Otyłość

Dziecko a choroba –
psychospołeczny aspekt
otyłości
dr Anna Brytek-Matera
OTYŁOŚĆ : DEFINICJA
Otyłość jest przewlekłą chorobą metaboliczną wynikającą
z
zaburzenia
równowagi
między
poborem
i wydatkowaniem energii, objawiającą się zwiększeniem
ilości tkanki tłuszczowej w organizmie.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)
Międzynarodowa Organizacja do spraw Walki z Otyłością
(IOTF)
OTYŁOŚĆ : RYS HISTORYCZNY
MIARY OTYŁOŚCI
Wskaźnik masy ciała =
Umiarkowana
Znacząca
Stanowiąca ryzyko
waga
wzrost ²
Klasyfikacja otyłości
BMI (kg/m²)
Nadwaga
Otyłość I stopnia
Otyłość II stopnia
Otyłość III stopnia
25 - 29,9
30 - 34,9
35 - 39,9
≥ 40
Granice nadwagi i otyłości NIE dotyczą dzieci poniżej 15 roku życia
MIARY OTYŁOŚCI
U dzieci i młodzieży w okresie wzrastania posługujemy się tablicami
lub siatkami centylowymi wskaźnika BMI, uwzględniającymi płeć i wiek
badanych.
 Światowa Organizacja Zdrowia
 Nadwaga (zagrożenie otyłością) : wartość wskaźnika BMI dla płci
i wieku wynosi 85 centyl lub powyżej.
 Otyłość : wartość wskaźnika BMI dla płci i wieku znajduje się na
poziomie 95 centyla i powyżej.
KLASYFIKACJA OTYŁOŚCI
Otyłość PIERWOTNA
Otyłość WTÓRNA
Powstaje
naotyłości
skutek
Ponad 90%
występującej
współdziałania
różnych
w dzieciństwie
i młodości
czynników
> 10% otyłości
* Uszkodzenia
U podłoża rozwoju
OUN i mózgu
leży
inna pierwotna
* Zaburzenia
przyczyna
endokrynologiczne
(Oblacińska i Tabak, 2006)
TYPY OTYŁOŚCI
Typ pośladkowo-udowy
(typ gynoidalny)
Typ brzuszny
(typ androidalny)
PANDEMIA OTYŁOŚCI
22 mln (29%) : nadwaga
5,1 mln (6,8%): otyłość
Świat: 155 mln dzieci wykazywało nadwagę lub otyłość (IOTF)
ROZPOWSZECHNIENIE OTYŁOŚCI
2005: co 7 dziecko w wieku wczesnoszkolnym miało
nadwagę lub było otyłe (Małecka-Tendera i wsp., 2005).
2012 : 29% jedenastolatków ma nadwagę = niemal co
3 dziecko w Polsce w wieku 11 lat ma nadwagę ! (WHO)
ROZPOWSZECHNIENIE OTYŁOŚCI W POLSCE

Badanie : Instytut Matki i Dziecka (2005)

4,5%
8,3 tys.
9%
Nadmiar masy ciała
dotyczył 13,5%
populacji w wieku
13-15 lat
>
(Oblacińska i Tabak, 2006)
Procentowy rozkład występowania nadwagi i otyłości u młodzieży w Polsce
w innych krajach (Jodkowska i Oblacińska, 2007)
Nadwaga
Otyłość
3,6 3,4
Chiny
POLSKA
4,5
Rosja
6
Francja
5,2
8,8
10
17,5
6,8
Autralia
16
9,4
Kanada
19,8
15,5
USA
0
10
30,4
20
30
40
50
ETIOPATOLOGIA: CZYNNIKI RYZYKA OTYŁOŚCI
Predyspozycje
genetyczne
Czynniki rodzinne
OTYŁOŚĆ
Czynniki
środowiskowe
Czynniki
psychologiczne
Nieprawidłowe wzorce odżywiania
PSYCHOLOGICZNE KONSEKWENCJE OTYŁOŚCI






Smutek, przygnębienie
Zaburzenia depresyjne / lękowe
Niezadowolenie z siebie
Niezadowolenie z własnego wyglądu
Zaburzenie obrazu własnego ciała
Niska samoocena
SPOŁECZNE KONSEKWENCJE OTYŁOŚCI
 Etykietowania
 Stygmatyzowanie
ZAPOBIEGANIE OTYŁOŚCI
• Otyłość osiągnięta w okresie adolescencji utrzymuje się u 70% osób
również w okresie dorosłości
• Interwencja, prewencja:
 Zmiana diety na bogatszą w owoce i warzywa oraz zastąpienie
wysokotłuszczowych i słodkich przekąsek produktami zdrowszymi
 Zaangażowanie się w optymalny poziom aktywności fizycznej (30-60
minut dziennie)
Celem jest prowadzenie ZDROWEGO TRYBU ŻYCIA,
nie zaś zmiana masy ciała
(Łuszczyńska, 2007)
ZAPOBIEGANIE OTYŁOŚCI
• Implementacja intencji
Planowanie  Zamiar  Działanie
W najbliższych 7 dniach będę ćwiczył intensywnie
przez co najmniej 20 minut.
Zwiększenie czasu poświęconego na aktywność
W następujące dni: …………………….
fizyczną wśród 13-17 - latków
O godzinie : ………………….
Będą to następujące ćwiczenia: ……………………
(Łuszczyńska, 2007)
ZAPOBIEGANIE OTYŁOŚCI
• Ciąża – palenie papierosów
• Wysoka waga urodzeniowa zwiększa ryzyko występowania
nadwagi lub otyłości wśród dzieci w wieku 2,5 lat
• Karmienie piersią
Dziękuję za uwagę
Przedstawione zdjęcia pochodzą z Internetu
i nie są własnością autorki