Warunki skutecznego wychowania w domu dziecka

Warunki skutecznego wychowania w domu dziecka.
Opracowała Małgorzata Bąk
Dom Dziecka Nr 2 w Rzeszowie.
Opracowując temat korzystałam z następujących opracowań:
J.Raczkowska
„Wychowanie w domu dziecka”; M. Łobocki „ABC Wychowania”; S. Czarnecka „Znaczenie
małej grupy w intensyfikacji procesu wychowawczego w domu dziecka”; oraz z recenzji
napisanej przez M. Podściańską w Problemach Opiekuńczo - Wychowawczych na temat
książki A. Davidsona i Roberta Davidsona pt. „Tajemnica sukcesu. Jak wychować wspaniałe
dziecko.”
Omawianie warunków skutecznego wychowania w placówce opieki całkowitej jaką
jest dom dziecka zacznę od zdefiniowania samego pojęcia wychowanie.
Na ogół wychowanie jest rozpatrywane jako proces, czyli swoisty rodzaj ludzkiego działania,
lub jako wynik czy produkt oddziaływań wychowawczych. Wychowanie jako proces
(Zgodnie z większością definicji np. Guryckiej, Kunowskiego, Muszyńskiego,
Wroczyńskiego, Wujka i Pilcha) – Jest utożsamiane z oddziaływaniem na psychikę
i zachowanie człowieka, przy czym przez oddziaływanie to rozumie się szczególnie
wywieranie wpływu na zmiany czy przeobrażenia w osobowości i zachowaniu, zwłaszcza
opinii i przekonań o otaczającym świecie oraz postaw wobec ludzi, samych siebie i wartości.
Ostatnio w wielu definicjach wychowania akcentuje się nie tyle wywieranie bezpośredniego
wpływu na wychowanków, ile wspomaganie ich w naturalnym i spontanicznym rozwoju.(nurt
tzw. nowego wychowania).
M. Łobocki zastanawiając się nad najbardziej trafną definicją wychowania zwraca uwagę
na cechy jakie przysługują procesowi wychowania. Są to: złożoność, intencjonalność,
interakcyjność, relatywność i długotrwałość.
- Złożoność – przekonujemy się obserwując mechanizm regulacji zachowań ludzkich.
- Intencjonalność- wychowanie oznacza, iż wychowawca jest świadomy celów, jakie
pragnie realizować w wyniku planowo organizowanej działalności wychowawczej.
- Interakcyjność wychowania oznacza, iż proces wychowawczy ma miejsce zwykle
w warunkach iterakcji, tj. współdziałania, ze sobą wychowawcy i wychowanka.
- Relatywność wychowania wiąże się z trudnościami, jakich nastręcza przewidywanie
skutków oddziaływań wychowawczych. Na ogół przewidywanie takie ma charakter
stwierdzeń raczej hipotetycznych niż kategorycznych.
- Długotrwałość wychowania - właściwość ta sugeruje, iż każdy człowiek podlega
przemianom własnej osobowości przez całe niemal swoje życie.
S. Czarnecka przyjmuje przez proces wychowawczy ciąg uporządkowanych sytuacji
wychowawczych będących elementami planowanego oddziaływania wychowawczego,
ukierunkowanego na kształtowanie osobowości jednostki poddanej wychowaniu. Uważa ona,
że w Domach Dziecka należy mówić o wychowaniu kompensacyjno – opiekuńczym.
Autorka uważa, że zadaniem domu dziecka jest w maksymalnym stopniu wynagrodzić
dzieciom brak własnej rodziny. Wiadomo, że placówka nigdy domu rodzinnego w pełni nie
zastąpi. Ze względu na szereg specyficznych cech dziecka osamotnionego – wychowującego
się poza rodziną własną, działalność wychowawcza ukierunkowana na przekształcenie
osobowości wychowanków musi być oparta na stosowaniu wielu zabiegów
korekcyjnych(naprawczych),
a
także
w
dużej
mierze
kompensacyjnych(uzupełniających).Wychowanie zaś w takim przypadku zawiera cechy
wychowania kompensacyjno – opiekuńczego.
Wychowanie takie ma 3 etapy:
1) Retrospektywno – wyrównawcze- przywrócenie dziecku sierocemu normalnego życia.
2) Przyzwyczajeniowo – przystosowawcze czyli doprowadzenie dziecka do akceptacji
sieroctwa.
3) Prospektywno – przygotowawcze- rozumiane jako współudział w kształtowaniu
planów życiowych dziecka sierocego, pomoc w usamodzielnieniu się psychiczno –
społecznym i materialno – społecznym.
Według Raczkowej skuteczność wychowania w placówce opieki całkowitej uzależniona
jest od następujących czynników: 1) elementy strukturalne i funkcjonalne środowiska
wychowawczego domu dziecka, 2) zasady wychowania opiekuńczego oraz formy i metody
pracy opiekuńczo – wychowawczej.
Mówiąc o pierwszej grupie czynników, mamy na uwadze elementy wchodzące w skład
struktury domu dziecka. Są nimi: 1) baza materialna – pomieszczenia i ich rozplanowanie,
2) otoczenie placówki(Urządzenia sportowe i rekreacyjne, park, ogródek, 3) budżet domu
dziecka, 4) Funkcjonalność i estetyka pomieszczeń w domu dziecka oraz w najbliższym
otoczeniu, 5) Wyposażenie wychowanków w odzież, pomoce naukowe, 6) żywienie dzieci,
7) opieka zdrowotna.
Ważnym czynnikiem warunkującym efekty wychowawcze domu dziecka jest kadra
wychowawcza i wychowankowie.
Na przebieg procesu wychowania istotny wpływ mają elementy funkcjonalne struktury
środowiska wychowawczego. Do tej kategorii zaliczyć należy:
- organizację życia i pracy w domu dziecka, organizację życia grup wychowawczych,
funkcjonowanie stałych i zmiennych zespołów dziecięcych, podział i realizacja zadań
przez wszystkich pracowników domu;
- rozkład zajęć wychowanków w dniu codziennym i świątecznym, okresowe zmiany w
pracy domu i grup dziecięcych, wynikające z planów pracy na okres ferii zimowych,
wiosennych i wakacji;
- plan zajęć wychowawców, indywidualne ustalenia i rozwiązania organizacyjne w
grupach wychowawczych;
- integrację w funkcjonowaniun ogniw w domu dziecka: pracownicy obsługi i inni,
kadra wychowawcza, wychowankowie, samorząd, zespoły dziecięce, organizacje
dziecięce i młodzieżowe;
- integrację w funkcjonowaniu ogniw poza placówką: szkoły, internaty, organizacje
dziecięce i młodzieżowe, koło przyjaciół domu, zakłady opiekuńczeitp.
Kolejną grupą czynników warunkujących skuteczność procesu wychowawczego w domu
dziecka są zasady opiekuńcze. Najważniejsza to zasada opieki optymalnej.
Ostatnią grupę czynników wpływających na rozpatrywany problem są formy i metody pracy
opiekuńczo – wychowawczej. Najczęściej stosowane formy to: 1) organizacyjne (działalność
indywidualna, zespołowa, zbiorowa), 2) przedmiotowe: przez działalność poznawczą,
wytwórczą, gospodarczą, tw.órczą, recepcyjną, usługowo – opiekuńczą, zabawowo –
rozrywkową, sportowo – turystyczną – techniczną, konsumpcyjną.
Formy pracy stwarzają możliwość uruchamiania optymalnych sytuacji wychowawczych
ukierunkowanych na kształtowanie bądź modyfikację osobowości wychowanka.
Główne metody pracy opiekuńczo – wychowawczej przyjęto od klasyków wychowania
zakładowego, a także zaczerpnięte z teorii wychowania. Do najczęściej stosowanych
w praktyce zaliczyć można: a) wychowanie w zespole, b) wychowanię przez prac,
2
c) samorządność, d) samowychowanie, e) metoda wpływuosobistego, f) metoda
indywidualnych przypadków, g) metody projekcyjne.
Prawidłowe funkcjonowanie wszystkich elementów struktury dzomu dziecka, realizacja
zadań wychowawcy oraz jego umiejętności tworzenia sytuacji wychowawczych, to zdaniem
Czarneckiej główne czynniki determinujące skuteczność procesu opiekuńczo –
wychowawczego w odniesieniu do dziecka wychowującego się poza własną rodziną.
W tych czynnikach jest wiele nieprawidłowości, które trzeba eliminować i wprowadzać
innowacje wychowawcze.
Jadwiga Raczkowska wymienia następujące warunki skutecznego wychowania
w placówce opieki całkowitej jakim jest dom dziecka, to jest:
1) Znajomość i akceptacja wychowanków oraz dostosowanie oddziaływań do ich potrzeb
i specyficznych właściwości. Poza wszelką dyskusją pozostaje konieczność posiadania
przez wychowawcę domu dziecka:
- ogólnej wiedzy o dzieciach i młodzieży, prawidłowościach ich rozwoju, przyjętych
w tej dziedzinie normach oraz występujących od nich odchyleniach,
- wiedzy o specyficznych właściwościach ogółu dzieci i młodzieżowych w placówkach
opieki całkowitej – jako szczególnej kategorii socjopedagogicznej,
- wnikliwej znajomości wychowanków przebywających w placówce, a szczególnie
pozostających pod jego bezpośrednią opieką,
- dobrego rozeznania w charakterze i właściwościach zespołu dzieci i młodzieży
tworzących całą społeczność wychowanków domu dziecka, zwłaszcza zaś
powierzonej jego pieczy grupy wychowawczej.
2) Ciągłość i jednolitość oddziaływań. Uzyskanie pożądanych efektów w omawianej
dziedzinie wiąże się z dwojakiego rodzaju trudnościami. Pewien opór stawiać mogą
wychowankowie. Przyzwyczajeni do liberalizmu i niekonsekwencji swych
dotychczasowych opiekunów odczuwać muszą wymagania wychowawców jako
znaczne ograniczenie własnej swobody. Brak nawyku skrupulatnego wypełnienia
poleceń dorosłych przysparzać może wielu kłopotów i mnożyć konflikty.
Spore trudności nastręcza także ujednolicenie wymagań, oczekiwań i stylu
postępowania ogółu pracowników domów dziecka, nauczycieli oraz innych osób
pozostających w kontakcie z wychowankami.
Nadrzędnym statutowym zadaniem ogółu pracowników domu dziecka jest tworzenie
takich warunków, które zapewniają wychowankom jak najkorzystniejsze możliwości
rozwoju, dorastania i usamodzielniania się. Dla wywiązania się z tej powinności muszą
wypracować wspólne stanowisko w sprawie sposobu postępowania wychowawczego
oraz skonsolidować wysiłki w celu stworzenia odpowiedniej bazy materialnej
i organizacyjnej służącej realizacji przyjętych zadań.
Ważne jest aby powiązania wychowanka z wychowawcą były ścisłe, długotrwałe
i wielostronne. W praktyce oznacza to konieczność tworzenia możliwie stabilnych i nie
licznych grup dziecięcych pozostających stale pod opieką tego samego wychowawcy.
Wiadomo, że sama stała obecność wychowawcy w grupie dziecięcej o niczym jeszcze
nie przesądza. Decydujące znaczenie ma jego akceptacja wychowanków, pozytywny
układ stosunków oparty na życzliwości, wzajemnym zaufaniu i wysokich
wymaganiach, stylu pracy, umiejętności tworzenia angażujących dzieci i wywołujących
ich przeżycia sytuacji wychowawczych, podporządkowanych kształtowaniu
określonych dyspozycji i wdrażaniu dyspozycji i wdrażaniu do pożądanych zachowań.
Dziecko aby słuchało wychowawcę musi zaakceptować fakt pobytu w placówce
i grupie.
3
Ważne jest aby wszyscy pracownicy przestrzegali ogólnie ustalonych zasad
postępowania, uczy to dzieci respektu dla społecznie aprobowanych norm, zachowań
i wartości. Porozumienie między wychowawcami domu dziecka a nauczycielami
i rodzicami.
3. Oddziaływanie na zespół i jednostkę. Czyli zmienia się w toku procesu wychowania
do wielostronnego rozwoju indywidualnej osobowości każdego wychowanka,
jednocześnie przygotowuje go się dożycia w zespole, do podejmowania rozlicznych
obowiązków wobec społeczeństwa, państwa.
4. Planowość działania.
Czyli musimy mieć określony plan, który będzie zawierał cele i zadania którymi
będziemy realizować postawione sobie cele oraz formy.
5. Współudział wychowanków w życiu placówki
–wychowanek podmiot wychowania.
W placówce, musi nauczyć się odpowiedzialności za siebie i los osób z którymi żyje
pod jednym dachem, musi wychowanek być współorganizatorem życia zbiorowości w
której tkwi.
6. Współdziałanie domu dziecka ze środowiskiem
oraz działającymi w nim instytucjami ma ogromne znaczenie dla prawidłowego
funkcjonowania domu dziecka, a także znacząco wpływa na sposób dostrzegania
i rozwiązywania problemów opiekuńczo-wychowawczych w tym środowisku.
- Rodzina (zaspokajanie potrzeb psychicznych)
- Szkoła
- Kościół
- Przedszkole
- Z innymi domami dziecka
- Poradnie pedagogiczne, psychologiczne
- Domy kultury (zainteresowanie w różnych kółkach)
Wspominany wcześniej M. Łobocki wymienia następujące czynniki osiągania
pozytywnych efektów wychowawczych. Należą do nich m. In. : Humanistyczne
podejście do dzieci i młodzieży, eksponowanie metod pośredniego oddziaływania
wychowawczego, umiejętność porozumiewania się z wychowankami, poznawani ich
w sposób możliwie zobiektywizowany i unowocześnienie kształcenia pedagogicznego.
1) Humanistyczne podejście do wychowanków nadaje osobliwy sens procesowi
wychowania i wyznacza w nim szczególną rolę zarówno tym pierwszym, jak i tym
drugim. Wychowankom umożliwia się podmiotowe funkcjonowanie w procesie
wychowania. Zezwala się im na samodzielne postępowanie, a więc ponoszenie
przynajmniej części odpowiedzialności za własny rozwój i wszystko to co dzieje się
wokół nich.
Istotnym przejawem humanistycznego podejścia wychowawców do dzieci i młodzieży
jest okazywana im postawa demokratyczna lub - inaczej – demokratyczny styl
kierowania wychowawczego. Polega on na okazywaniu wychowankom życzliwości
i zrozumienia, pozyskiwaniu ich zaufania i przyjaźni, a zwłaszcza umożliwianiu
wysuwania własnych pomysłów i wspólnego podejmowania decyzji, jak również
przejawiania aktywności i samodzielności w wykonywaniu różnego rodzaju działań.
Tak więc wychowawcy o postawie demokratycznej:
- nawiązują serdeczne i przyjacielski kontakty z dziećmi, a tym samym
wzbraniają się przed wyzwalaniem u nich lęku i poddawaniem ich często
formalnej kontroli;
4
-
stwarzają wychowankom możliwość samodzielnego rozwiązania nurtujących
ich problemów, przy czym nie odmawiają im osobistej pomocy i wsparcia;
chętnie odwołują się do ich inicjatywy i pomysłowości;
respektują ich zamierzenia i decyzje oraz wspólnie z nimi wykonują niektóre
czynności i zadania;
nierzadko występują w roli równorzędnych członków kierowanego przez siebie
zespołu wychowawczego lub klasy szkolnej.
Bezsprzecznie ważnymi przejawami humanistycznego podejścia wychowawców
i nauczycieli do dzieci i młodzieży są takie umiejętności psychospołeczne, jak
okazywanie swej akceptacji oraz dbałość o autentyczność własnych zachowań i tzw.
rozumienie empatyczne.
Akceptacja okazywana dzieciom i młodzieży polega na uznawaniu ich takimi, jakimi
są naprawdę, a więc bez jakichkolwiek uprzedzeń.
Autentyczność stanowi nade wszystko zgodność z samym sobą. Przejawia się
w postępowaniu nacechowanym szczerością i spontanicznością.
Rozumienie
empatyczne
jako
przejaw
humanistycznego
podejścia
do wychowanków oznacza zdolność ich rozumienia przez wychowawców niejako od
wewnątrz, czyli przez pryzmat sposobu widzenia przez dzieci i młodzież świata, ludzi
i wartości, to jest niejako własnymi ich oczami. Jest ono przeciwieństwem rozumienia
oceniającego, czyli oceniania lub komentowania poznawanych myśli i uczuć innych
osób.
Scharakteryzowane przejawy humanistycznego podejścia do wychowanków stanowią
pewną jego idealizację. Przeplatają się one także z pewnymi elementami
uprzedmiotowienia dzieci i młodzieży. Jest jednak ważne, aby nie dopuścić do
zachowania proporcji między humanistycznym a instrumentalnym podejściem do
wychowanków na rzecz tego ostatniego.
2) Eksponowanie metod oddziaływań pośrednich.
Przykładem metod bezpośrednich oddziaływań oprócz karania i nagradzania jest
stosowanie perswazji.
Diametralnie różne wpływy wywierają metody oddziaływania pośredniego. Istota ich
polega na czynnym uczestnictwie samych wychowanków w inspirowanym przez
wychowawców procesie wychowania.
Godne polecenia metody pośredniego oddziaływania wychowania wychowawczego
to przede wszystkim powierzanie przez wychowawców i nauczycieli konkretnych
zadań dzieciom i młodzieży oraz dawanie im dobrego przykładu. Pierwsza z tych
metod bywa nazywana metodą zadaniową, druga – metodą modelowania.
Metoda zadaniowa polega na postawieniu wychowanków wobec wymagań
uzasadnionych z punktu widzenia sytuacji i warunków, w jakich się aktualnie znajdują.
Nierzadko ona jest równoznaczna ze świadomym i celowym stwarzaniem określonych
sytuacji czy okoliczności, które wywołują konieczność wykonywania konkretnych
zadań.
Metoda dawania dobrego przykładu jako metoda oddziaływań pośrednich bywa
niekiedy nazywana również modelowaniem, uczeniem się przez obserwacje lub
naśladownictwo. Polega na przejmowaniu przez wychowanków zachowań i postaw
swych wychowawców, którzy są dla nich wzorem godnym naśladowania.
3)Umiejętność porozumiewania się z wychowankami.
5
Skuteczność wpływów wywieranych przez wychowawców na dzieci i młodzież
w dużej mierze zależy od porozumiewania się z nimi w formie rozmów i dyskusji,
a więc wzajemnej wymiany myśli i uczuć.
Zarówno rozmowa, jak i dyskusja mogą przybrać różną postać. Szczególnie użyteczne
w kontaktach dorosłych z dziećmi i młodzieżą są rozmowa niekierowana i dyskusja
uczestnicząca.
Rozmowa niekierowana jest nastawiona głównie na swobodne i szczere wypowiedzi
osób, z którymi się rozmawia. Unika się celowo naruszania sfery intymnej,
sugerowania gotowych rozwiązań, ukazywania z uporem własnych racji, pouczania,
upominania, nadmiernego uogólniania lub interpretowania cudzych wypowiedzi na
własną korzyść.
Dyskusja uczestnicząca stanowi antytezę dyskusji przesadnie nadzorowanej przez
wychowawcę lub nauczyciela, czyli znacznie ograniczającej swobodne i szczere
wypowiedzi wychowanków. W dyskusji nadzorowanej odgórnie sugeruje się temat
i ustala problemy. Nierzadko wymusza się wypowiedzi młodych uczestników dyskusji
i niejednokrotnie ujawnia się uprzedzenie do osób różniących się w poglądach od
stanowiska większości. Podczas dyskusji uczestniczącej wychowawca czy nauczyciel
nierzadko usuwa się na plan dalszy, sankcjonuje prawo do bezwzględnie otwartego
wypowiadania własnych opinii, nie ma złe nikomu, iż nie podziela jego stanowiska, nie
waha się też odstępować od własnego zdania, jeśli tylko uzna, że rację mają inni.
3) Poznawanie dzieci i młodzieży przez wychowawców ma wyraźnie charakter
praktyczny. Służy wspomaganiu zarówno w rozwoju psychicznym, jak
i społecznym.
Istnieje co najmniej kilka sposobów, jakimi mogą posłużyć się wychowawcy
i nauczyciele w poznawaniu chłopców i dziewcząt. Jednym z nich jest obserwacja.
Najczęstszej dla celów praktycznych jest stosowana obserwacja dorywcza. Polega ona
na doraźnym obserwowaniu dzieci i młodzieży pod względem określonych zachowań
lub cech psychicznych.
Cenną forma obserwacji w działalności pedagogicznej jest technika dzienników
obserwacyjnych. Sprowadza się do systematycznego śledzenia i opisywania faktów,
zjawisk czy zdarzeń związanych zazwyczaj z jednym tylko uczniem.
Niemało informacji o dzieciach i młodzieży dostarczają wypracowania i ankiety.
Umożliwiają one przede wszystkim sondaż opinii ogółu wychowanków
o interesującym wychowawcę sprawach ważnych z pedagogicznego punktu widzenia.
Wyjątkowo przydatne w praktyce pedagogicznej i łatwe w zastosowaniu są techniki
socjometryczne, które polegają, najogólniej rzecz biorąc, na podawaniu przez dzieci
i młodzież nazwisk swych kolegów z grupy wychowawczej zgodnie z określonymi
kryteriami wyboru.
4) Unowocześnienie kształcenia pedagogicznego.
Przekazywana studentom wiedza pedagogiczna – oprócz zasadności i sprawdzalności
objętych nią twierdzeń oraz prezentowania różnych stanowisk – wymaga konkretyzacji,
czyli przedstawienia na tle przykładów z codziennej praktyki wychowawczej.
Przedstawione warunki skuteczności wychowania są zaledwie częścią zagadnienia.
Niebagatelnymi warunkami są również: stawianie przed dziećmi i młodzieżą
odpowiednich cełów, aktywizowanie ich w działalności praktycznej, wysokie
oczekiwania wychowawcy i nauczyciela wobec swych podopiecznych, pobudzanie ich
do samowychowania, okazywanie taktu pedagogicznego oraz samoocena osób
6
zajmujących się wychowaniem i nauczaniem profesjonalnie. Są to także m. In. :
Uwzględnianie różnic indywidualnych dzieci i młodzieży, liczenie się z ich potrzebami
psychicznymi, wykorzystanie zjawisk dynamiki grupowej w procesie wychowania.
Chciałabym jeszcze zwrócić uwagę na nową książkę pt.: „Tajemnica sukcesu. Jak
wychować wspaniałe dziecko”. Przeglądając czasopismo „Problemy opiekuńczo –
wychowawcze” szukałam ciekawych artykułów na temat wychowania, zwróciłam
uwagę na recenzję tej książki. Autorzy Alan i Robert Davidson szukając źródeł
sukcesów wychowawczych przeprowadzili badania wśród rodziców, którym ta sztuka
się udała. Ukazyją metody stosowane przez opiekunów badanych dzieci.
Podają następujące zasady warunkujące sukces wychowawczy:
1)
2)
3)
4)
obopólne porozumienie
wspomaganie rozwoju intelektualnego dziecka
dyscyplina
wpajanie i nawiązywanie więzi społecznych, właściwego systemu wartości.
1) Rodzice muszą być gotowi do słuchania dziecka. Muszą mówić dziecku o swoich
uczuciach.
Autorzy podają przykłady najczęściej stosowanych negatywnych form
porozumiewania się raniących dziecko. Należą do nich: krytykowanie, oskarżenie,
pouczanie, nadmierne pomaganie. Inne przyczyny całkowicie uniemożliwiające
porozumienie dziecka z dorosłym to : poniżanie, nieżyczliwe ocenianie (Beznadziejnie
odrobiłeś pracę domową), komenderowanie (Natychmiast marsz do łóżka), straszenie
(Jeśli wrócisz późno to nigdy więcej nigdzie nie pójdziesz).
Autorzy proponują 2 skuteczne metody porozumiewania się. Są to: kompromis
i współpraca.
2) Należy tworzyć w domu atmosferę sprzyjającą twórczemu myśleniu, zachęcając
dzieci do wymyślania nowych, swobodnych, niezwykłych, a nawet szalonych idei.
Cenić w dziecku oryginalność i spontaniczność.
3) Dyscyplina rozumiana jako ustalenie reguł i ograniczeń przez rodziców w których
dziecko mogłoby sfobodnie funkcjonować. Rodzice nie są nadopiekuńczy, nie
kontrolują nieustannie dziecko. Kiedy jadnak dzieci zawiodą ich zaufanie, to one
ponoszą konsekwencje swego zachowania.
„Uleganie wszystkim żądaniom dziecka nie ma nic wspólnego z miłością.”
Nadopiekuńczość rodzicom daje chwilową ulgę, dzieciom zaś przynosi pozorną
pomoc.
4) „Ucz szacunku do samego siebie”. Potrzeba bycia kochanym i podziwianym
istnieje w nas od wczesnego dzieciństwa. Dlatego należy chwalić dzieci nawet za
najmniejsze osiągnięcie, dostarczając im motywacji zewnętrznej, chwaląc
i zachęcając do działania. Autorzy proponują wpajać dzieciom przekonanie o ich
wysokiej wartości, powtarzając im, że potrafią poradzić sobie z każdą nową
sytuacją. Rosnąca pewność siebie przeradza się w odwagę oraz w wytrwałość
w dążeniu do celu.
Nagradzanie - najsilniejszy czynnik wysokiej samooceny.
Nagroda musi być dawana w odpowiednim czasie i z właściwego powodu.
Unikać pochwał gdy dziecko na nie zasłużyło. Osobista satysfakcja z wykonanego
dobrze zadania – jest najważniejszą nagrodą.
7
5) Naucz szanować wartości. (Telewizja nie)
Najlepszym „gruntem” przekazywania dzieciom wartości etycznych jest rodzina.
Najistotniejsze wartości to: odwaga, wiara, uczciwość, praca społeczna, wykształcenie.
Uwaga na wartość pieniędzy – nie należy używać ich jako narzędzi dyscyplinowania
dziecka (np. wstrzymywać kieszonkowe za złe zachowanie czy nagradzać za dobre
stopnie).
Pieniądze nie powinny mieć żadnego związku z zachowaniem dziecka. Uczucia należy
okazywać chwaląc i poważając dziecko a nie nagradzając materialnie.
Autorzy w swojej książce ukazują nową strategię wychowania opartą na prawidłowej
komunikacji z dzieckiem.
8