Wymagania edukacyjne z języka polskiego w klasie I
advertisement
Wymagania edukacyjne z języka polskiego na poszczególne oceny Wymagania edukacyjne opracowano w oparciu o podręcznik „Słowa na czasie”. Numer i temat lekcji 1 Poznajmy się. Zapoznanie z regulaminem oceniania. 2 Zapoznanie z wymaganiami edukacyjnymi. 3 Sprawdzenie techniki czytania. Wymagania podstawowe (ocena dostateczna) Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Wymagania dopełniające (ocena bardzo dobra) Uczeń: Uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczającą, oraz: Uczeń potrafi to, co na ocenę dostateczną, oraz: Uczeń potrafi to, co na ocenę dobrą, oraz: brak brak brak brak brak brak brak brak • zdarzają się przekręceniazmieniona forma fleksyjna lub błędy leksykalne • zaburzenia tempa- zbyt szybkie lub zbyt wolne • stara się zwracać uwagę na intonację • z pomocą nauczyciela wskazuje zasady ortograficzne z: ó-u, ż-rz, ch-h •potrafi skorzystać ze słownika ortograficznego, by wyszukać wyraz i znaleźć wyjaśnienie pisowni • wymienia dzieła Boga i zadania wyznaczone poszczególnym stworzeniom • tłumaczy, dlaczego człowiek • czyta płynnie, poprawnie, nie zmieniając form fleksyjnych czy wyrazów • zwraca uwagę na odpowiednie tempo • stara się zwracać uwagę na intonację i akcent zdaniowy • pisze bezbłędnie tekst, w którym pojawiają się podstawowe zasady ortograficzne • czyta płynnie, poprawnie, nie zmieniając form fleksyjnych czy wyrazów • zwraca uwagę na odpowiednie tempo • zwraca uwagę na intonację i akcent zdaniowy • pisze bezbłędnie tekst, w którym pojawiają się podstawowe zasady ortograficzne • podaje wyjątki od poznanych zasad • uzasadnia istnienie harmonii i porządku w procesie stwarzania świata • wyjaśnia termin werset • tłumaczy, w jakim celu zostały zastosowane powtórzenia w tekście • redaguje spójną i poprawną Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca) • bardzo wolne tempo czytania • liczne przekręcenia i błędy leksykalne • zdarzają się fragmenty literowane, sylabizowane 4-5 Utrwalenie zasad ortograficznych poznanych w szkole podstawowej. • z pomocą nauczyciela wskazuje zasady ortograficzne dotyczące ó-u , ż-rz • z pomocą nauczyciela korzysta ze słownika ortograficzngo 6-7 Biblijna koncepcja stworzenia świata. • streszcza fragment „Księgi Rodzaju” o powstaniu świata • wskazuje zdanie, które wielokrotnie pojawia się w 8 Co powinniśmy wiedzieć o Biblii? 9 Jak zredagować opis dzieła sztuki? tekście • zapisuje w wyznaczonych miejscach na schematach określenia charakteryzujące Boga, świat i człowieka • wskazuje, jak można podzielić Biblię • wskazuje różnice między Starym a Nowym Testamentem • wymienia rodzaje opisu • nazywa emocje towarzyszące poszczególnym postaciom • uzupełnia opis odpowiednimi wyrazami 10 Opisujemy fresk Michała Anioła „Stworzenie Adama”. • wymienia rodzaje opisu • nazywa emocje towarzyszące poszczególnym postaciom • opisuje obraz, ale w sposób chaotyczny 11-12 Powstanie świata według mitologii. • wymienia utwory Jana Parandowskiego • czyta ze zrozumieniem fragmenty „Mitologii” w tłum. J. Parandowskiego • odszukuje w słowniku pojawia się na końcu procesu stwarzania • redaguje spójną wypowiedź na temat wizji idealnego świata językowo wypowiedź na temat wizji idealnego świata • wskazuje autorstwo Pisma Świętego • wymienia języki, w których powstała Biblia • wymienia czas powstania dzieła • zaznacza w tekście fragmenty opisu i nazywa jego rodzaj • przy pomocy nauczyciela wskazuje związki frazeologiczne określające emocje postaci ukazanych na ilustracjach • zapisuje określenia przydatne do redagowania opisu dzieła sztuki • redaguje opis dzieła sztuki zgodnie z instrukcją- uwzględnia wszystkie elementy, ale w sposób pobieżny • potrafi podać kilka informacji dotyczących Michała Anioła • dokonuje oceny dzieła • podaje cechy opisu dzieła sztuki • wskazuje słownictwo typowe dla opisu obrazu • łączy w pary imiona postaci z mitologii • uzupełnia drzewo genealogiczne bogów greckich • opisuje stosunki panujące w rodzinie przedstawionej w micie • krótko omawia postać Jana Parandowskiego • ocenia relacje panujące w rodzinie przedstawionej w micie o początkach świata • podaje wydarzenia, z którymi • redaguje opis dzieła sztuki zgodnie z instrukcją- uwzględnia większość elementów • stosuje słownictwo typowe dla obrazu (pierwszy plan, kompozycja dynamiczna, otwarta) • potrafi podać kilka informacji dotyczących Michała Anioła • dokonuje oceny i uzasadnia ją • wymienia najstarsze tłumaczenia • wyjaśnia, dlaczego stanowi inspirację dla artystów • redaguje opis dzieła sztuki zgodnie z instrukcją • redaguje opis dzieła sztuki zgodnie z instrukcją- uwzględnia wszystkie elementy • poprawnie stosuje słownictwo typowe dla obrazu (pierwszy plan, kompozycja dynamiczna, otwarta) • potrafi podać kilka informacji dotyczących Michała Anioła oraz genezy „Stworzenia Adama” • uwzględnia emocje, które budzi w nim dzieło • dokonuje oceny dzieła i uzasadnia ją • porównuje mit o powstaniu świata z biblijną wizją stworzenia • wyszukuje w tekście cytaty, które budują nastrój znaczenia podanych frazeologizmów związanych z mitologią o początkach świata • wyjaśnia różne znaczenia słowa mit, korzystając ze słownika języka polskiego 13 Kim jest syn marnotrawny? • czyta ze zrozumieniem „Przypowieść o synu marnotrawnym” • zapisuje określenia charakteryzujące bohaterów • odczytuje dosłowny sens przypowieści • opowiada krótko o losach młodszego syna • formułuje opinię na temat zachowania ojca • uzupełnia frazeologizmy i przysłowia pochodzące z Biblii • spośród podanych cech wybiera te, które są charakterystyczne dla języka Biblii • wskazuje na obrazie Rembrandta elementy, o których jest mowa w przypowieści 15 W starożytnym świecie. • ogólnie charakteryzuje epokę antyczną • określa, na kiedy datowany jest początek i koniec starożytności • wyjaśnia znaczenie i pochodzenie nazw epoki • wymienia czołowych filozofów epoki starożytnej (Sokrates, Platon, Arystoteles, Tales z Miletu, Heraklit z Efezu, Zenon z Kition, Epikur) • czyta ze zrozumieniem „Hymn o miłości” • wymienia czyny i umiejętności, które bez miłości byłyby bezwartościowe • uzupełnia schemat określeniami miłości występującymi w • wymienia główne etapy rozwoju filozofii starożytnej • tłumaczy, na czym polega zasada symetrii i harmonii w sztuce • omawia główne poglądy filozoficzne myślicieli epoki starożytnej (Sokrates, Zenon z Kition, Epikur) • odszukuje w różnych źródłach informacje na temat gimnazjum w starożytnej Grecji i starożytnym Rzymie • omawia główne poglądy filozoficzne myślicieli epoki starożytnej (Platon, Arystoteles, Tales z Miletu, Heraklit z Efezu) • ocenia słuszność stwierdzenia Sokratesa i uzasadnia swoje zdanie • wyszukuje w tekście środki stylistyczne, za pomocą których została opisana miłość • podaje różnice między zachowaniem dziecka i osoby dorosłej • zabiera głos w dyskusji na • wyjaśnia, dlaczego – zdaniem św. Pawła – miłość jest najważniejsza • tłumaczy termin agape • udowadnia, że pieśń św. Pawła jest hymnem • określa, co symbolizują dzieciństwo i dorosłość • aktywnie uczestniczy w dyskusji na temat tego, czym jest miłość w dzisiejszych czasach 16 „Miłość cierpliwa jest, łaskawa jest...” – biblijna pieśń pochwalna. związane jest pochodzenie danych frazeologizmów • wyjaśnia terminy: mit, mitologia • redaguje zdania z różnymi znaczeniami słowa mit • przygotowuje dłuższą wypowiedź o losach młodszego syna z zachowaniem zasad poprawnej kompozycji • ocenia, w jaki sposób ojciec traktuje marnotrawnego syna • wyjaśnia terminy: przypowieść, alegoria, symbol • tłumaczy, co znaczą frazeologizmy pochodzące z Biblii • omawia sposób przedstawienia postaci, tła oraz kolorystyki na obrazie Rembrandta • wyraża i uzasadnia swoją opinię na temat zachowania ojca • odczytuje symboliczny sens przypowieści • samodzielnie wyjaśnia alegoryczne znaczenie postaci ojca i syna marnotrawnego • redaguje opowiadanie z punktu widzenia danej postaci, przestrzegając norm kompozycyjnych i językowych oraz stosując bogate słownictwo hymnie 17-18 O skutecznym porozumiewaniu się. • podaje przyczyny nieskutecznej komunikacji • ustala, kto jest nadawcą i odbiorcą danej sytuacji komunikacyjnej • wymienia uczestników komunikacji językowej • zapisuje komunikaty przekazywane przez poszczególne emotikony • określa nadawcę i odbiorcę tekstu oraz intencje nadawcy 19 Sztuka sądzenia -Jan Parandowski, „Sąd Parysa”. • opowiada treść mitu • podaje okoliczności i przyczynę sporu pomiędzy boginiami 20 Historia Edypa - Jan Parandowski, „Edyp”. • opowiada treść mitu • określa, które zdarzenie z mitu zostało przedstawione na obrazie Antoniego Brodowskiego temat tego, czym jest miłość w dzisiejszych czasach • •tłumaczy termin hymn • projektuje znak graficzny przekazujący określone informacje • podaje dwie cechy, którymi powinien charakteryzować się czytelny piktogram • dzieli poszczególne wypowiedzi według intencji • rozpoznaje intencje podanych wypowiedzi • układa wypowiedzi odpowiednio do wskazanych sytuacji • wyjaśnia terminy: komunikacja językowa, komunikat, nadawca, odbiorca • wyjaśnia pochodzenie Parysa i podaje przyczynę porzucenia go w górach • wyjaśnia wyrażenie jabłko niezgody, korzystając w razie potrzeby ze słownika frazeologicznego • wyjaśnia, kim była Temida • z pomocą nauczyciela redaguje plan wydarzeń • wymienia działania poszczególnych postaci i ocenia ich wpływ na przebieg zdarzeń • wymienia uniwersalne prawdy i wartości zawarte w micie o • wyjaśnia terminy: kontakt, kod, kontekst, intencja • podaje trzy cechy, którymi powinien charakteryzować się czytelny piktogram • układa wypowiedzi zgodne ze wskazanymi intencjami • wymienia zasady językowego savoir-vivre’u związane z komunikacją językową • układa wypowiedzi odpowiednio do wskazanych sytuacji komunikacyjnych, dbając o poprawność gramatyczną, ortograficzną i interpunkcyjną • przedstawia wybór Parysa podaje przedstawione w tekście cechy bogów i z pomocą nauczyciela określa, o czym one mogą świadczyć • bierze udział w klasowej dyskusji nad wartościami •wymienia atrybuty Temidy i wyjaśnia ich znaczenie • formułuje uzasadnienie wyboru Parysa oraz jego ocenę • uzasadnia swoją ocenę wyboru Parysa • określa, o czym mogą świadczyć cechy bogów przedstawione w tekście • aktywnie bierze udział w klasowej dyskusji nad wartościami • uzasadnia, że prawdy i wartości przedstawione w micie o Edypie są uniwersalne i aktualne także w dzisiejszym świecie • rozważa, czego mogą dotyczyć konflikty między prawem boskim i ludzkim we • redaguje plan wydarzeń • przygotowuje argumenty do dyskusji na temat, czy we współczesnym świecie dochodzi do konfliktów między prawem boskim i ludzkim • wyjaśnia pojęcie fatum 21-22 O zmaganiach z przeciwnościami losu i walką z własną słabością. Jan Parandowski „Przygody Odyseusza”. • opowiada wybraną przygodę Odyseusza • wyszukuje w diagramie imiona bohaterów, korzystając z książki • z pomocą nauczyciela korzysta ze słownika frazeologicznego, by wyjaśnić znaczenie frazeologizmów 23 Trudny powrót. Homer „Odyseja”. • czyta ze zrozumieniem fragment „Przepowiedni Tejrezjasza” • podaje nadawcę i adresata tekstu • wymienia tytuły utworów Homera 24-26 Diagnoza na wejściu i omówienie jej wyników. brak Edypie • wymienia elementy świadczące o tym, który moment mitu został ukazany na obrazie Antoniego Brodowskiego • rozważa problem, czy człowiek ma zawsze wpływ na wydarzenia w jego życiu oraz jak wiedza o przyszłości mogłaby zmienić jego decyzje współczesnym świecie • rzeczowo uzasadnia swoje stanowisko w dyskusji na temat, czy człowiek ma zawsze wpływ na wydarzenia w jego życiu oraz jak wiedza o przyszłości mogłaby zmienić jego decyzje • wymienia utwory literackie, w których pojawia się motyw wędrówki • podaje przykłady bohaterów literackich przypominających swym postępowaniem Odyseusza • opowiada 3 przygody Odyseusza • streszcza wybrany fragment • wyszukuje w diagramie imiona bohaterów , korzystając z książki, wyjaśnia, kim byli • rozumie i poprawnie stosuje frazeologizmy: między Scyllą a Charybdą, koń trojański, syreni śpiew •nazywa uczucia bohatera podczas podróży • nazywa cechy bohatera • wyjaśnia, kim w mitologii greckiej był Tejrezjasz • układa pytania skierowane do bohatera utworu • przedstawia w postaci komiksu wybrane zdarzenie z wędrówki Odyseusza • wyjaśnia, czym jest epos, podaje 3 jego cechy • opowiada treść lektury • wyjaśnia znaczenie terminu: odyseja • podaje przykłady osób, które w dążeniu do celu przypominają Odyseusza • opowiada o sytuacji ukazanej na obrazie Herberta Jamesa Drapera z punktu widzenia jednego z towarzyszy Odyseusza • podaje pozostałe cechy eposu • wymienia utwory literackie lub filmy, w których pojawia się motyw wędrówki • zestawia sytuację ukazaną na obrazie Herberta Jamesa Drapera z fragmentem „Mitologii” Jana Parandowskiego brak brak brak • wymienia utwory Romana Brandstaettera • wskazuje podmiot liryczny • wyjaśnia, do kogo i z jakiego powodu zwraca się podmiot liryczny • wymienia rodzaje liryki • wymienia podstawowe informacje biograficzne z życia Kazimiery Iłłakowiczówny • porównuje biblijną historię Kaina i Abla z wersją ukazaną w wierszu Kazimiery Iłłakowiczówny • określa, czy osobę mówiącą w wierszu można utożsamić z autorem • omawia znaczenie Biblii w życiu podmiotu lirycznego • wskazuje w tekście anaforę i uosobienie • określa, kim jest podmiot mówiący w wierszu • wskazuje słabość i siłę bohaterów tekstu • intepretuje zakończenie wiersza • wyjaśnia znaczenie związku frazeologicznego piętno kainowe • opisuje uczucia, jakie wywołała w nim litografia Marca Chagalla 29 Redagujemy opis. • wymienia rodzaje opisu • nazywa emocje towarzyszące poszczególnym zachowaniom • uzupełnia opis odpowiednimi wyrazami 30 Symbolika jaskini Platona. Jostein Gaarder. „Świat Zofii”. • wymienia utwory Josteina Gaardera • krótko opowiada o życiu w jaskini i poza nią • odczytuje tekst na poziomie dosłownym • rozpoznaje rodzaj opisu dominujący w tekście • zaznacza w tekście fragmenty opisu i nazywa jego rodzaj • przy pomocy nauczyciela wskazuje związki frazeologiczne określające emocje postaci ukazanych na ilustracjach • zapisuje określenia przydatne do redagowania podanych rodzajów opisu • redaguje opis przedmiotu • tworzy notatkę na temat życia oraz myśli filozoficznej Sokratesa i Platona • przy pomocy nauczyciela określa przenośne znaczenie elementów składających się na 27 Biblia – księga nad księgami. Roman Brandstaetter „Biblio, ojczyzno moja”. 28 Historia biblijnych braci. Kazimiera Iłłakowiczówna „Kain i Abel”. • podaje elementy biografii poety oraz wskazuje fragmenty wiersza świadczące o tym, że podmiot liryczny jest tożsamy z autorem • tłumaczy terminy: anafora, liryka pośrednia i bezpośrednia • opisuje obraz Berthy Herkomer • odnajduje w albumach sztuki obrazy nawiązujące do tematyki biblijnej i ocenia, na ile obrazy te są wierne tekstowi • zapisuje w pięciu zdaniach wnioski dotyczące analizy obrazów • układa z wyjaśnionym frazeologizmem zdanie odnoszące się do czasów współczesnych • podaje cechy poszczególnych rodzajów opisu • wyjaśnia różnice między opisem obiektywnym i subiektywnym oraz statycznym i dynamicznym • wskazuje związki frazeologiczne określające podane emocje • określa funkcję anafory w przeczytanym tekście • redaguje wypowiedź będącą rozwinięciem myśli zawartej w wybranej sentencji i zawierającą odpowiedź na pytanie, czy wiara pomaga w życiu • wyjaśnia wpływ konstrukcji podmiotu mówiącego na interpretację wydarzeń • interpretuje znaczenie inicjalnych wersów zwrotek w kontekście prawdy o świecie i ludziach • krótko omawia postać Josteina Gaardera • redaguje i uzasadnia własną opinię na temat koncepcji Platona • wyczerpująco opisuje życie w jaskini i poza nią • redaguje dynamiczny opis sytuacji, przestrzegając norm kompozycyjnych i językowych • redaguje opis przedmiotu lub dzieła sztuki zgodnie z instrukcją 31 O czasowniku. 32-33 Pisał, został napisany, czyli o stronach czasownika. 34 Sprzątał, sprzątał, wreszcie sprzątnął, czyli o czasownikach dokonanych i niedokonanych. 35 Nie popełnij błędu, czyli o czasownikach kłopotliwych. 36-39 Świat przedstawiony w powieści A. Bahdaja • odróżnia formy nieosobowe czasownika od osobowych • redaguje zdania z czasownikami w trybie rozkazującym • odnajduje w tekście osobowe i nieosobowe formy czasownika • tworzy formy nieosobowe czasownika zakończone na -no, to • stosuje w zdaniach czasowniki w stronie biernej parabolę jaskini • redaguje opis sytuacji • uczestniczy w zabawie: Jaka to sentencja?, próbując odgadnąć myśli znanych filozofów na podstawie ilustracji • określa formy gramatyczne czasownika • uzupełnia zdania czasownikami w odpowiedniej formie • tworzy związki frazeologiczne z podanymi czasownikami • redaguje tekst z użyciem wybranych frazeologizmów • pisze poprawnie przeczenie nie oraz cząstkę by z czasownikiem • przekształca zdania, zmieniając formy strony biernej na stronę czynną • układa zdania z czasownikami w stronie czynnej i biernej oraz z formami zakończonymi na -no, to • redaguje instrukcję, w której wykorzystuje czasowniki w trybie rozkazującym • sporządza notatkę z zastosowaniem nieosobowych form czasownika • wyjaśnia różnicę między stroną czynną a bierną oraz czasownikami przechodnimi i nieprzechodnimi • redaguje notatkę prasową, używając form zakończonych na -no, -to • określa formy gramatyczne czasownika • redaguje tekst z użyciem wszystkich utworzonych frazeologizmów • wyjaśnia znaczenie czasownika jako części mowy • wyjaśnia zasady pisowni przeczenia nie oraz cząstki by z różnymi formami czasownika • redaguje opis, używając czasowników w stronie czynnej i biernej • przekształca wypowiedzenia, aby uniknąć dwuznaczności •dokonuje podziału na czasowniki dokonane i niedokonane •wskazuje różnice miedzy czasownikami dokonanymi i niedokonanymi • podaje formy czasowników dokonanych do niedokonanych i odwrotnie • wyjaśnia cechy gramatyczne czasowników dokonanych i niedokonanych • wskazuje w tekście czasowniki kłopotliwe • podaje przykłady czasowników kłopotliwych •określa formy gramatyczne czasowników kłopotliwych • odmienia czasowniki kłopotliwe • wskazuje narratora powieści • wymienia 3 bohaterów i wskazuje zachodzące między • wskazuje miejsce i czas akcji • opowiada 3 przygody bohatera • dzieli bohaterów na pierwszo- i • opowiada treść lektury • wskazuje bohaterów epizodycznych • wymienia utwory literackie, w których pojawia się motyw wędrówki ,,Telemach w dżinsach”. Charakterystyka bohaterów utworu A.Bahdaja. ,,Telemach w dżinsach” jako powieść przygodowa. 40- 41 W starożytnym świecie. 42 Motywy mitologiczne natchnieniem dla artystów. 43 Co rządzi życiem człowieka – przypadek czy przeznaczenie? nimi związki •opowiada wybraną przygodę Maćka • streszcza wskazany rozdział powieści • w 4 zdaniach wyraża swą opinię o książce •określa rodzaj literacki utworu •przypisuje utwór do gatunku literackiego • ogólnie charakteryzuje epokę antyczną • określa, na kiedy datowany jest początek i koniec starożytności • wyjaśnia znaczenie i pochodzenie nazw epoki • wymienia czołowych filozofów epoki starożytnej (Sokrates, Platon, Arystoteles, Tales z Miletu, Heraklit z Efezu, Zenon z Kition, Epikur) • podaje temat każdego z dzieł • wymienia uczucia, których doświadcza bohater drugoplanowych •nazywa uczucia bohatera podczas podróży • nazywa cechy bohatera • wskazuje cechy rodzaju, do którego przynależy utwór • podaje 3 cechy gatunku, jakim jest powieść dla młodzieży • wyjaśnia, kim był Telemach • wymienia główne etapy rozwoju filozofii starożytnej • tłumaczy, na czym polega zasada symetrii i harmonii w sztuce • omawia sposób przedstawienia postaci • określa, czy rzeźby są dynamiczne, czy – statyczne • wyjaśnia w dwóch zdaniach, w jaki sposób współczesna rzeźba nawiązuje do greckiego dzieła • sporządza notatkę na temat rzeźby „Wenus z Milo” na podstawie informacji ze wskazanych źródeł • określa swoją postawę wobec życia, wskazując wybrane wypowiedzi • rozpoznaje emocje pozytywne i negatywne • charakteryzuje bohatera • wskazuje motywy jego postępowania • podaje cechy wspólne bohatera ze współczesną młodzieżą • podaje 3 cechy gatunku, jakim jest powieść przygodowa • wyjaśnia związek między tytułem a historią przedstawioną w powieści • odszukuje w różnych źródłach informacje na temat gimnazjum w starożytnej Grecji i starożytnym Rzymie • omawia główne poglądy filozoficzne myślicieli epoki starożytnej (Sokrates, Platon, Arystoteles, Tales z Miletu, Heraklit z Efezu, Zenon z Kition, Epikur) • podaje przykłady bohaterów literackich przypominających swym postępowaniem Maćka • dokonuje oceny postępowania bohaterów • tłumaczy termin faktura • wyjaśnia wyczerpująco, w jaki sposób współczesna rzeźba nawiązuje do greckiego dzieła • sporządza notatkę na temat okoliczności znalezienia rzeźby „Wenus z Milo” na podstawie informacji z różnych źródeł • wypowiada się na temat roli przypadku i przeznaczenia w swoim życiu • opisuje uczucia, których doświadcza bohater i ustala ich • redaguje spójną, kilkuzdaniową wypowiedź z wykorzystaniem podanych związków frazeologicznych • ocenia słuszność stwierdzenia Sokratesa i uzasadnia swoje zdanie 44 Fortuna kołem się toczy – prawda czy fałsz? Leszek Kołakowski „Mini-wykłady o maxisprawach”. • wymienia utwory Leszka Kołakowskiego • czyta ze zrozumieniem fragment utworu Leszka Kołakowskiego 45-46 O spójności wypowiedzi. • układa wydarzenia w kolejności chronologicznej • dzieli tekst na akapity 47-48 Pogodzić się z losem... Artur Maciak, „Na wózku”. • czyta ze zrozumieniem fragment artykułu Na wózku • opowiada o emocjach wywołanych lekturą artykułu • zabiera głos w dyskusji dotyczącej sposobów pomagania • wymienia cechy łączące oraz dzielące bohaterów • redaguje kilkuzdaniową wypowiedź na temat cech prawdziwego Gryfona • wyjaśnia, w jaki sposób rozumie podany cytat przyczynę • wyjaśnia, w jaki sposób rozumie podany cytat, i uzasadnia swoje zdanie • gromadzi związki frazeologiczne związane z przeznaczeniem • tłumaczy sens zwrotu fortuna kołem się toczy • przedstawia swoje zdanie na określony temat • poszukuje we wskazanych źródłach informacji o symbolice liczb • wyjaśnia znaczenie słowa psychokineza ‒ w tym celu korzysta z internetu • podaje przykłady sytuacji ryzykownych i ekscytujących oraz takich, które są bezpieczne • rozwija treść każdego z podanych zdań, tworząc spójną wypowiedź • nadaje tytuły poszczególnym akapitom • łączy zdania wyrażeniami zapewniającymi spójność wypowiedzi • do podanego fragmentu tekstu dopisuje kolejny akapit • uzupełnia zdania tak, aby powstał spójny tekst • wyszukuje w tekście informacje związane z zachowaniem bohaterki wobec rodziców • redaguje krótką wypowiedź o roli rodziny i znajomych w życiu bohaterki • krótko omawia postać Leszka Kołakowskiego • wyjaśnia, w jaki sposób podany związek frazeologiczny odnosi się do treści utworu • tworzy opowiadanie dotyczące skutków podejmowania ryzyka • na podstawie tekstu wnioskuje na temat prawdopodobieństwa wygranej • wyjaśnia terminy: akapit, spójność wypowiedzi • podkreśla w poszczególnych akapitach zdania zawierające najważniejsze informacje • tworzy wypowiedź na określony temat na podstawie podanego planu • dopisuje kolejny akapit do wskazanego fragmentu tekstu, dbając o spójność wypowiedzi • redaguje opowiadanie, którego punktem wyjścia jest sytuacja ukazana na fotografii • redaguje spójną, kilkuzdaniową wypowiedź o roli rodziny i znajomych w życiu bohaterki • uzasadnia swoją opinię na określony temat, podając odpowiednie argumenty • określa funkcję wyrażeń potocznych • wyciąga wnioski końcowe z dyskusji na temat pomagania osobom niepełnosprawnym osobom niepełnosprawnym 49-50 Jak rozpoznać imiesłowy? 51 Jak powstał teatr? 52 Za kulisami teatru... Wisława Szymborska „Wrażenia z teatru”. • wymienia rodzaje imiesłowów przymiotnikowych • podaje czasowniki, od których powstały wymienione imiesłowy • tworzy od wskazanych czasowników imiesłowy przymiotnikowe • wymienia rodzaje imiesłowów przysłówkowych • wypisuje z tekstu imiesłowy przysłówkowe współczesne • tworzy imiesłowy przysłówkowe od czasowników występujących w podanych związkach frazeologicznych • omawia na podstawie tekstu okoliczności powstania i rozwoju teatru w starożytnej Grecji • wymienia utwory Wisławy Szymborskiej • czyta ze zrozumieniem utwór Wisławy Szymborskiej • wskazuje podmiot liryczny w wierszu • odnajduje w tekście wyrażenia potoczne • nadaje inny tytuł całemu artykułowi Artura Maciaka oraz każdemu z wyróżnionych fragmentów • redaguje tekst z użyciem wybranych imiesłowów • przekształca tekst tak, aby uniknąć powtórzeń • układa zdania z wykorzystaniem imiesłowów przysłówkowych współczesnych • przekształca zdania, zamieniając czasowniki na imiesłowy • pisze poprawnie imiesłowy z przeczeniem nie • zastępuje w zdaniach imiesłowy osobowymi formami czasownika • wymienia elementy budowy teatru greckiego i współczesnego • wskazuje w tekście fragmenty mówiące o uczuciach towarzyszących podmiotowi lirycznemu podczas wizyty w teatrze • wyjaśnia znaczenie tytułu tekstu • tłumaczy, co dla osoby mówiącej oznacza wyrażenie akt szósty • odszukuje w utworze informacje o zachowaniach • aktywnie uczestniczy w dyskusji dotyczącej sposobów pomagania osobom niepełnosprawnym • wyjaśnia terminy: imiesłów przymiotnikowy czynny, imiesłów przymiotnikowy bierny • wyjaśnia terminy: imiesłów przysłówkowy współczesny, imiesłów przysłówkowy uprzedni • układa instrukcję z wykorzystaniem imiesłowów przysłówkowych współczesnych • redaguje tekst z użyciem wszystkich podanych imiesłowów • redaguje zdania z użyciem imiesłowów, posługując się oficjalną odmianą języka • wyjaśnia funkcje poszczególnych elementów, z których składał się teatr grecki • tłumaczy terminy: katharsis, medium • krótko omawia postać Wisławy Szymborskiej • określa źródło wrażeń podmiotu lirycznego • omawia różnice między budową teatru antycznego i współczesnego • określa, jaką funkcję pełnią w utworze rzeczowniki pochodzące od czasowników • redaguje opowiadanie z wykorzystaniem podanego słownictwa, dbając o poprawność kompozycyjną i językową 53 Frazeologia w naszym języku. • uzupełnia zdania właściwymi frazeologizmami • wskazuje wyrażenia, zwroty i frazy • układa zdania z podanymi frazeologizmami • przyporządkowuje do odpowiednich produktów hasła reklamowe wykorzystujące związki frazeologiczne 54 Dziedzictwo starożytności – powtórzenie wiadomości. • czyta tekst na poziomie dosłownym • wymienia najważniejsze osiągnięcia starożytności 55 Piszę poprawnie – błędy frazeologiczne. • wymienia najczęstsze błędy frazeologiczne • przy pomocy nauczyciela analizuje budowę hasła w słowniku frazeologicznym 56-57 • charakteryzuje epokę średniowiecza aktorów • odnajduje w tekście rzeczowniki pochodzące od czasowników • określa, czym różni się świat opisany w wierszu od świata rzeczywistego • łączy wyrazy, tworząc poprawne związki frazeologiczne • omawia znaczenie poszczególnych frazeologizmów • pisze krótki tekst reklamowy z użyciem frazeologizmów • redaguje opowiadanie, wykorzystując wybrane frazeologizmy • formułuje ideę tekstu • wskazuje zjawiska ze świata antycznego, do których nawiązują przedstawione znaki graficzne • opowiada o związku greckich igrzysk olimpijskich ze współczesnymi • odnajduje w słowniku frazeologicznym potrzebne informacje • uzupełnia związki frazeologiczne brakującymi wyrazami • przeredagowuje tekst, usuwając z niego związki frazeologiczne • wyjaśnia, na czym polega uniwersalny charakter kultury • tłumaczy terminy: zwrot, fraza, wyrażenie • pisze krótki tekst reklamowy odznaczający się pomysłowością • wyjaśnia zasadę wyboru frazeologizmów w reklamach określonych produktów • redaguje opowiadanie, wykorzystując wybrane frazeologizmy i dbając o poprawność gramatyczną, ortograficzną oraz interpunkcyjną • określa funkcję frazeologizmów w podanych zdaniach • samodzielnie odkrywa przesłanie tekstu • wyjaśnia, czym jest demokracja i jakie są jej korzenie • ocenia przeczytany tekst • uzasadnia, w jaki sposób współczesna architektura nawiązuje do antycznych budowli • omawia rodzaje błędów frazeologicznych • analizuje budowę hasła w słowniku frazeologicznym • wskazuje frazeologizmy, które należą do języka potocznego • stosuje związki frazeologiczne w odpowiednim kontekście znaczeniowym • podaje różnice między architekturą romańską i gotycką • przeredagowuje tekst, usuwając z niego związki frazeologiczne i dbając o poprawność językową • wyjaśnia, jak zmienia się charakter tekstu po usunięciu wszystkich związków frazeologicznych • redaguje wyczerpującą wypowiedź, zachęcającą W kręgu średniowiecza. • podaje daty graniczne średniowiecza w Europie • wymienia cechy charakterystyczne dla budowli romańskich i gotyckich 58 O dawnych ascetach – „Legenda o świętym Aleksym”. • wymienia elementy ważne dla utworów opisujących życie świętych • podaje co najmniej dwa argumenty przekonujące o świętości Aleksego • sporządza listę przyjemności, których trudno sobie odmówić 59 O czym Mistrz Polikarp rozmawiał ze Śmiercią? „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią”. • czyta ze zrozumieniem fragment Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią • określa, jakie emocje wywołuje obraz Śmierci z utworu • wskazuje w tekście przykłady uosobienia • bierze udział w przygotowaniu inscenizacji utworu • wymienia rodzaje charakterystyki • przyporządkowuje cechy charakteru bohatera przykładom jego zachowań i postaw 60-61 Co warto wiedzieć o charakterystyce? średniowiecza • opisuje budowle romańskie i gotyckie • odszukuje w słowniku znaczenie słowa iluminacja • redaguje notatkę, zachęcającą rówieśników do obejrzenia wystawy dzieł malarstwa • wyjaśnia, z jakich powodów współcześnie ludzie podejmują wyrzeczenia • układa plan wydarzeń przedstawionych w legendzie • na podstawie słownika wyrazów bliskoznacznych dopisuje synonimy do podanych wyrazów • charakteryzuje postać św. Aleksego • opowiada, jak mogłaby wyglądać upersonifikowana śmierć • opisuje krótko wygląd Śmierci z tekstu, wykorzystując elementy wybrane spośród podanych • redaguje notatkę na temat sposobu widzenia świata przez ludzi średniowiecza • wypisuje z tekstu zachowania bohaterki, które ilustrują jej cechy charakteru • podaje cechy bohaterki na podstawie określonych fragmentów powieści • wymienia podobieństwa i różnice między postaciami • uzupełnia końcową część charakterystyki • opisuje postacie ukazane na • uzasadnia, dlaczego średniowiecze nazywane jest czasem katedr • wyjaśnia terminy: asceza, asceta • znajduje w tekście sposoby umartwiania się stosowane przez bohatera utworu • charakteryzuje średniowiecznego ascetę • wyczerpująco opisuje wygląd Śmierci z utworu, wykorzystując podane elementy • przedstawia charakter i znaczenie motywu śmierci w średniowieczu • wyjaśnia różnicę między charakterystyką pośrednią i bezpośrednią • charakteryzuje postać chłopca na podstawie sytuacji przedstawionych na ilustracjach rówieśników do obejrzenia wystawy dzieł malarstwa średniowiecznego ‒ w tym celu wykorzystuje opis wybranego obrazu • analizuje przemiany światopoglądowe, które ukształtowały epokę • wymienia wszystkie argumenty przekonujące o świętości Aleksego • określa i uzasadnia charakter przeczytanego utworu • przygotowuje inscenizację utworu, wykazując się zaangażowaniem i pomysłowością • charakteryzuje motyw tańca śmierci w kontekście założeń epoki • przekształca fragment tekstu na charakterystykę bezpośrednią • wyjaśnia, na czym polegała przemiana postaci w charakterystyce dynamicznej, i tworzy odpowiednie zakończenie tekstu • redaguje charakterystykę porównawczą wybranych postaci 62-63 Średniowieczny rycerz. „Pieśń o Rolandzie”. • referuje, co wydarzyło się podczas ostatnich chwil życia Rolanda • na podstawie tekstu wymienia elementy świata rycerskiego • nadaje tytuły poszczególnym akapitom przeczytanego fragmentu tekstu 64 Średniowieczny władca. „Legenda o królu Arturze”. • czyta ze zrozumieniem fragment „Legend o królu Arturze” • wskazuje w utworze elementy cudowności i magii rysunkach • redaguje charakterystykę wybranej osoby • wskazuje w utworze epitety wraz z określanymi rzeczownikami • poprawnie czyta tekst na głos, zwracając uwagę na intonację • tłumaczy, czym jest kodeks • układa kodeks współczesnego rycerza • układa kodeks idealnego ucznia • na podstawie słowników wyjaśnia znaczenie haseł: król Artur, Merlin, Okrągły Stół, Graal • porządkuje chronologicznie podane zdania, tak aby powstał plan wydarzeń • opisuje wygląd Galahada • ocenia atmosferę przeczytanego fragmentu powieści • uzupełnia związki frazeologiczne podanymi wyrazami w odpowiedniej formie, a następnie układa z nimi krzyżówkę, której hasło tworzą litery tworzące wyrażenie związane z rycerstwem • na podstawie reprodukcji obrazu Loiseta Lyédeta oraz innych źródeł odpowiada na pytanie, w jaki sposób walczyli średniowieczni rycerze oraz jakimi cechami musieli się odznaczać, aby móc uczestniczyć w bitwie • tłumaczy, czym jest patos • znajduje w tekście nawiązanie do postaci biblijnej i wyjaśnia, kim jest ona w Biblii • tłumaczy, jakie znaczenie miało w średniowieczu pochodzenie rycerza • czyta tekst na głos, stosując intonację odpowiadającą nastrojowi poszczególnych części • wskazuje elementy patosu w przeczytanym tekście • redaguje charakterystykę Zawiszy Czarnego, korzystając z fragmentu „Roczników” Jana Długosza i obrazu„Bitwa pod Grunwaldem” Jana Matejki 65-66 Jak dzielimy rzeczowniki? 67 Co czuła żona świętego Aleksego? Kazimiera Iłłakowiczówna „Opowieść małżonki świętego Aleksego”. • odróżnia rzeczowniki żywotne od nieżywotnych, osobowe od nieosobowych, własne od pospolitych • odmienia rzeczowniki przez przypadki • pisze poprawnie rzeczowniki z przeczeniem nie • poprawnie zapisuje rzeczowniki wielką lub małą literą • odmienia rzeczowniki o osobliwej odmianie przez przypadki • opowiada dzieje św. Aleksego • wskazuje w wierszu fragmenty, w których ujawnia się podmiot liryczny • wymienia emocje, których doznaje żona św. Aleksego 68 Do czego potrzebne są przymiotniki? • wypisuje z tekstu przymiotniki • uzupełnia tekst odpowiednimi przymiotnikami • podaje formy stopnia wyższego i najwyższego przymiotników • wskazuje przymiotniki, które nie podlegają stopniowaniu 69 Jak?, gdzie?, kiedy? -czyli o przysłówku • wypisuje z tekstu przysłówki • uzupełnia tekst odpowiednimi przysłówkami • podaje formy stopnia wyższego • wypisuje rzeczowniki we wskazanych formach • wskazuje w tekście rzeczownik o określonej formie • redaguje krótkie opowiadanie z wykorzystaniem podanych rzeczowników • wyjaśnia różnice między rzeczownikami pospolitymi a własnymi, żywotnymi a nieżywotnymi, osobowymi a nieosobowymi • wymienia osobliwości w odmianie rzeczowników • stosuje w wypowiedziach poprawne formy rzeczowników o osobliwej odmianie • wyjaśnia, kiedy używamy wielkiej, a kiedy małej litery w zapisie rzeczowników • przekształca wypowiedzenia, zamieniając rzeczowniki na inne części mowy • redaguje krótkie opowiadanie z wykorzystaniem podanych rzeczowników, dbając o poprawność gramatyczną, ortograficzną i interpunkcyjną • wypisuje rzeczowniki o nieregularnej odmianie i łączy je z odpowiednią cechą odmiany • odszukuje w tekście powtórzenia • podaje przykłady osób, które podporządkowały swoje życie ważnej sprawie • formułuje własną opinię na dany temat • redaguje pytania do wywiadu ze współczesnym ascetą • wypisuje z utworu przymiotniki w odpowiednich formach • poprawnie zapisuje przymiotniki złożone i uzupełnia nimi związki frazeologiczne • rozwija zdania, ubarwiając opis przymiotnikami • używa w zdaniach dłuższych i krótszych form przymiotnika • redaguje opis postaci, stosując przymiotniki w stopniu najwyższym • poprawnie zapisuje przysłówki i uzupełnia nimi związki frazeologiczne • rozwija zdania, ubarwiając opis • opisuje własne uczucia wywołane postacią żony św. Aleksego • formułuje tezę do danego tematu i uzasadnia ją odpowiednimi argumentami • redaguje wywiad ze współczesnym ascetą • tłumaczy, dlaczego po każdej zwrotce pojawia się wyraz w wołaczu • wyjaśnia obecność powtórzeń w wierszu • zastępuje powtarzające się w tekście przymiotniki wyrazami bliskoznacznymi • tworzy przymiotniki złożone określające elementy obrazu • wymienia reguły użycia krótszej i dłuższej formy przymiotnika • omawia sposoby stopniowania przymiotników • redaguje opis postaci, stosując bogate słownictwo, w tym przymiotniki w stopniu najwyższym • wyjaśnia, jak obecność przymiotników wpływa na charakter wypowiedzi • zastępuje powtarzające się w tekście przysłówki wyrazami bliskoznacznymi • omawia sposoby stopniowania przysłówków • wyjaśnia, jak obecność przysłówków wpływa na 70 Nie dajmy się zmanipulować. i najwyższego oraz przysłówków • wskazuje przysłówki, które nie podlegają stopniowaniu • szuka w słowniku związków frazeologicznych z wyrazem prawda lub kłamstwo • wskazuje w wypowiedziach elementy manipulacji 71 Trudne decyzje. Krystyna Siesicka „Fotoplastykon”. • dzieli bohaterów na pierwszoplanowych i drugoplanowych i uzasadnia swoje zdanie • odpowiada, kto jest narratorem tekstu • odpowiada na pytania dotyczące przedstawionych w tekście różnych sposobów pojmowania solidarności i określa, który z nich jest mu najbliższy • rozumie znaczenie sława presja 72-73 Jak barwnie i ciekawie opowiadać? • zaznacza główne części opowiadania • wyjaśnia, jakie informacje znajdują się w zakończeniu przysłówkami • omawia przyczyny kłamstw • odróżnia kłamstwo od fikcji literackiej • wymienia skutki mówienia nieprawdy • określa cel haseł reklamowych • odgaduje intencję wypowiedzi • redaguje krótką wypowiedź o wskazanej intencji dotyczącą kłamstwa lub prawdy • wymienia zachowania i emocje prowokowane przez podane wypowiedzi • sporządza plan wydarzeń przedstawionych w tekście • podaje nazwy emocji, jakie przeżywali bohaterowie • wskazuje wśród podanych słów nazwy cech narratorki tekstu • interpretuje zdanie: Usiadłyśmy sobie w pierwszej ławce, a smutno nam było jak na pogrzebie - porównuje zachowanie Agawy z zasadami postępowania średniowiecznego rycerza • bierze udział w dyskusji na temat podejmowania decyzji pod presją innych • sporządza notatki pomocne w napisaniu opowiadania na określony temat i redaguje odpowiedni wstęp charakter wypowiedzi • wyjaśnia terminy: prawda, kłamstwo, manipulacja językowa, prowokacja językowa • wyjaśnia, na czym polega zjawisko manipulacji językowej • podaje związki frazeologiczne z wyrazem prawda lub kłamstwo • redaguje ciekawą wypowiedź o wskazanej intencji dotyczącą kłamstwa lub prawdy, stosując bogate słownictwo oraz dbając o poprawność gramatyczną, ortograficzną i interpunkcyjną • wskazuje fragment tekstu, z którego dowiaduje się, jak poszczególne postacie określają narratora •wyjaśnia, czym jest fotoplastykon • określa rodzaj narracji prowadzonej w utworze • rzeczowo uzasadnia swój wybór i swoje zdanie • wyjaśnia na przykładzie fragmentu powieści Krystyny Siesickiej lub sytuacji z życia codziennego, na czym polega konflikt interesów jednostki i grupy • określa i argumentuje, czyje racje są ważniejsze w konflikcie interesów jednostki i grupy • opowiada przeczytaną historię z punktu widzenia nauczycielki geografii • bierze aktywny udział w dyskusji na temat podejmowania decyzji pod presją innych • wyjaśnia różnice między opisem i opowiadaniem • do podanego wstępu i zakończenia dopisuje w punktach • wskazuje elementy dynamizujące opowiadanie • przedstawia dalszy ciąg wydarzeń ukazanych w tekście, utworu • przy pomocy nauczyciela przekształca tekst, zmieniając narrację z trzecioosobowej na pierwszoosobową 74 Dostosuj język do sytuacji. • wskazuje teksty należące do odmiany mówionej i pisanej • wypisuje zwroty używane w odmianie nieoficjalnej 75 Historia kina w pigułce. „Krótka historia kina”. • omawia najważniejsze wydarzenia związane z historią kina • wymienia postacie, które znacząco wpłynęły na rozwój kina • wymienia typy zaimków • wypisuje z tekstu zaimki • zadaje pytania do podanych zaimków 76-77 Poznajemy zaimki. 78 Obraz i ruch – elementy języka filmu. Janusz Plisiecki „Język filmu”. • wymienia gatunki filmowe • wypisuje z tekstu środki wyrazu charakterystyczne dla filmu • do podanego wstępu i zakończenia dopisuje w punktach przebieg wydarzeń • uzupełnia tekst, tak aby powstało spójne opowiadanie • podkreśla wyrażenia, które sprzyjają spójności wypowiedzi • nadaje opowiadaniu tytuł • przedstawia dalszy ciąg wydarzeń ukazanych w tekście • redaguje opowiadanie zainspirowane wydarzeniem przedstawionym na ilustracji • rozróżnia sytuacje oficjalne i nieoficjalne • przekształca tekst z odmiany nieoficjalnej na oficjalną • tworzy wypowiedź w oficjalnej lub nieoficjalnej odmianie języka • podaje elementy, na które widz zwraca uwagę w czasie oglądania filmu • uzupełnia podane zdania na temat historii kina przebieg wydarzeń, dbając o poprawność językową • tłumaczy terminy: narracja pierwszoosobowa i trzecioosobowa • samodzielnie przekształca tekst, zmieniając narrację z trzecioosobowej na pierwszoosobową dbając o poprawność gramatyczną, ortograficzną i interpunkcyjną • redaguje opowiadanie zainspirowane wydarzeniem przedstawionym na ilustracji, wplatając w tekst dialogi, opisy miejsc i postaci • wymienia różnice między mówioną i pisaną odmianą języka • podaje cechy nieoficjalnej i oficjalnej odmiany języka • przekształca tekst z odmiany nieoficjalnej na oficjalną, dbając o poprawność językową • tworzy dwie wypowiedzi: jedną – w oficjalnej, a drugą – w nieoficjalnej odmianie języka • wypowiada się na temat elementów filmu, które są istotne dla odbiorcy • rozpoznaje poszczególne typy zaimków • przekształca zdania, stosując zaimki • redaguje krótki opis, używając zaimków i synonimów • wybiera jeden z filmowych środków wyrazu i omawia jego funkcję • wymienia osoby uczestniczące w realizacji filmu • przy pomocy nauczyciela uzupełnia informacje dotyczące gatunków filmowych • omawia typy zaimków • określa, jaką część mowy zastępują wskazane zaimki • wybiera poprawne formy zaimków • redaguje ciekawy opis z użyciem zaimków i synonimów, dbając o poprawność gramatyczną, ortograficzną i interpunkcyjną • uzasadnia, dlaczego filmowe środki wyrazu można nazwać językiem filmu • omawia funkcje wszystkich filmowych środków wyrazu • określa rolę reżysera w powstawaniu filmu • samodzielnie uzupełnia • wyjaśnia, na czym polega związek filmu z literaturą piękną • bierze aktywny udział w dyskusji na podany temat, używając przekonujących argumentów • redaguje list, w którym zachęca do obejrzenia wybranego filmu • podaje korzyści, jakie przynosi człowiekowi oglądanie filmów • wskazuje informacje i opinie w przeczytanym tekście • zabiera głos w dyskusji na podany temat informacje dotyczące gatunków filmowych • tłumaczy termin antyteza • omawia typy liczebników • podaje, przez co odmieniają się liczebniki występujące w tekście • prawidłowo odczytuje formy liczebników zastosowanych w notatce na swój temat • wyjaśnia, w jakich przypadkach zapisuje się liczby cyframi, a w jakich – używa się liczebników • wymienia nazwiska znanych polskich reżyserów filmowych • ocenia dokonania średniowiecza • tłumaczy, w jaki sposób współczesna architektura nawiązuje do średniowiecznych budowli • przygotowuje konkurs o renesansowych artystach i ich dziełach, wykazując się zaangażowaniem i pomysłowością • omawia wpływ odkryć w renesansie na rozwój cywilizacji 79-80 Wszystko o liczebniku. • wymienia typy liczebników • wypisuje z tekstu liczebniki • odmienia podane liczebniki przez rodzaje • zapisuje słownie podane cyfry • uzupełnia tekst odpowiednimi liczebnikami głównymi, porządkowymi i ułamkowymi • redaguje wypowiedzenia z liczebnikami porządkowymi • uzupełnia zdania właściwymi formami liczebników wielowyrazowych • zapisuje w formie notatki dane na swój temat 81 Śladami średniowiecza – powtórzenie wiadomości . • czyta tekst na poziomie dosłownym • wymienia średniowieczne wynalazki • opowiada o historii Jarmarku Dominikańskiego • wyjaśnia, czym był zakon krzyżacki • omawia rolę zakonu krzyżackiego • opisuje przebieg średniowiecznych turniejów 82-83 Renesansowa wiara w człowieka. • wymienia odkrycia epoki odrodzenia • podaje wiek, na który przypada odrodzenie w Polsce • omawia najważniejsze cechy sztuki odrodzenia • charakteryzuje epokę renesansu • określa, co wyróżniało człowieka renesansu 84-85 Poznajemy fraszki Jana Kochanowskiego. • wymienia utwory Jana Kochanowskiego • czyta ze zrozumieniem fraszki Jana Kochanowskiego • wymienia cechy fraszki • wykonuje plakat ilustrujący wybraną fraszkę • na podstawie tekstu wyjaśnia, czym jest fraszka • określa tematykę poznanych fraszek • wskazuje puentę utworu „O żywocie ludzkim” • podaje przykład anafory • określa liczbę sylab w poszczególnych wersach • wypisuje przykłady rymów • znajduje we fraszkach informacje na temat życia i • wyjaśnia terminy: renesans, humanizm, reformacja • wskazuje na obrazach najważniejsze cechy sztuki odrodzenia • szuka informacji i redaguje notatkę na temat Projektu Gutenberg • krótko omawia postać Jana Kochanowskiego • określa rodzaj rymów • wyjaśnia wpływ budowy fraszek na ich odbiór • charakteryzuje postawę podmiotu lirycznego fraszek • samodzielnie sporządza notatkę na temat fraszki jako gatunku literackiego • wyjaśnia termin antologia • redaguje w punktach przepis na • wymienia zasady odmiany liczebników wielowyrazowych • redaguje artykuł, stosując jak najwięcej liczebników • udowadnia, że fraszka „O żywocie ludzkim” jest utworem refleksyjnym • omawia sposób formułowania tytułów fraszek • aktywnie uczestniczy w dyskusji na podany temat, posługując się odpowiednimi argumentami sposobu myślenia ludzi renesansu 86-87 Jan z Czarnolasu jako ojciec pogrążony w żałobie. • ustala, kto jest nadawcą i adresatem tekstów • wymienia charakterystyczne cechy trenu • recytuje wybrany tren 88 Jan Kochanowski jako twórca pieśni. „Pieśń II” z „Ksiąg pierwszych”. • opowiada, jakie emocje i nastroje kojarzą mu się z poszczególnymi porami roku oraz jak przyroda wpływa na ludzkie samopoczucie i sposób myślenia • wyjaśnia, od czego – według poety – zależy szczęście człowieka i co powinno być dla niego ważne • opisuje nastrój obrazu Botticellego • wymienia różne rodzaje notatek • przy pomocy nauczyciela dzieli tekst na akapity i nadaje im tytuły 89 Jak zredagować notatkę? • wyodrębnia poszczególne obrazy z omawianych „Trenów” • nazywa uczucia wyrażone w wierszach przez podmiot liryczny • wypisuje epitety odnoszące się do śmierci • redaguje notatkę podsumowującą wiedzę o poznanych trenach • krótko opisuje rzeźbę Zygmunta Trembeckiego •rozumie, czym jest porównanie homeryckie • określa główne tematy, które zostały poruszone w tekście • omawia znaczenie każdej z podanych części pieśni • wskazuje fragment nawiązujący do starożytnej filozofii stoików • wskazuje apostrofę w ostatniej strofie • porównuje nastrój utworu z nastrojem obrazu Botticellego • tworzy notatkę w formie tabeli na temat środków stylistycznych • uzupełnia schemat odpowiednimi informacjami z tekstu szczęśliwe życie • wykonuje estetyczny i atrakcyjny graficznie plakat ilustrujący wybraną fraszkę • zabiera głos w dyskusji na podany temat • tłumaczy terminy: tren, apostrofa • nazywa rodzaj liryki, do której należą treny i podaje jej charakterystyczne cechy • recytuje wybrany tren, oddając emocje ukazane w utworze • wyjaśnia, na czym polega kontrast zastosowany w „Trenie VIII” •rozumie i wskazuje w „Trenie V” porównanie homeryckie • określa funkcję epitetów odnoszących się do śmierci • wyczerpująco opisuje rzeźbę Zygmunta Trembeckiego, przestrzegając zasad poprawności językowej • redaguje charakterystykę Urszulki, dbając o poprawność gramatyczną, ortograficzną i interpunkcyjną • wyjaśnia, dlaczego ludzie unikają mówienia o śmierci • udowadnia, że utwór Jana Kochanowskiego jest pieśnią • uzasadnia podział pieśni na części • określa funkcje wykrzyknień zastosowanych w pierwszym i ostatnim wersie utworu • wyjaśnia, jak rozumie fragment nawiązujący do starożytnej filozofii stoików • wyjaśnia terminy: notatka, mapa myśli, streszczenie • dzieli tekst na akapity i nadaje im tytuły • wypisuje z tekstu najważniejsze informacje i uzasadnia swój wybór 90 Współczesne fraszki. Marian Załucki „Szukam wspólnika”. 91 Smutek, żal, rozpacz – rozmawiamy o uczuciach na podstawie wiersza „Obietnica”. 92-93 O nieodmiennych częściach mowy. 94 Wobec nieszczęścia, wobec tragedii... Dorota Terakowska „Poczwarka”. • wymienia utwory Mariana Załuckiego • określa tematykę prezentowanych tekstów • wymienia cechy gatunkowe fraszki • redaguje ogłoszenie • wymienia utwory Władysława Broniewskiego • określa, kto i do kogo zwraca się w wierszu • wymienia uczucia podmiotu lirycznego • wymienia nieodmienne części mowy • uzupełnia tekst brakującymi spójnikami • łączy ze sobą części zdań zgodnie z zasadami interpunkcji • wskazuje w tekście wykrzykniki i partykuły • stosuje w zdaniach odpowiednie wykrzykniki i partykuły • streszcza fragment utworu Doroty Terakowskiej • wypisuje z tekstu najważniejsze informacje • wyjaśnia, na czym polega żartobliwy charakter utworów • wskazuje cechy gatunkowe fraszki w przeczytanych wierszach • krótko omawia postać Mariana Załuckiego • uzasadnia, że przeczytane wiersze są fraszkami • redaguje dowcipne ogłoszenie • wyjaśnia, jak poeta ocenia współczesnych ludzi • wskazuje w tekście powtórzenia oraz metafory określające rozpacz • odszukuje w różnych źródłach sentencje uzasadniające sens cierpienia w życiu człowieka • krótko omawia postać Władysława Broniewskiego • wyjaśnia sens metafor określających rozpacz • opisuje obraz, stosując przymiotniki i przyimki • tworzy zdania, używając odpowiednich spójników • opowiada dalszy ciąg wydarzeń przedstawionych w tekście, wplatając w swoją wypowiedź co najmniej jeden wykrzyknik • omawia podział przyimków ze względu na budowę • wymienia zasady stosowania przecinków przed spójnikami • opisuje obraz z użyciem przymiotników i przyimków, dbając o poprawność językową • wyjaśnia, czym jest partykuła i wykrzyknik • interpretuje tytuł wiersza • określa funkcję powtórzeń zastosowanych w tekście • omawia podobieństwa i różnice między wierszem „Obietnica” Władysława Broniewskiego a „Trenami” Jana Kochanowskiego • barwnie opowiada dalszy ciąg wydarzeń przedstawionych w tekście, stosując różne wykrzykniki • układa tekst reklamy z podanymi częściami mowy • określa postawy obu matek • nazywa emocje, jakie przeżywała bohaterka podczas wizyty Anny • wymienia nieszczęścia, które dotknęły bohaterów filmu „Dzieci Gai” • analizuje zachowanie bohaterki utworu • na podstawie odpowiednich fragmentów powieści ocenia stopień świadomości niepełnosprawnej dziewczynki • interpretuje tytuł przeczytanego fragmentu utworu • przygotowuje informacje na temat kampanii społecznych prowadzonych w Polsce na rzecz osób niepełnosprawnych 95 Piszemy poprawnie – błędy fleksyjne. • stosuje odpowiednie formy wyrazów • przy pomocy nauczyciela analizuje budowę hasła w słowniku poprawnej polszczyzny 96-100 Między Montekich a Kapuletich domem – o miłości Romea i Julii. William Szekspir „Romeo i Julia”. • określa czas i miejsce akcji • wymienia bohaterów dramatu • charakteryzuje tytułowych bohaterów • streszcza w dziesięciu zdaniach historię miłości Romea i Julii • przy pomocy nauczyciela wyjaśnia motywy postępowania postaci • charakteryzuje wybraną postać i opisuje jej rolę w utworze • przyporządkowuje utwór do właściwego rodzaju 101 Co zawdzięczamy ludziom renesansu? – powtórzenie wiadomości. • wymienia renesansowe odkrycia • wymienia najczęstsze błędy fleksyjne • odszukuje w słowniku poprawnej polszczyzny potrzebne informacje • redaguje opowiadanie, stosując podane wyrazy w odpowiednich formach • podaje tytuły utworów Williama Szekspira • sporządza plan wydarzeń przedstawionych w utworze • bierze udział w dyskusji na temat: „Jak sobie radzić w trudnych sytuacjach?” • określa, jakie przemiany zaszły w bohaterach pod wpływem miłości • porządkuje chronologiczne wydarzenia dramatu • tworzy słownik miłosnego języka bohaterów • przy pomocy nauczyciela wyjaśnia, na czym polega tragizm miłości Romea i Julii • pisze streszczenie wskazanej sceny z utworu, dbając o poprawność gramatyczną, ortograficzną i interpunkcyjną • wskazuje cechy dramatu • wskazuje cechy tragedii • opowiada o wybranym wynalazku z epoki odrodzenia • przedstawia zasługi Mikołaja Kopernika • omawia, na czym polegają błędy fleksyjne • analizuje budowę hasła w słowniku poprawnej polszczyzny • krótko omawia postać Williama Szekspira • wyjaśnia, na czym polega tragizm miłości Romea i Julii • zestawia zasady tragedii klasycznej z utworem Szekspira • wyjaśnia, czym charakteryzuje się tragedia szekspirowska • uczestniczy w dyskusji na temat uniwersalnych prawd o człowieku, wynikających z treści dramatu • wymyśla alternatywne zakończenie historii bohaterów i przedstawia je w formie opowiadania lub dramatu • wskazuje pierwszoplanowe, drugoplanowe i epizodyczne postacie dramatu • ocenia postępowanie bohaterów • podaje różnice między tragedią a komedią • wyjaśnia, jak zmieniło się życie ludzi po wynalezieniu druku • redaguje ciekawe opowiadanie, stosując podane wyrazy w odpowiednich formach i bogate słownictwo • poszukuje w słowniku informacji o odmianie wskazanych wyrazów sprawiających trudności • wyjaśnia, czym charakteryzował się teatr elżbietański • omawia funkcję środków stylistycznych tworzących język miłosnych wyznań Romea i Julii • wskazuje uniwersalne prawdy wynikające z treści dramatu • ocenia znaczenie renesansowych odkryć dla współczesnego człowieka • wyjaśnia, w jaki sposób 102-103 Barokowa wizja świata. • charakteryzuje epokę baroku • podaje ramy czasowe epoki • wymienia cechy sztuki barokowej • opowiada o przedstawicielach sztuki baroku • omawia rolę jezuitów w reformie Kościoła katolickiego • wyjaśnia terminy: barok, reformacja, kontrreformacja • wymienia główne tematy filozofii baroku • wyjaśnia znaczenie słowa monumentalny 104 Wyobrażenia czasu w utworze „Krótkość żywota”. • czyta ze zrozumieniem utwór Daniela Naborowskiego • wymienia etapy życia ukazane w wierszu • odczytuje z utworu wyrazy obrazujące krótkość żywota • wskazuje w tekście antonimy • wyraża swoją opinię na temat wizji życia ukazanej w wierszu • uzupełnia schemat własnymi skojarzeniami związanymi z podanym hasłem • odszukuje we wskazanych źródłach ilustracje nawiązujące do tematyki wiersza 105 Portret kobiety malowany słowami Jana Andrzeja Morsztyna- „Niestatek” • wymienia utwory Jana Andrzeja Morsztyna • czyta ze zrozumieniem utwór Jana Andrzeja Morsztyna • określa nadawcę i odbiorcę tekstu • wymienia kolory pojawiające się w opisie wizerunku kobiety • wymienia wszystkich uczestników dialogu przedstawionych w wierszu • nazywa uczucia, których doświadcza podmiot mówiący • podaje informacje dotyczące kobiety przedstawionej w utworze • wskazuje w wierszu kontrast • krótko omawia postać Daniela Naborowskiego • wyjaśnia termin hiperbola • odpowiada, czy zgadza się z wizją życia ukazaną w utworze, i uzasadnia swoje zdanie • przedstawia w postaci symbolu wyobrażenia czasu opisane w utworze, dbając o estetykę wykonania • odszukuje w różnych źródłach ilustracje trafnie oddające temat wiersza • krótko omawia postać Jana Andrzeja Morsztyna • nazywa postawę podmiotu lirycznego • udowadnia, że wiersz zbudowany jest na zasadzie kontrastu 106 W sidłach miłości -Jan Andrzej Morsztyn „Desperacyja”. • wskazuje personifikację • z pomocą nauczyciela omawia, jak został przedstawiony w utworze stan zakochania • korzystając ze słowników języka polskiego i frazeologicznego, zapisuje pięć • tłumaczy, czemu służy personifikacja pojęć • wyjaśnia pojęcia: peryfraza, stereotyp • wskazuje, do których postaci z mitologii nawiązują atrybuty miłości i śmierci przedstawione współczesna architektura nawiązuje do renesansowej • porównuje charakterystyczne cechy sztuki baroku z cechami sztuki renesansu • wyjaśnia, w jaki sposób reformacja wpłynęła na ukształtowanie światopoglądu ludzi renesansu • zapisuje w punktach poglądy Koheleta dotyczące ludzkiego życia • omawia funkcję antonimów w tekście • interpretuje podane stwierdzenia • porównuje treść utworu Daniela Naborowskiego z poglądami Koheleta • interpretuje tytuł wiersza • tworzy portret kobiety ukazanej w utworze • samodzielnie omawia, jak został przedstawiony w utworze stan zakochania • podaje stereotypowe cechy przypisywane czasowi synonimów miłości duchowej i wypisuje cztery frazeologizmy ze słowem miłość lub kochać 107 Barok jako epoka kontrastów. Jostein Gaarder „Świat Zofii”. • czyta ze zrozumieniem fragment utworu Josteina Gaardera • podaje określenia charakterystyczne dla sztuki barokowej 108-113 Harpagon jako ofiara żądzy bogactwa. Molier „Skąpiec”. • określa czas i miejsce wydarzeń raz temat utworu • wymienia bohaterów dramatu • ustala powiązania między bohaterami • podaje liczbę aktów, z których składa się dramat • podaje numery scen, w których bierze udział najmniejsza liczba osób •opowiada wybraną scenę utworu • opisuje w dziesięciu zdaniach obraz Tadeusza Makowskiego • wyjaśnia znaczenie przysłowia Kłamstwo ma krótkie nogi 114- 116 „Skąpiec” w Teatrze • uważnie ogląda przedstawienie • w 5 zdaniach wyraża swą • wymienia wydarzenia polityczne i społeczne, które wpłynęły na światopogląd ludzi baroku • wyszukuje informacje dotyczące Ludwika XIV • określa temat rozmowy między bohaterami utworu • opisuje modę panującą w baroku • podaje tytuły utworów Moliera • redaguje plan wydarzeń lektury • wybiera szczególnie zabawne fragmenty utworu, swój wybór uzasadnia • tworzy charakterystykę wybranej postaci • przygotowuje prezentację danego bohatera • bierze udział w dyskusji na podany temat • podaje atrybuty skąpca ukazanego na obrazie Tadeusza Makowskiego • omawia przesłanie utworu • wskazuje cechy dramatu • wskazuje cechy komedii • w 8 zdaniach wyraża swą opinię na temat obejrzanego w utworze • układa zdania z podanymi związkami frazeologicznymi, odnoszące się do treści wiersza • wskazuje w wierszu atrybuty miłości i śmierci • wyjaśnia stwierdzenie życie to teatr • uzasadnia, że dane sentencje mają związek z barokiem • planuje karnawałowy bal w stylu barokowym, sporządzając odpowiednie rysunki i redagując opisy •krótko omawia postać Moliera • opisuje i interpretuje obraz Tadeusza Makowskiego • ocenia postępowanie Harpagona • tworzy szczegółową charakterystykę wybranego bohatera, przestrzegając zasad kompozycyjnych, ortograficznych i interpunkcyjnych • porównuje relacje między rodzicami a dziećmi w czasach Moliera i obecnie • podaje różnice między tragedią a komedią • wyjaśnia terminy: komedia, komizm, intryga • nazywa rodzaj komizmu zastosowany w utworze • wskazuje zdarzenia szczególnie istotne dla przebiegu akcji • uzasadnia, że „Skąpiec” jest komedią obyczajową • aktywnie uczestniczy w dyskusji, podając odpowiednie argumenty • porównuje książkę i przedstawienie • w formie pisemnej przedstawia swe wrażenia z obejrzanego Telewizji. opinię na temat obejrzanego przedstawienia • w wypowiedzi posługuje się terminologią charakterystyczną dla teatru: aktor, reżyser, rekwizyt 117 Kazanie Piotra Skargi . „O drugiej chorobie Rzeczpospolitej, która jest z niezgody domowej”. • czyta ze zrozumieniem fragment „Kazań sejmowych” 118 Poetycka refleksja na temat obrazu Jana Vermeera. Tadeusz Kubiak „Czytająca list – Vermeera”. • wymienia utwory Tadeusza Kubiaka oraz dzieła Jana Vermeera • opisuje uczucia postaci przedstawionej na obrazie Vermeera • wyodrębnia w wierszu poszczególne obrazy poetyckie • wskazuje w utworze metafory • prezentuje scenki pantomimiczne ukazujące określone uczucia 119-124 Okoliczności powstania utworu J. R. R. Tolkiena „Hobbit, czyli tam i z powrotem”. „Najtrudniej poznać jest siebie”, czyli o przygodach • wskazuje narratora powieści • wymienia 3 bohaterów i wskazuje zachodzące między nimi związki •opowiada wybraną przygodę hobbita • streszcza wskazany rozdział powieści • krótko wyjaśnia okoliczności powstania powieści • wskazuje miejsce i czas akcji • opowiada 3 przygody bohatera • dzieli bohaterów na pierwszo- i drugoplanowych •nazywa uczucia bohatera podczas podróży hobbita Bilba Bagginsa. przedstawienia • rozróżnia pojęcia subiektywnyobiektywny • stosuje pojęcie ekranizacja • w wypowiedzi posługuje się terminologią charakterystyczną dla teatru: kostium, scenografia, dekoracja, ruch sceniczny • wyjaśnia, od czyich słów rozpoczyna się kazanie i czym się kończy • wypisuje z tekstu słownictwo oceniające sytuację lub nazywające uczucia • wskazuje mocne i słabe strony obejrzanego spektaklu przedstawienia, posługując się słownictwem typowym dla teatru • krótko omawia postać Piotra Skargi • wyjaśnia terminy: kaznodzieja, krasomówca • wymienia argumenty, których używa Skarga, aby nakłonić obywateli do zgody • odszukuje wypowiedź autora, będącą wyraźną krytyką sytuacji w Polsce • krótko omawia postacie Tadeusza Kubiaka i Jana Vermeera • wyjaśnia sens metafor w utworze • podaje funkcje pytań w tekście • prezentuje scenki pantomimiczne ukazujące określone uczucia, dbając o sugestywne wyrażanie emocji • krótko przedstawia postać Tolkiena •opowiada treść lektury • charakteryzuje bohatera • wskazuje motywy jego postępowania • podaje 5 cech gatunku, jakim jest powieść fantasy • wskazuje zdania stanowiące pozorny dialog narratora ze słuchaczami • uzasadnia, że wiersz jest poetycką refleksją na temat obrazu Vermeera • omawia, jak podmiot liryczny ocenia stan emocjonalny postaci przedstawionej na obrazie i w jaki sposób go uzasadnia • wymienia utwory literackie, w których pojawia się motyw wędrówki • dokonuje oceny postępowania bohaterów Dobro i zło w powieści i ich symbole. Cechy powieści Johna R. R. Tolkiena jako utworu fantasy. • w 4 zdaniach wyraża swą opinię o książce •określa rodzaj literacki utworu •przypisuje utwór do gatunku literackiego • wymienia przykłady zdarzeń fantastycznych 125 Epoka kontrastów – powtórzenie wiadomości o baroku. • wymienia zasługi Roberta Hooke’a • podaje największe osiągnięcia baroku • nazywa cechy bohatera • wskazuje cechy rodzaju, do którego przynależy utwór • podaje 3 cechy gatunku, jakim jest powieść fantasy • wymienia bohaterów stojących po stronie dobra i ich przeciwników • opowiada o początkach opery •wskazuje symbole dobra i zła wykorzystane przez autora • porównuje osiągnięcia Roberta Hooke’a z dorobkiem Leonarda da Vinci • analizuje współczesne budowle nawiązujące do stylu baroku Ocenę „celujący” otrzymuje ten uczeń, który opanował przewidziane programem nauczania zagadnienia w stopniu bardzo dobrym oraz spełnia podane niżej wymagania: 1. Wykazuje się znajomością omawianych zagadnień w stopniu, który wykracza poza zakres przewidziany programem nauczania w klasie I gimnazjum. 2. Uzupełnia swoją wiedzę, czytając utwory literackie spoza zestawu lektur obowiązujących, samodzielnie rozszerza swoje umiejętności z poszczególnych działów języka polskiego. 3.Reprezentuje szkołę na zewnątrz, uczestniczy w konkursach przedmiotowych z języka polskiego.
