TEMAT: KONGRES WIEDEŃSKI
1. Cele kongresu wiedeńskiego: uporządkowanie granic w Europie po klęsce
Napoleona I i stworzenie nowego lądu według zasad:
- restauracji - przywrócenie systemów polityczno-ustrojowych sprzed okresu
napoleońskiego, powrót dawnych dynastii na trony
- legitymizmu - nienaruszalność praw dynastycznych, wynikająca z teorii, że wszelka
władza pochodzi od Boga
- równowagi europejskiej - żadne państwo nie mogło wybić się na hegemona
• twórcami nowego ładu w Europie byli: car Rosji Aleksander I, król Prus Fryderyk
Wilhelm III, cesarz Franciszek I Habsburg i kanclerz Austrii Klemens Metternich,
minister spraw zagranicznych Francji Charles Talleyrand i Anglii lord Henry
Casllereagh
2. Akt końcowy kongresu podpisano 9 VI 1815 r. po wielu miesiącach rozmów,
przerywanych balami, przyjęciami - „kongres nie posuwa się, on tańczy"
(Charles de Ligne)
- Francja (po „stu dniach" Napoleona) powróciła do granic z 1790 r, miała oddać dzieła
sztuki, zapłacić kontrybucję; na tron powróciła dynastia Burbonów
- sprawa polska
• z większości ziem Księstwa Warszawskiego utworzono Królestwo Polskie w unii
personalnej z Rosją
• do Prus włączono Wielkopolskę (z której utworzono Wielkie Księstwo Poznańskie),
Toruń i Gdańsk
• Austria otrzymała kopalnie soli w Wieliczce i obwód tamopolski
• Kraków został wolnym miastem, zwanym Rzeczpospolitą Krakowską, pod protektoratem
trzech zaborców
- sprawa niemiecka
• utrzymano podział Niemiec i utworzono Związek Niemiecki pod wodzą Austrii, liczący
35 państw i 4 wolne miasta
• wzrosła rola Prus, które oprócz ziem polskich otrzymały część Saksonii, Pomorze
Szwedzkie wraz z Rugią, ziemie w Nadrenii i Westfalii
- sprawa włoska
▪ utrzymano rozbicie polityczne Włoch, odnowiono Państwo Kościelne
• potwierdzono wpływy Austrii w Lombardii, Wenecji, Dalmacji i Istrii
• Maria Luiza Habsburg (druga żona Napoleona I) dostała w dożywotnie władanie
Księstwo Parmy; Franciszek IV Habsburg otrzymał Księstwo Modeny; Księstwo Toskanii
otrzymał Ferdynand III Habsburg
utworzono Królestwo Sardynii (wraz z Piemontem i Sabaudią)
• w 1816 r. utworzono Królestwo Obojga Sycylii pod rządami Ferdynanda I
Burbona
- inne postanowienia
▪ Dania zrzekła się Norwegii, którą połączono ze Szwecją
▪ Holandię połączono z Belgią i Luksemburgiem w Królestwo Niderlandzkie (istniało do
1830)
▪ zagwarantowano neutralność Związku Szwajcarskiego złożonego z 22 kantonów
▪ potwierdzono potęgę kolonialną Anglii - panowanie na Malcie, Wyspach Jońskich,
Cejlonie i w Kraju Przylądkowym w południowej Afryce
▪ uchwalono kodeks dyplomatyczny i w praktyce nic nie znaczącą deklarację o zniesieniu
handlu niewolnikami
3. System bezpieczeństwa
▪ Święte Przymierze - utworzone 14 IX 1815 r. przez Rosję, Austrię, Prusy (w sumie
16 większych państw - bez Anglii, Turcji, Państwa Kościelnego), które zobowiązały się
do wzajemnej pomocy w tłumieniu rewolucji; Święte Przymierze stało na straży
porządku i ładu wiedeńskiego w Europie i było ostoją zacofania oraz feudalizmu
• Austria, Prusy i Rosja podpisały 19 XI 1820 r. w Troppau (Opawa) protokół o
interwencji zbrojnej w przypadku złamania zasad kongresu wiedeńskiego
• Święte Przymierze rozpadło się w czasie wojny krymskiej 1853-1856
▪ Czwórprzymierze - utworzone 20 XI 1815 r. przez Anglię, Rosję, Austrię, Prusy (w 1818
r. przystąpiła Francja), które w przypadku wojny miały ustalić wspólną politykę; związek ten
nazwano „koncertem mocarstw"
