PKB realny

Rachunek dochodu narodowego
Plan wykładu
1. Kategorie mierników skali działalności
gospodarczej
2. PKB realny i nominalny
3. Wady PKB
4. Wzrost a rozwój
W cenach
rynkowych
PKB
+ Dochody netto
z tytułu własności za granicą
PNB
- Amortyzacja
PNN
- Podatki pośrednie + subwencje
W cenach
bazowych
PKB
+ Dochody netto
z tytułu własności za granicą
PNB
- Amortyzacja
PNN=DN
- (zyski niepodzielone +
podatek dochodowy od
przedsiębiorstw) + płatności
transferowe
DOD
- podatek dochodowy
DO
DN =
dochody
z czynszów +
zyski kapitałowe +
dochody z pracy
własnej +
wynagrodzenia
i płace
Subwencje - nieodpłatna i bezzwrotna
pomoc finansowa udzielana najczęściej
przez państwo określonym podmiotom
(np. jednostkom samorządu terytorialnego,
prywatnym
przedsiębiorstwom,
organizacjom społecznym i osobom
fizycznym) dla poparcia ich działalności.
Produkt narodowy brutto (pol. PNB,
ang. GNP) to pieniężny wskaźnik bieżącej
wartości rynkowej wszystkich dóbr i usług
finalnych (nabywanych przez ostatecznych
użytkowników),
wytworzonych
w gospodarce w danym okresie (równe
sumie wartości dodanych i sumie
dochodów czynników produkcji).
Dochody netto z tytułu własności za granicą
= (wynagrodzenia Polaków pracujących za
granicą
+
zyski
polskich
podmiotów
posiadających udziały w zagranicznych przeds.
+ bezzwrotna pomoc zagranicy dla Polski) –
(wynagrodzenia cudzoziemców pracujących
w Polsce + zyski zagranicznych podmiotów
posiadających udziały w polskich przeds. +
bezzwrotna pomoc Polski dla zagranicy)
PNB per capita to produkt narodowy
brutto na jednego mieszkańca.
Produkt narodowy netto (pol. PNN, ang.
NNP) to produkt narodowy brutto
pomniejszony o odpisy amortyzacyjne
majątku trwałego przedsiębiorstw.
Amortyzacja – wartościowe wyrażenie
zużycia majątku trwałego
Lp.
1
2
3
4
5
—
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
PKB per capita (wg PPP, 2011)
USD
Katar
102.943
Luksemburg
80.119
59.711
Singapur
53.471
Norwegia
Brunei
49.384
49.137
Hongkong
Stany Zjednoczone
48.387
Zjednoczone Emiraty Arabskie 48.158
Państwo
Szwajcaria
Holandia
Austria
Kuwejt
Kanada
Szwecja
Australia
Irlandia
Islandia
Niemcy
Belgia
Tajwan
Dania
43.370
42.183
41.822
41.691
40.541
40.394
40.234
39.639
38.061
37.897
37.737
37.720
37.152
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
Finlandia
36.236
Wielka Brytania 36.090
35.156
Francja
34.740
Japonia
Korea Południowa 31.714
30.975
Izrael
Bahamy
30.959
30.626
Hiszpania
30.464
Włochy
Cypr
29.074
Słowenia
28.642
Nowa Zelandia
27.668
Bahrajn
27.556
27.062
Czechy
Oman
26.519
26.294
Grecja
25.428
Malta
Seszele
24.726
Arabia Saudyjska 24.237
23.417
Barbados
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
23.361
Portugalia
23.304
Słowacja
Estonia
20.380
Polska
20.334
Trynidad i Tobago 20.053
Węgry
19.591
Gwinea Równikowa 19.356
Litwa
18.856
Chorwacja
18.192
Antigua i Barbuda 17.981
Argentyna
17.516
17.222
Chile
16.736
Rosja
16.183
Gabon
16.030
Botswana
Łotwa
15.662
Saint Kitts i Nevis 15.537
Malezja
15.568
15.523
Liban
15.113
Urugwaj
Dochód narodowy to produkt narodowy netto
w cenach czynników wytwórczych.
Z kategorii produktu do dochodu przechodzimy
przez odjęcie podatków pośrednich Te.
Dochód narodowy można również otrzymać
sumując wynagrodzenia pracowników, dochody
z pracy własnej, dochody kapitałowe, renty
i czynsze dzierżawne.
PKB realny i nominalny
PKB nominalny oblicza się według bieżącej
wartości pieniądza, PKB realny natomiast
według realnej wartości pieniądza, a więc
„oczyszczony” z wpływu inflacji. Przeliczenie
polega na podzieleniu PKB nominalnego przez
indeks cen. W zestawieniach statystycznych
PKB realny najczęściej przedstawiany jest
w cenach stałych z wybranego roku bazowego.
PKB jest miarą wielkości gospodarki. Wzrost lub
spadek realnego PKB stanowi miarę wzrostu
gospodarczego.
Deflator
deflator PKB = (PKB nominalny/PKB realny) x 100
Procentowe zmiany deflatora mogą służyć do
obliczenia stopy inflacji.
Przykład 2
PKB Wielkiej Brytanii realny liczony w cenach
z 1985 roku wyniósł 384.996 mln £ w 1987 roku
i 400.999 mln £ w 1988 roku. Liczony
w bieżących cenach rynkowych wyniósł 355.329
mln £ w 1985 roku, 380.623 mln £ w 1986 roku
i 463.933 mln £ w 1988 roku. Deflator PKB
wyniósł 103,5 w 1986 roku i 108,5 w 1987 roku.
Oblicz brakujące wartości PKB realnego
i nominalnego oraz deflatora w poszczególnych
latach, a także stopy wzrostu realnego,
nominalnego PKB i delatora PKB.
Lata
1985
1986
1987
1988
PKB
realny
Stopa
wzrostu
PKB
realnego
(w %)
Stopa
wzrostu
PKB
PKB
nominalny
nominalnego
(w %)
-
384.996
400.999
355.329
380.623
463.933
Deflator
PKB
-
Stopa
wzrostu
deflatora
(w %)
-
103,5
108,5
Lata
1985
1986
1987
1988
PKB
realny
355.329
367.751
384.996
400.999
Stopa
wzrostu
PKB
realnego
(w %)
3,5
4,7
4,2
Stopa
wzrostu
PKB
PKB
nominalny
nominalnego
(w %)
355.329
380.623
417.721
463.933
7,1
9,7
11,7
Deflator
PKB
100
103,5
108,5
115,7
Stopa
wzrostu
deflatora
(w %)
3,5
4,8
6,6
Wady PKB
Czyste PKB jest wyznacznikiem wielkości
gospodarki – jednak jest złą miarą
zamożności społeczeństwa, ponieważ nie
uwzględnia liczby ludności. Z tego powodu
jako miarę dobrobytu powszechnie używa
się innego wskaźnika, którym jest PKB
per capita (czyli PKB w przeliczeniu na
jednego mieszkańca).
Mimo tego zabiegu również PKB per capita krytykowane
jest jako niedokładny wskaźnik dobrobytu w państwie.
Ważniejsze powody to:
 nie uwzględnia produkcji nieewidencjonowanej (tzw.
szara
strefa
–
niezarejestrowana
działalność
gospodarcza) oraz produkcji gospodarstw domowych
przeznaczanej na własne potrzeby (np. pracy gospodyń
domowych),
 nie uwzględnia wartości czasu wolnego (wypoczynku),
 nie uwzględnia wartości wytworzonych bezpłatnie przez
wolontariuszy,
 nie ujmuje tzw. efektów zewnętrznych produkcji
(np. zanieczyszczenia środowiska),
 uwzględnia
używki),
produkcję
tzw.
antydóbr
(np.
 nie uwzględnia różnic cen w poszczególnych
krajach (co przynajmniej teoretycznie jest
niwelowane przez liczenie parytetem siły
nabywczej),
 nie odzwierciedla zróżnicowania dochodów
w społeczeństwie ani ich dystrybucji (np. wysoki
PKB w Gwinei Równikowej nie przekłada się na
dobrobyt wszystkich obywateli)
 jest tym większy, im więcej wydaje się na zbrojenia, choć
zdaniem niektórych ekonomistów wydatki takie nie
zaspokajają potrzeb społeczeństwa,
 nie pokazuje jakości usług, zwłaszcza państwowych,
 nie odzwierciedla faktu, że nie cały wypracowany PKB
trafia do obywateli w postaci bezpośredniej (pensje) lub
pośredniej (świadczenia, zasiłki itp.) - część PKB
transferowana jest w formie zysków za granicę.
Z tego powodu opracowano inne wskaźniki poziomu
jakości życia, między innymi wskaźnik rozwoju
społecznego
Dziękuję za uwagę