ZAGROŻENIA

ZAGROŻENIA
PODSTAWOWE INFORMACJE
OPRACOWANIE: J. SZLĘZAK
WPROWADZENIE
Zjawiska naturalne i działalność człowieka nie
zawsze pozytywnie wpływają na nasze
bezpieczeństwo. Destrukcyjne działania sił
przyrody człowiek może jedynie ograniczać.
A co z naszą własną działalnością?
Musimy sobie uświadomić, że tak naprawdę
w każdym momencie życia grożą nam rozmaite
niebezpieczeństwa. Na szczęście świadomość
zagrożeń i wiedza o sposobach ich unikania
zwiększają nasze bezpieczeństwo. Do tego
prawie nic nie kosztują.
UMOWNY PODZIAŁ ZAGROŻEŃ
ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA
ZAGROŻENIA NATURALNE
ZAGROŻENIA PRZEMYSŁOWE
ZAGROŻENIA TRANSPORTOWE
ZAGROŻENIA SPOŁ-POLIT.
ZAGROŻENIA MIĘDZYNARODOWE
ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA
skażenie gruntu
skażenie wody
skażenie powietrza
zagrożenia gatunku
ZAGROŻENIA NATURALNE
pożary lasów
śnieżyce
powodzie
epidemie
susze
ruchy tektoniczne
osunięcia gruntu
plagi roślinne i zwierzęce
silne wiatry
lawiny
ZAGROŻENIA PRZEMYSŁOWE
wypadki w kopalniach
uszkodzenie reaktora
awaria instalacji
eksplozje gazów
awarie sieci zasilania
ZAGROŻENIA TRANSPORTOWE
awarie sprzętu
przewóz m. niebezp.
uszkodzenia szl. kom.
wady szlaków kom.
zła organizacja ruchu
ZAGROŻENIA SPOŁ-POLIT.
zamieszki
blokady dróg
strajki
imprezy dużej rangi
wizyty osób kontrow.
ZAGROŻENIA MIĘDZYNARODOWE
naruszenie przestrzeni
roszczenia terytorialne
asymetryczny rozwój
wojna
TERRORYZM
atak chemiczny
atak biologiczny
atak bombowy
atak jądrowy
atak informatyczny
TERRORYZM
Atak chemiczny
• Najbardziej dostępnym środkiem jest chlor
i amoniak (znajdujący się w instalacjach
chłodniczych i przemysłowych),
wysadzenie tego rodzaju instalacji może
doprowadzić do znacznego skażenia.
• Sarin - gaz bojowy paraliżujący układ
nerwowy, wystarczającą ilość tego gazu
była w stanie wyprodukować sekta Aum.
Trwałość niektórych bojowych środków trujących w różnych warunkach
Rodzaj
bojowego
środka
trującego
Słonecznie,
lekki wiatr,
temp. 150 C
Wietrznie,
deszczowo,
temp. 100 C
Bezwietrznie,
słońce,
pokrywa
śniegu,
temp. – 100 C
Sarin
0,25 – 4,0
godz.
0, 25 – 1 godz.
1 – 2 dni
Tabun
1 – 4 dni
0,5 – 6 dni
1 dzień – 2
tygodnie
Soman
2,5 – 5 dni
3 – 36 godz.
1 – 6 tygodni
Vx
3 – 21 dni
1 – 12 godz.
1 – 16 tygodni
Iperyt
siarkowy
2 – 7 dni
0,5 – 2 dni
2 – 8 tygodni
400
300
30
LICZNIK – 2-3 liczby
1201
MIANOWNIK – zawsze 4 cyfry
LICZNIK
Pierwsza cyfra – ZASADNICZA WŁAŚCIWOŚĆ MATERIAŁU
2 – gaz; 3 – materiał ciekły, zapalny; 4 – materiał stały, zapalny;
5 – materiał utleniający; 6 – materiał trujący; 8 – materiał żrący.
Druga i trzecia cyfra – RODZAJ NIEBEZPIECZEŃSTWA, DODATKOWE CECHY
0 – brak dodatkowego zagrożenia; 1 – wybuchowość; 3 – łatwopalność;
5 – właściwości utleniające; 6 – toksyczność; 8 – działanie żrące;
9 – niebezpieczeństwo gwałtownej reakcji w wyniku samoczynnego rozkładu.
MIANOWNIK
Zawsze czterocyfrowy. Jest to numer materiału niebezpiecznego.
TERRORYZM BIOLOGICZNY
•
PODSTAWOWE POJĘCIA.
–
•
BIOLOGICZNE ŚRODKI MASOWEGO RAŻENIA SĄ TO
CZYNNIKI BIOLOGICZNE, KTÓRE MOGĄ BYĆ
WYKORZYSTANE W DZIAŁANIACH MILITARNYCH,
TERRORYSTYCZNYCH LUB KRYMINALNYCH.
–
•
Biologiczne środki masowego rażenia.
Broń biologiczna.
BRONIĄ BIOLOGICZNĄ MOGĄ BYĆ MIKROORGANIZMY,
BIOAKTYWNE SUBSTANCJE BIOLOGICZNE – PRODUKTY
METABOLIZMU DROBNOUSTROJÓW ORAZ SZTUCZNIE
WYTWORZONE SUBSTANCJE, KTÓRE WYKAZUJĄ
AKTYWNOŚĆ SWOICH BIOLOGICZNYCH WZORCÓW.
TERRORYZM BIOLOGICZNY
•
•
•
Wojna biologiczna.
WOJNA BIOLOGICZNA TO DZIAŁANIA, KTÓRE MAJĄ NA CELU
WYELIMINOWANIE NA STAŁE LUB PRZEJŚCIOWO PRZECIWNIKA,
ZNISZCZENIE ŹRÓDEŁ POŻYWIENIA, SKAŻENIE WODY
I WYWOŁANIE EPIDEMII WŚRÓD WOJSK LUB LUDNOŚCI
CYWILNEJ.
–
Terroryzm biologiczny.
TERRORYZM BIOLOGICZNY TO NIELEGALNE UŻYCIE BRONI
BIOLOGICZNEJ W CELU WYMUSZENIA OKREŚLONYCH DZIEŁAŃ
STRUKTUR PAŃSTWA, LUDNOŚCI CYWILNEJ LUB
POJEDYŃCZYCH OSÓB DLA OSIAGNIĘCIA CELÓW
POLITYCZNYCH LUB OSOBISTYCH.
–
Kryminalne przestępstwa biologiczne.
KRYMINALNE PRZESTĘPSTWA BIOLOGICZNE TO BEZPRAWNE
MORALNIE I POLITYVZNIE AKTY PRZEMOCY POPEŁNIANE Z
PRZYCZYN POLITYCZNYCH, RELIGIJNYCH LUB
IDEOLOGICZNYCH.
TERRORYZM BIOLOGICZNY
•
•
•
•
NIEKTÓRE WŁAŚCIWOŚCI BRONI
BIOLOGICZNEJ:
produkcja większości czynników
biologicznych jest szybka, tania i łatwa;
tajna produkcja broni biologicznej może
być prowadzona w większości działających
laboratoriów;
groźne skutki powoduje nawet niewielka
ilość czynnika biologicznego;
łatwość rozprzestrzeniania się
w powietrzu;
TERRORYZM BIOLOGICZNY
•
•
•
•
•
atak z użyciem czynników biologicznych jest
trudny do wykrycia;
skutki oddziaływania czynników biologicznych
są długotrwałe i trudne do opanowania;
możliwość mutowania materiału biologicznego
w celu uzyskania potrzebnych cech;
wysoka śmiertelność;
konieczność stosowania specjalnych procedur
do zwalczania napadu biologicznego,
wymagających zaangażowania dużych
nakładów ludzkich, sprzętowych, finansowych;
TERRORYZM BIOLOGICZNY
KONSEKWENCJE UŻYCIA BIOLOGICZNYCH
ŚRODKÓW MASOWEGO RAŻENIA.
•
•
•
•
•
panika ogarniająca duże grupy ludności z powodu
masowych zachorowań na choroby zakaźne;
strach powodujący urazy psychiczne i poczucie
zagrożenia; straty materialne;
postawienie w stan nadzwyczajnego pogotowia
służb państwowych, medycznych, ratowniczych;
możliwość skażenia środowiska:
zatrucie ujęć wody,
TERRORYZM BIOLOGICZNY
•
•
•
zakażenie zwierząt i wywołanie wśród
nich ognisk chorób,
skażenie gleby i roślin,
wprowadzenie do środowiska
drobnoustrojów będących produktem
inżynierii genetycznej, np.
drobnoustrojów niosących geny
kodujące zdolność wytwarzania
toksyn lub wieloodporność na
antybiotyki i środki dezynfekcyjne.
TERRORYZM BIOLOGICZY
Ospa prawdziwa
• Pierwsze zastosowanie ospy jako broni przypisuje się Brytyjczykom. Miało to miejsce
w XVII w. w czasie walk z Francuzami i Indianami na terenie Ameryki Północnej.
•
W ZSRR w latach 80 wdrożono program namnażania wirusa ospy prawdziwej
przystosowanego do uzbrajania bomb i rakiet międzykontynentalnych. Aktualnie tylko
dwa ośrodki badawcze – w Atlancie i w Moskwie dysponują wirusem ospy
prawdziwej.
•
WHO w 1977 roku ogłosiła, że świat jest wolny od ospy a w 1980 roku
zaproponowała zaprzestanie szczepień. W Polsce ostatnie zachorowania
stwierdzono w czasie epidemii 1962 roku (99chorych, 9 zgonów).
• Przebycie choroby zapewnia odporność na całe życie.
•
Zakażenie.
• Poprzez błony śluzowe górnych dróg oddechowych bezpośrednio wdychając kropelki
wydzieliny z dróg oddechowych chorego lub pośrednio drogą pyłową przy kontakcie
ze zmianami skórnymi, wydzielinami
i wydalinami chorego, a także z jego
pościelą i ubraniem.
• Postępowanie.
• Chorzy lub podejrzani o zachorowanie podlegają specjalnym przepisom sanitarnym.
• Chorzy z rozpoznaną chorobą muszą być hospitalizowani w pojedynczych, specjalnie
przystosowanych pomieszczeniach.
• Osoby opiekujące się chorym muszą przestrzegać specjalnych zasad postępowania.
• Ciała zmarłych muszą być poddane kremacji.
TERRORYZM BIOLOGICZNY
OGÓLNE, PODSTAWOWE ZASADY OCHRONY .
•
Bezwzględnie stosować się do zaleceń służb specjalistycznych.
•
Do niezbędnego minimum ograniczyć ilość osób mogących mieć kontakt
z osobami lub przedmiotami mogącymi stanowić zagrożenie.
•
Wyznaczyć szlaki komunikacyjne i pomieszczenia dla osób mogących
stanowić zagrożenie.
•
Stosować środki chroniące drogi oddechowe i oczy, ubrania ochronne,
jednorazowe rękawiczki gumowe.
•
Środki ochrony muszą być pozostawiane w części „brudnej”.
•
Mycie rąk i tych części ciała, które mogły mieć kontakt z potencjalnym
źródłem zakażenia mydłem i odpowiednim środkiem odkażającym.
•
Systematyczna dezynfekcja pomieszczeń, które mogą być zakażone.
•
Zachować szczególną ostrożność przy przyrządzaniu posiłków (obróbka
termiczna).
•
Zachować procedury, obowiązujące w postępowaniu z podejrzanymi
przesyłkami
TERRORYZM BIOLOGICZNY
Wąglik .
• Jako możliwa broń biologiczna jest badana od około 80 lat. Istnieją
uzasadnione obawy, że badania te są prowadzone aktualnie w wielu
krajach.
• WHO uważa, że rozsianie 50 kg wąglika nad liczącym 5 milionów
mieszkańców miastem spowodowałoby 250 000 zachorowań, z których
100 000 nie leczonych, zakończyłoby się śmiercią.
• Zakażenie.
• Droga zakażenia jest jednocześnie podstawą podziału choroby na trzy
postacie:
• wąglik skóry jest najczęstszy i występuje po zetknięciu się z chorym
zwierzęciem lub zanieczyszczonymi produktami;
• wąglik płuc obecnie pojawia się rzadko, dawniej często występował u
sortowaczy wełny i w podobnych zawodach;
• wąglik przewodu pokarmowego ( występujący najczęściej w Afryce i Azji)
jest powodowany zjedzeniem zakażonego, niedogotowanego mięsa
chorych zwierząt.
TERRORYZM BIOLOGICZNY
Tularemia.
• Jest to choroba bakteryjna, wywoływana przez pałeczkę rancisella
tularensis. Pałeczka tularemii, ze względu na swoje właściwości infekcyjne,
łatwość przenoszenia i zdolności wywołania choroby powodującej śmierć,
od dawna była brana pod uwagę jako broń biologiczna.
• Podczas II wojny światowej eksperymentowali z nią Japończycy. Po II
wojnie badania prowadzono w USA oraz w ZSRR a potem w Rosji.
• Prawdopodobne jest istnienie szczepów, różniących się budową
antygenową od znanych typów a także odpornych na antybiotyki.
•
Według WHO rozpylenie 50 kg pałeczki tularemii na terenie
zamieszkałym przez 5 mln ludzi spowodowałoby 250 00 chorowań z czego
19 tysięcy zakończyło by się śmiercią. Dodatkowo możliwe jest długotrwałe
przetrwanie zakażenia i nawroty choroby.
• Jest wrażliwa na działanie środków chemicznych i ogrzewanie przez 10 min
TERRORYZM BIOLOGICZNY
Zakażenie.
Do zakażenia dochodzi różnymi drogami:
• w następstwie ukąszenia przez owady,
• ugryzienia przez zwierzęta dzikie lub udomowione,
• kontaktu ze skażonym mięsem;
• przez wdychanie skażonego powietrza.
• Czas wylęgania wynosi około 3-5 dni.
• Choroba występuje w Europie, Azji i Ameryce Północnej.
• Zapobieganie.
• Polega głównie na unikaniu kontaktu z chorymi zwierzętami i szczególnej uwadze
przy oprawianiu upolowanych zwierząt.
• Szczepionka podawana jest osobom, które ze względu na uprawiany zawód mogą
ulec zakażeniu.
• Chorzy nie muszą być izolowani ponieważ nie ma transmisji choroby między ludźmi.
• Personel medyczny postępuje zgodnie z procedurami obowiązującymi na oddziałach
zakaźnych.
• Leczenie polega na podawaniu antybiotyków.
TERRORYZM BIOLOGICZNY
Dżuma.
•
•
•
•
•
•
W historii ludzkości niejednokrotnie występowały wyniszczające
pandemie dżumy. W czasie II wojny światowej Japończycy prowadzili
w Chinach doświadczenia z użyciem dżumy jako broni biologicznej
rozprzestrzeniając zakażone pchły wśród mieszkańców.
Po II wojnie światowej badania prowadzono w USA i ZSRR, głównie
nad sposobami rozsiewania zarazków, ponieważ używanie pcheł do celów
wojskowych okazało się nieprzydatne.
Według WHO rozsianie w powietrzu 50 kg pałeczek dżumy w
mieście liczącym 5 mln mieszkańców spowodowało by zachorowanie
150 000 a śmierć 36 000 ludzi.
Dżuma występuje na całym świecie. Rezerwuarem zarazków są chore
zwierzęta, przeważnie gryzonie pchły.
Zakażenie.
Do zakażenia dochodzi przez poprzez ukłucie zakażonej pchły, wdychanie
skażonego powietrza, pogryzienie przez chore zwierzę, kontakt
bezpośredni z chorym człowiekiem rozsiewającym zarazki oraz z
przedmiotami skażonymi ropą lub wydzielinami z dróg oddechowych.
TERRORYZM BIOLOGICZNY
•
•
•
•
•
•
Dżuma. Zapobieganie.
Profilaktycznie szczepionka podawana jest ludziom pracującym nad
zarazkami dżumy oraz wojska, przebywające w endemicznych
strefach dżumy.
W przypadku wystąpienia u dużej ilości zdrowych ludzi nagłej
gorączki z kaszlem, bólów w klatce piersiowej, krańcowego
osłabienia, przechodzących w ciężką postać zapalenia płuc,
kończącego się zgonem, należy brać pod uwagę możliwość dżumy
płucnej lub płucnej postaci wąglika.
W wypadku stwierdzenia zachorowania obowiązuje :
ograniczenie kontaktu z chorym (2 m),
osoby opiekujące się chorym muszą poddać się szczepieniu,
przy kontakcie z chorym obowiązuje maska chirurgiczna lub z filtrem
powietrza, ochronne okulary, rękawice i odpowiednie ubranie,
ciała zmarłych podlegają spaleniu.
TERRORYZM BIOLOGICZNY
OGÓLNE, PODSTAWOWE ZASADY OCHRONY .
•
Bezwzględnie stosować się do zaleceń służb specjalistycznych.
•
Do niezbędnego minimum ograniczyć ilość osób mogących mieć kontakt
z ludźmi lub przedmiotami mogącymi stanowić zagrożenie.
•
Wyznaczyć szlaki komunikacyjne i pomieszczenia dla osób mogących
stanowić zagrożenie.
•
Stosować środki chroniące drogi oddechowe i oczy, ubrania ochronne,
jednorazowe rękawiczki gumowe.
•
Środki ochrony muszą być pozostawiane w części „brudnej”.
•
Mycie rąk i tych części ciała, które mogły mieć kontakt z potencjalnym
źródłem zakażenia mydłem i odpowiednim środkiem odkażającym.
•
Systematyczna dezynfekcja pomieszczeń do które mogą być zakażone.
•
Zachować szczególną ostrożność przy przyrządzaniu posiłków (obróbka
termiczna).
•
Na terenie, na którym stwierdzono użycie broni biologicznej unikać
kontaktu ze zwierzętami mogącymi być nosicielami zarazków.
TERRORYZM
Atak bombowy
• Przeszło 90 procent zamachów terrorystycznych
dokonywanych jest za pomocą materiałów
wybuchowych. Najbardziej popularne są
wszelkie pochodne TNT lub mieszanki z innymi
materiałami wybuchowymi. Atak na budynek
Administracji Federalnej w Oklahoma City
dowiódł, że silny materiał wybuchowy można
wyprodukować z azotowych nawozów
sztucznych. Różnice polegają tylko na taktyce
zastosowania tej broni.
TERRORYZM
• Klasyczny atak bombowy - ładunek
umieszczony zostaje pod celem, a jego
wybuch spowodowany jest najczęściej
przez zapalnik czasowy lub drogą radiową
(ładunki zazwyczaj są wyposażone
w zapalniki reagujące na ruch na wypadek
próby rozbrojenia).
• Indywidualne ataki samobójcze.
TERRORYZM
• Używanie pojazdów wypełnionych materiałami
wybuchowymi jako „pocisków kierowanych" - po
raz pierwszy taką taktykę stosował Hezbollah,
potem przejęła ją al Kaida.
• Skoordynowany atak za pomocą kilku ładunków
- tak jak w Madrycie (ładunki zostają
zdetonowane poprzez telefony komórkowe).
• Użycie samolotów jako pocisków
samosterujących lub kierowanych (przykład
ataku na WTC i Pentagon z 11 września).
TERRORYZM
Brudna bomba jądrowa
• Broń, która przeraża fachowców, ale do tej pory nikt
jej nie zastosował ze względu na trudność
w przewożeniu i zagrożenie dla osób ją
przygotowujących. W trakcie wybuchu tej bomby nie
dochodzi do reakcji łańcuchowej, faktycznie należy
ją uznać za rodzaj broni chemicznej. Rdzeń zbudowany z materiałów wybuchowych - otoczony
jest materiałem radioaktywnym (mogą być to odpady
po reakcji w elektrowniach jądrowych). Wybuch
takiej bomby w jakimś wysokim budynku może
spowodować skażenie promieniotwórcze dużego
obszaru.
Współczynnik osłonności typowych ścian
(dla punktu znajdującego się 1m nad ziemią)
Materiał ściany
Cegła pełna wypalana
Cegła cementowa
Beton zwykły zbrojony
Mur pruski
Kamień polny
Drewno (sosna)
Grubość ściany
(w cm)
38
38
20
20
30
25
Współczynnik
osłonności
60
110
20
10
70
4
Współczynnik osłonności pomieszczeń
w typowych budynkach
Rodzaj budynku
Lokalizacja pomieszczenia
Przybliżony
współczynnik
osłabienia
Domy mieszkalne
drewniane, parterowe
parter
2–3
piwnica
5 – 10
Domy mieszkalne
murowane, parterowe
parter
10 – 15
piwnica
30 – 50
Domy wielopiętrowe
(wieżowce)
pomieszczenia na niższych
piętrach
20
pomieszczenia w środkowych
kondygnacjach
40 – 100
pomieszczenia piwniczne
250 – 1000
Zmiany mocy dawki promieniowania opadu
w miarę upływu czasu od momentu wybuchu
Czas jaki upłynął od
chwili wybuchu (w h)
Zmiana mocy dawki
promieniowania
1
1
7
0,1
7x7 = 49 (2 doby)
0,01
7x7x7 = 343 (2 tygodnie)
0,001
7x7x7x7=2401 (100dni)
0,0001