Jeśli będziemy brać pod uwagę człowieka jedynie takim, jakim jest, sprawimy, że już taki zostanie. Jeśli zaś będziemy wyobrażać go sobie takim, jakim mógłby się stać, pomożemy mu stać się tym, KIM NAPRAWDĘ MOŻE ZOSTAĆ. P. Pellegrino PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W BACZKOWIE I. Diagnoza procesu wychowawczego szkoły Programu wychowawczy powstał na podstawie poprzedniego, obowiązującego do końca roku szkolnego 2014/2015 oraz jego ewaluacji. W efekcie badania ewaluacyjnego określono moce i słabe strony procesu wychowawczego szkoły. Do mocnych stron zaliczono: akceptację przez rodziców oddziaływań wychowawczych prowadzonych w szkole, organizację imprez, uroczystości oraz stwarzanie uczniom możliwości zaprezentowania swoich umiejętności, wysoki poziom akceptacji oddziaływań wychowawcy klasowego, współpracę nauczycieli i rodziców szkoły. Słabymi stronami są: występowania (w niewielkim stopniu)zjawiska przemocy i agresji w szkole, brak poczucia bezpieczeństwa u dzieci klas młodszych w niektórych miejscach w szkole, poczucie niedoceniania i braku życzliwości odczuwane przez sporą grupę uczniów, niedostateczna znajomość przez rodziców prowadzonych przez szkołę działań wychowawczych promujących zdrowy styl życia i profilaktykę uzależnień, zainteresowanie niewielkiej grupy uczniów jedzeniem „śmieciowym” i używkami. W związku z powyższymi wnioskami w programie wychowawczym szkoły położono duży nacisk na psychoedukację, uwrażliwianie uczniów na rozpoznawanie potrzeb własnych i innych ludzi, umiejętność podejmowania samodzielnych decyzji i rozwiązywanie problemów oraz konfliktów. 1 Te kompetencje społeczne są podstawą profilaktyki agresji i przemocy rówieśniczej, a także podbudową do pierwszorzędnej profilaktyki uzależnień. II. Podstawa prawna szkolnego programu wychowawczego Podstawę prawną szkolnego programu wychowawczego stanowią: Konstytucja RP – art. 48 ust. 1, art. 53 ust. 3, art. 71 ust. 1, ustawa o systemie oświaty – art. 1, 4, 5, 22, 33, 34a, 40, Karta Nauczyciela – art. 6, podstawa programowa – rozporządzenie MENiS z 26 lutego 2002 r., Rozporządzenie MEN z dn. 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. z 2015 r. poz. 1249) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach (Dz.U. z 2015 r. poz. 1256) statut szkoły, Konwencja Praw Dziecka. III. Ideał absolwenta szkoły Uczeń kończący szkołę podstawową powinien być: odpowiedzialny i pracowity, komunikatywny, rozważny, potrafiący dokonywać właściwych wyborów, szanujący normy społeczne i przestrzegający ich, z poczuciem humoru i dystansu do siebie, tolerancyjny, potrafiący współpracować z innymi, aktywny, dobrze przygotowany do następnego etapu nauki. IV. Wartości wychowawcze Najważniejsze wartości wychowawcze szkoły to: poszanowanie godności ludzkiej, uczciwość, szczerość i prawdomówność, odpowiedzialność i wytrwałość, 2 współodpowiedzialność, tolerancja, zdrowy styl życia, umiejętność współżycia i współpracy w różnych sytuacjach społecznych, altruizm, wrażliwość na piękno przyrody, szacunek i duma z dorobku kultury i tradycji narodowej. V. Priorytety szkoły Szkoła dba o harmonijny rozwój ucznia, a przede wszystkim o jego kompetencje społeczne. Atmosfera szkoły w zakresie bezpieczeństwa, zdrowia i higieny sprzyja efektywnej pracy. Stale podnoszone kompetencje kadry pedagogicznej sprzyjają realizacji zadań. Nauczyciele wspierają wychowawczą rolę rodziny, dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem z rodzicami i opiekunami uczniów. VI. Główne cele wychowawcze szkoły Celem wychowania jest wspieranie wszechstronnego rozwoju osobowościowego uczniów w wymiarze intelektualnym, emocjonalnym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym i duchowym. W szczególności: Rozwijanie samodzielności, aktywności i poczucia odpowiedzialności. Przygotowanie uczniów do wytrwałego osiągania celów życiowych z jednoczesnym poszanowaniem praw drugiego człowieka. Rozwijanie poczucia solidarności, tolerancji, pomagania sobie nawzajem. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za swoje zdrowie i sprawność fizyczną. VII. Główne zadania wychowawcze szkoły 1. Wymiar wychowawczy zajęć edukacyjnych – powinności nauczyciela Każdy nauczyciel realizuje zadania szkoły w zakresie nauczania, kształcenia umiejętności i postaw, wychowania. Zadania wychowawcze realizowane są na wszystkich zajęciach. Kształcenie postawy twórczej, myślenia refleksyjnego, rozwoju duchowego – na wszystkich lekcjach, godzinach wychowawczych, wycieczkach szkolnych i zajęciach pozalekcyjnych. Kształcenie zdolności spostrzegania i kojarzenia, umiejętność koncentracji – na wszystkich lekcjach prowadzonych metodami aktywnymi, na zajęciach pozalekcyjnych, zajęciach sportowych. Umiejętność oceny własnych zachowań, odwaga cywilna, autentyzm działań, otwartość, ufność –w trakcie wszystkich zajęć, godzin wychowawczych oraz w rozmowach nauczyciela z uczniem. Kształtowanie wrażliwości uczuciowej, opanowanie emocji, umiejętność kontaktowania się z ludźmi – na wszystkich lekcjach, w kontaktach interpersonalnych, na godzinach wychowawczych. 3 Kształtowanie sprawności fizycznej, hartu i profilaktyka zdrowotna – na lekcjach przyrody, kultury fizycznej, zajęciach rekreacyjnych. Poszukiwanie prawdy, poznawanie swoich uzdolnień, rozszerzanie zainteresowań, umiejętność przyswajania wiedzy i poszukiwania informacji – na wszystkich lekcjach, zwłaszcza prowadzonych metodami aktywnymi, w kołach zainteresowań, w pracy indywidualnej ucznia. Pracowitość, rzetelność, wytrwałość, odpowiedzialność, stawianie celów i ich osiąganie, aktywność – w trakcie wszystkich zajęć, organizacji imprez szkolnych i klasowych, w działalności samorządowej uczniów. Integralność wychowania opiera się na wzajemnym poszanowaniu, otwartości na indywidualne potrzeby wszystkich uczniów, komunikatywności i wiarygodności oraz konsekwentnym działaniu wszystkich nauczycieli. Treści wychowawczego przekazu są prawdziwe, zgodne z zasadami moralnymi i adekwatne do wieku ucznia i możliwości odbioru. 2. Nauczyciel wychowawca ma prawo do: realizacji treści zajęć wychowawczych i pozalekcyjnych zgodnie z programem wychowawczym szkoły i z potrzebami zespołu klasowego oraz rodziców, zapewnienia uczniom i ich rodzicom wszechstronnej informacji na temat wymagań stawianych przez szkołę, podejmowanych przez nią działań oraz osiągnięć uczniów, kontaktowania się z rodzicami w zakresie rozpoznawania potrzeb, kontroli realizacji obowiązku szkolnego, pomocy w organizowaniu i realizacji imprez szkolnych i klasowych, wspomagania wychowanków w trudnych dla nich sytuacjach szkolnych i życiowych, rozwiązywania problemów wychowawczych, wspomagania zespołu uczniowskiego; w razie potrzeby inspirowania działań i kierowania realizacją podjętych działań, koordynowania realizacji zadań zespołu pedagogicznego pracującego z klasą. 3. Samorządność uczniowska jako forma wychowania Uczeń ma prawo do: przestrzegania Konwencji Praw Dziecka, współuczestnictwa w życiu szkoły poprzez działalność samorządu uczniowskiego, poszanowania własnej godności, systematycznego uczęszczania do szkoły, sumiennej pracy i osiągania jak najlepszych wyników w nauce, pełnej informacji w zakresie tematyki planowanych zajęć, związanych z nimi wymagań oraz oceny efektów pracy, 4 realizacji swoich zadań obowiązkowych i konsekwentnego wykonywania zadań dobrowolnie podjętych, rozwijania zainteresowań poprzez uczestnictwo w kołach przedmiotowych i zainteresowań oraz w innych formach zajęć pozalekcyjnych, działalności w klubach i organizacjach szkolnych, bezpiecznych i zdrowych warunków nauki, zwrócenia się do nauczyciela o pomoc w sprawach szkolnych i życiowych, szacunku i okazywania szacunku nauczycielom, rodzicom, innym uczniom, utrzymania porządku w swoim otoczeniu. 4. Współpraca nauczycieli z rodzicami – budowanie klimatu współpracy i zaufania Rodzice mają prawo do: współuczestniczenia w życiu szkoły – pomocy przy realizacji zamierzeń wychowawczych i kształceniowych, otrzymania pełnej informacji o wymaganiach stawianych uczniom przez szkołę odnośnie do pożądanych zachowań, uzyskania rzetelnych informacji o postępach w nauce i o zachowaniu w uzgodnionych wcześniej terminach, porad w przezwyciężaniu trudności w nauce i przezwyciężaniu problemów wychowawczych. VIII. Cele, zadania i formy realizacji 1. ROZWÓJ FIZYCZNY sprawność fizyczna, zdrowie. CELE OPERACYJNE KLASA I poznaje podstawowe zasady troski o swój organizm. KLASA II kształtuje właściwe nawyki zdrowotne i higieniczne. KLASA III dba o bezpieczeństwo swoje i innych w różnych sytuacjach. KLASA IV przyjmuje odpowiedzialność za własne zdrowie. KLASA V rozumie i stara się stosować zasady zdrowego stylu życia. KLASA VI lubi ruch i chętnie uprawia sport w najróżniejszych jego odmianach, 5 potrafi aktywnie, zdrowo i bezpiecznie spędzać czas. ZADANIA KLASY I–III kształtowanie postaw ekologicznych i prozdrowotnych, zapoznanie z normami zachowania obowiązującymi w szkole, kształtowanie nawyków prozdrowotnych, uświadomienie wartości zdrowego trybu życia, omówienie zasad ruchu drogowego, samodoskonalenie się w zakresie sprawności fizycznej. KLASY IV–VI rozpoznawanie sytuacji i zachowań ryzykownych, w tym korzystanie ze środków psychoaktywnych, uświadomienie zagrożeń wynikających ze stosowania środków psychoaktywnych, uświadomienie uczniom uzależnienia od Internetu, telefonu komórkowego, komputera i telewizji, uświadomienie rozpoznawania swoich potrzeb, przyzwyczajeń i ich wpływ na zdrowie, praca nad budowaniem odpowiedzialności za własne zdrowie, uwrażliwienie na bezpieczne formy spędzania czasu wolnego w różnych porach roku, zwrócenie uwagi na potrzebę troski o ochronę środowiska naturalnego, udział w akcjach dotyczących bezpieczeństwa. 2. ROZWÓJ EMOCJONALNO-SPOŁECZNY poznawanie sfery uczuciowej, umiejętność współpracy w grupie. CELE OPERACYJNE KLASA I bierze aktywny udział w procesie wzajemnego poznania, potrafi nawiązywać kontakty z rówieśnikami, rozróżnia zachowania dobre i złe, wie, że należy dobrze postępować. KLASA II potrafi szukać pomocy w trudnych dla siebie sytuacjach, rozwija samodzielność w zakresie podejmowanych obowiązków, potrafi działać w grupie zgodnie z obowiązującymi w niej zasadami. KLASA III dostrzega swoje sukcesy i mocne strony, potrafi korzystać ze swoich doświadczeń, rozpoznaje własne uczucia, cechuje się otwartością na potrzeby innych – empatia, 6 akceptuje odmienność innych. KLASA IV przystosowuje się do zmienionych warunków nauki, rozumie i stosuje zasady aktywnego słuchania, zna swoje mocne strony, zna rolę, jaką odgrywają uczucia i emocje w życiu, dostrzega pokrzywdzonych i odrzuconych, stara się im pomagać, aktywnie uczestniczy w samorządności szkolnej. KLASA V rozwija swoją samoświadomość, potrafi wyrażać trudne uczucia, odróżnia autentyczne potrzeby od zachcianek, kieruje swoim zachowaniem, ma świadomość przynależności do różnych grup społecznych, umie współdziałać, podejmować decyzje i rozwiązywać problemy. KLASA VI zna prawidłowości procesów dojrzewania, rozumie wpływ grupy rówieśniczej na własne zachowanie, cechuje się asertywnością, nie ulega presji grupy, rozumie, że konflikty są częścią życia, i zna sposoby ich rozwiązywania. ZADANIA KLASA I–III rozpoznawanie potrzeb dzieci i ich środowiska, podejmowanie działań na rzecz integracji środowiska klasowego, rozwijanie u uczniów dociekliwości poznawczej ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy i dobra, zapoznanie uczniów z podstawowymi informacjami o życiu emocjonalnym człowieka, kształtowanie umiejętności opanowywania emocji, uświadomienie znaczenia pozytywnych więzi i relacji w rodzinie i grupie społecznej, uświadomienie wartości rodziny, uczenie poprawnych zachowań obowiązujących w społeczeństwie, kształtowanie umiejętności zachowania się w sytuacjach trudnych, pomoc w przejściu do kolejnego etapu kształcenia, zapoznanie z prawami i obowiązkami ucznia i wdrażanie do ich stosowania, kształtowanie uczucia odpowiedzialności za wykonywane zadania oraz ład i porządek w miejscu pracy, 7 kształtowanie pozytywnego obrazu siebie – mocne strony ucznia. KLASA IV–VI rozpoznawanie potrzeb dzieci i ich środowiska, rozwijanie umiejętności akceptacji samego siebie, kształtowanie umiejętności samooceny, akceptacja potrzeb innych ludzi, kształtowanie i wdrażanie postaw asertywnych, pomoc w określaniu i nazywaniu uczuć, stanów psychicznych własnych i innych ludzi oraz radzeniu sobie z sytuacjami stresowymi, rozwijanie umiejętności skutecznego porozumiewania się, uzmysłowienie roli integracji, kształtowanie postawy dialogu, umiejętności słuchania innych i rozumienia ich poglądów, poszukiwanie sposobów pomagania innym, wdrażanie do rozumienia pojęć: tolerancja, prawo. 3. ROZWÓJ INTELEKTUALNY I WOLICJONALNY umiejętność gromadzenia, segregowania i wyszukiwania informacji, rozszerzanie zainteresowań, kształtowanie takich cech, jak: pracowitość, rzetelność, wytrwałość. CELE OPERACYJNE KLASA I wdraża się do przestrzegania zasad porządku, punktualności, umie zadbać o własne miejsce pracy, rozwija swoje umiejętności, radzi sobie z rozwiązywaniem prostych problemów życia szkolnego. KLASA II umie samodzielnie zadbać o własne i szkolne pomoce dydaktyczne, odkrywa swoje możliwości i uzdolnienia, wykorzystuje swoje naturalne zdolności twórcze w różnych formach ekspresji. KLASA III potrafi uzasadnić swoje poglądy, szanuje poglądy innych, rozwija w sposób ukierunkowany swoje zainteresowania, umie rozwiązać problem, jeśli trzeba, zwraca się o pomoc, szanuje czas swój i innych, próbuje prowadzić własne obserwacje. 8 KLASA IV potrafi świadomie dążyć do wykorzystania nowych źródeł wiedzy i opanowania nowych umiejętności, interesuje się otaczającym światem, stara się poszerzać swoje zainteresowania i wiedzę, umie świadomie korzystać z pomocy w przypadku napotykanych trudności, poznaje metody i techniki efektywnego uczenia się. KLASA V potrafi selekcjonować, porządkować zdobywane informacje i oceniać ich przydatność, kształtuje swoje upodobania jako twórca i odbiorca sztuki, umie zaplanować własną pracę i ma do jej efektów refleksyjny stosunek, stosuje poznane sposoby efektywnego uczenia się, umie zaprezentować zdobytą wiedzę i umiejętności, poszukuje samodzielnych rozwiązań. KLASA VI potrafi planować swoje działania, podejmuje samodoskonalenie się w wybranych przez siebie kierunkach, uczy się rozwiązywania złożonych problemów poznawczych, stara się dociekać, poszukiwać i zgłębiać, ma odpowiednie przygotowanie do podjęcia następnego etapu edukacyjnego, cechuje się w swoich działaniach samodzielnością, przedsiębiorczością i odpowiedzialnością. ZADANIA KLASA I–III odkrywanie i rozwijanie zainteresowań, wyrabianie nawyku do szanowania rzeczy swoich i innych, utrzymanie ładu i porządku w najbliższym otoczeniu, przestrzeganie zasad punktualności, kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach problemowych. KLASA IV–VI rozwijanie nawyków samokształcenia i stałego doskonalenia, umożliwianie dostępu do informacji o otaczającej rzeczywistości, stwarzanie możliwości eksponowania swojej wiedzy, zdolności, umiejętności i zainteresowań, kształtowanie upodobań i wrażliwości związanych ze sztuką, budzenie dumy z dorobku tradycji i kultury ojczystej, rozwijanie samorządności, 9 zapoznanie z zasadami, metodami i technikami efektywnego uczenia się (mnemotechniki, szybkie czytanie, twórcze myślenie), stwarzanie uczniom równych szans rozwoju intelektualnego, dostrzeganie u wychowanków wszelkich przejawów samodzielności, przedsiębiorczości i odpowiedzialności, inspirowanie uczniów do samodzielnego rozwiązywania problemów, wykonywania projektów, prezentacji itp. IX. Normy zachowania obowiązujące członków społeczności szkolnej i konsekwencje ich nieprzestrzegania Zawarte zostaną w kodeksie szkolnym oraz ABC postępowania w przypadku wystąpienia agresji i przemocy rówieśniczej w szkole podstawowej. X. Tradycje szkoły 1. Pasowanie na ucznia Na początku września każdego roku uczniowie klas I uroczyście przyjmowani są w poczet uczniów naszej szkoły. Dzieci z niezwykłym przejęciem powtarzają słowa przysięgi: „Ślubuję być dobrym Polakiem, dbać o dobre imię swojej klasy i szkoły. Będę uczyć się w szkole, jak kochać Ojczyznę, jak dla niej pracować, kiedy urosnę…” 2. Dzień Patrona Corocznie w okolicach Świąt Bożego Narodzenia odbywa się uroczystość środowiskowa na cześć Adama Mickiewicza - patrona Zespołu Szkół Gminnych w Baczkowie. W uroczystości tradycyjnie uczestniczy cała społeczność szkolno-przedszkolna, zaproszeni goście i mieszkańcy Baczkowa. 3. Akcje charytatywne i działalność na rzecz środowiska lokalnego Uczniowie szkoły uczestniczą w akcjach i imprezach organizowanych w celu zbierania funduszy przeznaczonych na ważne społecznie cele. Mogą również pomagać innym ludziom, zwierzętom, środowisku naturalnemu poprzez swoją pracę i stałe zaangażowanie. W ramach działalności charytatywnej wszyscy uczestnicy życia szkolnego przygotowują, pracując społecznie, różnorodne atrakcje: koncerty: młodych talentów,zespołów tańca nowoczesnego i ludowego, występy sportowców, licytacje prac uczniów i otrzymanych od sponsorów przedmiotów, kiermasze wyrobów kulinarnych przygotowanych przez uczniów, rodziców, pracowników szkoły, zbieranie makulatury, nakrętek dyskoteki. W celu pogłębienia postaw prospołecznych i kształtowania empatii podjęto starania o wdrażanie dzieci do stałej działalności w środowisku lokalnym poprzez wolontariat. 10 4. Sprzątanie świata Z inicjatywy samorządu uczniowskiego corocznie sprzątamy teren wokół szkoły i przedszkola oraz najbliższą okolicę. 5. Rodzinny Dzień Wiosny Uczniowie, ich rodzice oraz nauczyciele wspólnie bawią się, uczestnicząc w wielu konkursach sportowych i sprawnościowych, oglądają przygotowane przez klasy przedstawienia. 6. Pożegnanie absolwentów Uczniów klasy VI uroczyście żegnają uczniowie młodszych klas, a program artystyczny i symboliczne pamiątki przygotowują uczniowi klasy V. Tradycją też staje się tzw. komers. XI. Ewaluacja programu Ewaluacji dokonuje rada pedagogiczna w porozumieniu z rodzicami i samorządem uczniowskim na podstawie: 1) obserwacji i analizy zmian w zachowaniu, postawach i działaniu uczniów prowadzonej przez nauczycieli, wychowawców i dyrekcję szkoły, 2) przeprowadzonych wśród uczniów i ich rodziców ankiet. Ewaluacja odbywa się w drugiej połowie maja. Program wychowawczy szkoły został zatwierdzony decyzją rady rodziców z 15 września 2015 r. w uzgodnieniu z radą pedagogiczną i samorządem uczniowskim. ............................................. (miejscowość, data) ........................................ .................................................... ( pieczęć szkoły) ( pieczęć i podpis dyrektora) 11