Budowa i Ewolucja Gwiazd Lista 2 1. Wykreślić przebieg (Mr /M ) w funkcji (r/R) dla nastepuj acych gestości: ֒ ֒ ֒ (a) ρ(r) ∼ = const, ∼ r −1 , (b) ρ(r) = (c) ρ(r) ∼ = r −3 , (d) ρ(r) ∼ = (r 2 (r + 1))−1 . M i R oznaczaja֒ mase֒ i promień gwiazdy. 2. Wyprowadzić przybliżenie na dynamiczna֒ skale֒ czasowa,֒ tdyn = (R3 /GM )1/2 . Porównać wartości tdyn dla gwiazd ciagu glównego o masach 0.3 – 20 M⊙ . Omówić uzyskane wyniki. Dane do tego zadania (i poniższych) ֒ sa֒ na stronie www ćwiczeń w postaci tabeli z parametrami kilku gwizd ciagu glównego. ֒ 3. Wyprowadzić wzór na tK−H (cieplna skala czasowa, inaczej skala Kelvina-Helmholtza). Wyliczyć tK−H dla gwiazd ciagu glównego o masach 0.3 – 20 M⊙ . Porównać otrzymane wyniki z odpowiednimi wartościami tdyn . ֒ Co opisuja֒ uzyskane różnice? Czy sa֒ gwiazdy, które ewoluuja֒ w cieplnej skali czasowej? 4. Wartość tnuc , nuklearnej skali czasowej można przybliżyć wzorem: tnuc = 1010 (M/M⊙ )(Ls /L⊙ )−1 lat. Porównać wartości tnuc dla gwiazd ciagu glównego o masach 0.3 – 20 M⊙ z odpowiednimi wartościami ֒ tdyn i tK−H . Jakie wnioski plyna֒ z otrzymanych wartości tnuc . 5. Narysować przebieg tdyn , tK−H , tnuc , tdyn /tK−H i tK−H /tnuc w funkcji masy dla dla gwiazd ciagu glównego ֒ o masach 0.3 – 20 M⊙ . Wykresy wykonać w dowolnym programie komputerowym. 6. Rozważmy obiekt znajdujacy sie֒ na orbicie kolowej o promieniu R dookola masy M . Pokazać, że okres orbitalny ֒ jest równy: Πorb = 2πtdyn . 7. Oszacuj roczna֒ zmiane֒ promienia Slońca, przy zalożeniu, że cala moc promieniowania gwiazdy pochodzi z kurczenia grawitacyjnego. Najlepsze obecne pomiary promienia Slońca maja֒ dokladność rzedu ±0.1”. Jak ֒ dlugo należaloby obserwować Slońce, aby zauważyć zmiany promienia tego rzedu. ֒ 8. Policz energie֒ grawitacyjna֒ gwiazdy dla: (a) ρ = ρ̄ = const. (b) ρ(r) = ρc (1 − r R) 9. Porównaj energie֒ nuklearna,֒ wewnetrzn a֒ i grawitacyjna֒ dla gwiazd ciagu glównego o masach 0.3 – 20 M⊙ . ֒ ֒ 10. Stosujac ֒ twierdzenie o wartości średniej pokazać, że Ω=− 1 GM 2 . 2r̄