Co z tą agresją

„Co z tą agresją?”
Nie ulega wątpliwości, że Internet i szeroko pojęta rzeczywistość mają olbrzymi
wpływ na rozwój zachowań agresywnych u dzieci. Co ciekawe jednak, główne źródło agresji
wymieniają je najczęściej rodzice- przerzucając tym samym winę na szklany ekran telewizora
czy internetowe łącze.
Jak istotny jest wpływ postawy rodzicielskiej na życie dzieci, badała między innymi
Maria Ziemska. Analizując i opisując każdą z postaw jakie rodzice mogą przyjmować
względem dzieci, udowodniła, że każde z niewłaściwych zachowań dorosłych, pozostawia
swój ślad w psychice i zachowaniu młodego człowieka. Konsekwencjami odrzucania,
unikania, nadmiernego chronienia lub wygórowanych wymagań mogą być nie tylko
zachowania agresywne, ale także niedostosowanie społeczne, wrogie nastawienie do innych,
czy poczucie braku sensu i celu w życiu. Nie tylko sama postawa rodziców, ale także
zakłócone relacje w rodzinie, patologie oraz trudne doświadczenia z własnego dzieciństwa
mogą powodować niewłaściwe lub nieumiejętne zachowania względem dziecka.
Nie tylko dorośli, lecz także rówieśnicy, mogą stać się przyczyną kształtowania
zachowań agresywnych u dzieci. Udowodniono, że już przedszkolaki podpatrują i naśladują
postępowanie koleżanek oraz kolegów i już w tym wieku potrafią świadomie przejmować
i powtarzać niewłaściwe wzorce. Analizując więc źródła agresji u dzieci, trzeba pamiętać, że
mogą być one wielowymiarowe, a jej przyczyny tkwić mogą zarówno w środowisku
rodzinnym, jak również w naśladowaniu niewłaściwych wzorców podpatrzonych
u rówieśników, czy w szeroko pojętych mediach.
Najdoskonalsza metoda pracy z dzieckiem agresywnym nie zadziała na dłużej, jeśli
będzie ona tylko chwilowym działaniem nauczyciela, który po zakończonych zajęciach
„schowa ją z powrotem do szuflady”. Dlatego właśnie tak ważne jest, aby nie popaść w
rutyną myślową i słowną oraz ciągle próbować od nowa . Sukcesem w tego typu pracy są już
coraz dłuższe momenty, kiedy dziecko „nie daje się ponieść emocjom”. Zauważanie
i docenianie tego, wraz z systematyczną konsekwentną pracą, jest jedyną drogą pomocy
dziecku, które tak naprawdę samo staje się ofiarą nieumiejętności radzenia sobie z własnymi
uczuciami.
Schematy reagowania dorosłych na zachowania dziecka stają się drogowskazem
ukazującym, jak poskromić emocje, nie wybuchając buntem i gniewem. Tym bardziej, że
dziecko agresywne funkcjonujące w grupie przedszkolnej lub klasie musi nie tylko nauczyć
się ujarzmić buzujące w nim emocje, ale także opanować niewłaściwe reakcje i zachowania
w stosunku do innych w grupie. Reakcja nauczyciela nie tylko stanowi wiec wzór dla dziecka
agresywnego, ale także dla całego zespołu dzieci. Dlatego właśnie konsekwentne pilnowanie
reguł czy przestrzeganie ułożonego z dziećmi kontraktu nie tylko stają się potwierdzeniem
przyjętych zasad, lecz dają poczucie bezpieczeństwa całej grupie.
Jak stawiać czoła agresji- praktyczne rozwiązania.
Jednym z bardzo dobrze sprawdzających się ćwiczeń jest rysowanie symboli złościwspólne przygotowanie przez dzieci rysunku obrazującego skojarzenia z trudną , niechcianą
emocją. Rysunki terapeutyczne, mandale, tworzenie z gliny i mas plastycznych oraz
wszelkiego rodzaju działalność artystyczna sprzyjają łagodzeniu emocjonalnych napięć i
uwalnianiu ich. Pomocna w takich sytuacjach może być zabawa „Ekspresja emocji”. Polega
ona na mimicznym odwzorowaniu wylosowanego uczucia i pokazaniu go w taki sposób, by
reszta grupy potrafiła je nazwać i zidentyfikować. Inną formą tej samej zabawy może być
przedstawienie uczucia w kilkuosobowym zespole jako pantomimicznej scenki.
Inną formą arteterapii może być taniec relaksacyjny, opierający się na wykorzystaniu
ruchu jako procesu, który zwiększa fizyczną i psychiczną integrację jednostki. Terapia tańcem
nie opiera się na nauce kroków, ale bazuje na naturalnym napinaniu i rozluźnianiu mięsni, co
pozwala na uwolnienie się od codziennych napięć.
Agresywnemu dziecku, miotającemu się między swoimi uczuciami, których nie tylko
nie rozumie, ale i nie potrafi poskromić, bardzo potrzebne jest poczucie zrozumienia i
pewność, że nie jest samo. Idealną metodą walki z agresją spełniającą te potrzeby stała się
bajkoterapia, czyli terapia przez opowieści. Bajki to przecież najbliższe dziecku utwory,
w których świat realny miesza się z fantastycznymi razem tworzą zrozumiałą rzeczywistość,
a co najważniejsze- to właśnie bajki pomagają mu radzić sobie z różnorodnymi niepokojami
i konfliktami, które napotyka w swoim życiu.
Bajki terapeutyczne pozwalają bez lęku spojrzeć na własne problemy i uczą, jak pomagać
sobie samemu w trudnych sytuacjach.
Uważa się, że człowiek szczęśliwy i zadowolony nie bywa agresywny, i że agresja
rodzi się z subiektywnego poczucia nieszczęścia, jakie odczuwa dziecko. Warto o tym
pamiętać, że zawsze ma ona swoje przyczyny i źródła. Należy mieć również świadomość, że
to dorośli i ich reakcje stają się dla dzieci wzorem do naśladowania sposobów pokonywania
trudności. Praca z dzieckiem agresywnym jest długotrwała, ale małymi krokami zawsze
prowadzi do celu. Zdolność rozładowywania złości bez szkody dla innych jest bezcenną
umiejętnością, warto więc robić wszystko, by się jej nauczyć.
Opracowała: A. Gieroń
J. Kiełtyka
na podstawie artykułu „ Co z tą agresją?”
Magdaleny Musiak- Mertens
zamieszczonego w „Bliżej przedszkola”.