wartościom charakterystycznym dla najbardziej zbliżonego typu jednolitych części wód powierzchniowych w warunkach niezakłóconych. 2. Potencjał ekologiczny uznaje się za dobry, jeżeli wartości elementów fizykochemicznych, temperatura, pH oraz stężenia substancji biogennych odpowiadają wartościom biologicznych elementów jakości określonym dla dobrego potencjału ekologicznego. 3. Potencjał ekologiczny uznaje się za umiarkowany, jeżeli są spełnione wymagania dla biologicznych elementów jakości określone dla umiarkowanego potencjału ekologicznego. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału …. IV. Elementy fizykochemiczne – specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne 1. Potencjał ekologiczny uznaje się za maksymalny, jeżeli stężenia specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych są bliskie zeru albo występują poniżej poziomów wykrywalności najbardziej zaawansowanych i powszechnie stosowanych technik analitycznych. 2. Potencjał ekologiczny uznaje się za dobry, jeżeli stężenia specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych nie przekraczają poziomów ustanowionych z wykorzystaniem danych o toksyczności ostrej i chronicznej, zarówno w stosunku do taksonów właściwych dla danego typu wód powierzchniowych, jak i dla innych gatunków wodnych, dla których dane są dostępne, w szczególności dla glonów i makrofitów, ryb oraz rozwielitek i organizmów reprezentatywnych dla wód zasolonych (<NJ). 3. Potencjał ekologiczny uznaje się za umiarkowany, jeżeli są spełnione wymagania dla biologicznych elementów jakości określone dla umiarkowanego potencjału ekologicznego. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych ZAŁĄCZNIK Nr 5 DEFINICJE KLASYFIKACJI STANU CHEMICZNEGO JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału …. 1. Dobry stan chemiczny jednolitych części wód powierzchniowych oznacza stan chemiczny wymagany do spełnienia celów środowiskowych ustalonych dla jednolitych części wód powierzchniowych w art. 38d oraz art. 38f ustawy, to jest stan, w którym wszystkie wskaźniki chemiczne charakteryzujące występowanie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, brane pod uwagę przy klasyfikacji stanu chemicznego, o której mowa w art. 38a ust. 3 pkt 1 lit. d tej ustawy, osiągają zgodność ze środowiskowymi normami jakości ustanowionymi z wykorzystaniem danych o toksyczności ostrej i chronicznej, zarówno w stosunku do taksonów właściwych dla danego typu wód powierzchniowych, jak i dla innych gatunków wodnych, dla których dane są dostępne, w szczególności dla glonów i makrofitów, ryb oraz rozwielitek i organizmów reprezentatywnych dla wód zasolonych (<NJ)./ 2. Stan chemiczny uznaje się za stan poniżej dobrego, jeżeli jeden lub więcej wskaźników chemicznych, o których mowa w pkt 1, nie osiąga zgodności ze środowiskowymi normami jakości. OKREŚLANIE WPŁYWU ZAMIERZONEJ DZIAŁALNOŚCI NA REALIZACJĘ CELÓW ŚRODOWISKOWYCH Część 1 art. 132 ust. 2 pkt 4 USTALENIA WYNIKAJĄCE Z PLANU GOSPODAROWANIA WODAMI I WARUNKÓW KORZYSTANIA Z WÓD Część I I.1. Identyfikacja jednolitej części wód powierzchniowej oraz jednolitej części wód podziemnych na których planowana jest działalność I.2. Identyfikacja kategorii jednolitej części wód powierzchniowych na których planowana jest działalność I.3. Identyfikacja obszarów chronionych w rozumieniu art.113 ust.4 Prawa wodnego na których planowana jest działalność I.4. Określenie celów środowiskowych jednolitej części wód powierzchniowej oraz jednolitej części wód podziemnych oraz obszarów chronionych na których planowana jest działalność 1. Identyfikacja części wód 2. Identyfikacja kategorii części wód 3. Określenie celów środowiskowych 4. Uszczegółowienie danych na temat określonych celów środowiskowych 1. Identyfikacja jednolitej części wód Miejsce planowanej działalności należy opisać w odniesieniu do informacji zawartych w Planach gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy Czyli odpowiednio wskazać dla miejsca planowanej działalności: - jednolitą część wód powierzchniowych rzecznych lub jeziornych (JCWP) na których prowadzone będą działania lub w przypadku, gdy działalność będzie miała miejsce poza ciekiem stanowiącym JCWP wskazać zlewnię odpowiedniej JCWP (*opis przypadku poniżej) - jednolitą część wód podziemnych (JCWPd) na których prowadzona będzie działalność Nazwa JCWP/ Kod JCWP / Kod JCWPd Nazwa JCWP / Nazwa JCWPd Region wodny Obszar dorzecza RZGW Ekoregion - obszary chronione w myśl art.113 ust. 4 Prawa wodnego, które znajdują się w obszarze możliwego oddziaływania planowanej działalności Planowana działalność może być zlokalizowana: 1) na cieku wchodzącym w skład JCWP 2) na cieku znajdującym się poza ciekami tworzącymi JCWP, ale położonym w zlewni danej JCWP Sytuacje te należy szczegółowo opisać 1. Identyfikacja jednolitej części wód Informacje te są dostępne publikacjach Planów Plany gospodarowania wodami na obszarze dorzecza - Wisły (tekst publikowany w MP z 2011r. Nr 49 poz. 549) - Dunaju (tekst publikowany w MP z 2011r. Nr 51 poz. 560) - Dniestru (tekst publikowany w MP z 2011r. Nr 38 poz. 425) (teksty planów dostępne również na stronie www.krakow.rzgw.gov.pl w zakładce „Planowanie w gospodarowaniu wodami”) Załącznik nr 2 Charakterystyka Jednolitych Części Wód Powierzchniowych i Podziemnych Arkusze: JCWP rzeczne, JCWP jeziorne (na obszarze RZGW w Krakowie nie zostały wyznaczone) JCWPd podziemne Powyższe informacje dla obszaru RZGW w Krakowie znajdują się również w tabeli pn. Wyciąg z Planów w zakresie identyfikacji JCWP i JCWPd na stronie internetowej www.krakow.rzgw.gov.pl w zakładce „Planowanie w gospodarowaniu wodami”) 1. Identyfikacja jednolitej części wód 2. Identyfikacja statusu jednolitej części wód Dla każdej części wód należy określić status w odniesieniu do informacji zawartych w Planach gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy Czyli odpowiednio wskazać dla części wód: - JCWP - cieki stanowiące JCWP - JCWP - cieki nie stanowiące JCWP (*opis przypadku poniżej) - JCWPd Typ JCWP Status JCWP Ocena stanu JCWP / Ocena stanu JCWPd Ocena zagrożenia JCWP / Ocena zagrożenia JCWPd Derogacje JCWP / Derogacje JCWPd Uzasadnienie derogacji JCWP / Uzasadnienie derogacji JCWPd - obszary chronione w myśl art.113 ust. 4 Prawa wodnego – informacje na temat przedmiotu ochrony, oceny stanu W przypadku kiedy planowana działalność zlokalizowana jest na cieku znajdującym się poza ciekami stanowiącymi JCWP, należy przyjąć, że status tego cieku jest zgodny ze statusem ustalonym dla JCWP, w której zlewni się znajduje 1. Identyfikacja jednolitej części wód 2. Identyfikacja statusu jednolitej części wód Informacje te są dostępne publikacjach Planów Plany gospodarowania wodami na obszarze dorzecza - Wisły (tekst publikowany w MP z 2011r. Nr 49 poz. 549) - Dunaju (tekst publikowany w MP z 2011r. Nr 51 poz. 560) - Dniestru (tekst publikowany w MP z 2011r. Nr 38 poz. 425) (teksty planów dostępne również na stronie www.krakow.rzgw.gov.pl w zakładce „Planowanie w gospodarowaniu wodami”) Załącznik nr 2 Charakterystyka Jednolitych Części Wód Powierzchniowych i Podziemnych Arkusze: JCWP rzeczne, JCWP jeziorne (na obszarze RZGW w Krakowie nie zostały wyznaczone) JCWPd podziemne Powyższe informacje dla obszaru RZGW w Krakowie znajdują się również w tabeli pn. Wyciąg z Planów w zakresie identyfikacji JCWP i JCWPd na stronie internetowej www.krakow.rzgw.gov.pl w zakładce „Planowanie w gospodarowaniu wodami”) Przykład identyfikacji JCWP i jej statusu Nazwa JCWP: Glinik Kod JCWP: PLRW200012226352 Region wodny: Górna Wisła (2000GW) Obszar dorzecza: Wisła (2000) RZGW: Kraków (KR) Status części wód: naturalna Ocena stanu: zły Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW: niezagrożona Derogacje: brak Scalona część wód (SCWP): GW0818 1. Identyfikacja jednolitej części wód 2. Identyfikacja statusu jednolitej części wód dobry stan ekologiczny 3. Określenie celów środowiskowych dobry stan chemiczny (części wód powierzchniowych niewyznaczone jako sztuczne lub silnie zmienione tzw. „naturalne części wód”) dobry potencjał ekologiczny dobry stan chemiczny (sztuczne bądź silnie zmienione części wód powierzchniowych) dobry stan ilościowy dobry stan chemiczny (części wód podziemnych) osiągnięcie norm i celów wynikających z przepisów szczególnych (obszary chronione w rozumieniu art.113 ust.4 Prawa wodnego) W przypadku kiedy planowana działalność zlokalizowana jest na cieku znajdującym się poza ciekami stanowiącymi JCWP, należy przyjąć, że cel tego cieku jest zgodny z celem ustalonym dla JCWP, w której zlewni się znajduje „naturalne części wód” dobry stan ekologiczny dobry stan chemiczny wskaźniki jakości wód w zakresie elementów biologicznych jakości wód załączniki nr 1-4 rozporządzenia* elementów hydromorfologicznych jakości wód załączniki nr 1-4 rozporządzenia* elementów fizykochemicznych jakości wód środowiskowe normy jakości dla substancji priorytetowych oraz dla innych zanieczyszczeń załącznik nr 9 rozporządzenia* załączniki nr 1-4 oraz załącznik nr 6 rozporządzenia* sposób klasyfikacji stanu chemicznego sposób klasyfikacji stanu ekologicznego załącznik nr 7 rozporządzenia* załącznik nr 10 rozporządzenia* *Rozporządzenie MŚ z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. nr 257,poz. 1545) silnie zmienione i sztuczne części wód dobry potencjał ekologiczny dobry stan chemiczny wskaźniki jakości wód w zakresie elementów biologicznych jakości wód załączniki nr 2-5 rozporządzenia* elementów hydromorfologicznych jakości wód załączniki nr 2-5 rozporządzenia* elementów fizykochemicznych jakości wód środowiskowe normy jakości dla substancji priorytetowych oraz dla innych zanieczyszczeń załącznik nr 9 rozporządzenia* załączniki nr 2-5 oraz załącznik nr 6 rozporządzenia* sposób klasyfikacji stanu chemicznego sposób klasyfikacji potencjału ekologicznego załącznik nr 8 rozporządzenia* załącznik nr 10 rozporządzenia* *Rozporządzenie MŚ z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. nr 257,poz. 1545) obszary chronione w myśl art. 113 ust 4 osiągnięcie norm i celów wynikających z przepisów szczególnych naturalna część wód załącznik nr 7 rozporządzenia* sztuczna bądź silnie zmieniona części wód załącznik nr 8 rozporządzenia* *Rozporządzenie MŚ z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. nr 257,poz. 1545) wody podziemne dobry stan ilościowy ocena wielkości rezerw zasobów wód podziemnych interpretacja wyników badań położenia zwierciadła wód podziemnych sposób klasyfikacji stanu ilościowego dobry stan chemiczny klasyfikacja elementów fizykochemicznych załącznik do rozporządzenia* sposób klasyfikacji stanu chemicznego *Rozporządzenie MŚ z dnia 23 lipca 2008r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny wód podziemnych (Dz. U. nr 143,poz. 896) Przykład identyfikacji JCWP oraz celów środowiskowych jej przypisanych Zgodnie z zapisami Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły (PGWDW) jednolita część wód powierzchniowych (JCWP) na której zlokalizowane jest przedsięwzięcie polegające na……… to JCWP Glinik (kod PLRW200012226352). Została ona wskazana jako naturalna część wód, w związku z tym, zgodnie art. 4.1 Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW) oraz art. 38d pkt. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (tekst jednolity: Dz.U. z 2005 r., Nr 239, poz. 2019, z późn. zm. celem środowiskowym dla tej części wód, jest ochrona, poprawa oraz przywracanie stanu jednolitych części wód powierzchniowych, tak aby osiągnąć dobry stan tych wód. Teren na którym zlokalizowana jest inwestycja należy, zgodnie z PGWDW do jednolitej części wód podziemnych (JCWPd) nr 157o kodzie PLGW2200157. Zgodnie art. 4.1 Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW) oraz art. 38e pkt. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (tekst jednolity: Dz.U. z 2005 r., Nr 239, poz. 2019, z późn. zm. celem środowiskowym dla tej części wód jest zapobieganie lub ograniczanie wprowadzania do niej zanieczyszczeń; zapobieganie pogorszeniu oraz poprawa stanu oraz ochrona i podejmowanie działań naprawczych, a także zapewnianie równowagi między poborem a zasilaniem wód, tak aby osiągnąć ich dobry stan. 1. Identyfikacja jednolitej części wód 2. Identyfikacja kategorii jednolitej części wód 3. Określenie celów środowiskowych 4. Uszczegółowienie danych na temat określonych celów środowiskowych Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału …. ZAŁĄCZNIK 7 A.2. Sposób klasyfikacji stanu ekologicznego na obszarach chronionych. np. IX. Obszary chronione przeznaczone do ochrony gatunków zwierząt wodnych o znaczeniu gospodarczym oraz obszary chronione przeznaczone do ochrony siedlisk lub gatunków, dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie. 1. Klasyfikację części wód występujących na obszarach chronionych… przeprowadza się w sposób opisany w punkcie A.1. 2. Przyjmuje się, że część wód jest w dobrym lub bardzo dobrym stanie ekologicznym, jeśli w wyniku klasyfikacji jej stanu ekologicznego nadano jej odpowiednio II lub I klasę jakości wód. 3. Jeżeli dla obszarów, o których mowa w ust. 1, ustalono w odrębnych przepisach dodatkowe normy i cele środowiskowe, przyjmuje się, że część wód jest w bardzo dobrym lub dobrym stanie ekologicznym, jeśli oprócz spełnienia warunku, o którym mowa w ust. 2, jednocześnie spełnione są dodatkowo te normy i cele środowiskowe. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.11.2011r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału …. cd 4. Dla obszarów, o których mowa w ust. 1, w których przedmiotem ochrony są gatunki ryb, przyjmuje się, że część wód osiąga dobry lub bardzo dobry stan ekologiczny, jeśli oprócz spełnienia warunków, o których mowa w ust. 2 i 3, jednocześnie spełnione są wymagania określone w przepisach odrębnych, wydanych na podstawie art. 50 ust. 2 PW 5. Jeżeli dla obszarów, o których mowa w ust. 1, ustalono w odrębnych przepisach wymagania dodatkowe, a części wód w wyniku klasyfikacji jej stanu ekologicznego nadano I lub II klasę jakości wód, lecz nie spełnia ona tych wymagań dodatkowych, przyjmuje się, że ta część wód jest w umiarkowanym stanie ekologicznym. XII. W przypadku gdy część wód powierzchniowych występuje na kilku obszarach chronionych, przyjmuje się, że jest ona w dobrym lub bardzo dobrym stanie ekologicznym, jeśli spełnione są jednocześnie wszystkie warunki określone w pkt VIII-XI dla tych obszarów chronionych. Część 2 art. 132 ust. 2 pkt 5 OKREŚLENIE WPŁYWU GOSPODARKI WODNEJ ZAKŁADU NA WODY POWIERZCHNIOWE ORAZ PODZIEMNE, W SZCZEGÓLNOŚCI NA STAN TYCH WÓD I REALIZACJĘ CELÓW ŚRODOWISKOWYCH DLA NICH OKREŚLONYCH GOSPODARKA WODNA ZAKŁADU Na potrzeby analizy nienaruszania ustaleń planów gospodarowania wodami, w tym określonych w nich celów środowiskowych jako gospodarkę wodną zakładu należy rozumieć każdą działalność/przedsięwzięcie wymagające pozwolenia wodno-prawnego (zgodnie z art. 122 ust.1 Prawa wodnego), czyli w szczególności: 1) szczególne korzystanie z wód 2) regulację wód oraz zmianę ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód, mającą wpływ na warunki przepływu wody 3) wykonanie urządzeń wodnych 4) rolnicze wykorzystanie ścieków, w zakresie nieobjętym zwykłym korzystaniem z wód 5) długotrwałe obniżenie poziomu zwierciadła wody podziemnej 6) piętrzenie wody podziemnej 7) gromadzenie ścieków oraz odpadów w obrębie obszarów górniczych utworzonych dla wód leczniczych 8) odwodnienie obiektów lub wykopów budowlanych oraz zakładów górniczych 9) wprowadzanie do wód powierzchniowych substancji hamujących rozwój glonów w dalszej części opracowania w skrócie nazywaną „działalnością” Część II II.1. Ocena aktualnego stanu jednolitej części wód II.2. Czynniki oddziaływania zamierzonej działalności na wody powierzchniowe i podziemne II.3. Recypienty oddziaływania zamierzonej działalności na wody powierzchniowe i podziemne II.4. Ocena wpływu zamierzonej działalności na stan wód i realizację ustalonych dla nich celów środowiskowych 1a. Dokonanie oceny aktualnego stanu ekologicznego/ potencjału ekologicznego wód powierzchniowych w odniesieniu do poszczególnych składowych elementów stanu wód, na które może oddziaływać zamierzona działalność 1b. Dokonanie oceny aktualnego stanu ilościowego i chemicznego wód podziemnych w odniesieniu do poszczególnych składowych elementów stanu wód, na które może oddziaływać zamierzona działalność Dostępne materiały: • raporty WIOŚ z monitoringu wód powierzchniowych, • szczegółowe wyniki monitoringu wód powierzchniowych i podziemnych udostępniane w WIOŚ na wniosek, • raporty ooś dla poszczególnych przedsięwzięć, • metody i metodyki prowadzenia pomiarów i badań dostępne w WIOŚ na wniosek (z wyjątkiem norm), • literatura naukowa. Własne badania terenowe: •dodatkowe, •na etapie raportu ooś. WODY POWIERZCHNIOWE Dobry stan ekologiczny i dobry potencjał ekologiczny wyznaczane są na podstawie: • elementów biologicznych jakości wód oraz wspierających je: •elementów hydromorfologicznych jakości wód •elementów fizykochemicznych jakości wód Weryfikacja wpływu zamierzonej działalności pod kątem celów środowiskowych powinna uwzględniać ocenę wpływu tego korzystania na następujące wskaźniki jakości wód w ramach poszczególnych elementów oceny stanu wód: WODY POWIERZCHNIOWE Elementy biologiczne Skład i liczebność flory wodnej: Fitoplankton – wskaźnik fitoplanktonowy IFPL Fitobentos – multimedialny indeks okrzemkowy IO Makrofity – makrofitowy indeks rzeczny Makrobezkręgowce bentosowe – element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód (warunki referencyjne w trakcie ustalania) za wyjątkiem wskaźnika MZB dla zbiorników zaporowych Ichtiofauna – element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód (warunki referencyjne w trakcie ustalania) *Rozporządzenie MŚ z dnia 09 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. nr 257, poz. 1545) WODY POWIERZCHNIOWE Elementy biologiczne – przykładowe metody możliwe do wykorzystania w przypadku istniejących braków we wskaźnikach oceny el. biologicznych Skład i liczebność bezkręgowców bentosowych – załącznik nr 5 rozporządzenia* + Metodyka reprezentatywnego poboru prób siedliskowych dla zespołów fauny dennej małych i średniej wielkości rzek - MHS; dr B.Bis, Uniwersytet Łódzki, GIOŚ 2006; + Wielometryczna ocena jakości wód na podstawie miar biologicznych makrobezkręgowców bentosowych rzek - MMI; dr. B.Bis, Uniwersytet Łódzki, GIOŚ 2009. Skład, liczebność i struktura wiekowa ichtiofauny – załącznik nr 5 rozporzadzenia* + wskaźnik ichtiologiczny EFI+ (wskaźnik oparty na European Fish Index EFI+, adoptowany do warunków polskich przez Instytut Rybactwa Śródlądowego, nie obowiązujący jeszcze formalnie). WODY POWIERZCHNIOWE Elementy hydromorfologiczne Reżim hydrologiczny: ─ ilość i dynamika przepływu ─ połączenie z częściami wód podziemnych Ciągłość strugi, strumienia, potoku lub rzeki ─ liczba i rodzaj barier ─ zapewnienie przejścia dla organizmów wodnych Warunki morfologiczne ─ głębokość strugi, strumienia, potoku i rzeki i zmienność szerokości ─ struktura i podłoże strugi, strumienia, potoku i rzeki ─ struktura strefy nadbrzeżnej ─ szybkość prądu *Rozporządzenie MŚ z dnia 09 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. nr 257, poz. 1545) WODY POWIERZCHNIOWE Elementy hydromorfologiczne - przykładowe metody możliwe do wykorzystania w ocenie stanu hydromorfologicznego: • metoda MHR (Monitoring Hydromorfologiczny Rzek) autorstwa prof. dr. hab. Piotra Ilnickiego, Katedra Ochrony Środowiska Przyrodniczego, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. Jest to metoda stosunkowo pobieżna ale szybka w zastosowaniu. • metoda RHS (River Habitat Survey). Polskie opracowanie tej metody zawarte jest m.in. w publikacji: Szoszkiewicz K., Zgoła T., Jusik S., Hryc-Jusik B., Dawson F.H., Raven P.,: Hydromorfologiczna ocena wód płynących. Podręcznik do badań terenowych według metody River Habitat Survey w warunkach Polski. Centre for Ecology&Hydrology, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska UP Poznań, Environmental Agency. Poznań-Warrington 2009. WODY POWIERZCHNIOWE Elementy fizykochemiczne Stan fizyczny – temperatura i zawiesina ogólna Warunki tlenowe – tlen rozpuszczony, BZT5, ChZT-Mn, OWO, ChZT-Cr, Zasolenie – przewodniość, substancje rozpuszczone, siarczany, chlorki, wapń, magnez, twardość ogólna Zakwaszenie – odczyn pH, zasadowość ogólna Substancje biogenne – azot amonowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny, fosforany, fosfor ogólny *Rozporządzenie MŚ z dnia 09 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. nr 257, poz. 1545) WODY PODZIEMNE Elementy stanu ilościowego interpretacja wyników badań położenia zwierciadła wód podziemnych – ustalenie możliwości wystąpienia następujących skutków: 1) zmian położenia zwierciadła wód podziemnych, wynikających z działalności człowieka, które mogą spowodować: a) niespełnienie celów środowiskowych określonych dla wód powierzchniowych związanych z jednolitą częścią wód podziemnych, b) wystąpienie znacznych szkód w ekosystemach lądowych bezpośrednio zależnych od wód podziemnych, c) wystąpienie znacznego obniżenia zwierciadła wód podziemnych; 2) krótkotrwałych lub ciągłych zmian kierunku przepływu wód podziemnych, wynikających ze zmian położenia zwierciadła wód podziemnych, występujących w ograniczonym obszarze, które mogą powodować dopływ wód słonych lub innych wód o jakości zagrażającej zanieczyszczeniem wód podziemnych oraz mogą wskazywać na trwałą i wynikającą z działalności człowieka tendencję do zmian kierunku przepływu wód podziemnych, które mógłby spowodować taki dopływ. *Rozporządzenie MŚ z dnia 23 lipca 2008r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny wód podziemnych (Dz. U. nr 143,poz. 896) WODY PODZIEMNE Elementy stanu ilościowego cd ocena wielkości rezerw zasobów wód podziemnych – porównanie średniego wieloletniego poboru rzeczywistego z ujęć wód podziemnych z wielkością dostępnych do zagospodarowania zasobów tych wód wyznaczonych na podstawie zasobów dyspozycyjnych ustalonych dla obszaru bilansowego, obejmującego daną jednolitą część wód podziemnych; jeżeli dana część wód nie została w całości objęta obszarem bilansowym, dla którego zostały ustalone zasoby dyspozycyjne, dopuszcza się, do czasu ustalenia dla niej zasobów dyspozycyjnych, dokonanie porównania opartego na obliczeniach z wykorzystaniem zasobów perspektywicznych wód podziemnych Elementy stanu chemicznego klasyfikacja elementów fizykochemicznych – określenie klasy jakości wód na podstawie wartości granicznych elementów fizykochemicznych. Przy określaniu klasy w punkcie pomiarowym dopuszcza się przekroczenie wartości granicznych elementów fizykochemicznych, gdy jest ono spowodowane przez naturalne procesy, z zastrzeżeniem, że to przekroczenie nie dotyczy elementów oznaczonych w załączniku symbolem "H" i mieści się w granicach przyjętych dla kolejnej niższej klasy jakości wód. Klasy jakości wód podziemnych I, II, III oznaczają dobry stan chemiczny, a klasy jakości wód podziemnych IV, V oznaczają słaby stan chemiczny. *Rozporządzenie MŚ z dnia 23 lipca 2008r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny wód podziemnych (Dz. U. nr 143,poz. 896) 2. Ustalenie czynników oddziaływania zamierzonej działalności na elementy stanu wód W dalszej części (pkt. 2 i 3) zostaną przedstawione jedynie przykłady działalności i przykładowe czynniki oddziaływania oraz przykładowe recypienty oddziaływania Katalog ten nie ma formy zamkniętej!!! Przy analizie zamierzonej działalności (dla potrzeb postępowań środowiskowych lub wodnoprawnych) analizie należy poddawać cały zakres przedsięwzięcia Wybór czynników oddziaływania powinien dotyczyć tych elementów na które działalność ma faktyczny wpływ (należy pamiętać, że powinniśmy dokonać tej oceny w stosunku do fazy realizacji przedsięwzięcia – jako zmiany krótkotrwałe i fazy eksploatacji) 2. Ustalenie czynników oddziaływania zamierzonej działalności na elementy stanu wód Przykładowe działalności wraz z przykładowymi czynnikami oddziaływania Prace regulacyjne i utrzymaniowe na ciekach: CZYNNIKI BEZPOŚREDNIE ODDZIAŁYWANIA 9 zmiany istniejącego przekroju poprzecznego lub podłużnego cieku - zmiana profilu podłużnego – zmiana kształtu koryta cieku w planie - regulowanie/profilowanie koryta - kształtowanie koryta naturalnego (renaturalizacja cieku) - zmiana przekroju poprzecznego - likwidacja przegłębień i wypłyceń - zarurowanie/przykrycie koryta cieku - profilowanie brzegów - profilowanie dna - odmulanie koryta cieku 9 ubezpieczenia brzegów lub dna cieku - budowa murów oporowych, bulwarów - ubezpieczenia brzegów cieku (rodzaj umocnień) - ubezpieczenia dna cieku (rodzaj umocnień) - nadsypywanie skarp Przykładowe działalności wraz z przykładowymi czynnikami oddziaływania cd. Prace regulacyjne i utrzymaniowe na ciekach: CZYNNIKI ODDZIAŁYWANIA NA POZOSTAŁE ELEMENTY EKOSYSTEMÓW 9 likwidacja nadbrzeżnej i wodnej roślinności 9 likwidacja lub zmniejszenie powierzchni roślinnych pasów brzegowych 9 zniszczenie dotychczasowych siedlisk 9 zagrożenie nadmierną eutrofizacją 9 budowa połączeń ze starorzeczami CZYNNIKI POŚREDNIE ODDZIAŁYWANIA 9 możliwość wystąpienia erozji wgłębnej i/lub brzegowej 9 zmiana niektórych parametrów wód płynących (np. natlenienia, temperatury, zawiesiny, substancji biogennych, dynamiki przepływu) 9 zmiany poziomu wód gruntowych Przykładowe działalności wraz z przykładowymi czynnikami oddziaływania Budowle piętrzące i zbiorniki zaporowe: CZYNNIKI BEZPOŚREDNIE ODDZIAŁYWANIA Przegrodzenie cieku - budowa/remont budowli piętrzącej przegradzającej ciek 9 budowla bez urządzeń umożliwiających migrację organizmów wodnych rodzaj urządzenia piętrzącego (np. zapora,stopień, próg, jaz) wysokość / szerokość / długość budowli 9 budowla z urządzeniami umożliwiającymi migrację organizmów wodnych rodzaj urządzenia piętrzącego (np. zapora,stopień, próg, jaz) wysokość / długość budowli rodzaj urządzenia migracyjnego 9 przekształcenie odcinka cieku i doliny w ekosystem wód zbiornikowych (w tym budowa zbiornika retencyjnego) 9 montaż urządzeń energetyki wodnej 9 kształtowanie koryta będącego bezpośrednio pod wpływem budowli 9 prace na istniejących zbiorniku retencyjnym (w tym odmulanie, pogłebianie) Przykładowe działalności wraz z przykładowymi czynnikami oddziaływania cd. Budowle piętrzące i zbiorniki zaporowe: CZYNNIKI ODDZIAŁYWANIA NA POZOSTAŁE ELEMENTY EKOSYSTEMÓW 9 likwidacja nadbrzeżnej i wodnej roślinności 9 likwidacja lub zmniejszenie powierzchni roślinnych pasów brzegowych 9 zniszczenie dotychczasowych siedlisk 9 zagrożenie nadmierną eutrofizacją 9 budowa połączeń ze starorzeczami CZYNNIKI POŚREDNIE ODDZIAŁYWANIA 9 możliwość wystąpienia erozji wgłębnej i/lub brzegowej 9 zmiana niektórych parametrów wód płynących (np. natlenienia, temperatury, zawiesiny, substancji biogennych, dynamiki przepływu) 9 zmiany poziomu wód gruntowych Przykładowe działalności wraz z przykładowymi czynnikami oddziaływania Zrzuty ścieków do wód CZYNNIKI BEZPOŚREDNIE ODDZIAŁYWANIA 9 budowa wylotu 9 lokalne umocnienia brzegów/dna 9 zmiana parametrów fizykochemicznych wód płynących (np. natlenienia, temperatury, zawiesiny, substancji biogennych) 9 zmiana reżimu przepływów poniżej wylotu CZYNNIKI ODDZIAŁYWANIA NA POZOSTAŁE ELEMENTY EKOSYSTEMÓW 9 likwidacja nadbrzeżnej i wodnej roślinności 9 likwidacja lub zmniejszenie powierzchni roślinnych pasów brzegowych 9 zniszczenie dotychczasowych siedlisk 9 zagrożenie nadmierną eutrofizacją CZYNNIKI POŚREDNIE ODDZIAŁYWANIA 9 zmiana niektórych innych parametrów wód płynących (np. dynamiki przepływu) Przykładowe działalności wraz z przykładowymi czynnikami oddziaływania Pobory wód powierzchniowych CZYNNIKI BEZPOŚREDNIE ODDZIAŁYWANIA 9 budowa ujęcia (rodzaj ujęcia) 9 lokalne umocnienia brzegów/dna 9 budowa urządzeń towarzyszących w korycie cieków 9 zmiana reżimu przepływów poniżej ujęcia, w tym zmiana ilości i dynamiki CZYNNIKI ODDZIAŁYWANIA NA POZOSTAŁE ELEMENTY EKOSYSTEMÓW 9 likwidacja nadbrzeżnej i wodnej roślinności 9 likwidacja lub zmniejszenie powierzchni roślinnych pasów brzegowych 9 zniszczenie dotychczasowych siedlisk CZYNNIKI POŚREDNIE ODDZIAŁYWANIA 9 zmiana niektórych innych parametrów wód płynących (np. natlenienia, temperatury, zawiesiny, substancji biogennych) 3. Ustalenie, na jakie elementy stanu wód i ich składowe będzie oddziaływała zamierzona działalność Przykładowe recypienty oddziaływania w zakresie elementów biologicznych wpływ na skład i liczebność fitoplanktonu, makrofitów, fitobentosu i makrobezkręgowców bentosowych fitoplankton / fitobentos / makrofity / makrozoobentos – pogorszenie warunków bytowania na odcinkach umacniania brzegów i dna oraz odmulania poprzez mechaniczne zniszczenie siedliska, oraz poprzez ewentualne negatywne oddziaływanie zawiesiny fitoplankton / fitobentos / makrofity / makrozoobentos – ograniczenie powierzchni do bytowania na odcinkach umacniania brzegów i dna na których zastosowano materiały uniemożliwiające rozwój siedlisk i gatunków dotychczas bytujących fitoplankton / fitobentos / makrofity – możliwość nadmiernego rozwoju na odcinkach, gdzie wzrosło nasłonecznienie lustra wody fitobentos / makrofity / makrozoobentos – poprawa warunków bytowania poprzez poprawę stanu struktur brzegów i dna Przykładowe recypienty oddziaływania w zakresie elementów biologicznych cd. wpływ na skład, liczebność i strukturę wiekową ichtiofauny ichtiofauna - uniemożliwienie migracji poprzez przegrodzenie cieku ichtiofauna - ograniczenie powierzchni tarlisk oraz miejsc odchowu narybku ichtiofauna - pogorszenie warunków bytowania na odcinkach umacniania brzegów i dna oraz odmulania poprzez mechaniczne zniszczenie siedliska ichtiofauna - poprawa warunków migracji po rozebraniu budowli piętrzącej ichtiofauna - poprawa stanu struktur dna po jego odmuleniu i umocnieniu materiałem rodzimym, przywracająca tarliska ryb litofilnych (składających ikrę na substrat kamienisty lub żwirowy) wpływ na siedliska przyrodnicze oraz gatunki flory i fauny na obszarach zalewowych Przykładowe recypienty oddziaływania w zakresie elementów hydromorfologicznych zmiana reżimu hydrologicznego (wielkości i dynamiki przepływów) utrata ciągłości cieku przywrócenie ciągłości cieku zmiana kształtu koryta utrata zmienności głębokości i szerokości koryta oraz lokalnych spadków strefa denna - zmiana struktury i składu podłoża strefa brzegowa - zmiana struktury i składu na odcinku umacniania brzegów strefa nadbrzeżna - pogorszenie struktury strefy na odcinku umacniania brzegów, szczególnie przy zastosowaniu symetrycznych przekrojów koryta Przykładowe recypienty oddziaływania w zakresie elementów fizyko-chemicznych zmiana warunków termicznych i natlenienia wzrost zawiesiny wzrost substancji biogennych Przykładowe recypienty oddziaływania w zakresie elementów chemicznych wód powierzchniowych wzrost stężenia substancji priorytetowych wzrost stężenia innych substancji chemicznych Przykładowe recypienty oddziaływania w zakresie stanu ilościowego wód podziemnych obniżenie/podwyższenie położenia zwierciadła wód podziemnych zmiana kierunku przepływu wód podziemnych dopływ wód słonych dopływ innych wód o jakości zagrażającej zanieczyszczeniem wód podziemnych zmiana poziomu wód gruntowych utrata łączności hydraulicznej z wodami podziemnymi obniżenie wielkości rezerw zasobów wód podziemnych - zasobów dyspozycyjnych obniżenie wielkości rezerw zasobów wód podziemnych - zasobów perspektywicznych w zakresie stanu chemicznego wód podziemnych pogorszenie ogólnych parametrów fizykochemicznych wód podziemnych pogorszenie organicznych parametrów fizykochemicznych wód podziemnych 4. Dokonanie oceny wpływu czynników oddziaływania zamierzonej działalności na poszczególne wskaźniki stanu wód powierzchniowych i podziemnych 4.1. WODY POWIERZCHNIOWE a. STAN/POTENCJAŁ EKOLOGICZNY elementy biologiczne fitoplankton fitobentos makrofity makrobezkręgowce bentosowe ichtiofauna elementy morfologiczne reżim hydrologiczny ciągłość cieku warunki morfologiczne elementy fizyko-chemiczne stan fizyczny warunki tlenowe zasolenie zakwaszenie substancje biogenne b. STAN CHEMICZNY substancje priorytetowe i inne zanieczyszczenia 4.2. WODY PODZIEMNE a. STAN ILOŚCIOWY położenie zwierciadła wód podziemnych wielkość rezerw zasobów wód podziemnych b. STAN CHEMICZNY elementy fizykochemiczne Efekt 4: odpowiedź na pytanie czy zamierzona działalność wpłynie na stan ekologiczny/potencjał ekologiczny jednolitej części wód powierzchniowych i/lub stan ilościowy i chemiczny jednolitych wód podziemnych 5. Jeżeli w toku analizy nie zostanie wykazane: - pogorszenie stanu ekologicznego lub potencjału ekologicznego albo zagrożenie nieosiągnięciem dobrego stanu bądź potencjału ekologicznego dla wód powierzchniowych, - pogorszenie stanu ilościowego i chemicznego albo zagrożenie nieosiągnieciem dobrego stanu ilościowego i chemicznego dla wód podziemnych analiza wykonywana na potrzeby operatu wodnoprawnego może zostać ukończona i pozwolenia 6. Jeżeli w toku powyższej analizy zostanie wykazane: - pogorszenie stanu ekologicznego lub potencjału ekologicznego albo zagrożenie nieosiągnięciem dobrego stanu bądź potencjału ekologicznego dla wód powierzchniowych, - pogorszenie stanu ilościowego i chemicznego albo zagrożenie nieosiągnieciem dobrego stanu ilościowego i chemicznego dla wód podziemnych należy przejść do analizy przesłanek z art. 38j i 38k Prawa wodnego (art. 4.7 RDW), o których mowa w Części 3 DLA PRZYPADKÓW DLA KTÓRYCH ZAMIERZONA DZIAŁALNOŚĆ WIĄŻE SIĘ Z NARUSZENIEM CELÓW ŚRODOWISKOWYCH USTALONYCH W RAMACH PLANÓW GOSPODAROWANIA WODAMI Część 3: Weryfikacja przesłanek z art. 38j oraz 38k Prawa wodnego (art. 4 ust. 7 – 9 RDW) Wytyczne KZGW dotyczące zastosowania art. 4 ust. 7-9 dostępne na stronie internetowej: http://www.rdw.org.pl/materialy‐metodyki‐i‐opracowania.html Część III III.1. Czy zostały podjęte wszystkie praktyczne kroki, aby ograniczyć niekorzystny wpływ zamierzonej działalności na stan wód? III.2. Czy przyczyny zmian i podejmowanych działań wynikających z zamierzonej działalności są określone i wyjaśnione w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, wymaganym na mocy art. 13 RDW? III.3. Czy przyczyny zmian i podejmowanych działań wynikających z zamierzonej działalności są uzasadnione nadrzędnym interesem publicznym, a korzyści dla środowiska i dla społeczeństwa płynące z osiągnięcia celów ochrony wód są przeważone przez wynikające z tych zmian i działań pozytywne efekty dla środowiska i społeczeństwa związane z ochroną zdrowia, utrzymaniem bezpieczeństwa lub zrównoważonym rozwojem? Część III cd. III.4. Czy zakładane korzyści, którym służą zmiany i działania wynikające z zamierzonej działalności nie mogą zostać osiągnięte przy zastosowaniu innych działań (które stanowią lepszą opcję z punktu widzenia środowiska) ze względu na możliwości techniczne lub nieproporcjonalne koszty? III.5. Czy konieczność zastosowania derogacji w wyniku realizacji zamierzonej działalności nie wyklucza lub nie przeszkadza w osiągnięciu celów RDW w innych częściach wód w tym samym obszarze dorzecza? III.6. Czy zastosowanie derogacji nie uniemożliwia realizacji wymogów dotyczących ochrony środowiska wynikających z przepisów odrębnych?
