Obecnie na całym świecie nowotwory złośliwe rozpoznaje się co

advertisement
Raport
1/22
LECZNICTWO ONKOLOGICZNE NA DOLNYM ŚLĄSKU –RAPORT
Z REALIZACJI PROGRAMU MODERNIZACJI w LATACH 2008-2009
KIERUNKI ZMIAN
Plan modernizacji stacjonarnego lecznictwa onkologicznego na Dolnym Śląsku
przygotowany został w kwietniu 2008 r. w zespole kierowanym przez dr n. med. Romana
Szełemeja, Pełnomocnika Zarządu Województwa Dolnośląskiego d.s. Polityki Zdrowotnej.
Po wcześniejszym pozytywnym zaopiniowaniu przez dr n. med. Barbarę WinklerSpytkowską, konsultanta wojewódzkiego d.s. radioterapii onkologicznej, prof. dr hab. Jana
Kornafela- konsultanta wojewódzkiego d.s. ginekologii onkologicznej oraz dr n. med. Marka
Pudełko konsultanta wojewódzkiego d.s. chirurgii onkologicznej, przyjęty został przez Zarząd
Województwa Dolnośląskiego. Po szerokich konsultacjach społecznych przedstawiony został
Sejmikowi Województwa Dolnośląskiego razem z propozycjami dotyczącymi modernizacji
leczenia psychiatrycznego, medycyny perinatologicznej oraz medycyny ratunkowej. W dniu
26 czerwca 2008 r. Uchwałą Nr XXVIII/406/08 przyjęto jednogłośnie wszystkie 4 programy
do dalszej realizacji.
Instytucje i organy władzy państwowej i samorządowej, DOW NFZ, przedstawiciele
organizacji związkowych i zawodowych zostały poinformowane o założeniach programu oraz
proponowanych sposobach realizacji. Od momentu uchwalenia przez Sejmik Wojewódzki
pełna
treść
programu
została
opublikowana
na
stronie
internetowej
Urzędu
Marszałkowskiego. Od lipca 2008 r. stan realizacji Programu był wielokrotnie przedstawiany
Zarządowi Województwa Dolnośląskiego, Radnym Sejmiku Województwa Dolnośląskiego,
organizacjom społecznym oraz zawodowym. Odpowiedzialnym za wdrożenie Programu jest
Pełnomocnik Zarządu d.s. Polityki Zdrowotnej oraz Departament Polityki Zdrowotnej.
.
Raport
2/22
Opracowanie wykonano w oparciu o następujące akty prawne i materiały:
Materiały źródłowe:
1.
Światowa Deklaracja Walki z Rakiem – 2006 r.
2.
Karta Paryska 2000 r.
3.
Europejski Kodeks Walki z Rakiem (wersja 3), red. prof. Witold Zatoński – Koordynator
Prewencji Pierwotnej Nowotworów Narodowego Programu Zwalczania Chorób
Nowotworowych, Warszawa 2007 r.
4.
Dolnośląski Rejestr Nowotworów – Wrocław 2008 r.
5.
Wymagania wobec świadczeniodawców – załącznik nr 3 Zarządzenie nr 2/2008 Prezesa
Narodowego Funduszu Zdrowia
6.
„Przeżywalność pacjentów z nowotworem w krajach Europy na koniec XX wieku”
wyniki badań Eurocare-2, Eurocare-3 zaprezentowane na Europejskiej Konferencji
Onkologicznej w Kopenhadze. 2007 r.
7.
Narodowy spis powszechny z 2002 r.
8.
Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych (Dz.U. nr 143, poz. 1200
z 2005 r.).
9.
Uchwała Senatu z 8.11.2002 r.
10. Raport „Rak piersi w Polsce” opublikowany 24.10.2004 r.
11. prof. J. Jaśkiewicz, Wskazówki dotyczące zespołów ds. leczenia, „Terapia” 3 z. 2 1999 r.
12. doc. J. Meder – Prezes Polskiej Unii Onkologii, „Onkologia” dodatek specjalny do „Życia
Warszawy” z 11.02.2005 r.
13. Raport 2002. Społeczna ochrona i promocja zdrowia. Dane ogólne o systemie opieki
zdrowotnej w 2000 r. opracowane przez DRKCh.
14. prof. M. Krzakowski – Konsultant Krajowy w dziedzinie Onkologii Klinicznej, „Najwięcej
nowoczesnych terapii stosuje się w Warszawie” – wywiad z 30.03.2007 r.
15. Informacje własne z wizytacji szpitali na Dolnym Śląsku.
Raport
3/22
16. Opinia Konsultanta Wojewódzkiego d.s. radioterapii onkologicznej- dr n. med. Barbary
Winkler- Spytkowskiej.
17. Opinia Konsultanta Wojewódzkiego d.s. ginekologii onkologicznej –Prof. dr hab. Jana
Kornafela.
18. Informacja DOW NFZ n.t. wykonywania świadczeń z dziedziny onkologii na Dolnym
Śląsku.
1. Epidemiologia i skutki społeczne nowotworów.
Do 2020 r. można się spodziewać 16 mln nowych nowotworów rocznie i 10 mln zgonów
rocznie, z tego 70% w krajach rozwijających się.
W Polsce codziennie o chorobie nowotworowej dowiaduje się 300 Polaków, codziennie
umiera 220. Obie liczby nieustannie rosną.
Rok
Zmarło osób
Kobiety
Mężczyźni
1963
34500
17500
17000
2002
87500
37462
50273
2004
89815
38510
51305
Liczba zgonów u mężczyzn wzrosła w latach 1963-2004 - 3-krotnie, u kobiet 2-krotnie.
W latach 90. wzrost liczby zachorowań i zgonów uległ wyraźnie spowolnieniu, głównie
u mężczyzn. Mimo to szacunki epidemiologiczne wskazują, że liczba zachorowań i zgonów
z powodu nowotworów złośliwych w Polsce będzie nadal rosła w najbliższych dekadach.
Struktura zachorowań na nowotwory w Polsce powoduje, że stanowią one 20% zgonów
w tym 40% u kobiet i 30% u mężczyzn w wieku 45-65 lat. Mimo, że stan wiedzy medycznej
umożliwia rozpoznanie 70% nowotworów w okresie bez przerzutów odległych, wyleczenie
lub 5-letnie przeżycie uzyskuje się u 30% chorych.
Raport
4/22
Każdego roku zachorowuje na nie 120 tys. Polaków i 80 tys. z tego powodu umiera.
Choroba nowotworowa zagraża każdemu (co 4-ty Polak zachoruje, co 5-ty umiera).
W Polsce w pierwszym stadium zaawansowania do lekarza zgłasza się ok. 20% chorych,
a w Europie Zach. ok. 80% i głównie z tego powodu wyniki leczenia są tam co najmniej
2-krotnie lepsze niż w Polsce (doc. J. Meder).
2. Strategia walki z chorobami nowotworowymi.
Zintegrowane planowanie i skoordynowane wdrożenie programów walki z nowotworami
złośliwymi może korzystnie wpłynąć na stan zdrowia populacji, stworzyć i utrzymać
infrastrukturę i zasoby potrzebne do pełnego zaspokojenia w dziedzinie onkologii.
2.1 Plan zwalczania chorób nowotworowych w Polsce.
Przyczyną różnic skuteczności leczenia nowotworów między krajami Europy Wsch. i Zach.
są różnice diagnozowania nowotworów (stadium zaawansowania) oraz dostęp do
nowoczesnych metod leczenia. Większość polskich chorych na raka trafia do onkologa
w zaawansowanym
stadium.
Powodem
jest
m.in.
brak
równego
dostępu
do
specjalistycznych ośrodków.
Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia Polska znajduje się nadal na ostatnim
22 miejscu w Europie, jeśli chodzi o skuteczność walki z chorobami nowotworowymi.
Polska przygotowała Narodowy Program Zdrowia.
Określa on główne cele:

Promocję i ochronę zdrowia w ciągu całego życia.

Redukcję występujących głównych chorób i urazów oraz złagodzenie ich
następstw.
Potwierdza, iż nie ma innej efektywnej drogi wdrożenia programu niż przyjęcie najpierw
idei europejskiej na poziomie krajowym, a następnie regionalnym i lokalnym.
Raport
5/22
Zgodnie z ustawą z dnia 1 lipca 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego (Dz.U. nr
143, poz. 1200 z 2005 r.) w Polsce jest realizowany „Narodowy Program Zwalczania Chorób
Nowotworowych”. W latach 2006-2015 stwarza to gwarancję stabilnego finansowania
programu z budżetu państwa. Realizacja ma doprowadzić do spadku zachorowań na
nowotwory o ok. 10%, oraz poprawy skuteczności leczenia w Polsce do poziomu w krajach
Europy Zachodniej i Północy, czyli do osiągnięcia 40% wyleczeń i przeżyć 5-letnich
u mężczyzn i ok. 50% u kobiet.
3. Metody leczenia chorób nowotworowych.
3.1 Leczenie skojarzone
Koncepcja stosowania leczenia skojarzonego, łączącego kilka metod, jest obecnie
podstawą strategii postępowania terapeutycznego w onkologii. Leczenie skojarzone ulega
stałej ewolucji, czego wyrazem jest większy udział oszczędzającego leczenia operacyjnego
w niektórych nowotworach złośliwych związany ze zwiększeniem skuteczności leczenia
systemowego (chemioterapii, hormonoterapii i metod biologicznych) oraz radioterapii (prof.
M. Krzakowski). Niestety 60% chorych w Polsce trafia do szpitali, które oferują suboptymalne
metody leczenia, tzn. którejś metody brakuje lub jest zastosowana w złej kolejności– a wtedy
wyniki są gorsze (doc. J. Meder).
Dostęp do nowoczesnych terapii jest zróżnicowany. Rokowanie chorego zależy od
rodzaju nowotworu i od ośrodka, w którym chory się leczy.
Ośrodki onkologiczne w naszym kraju są nierówno rozmieszczone. Często leczeniem
przeciwnowotworowym nie zajmują się fachowcy. Jeżeli weźmie się pod uwagę, że leczenie
w
ośrodkach
onkologicznych
jest
z
góry
zaplanowaną
strategią
postępowania
wielodyscyplinarnego, w oparciu o chirurgię, chemioterapię, radioterapię i immunoterapię,
to wyniki leczenia onkologicznego są porównywalne z krajami Europy Zachodniej. W takich
miejscach można dobrze wyleczyć nawet 50% pacjentów (doc. J. Meder – prezes Polskiej
Unii Onkologicznej 6.02.2006 r. – średnia wyleczalność w kraju to 30%).
Raport
6/22
Najważniejsze jest, by chory trafił do ośrodka o wysokim stopniu referencyjności, gdzie
zostanie zastosowane leczenie skojarzone, bo tylko takie może przynieść efekty. Trzeba
wiedzieć, kiedy i którą metodę użyć oraz w jakiej sekwencji czasowej.
Polska nie różni się od innych krajów europejskich pod względem dostępności do
podstawowych metod leczenia nowotworów: chirurgii i chemioterapii. Wiedza lekarska
i standardy postępowania nie różnią się od stosowanych w USA i Europie. W trzeciej głównej
metodzie leczenia: radioterapii, zaniżane od lat nakłady finansowe doprowadziły do sytuacji,
w której obecny stan posiadania zapewnia jedynie w połowie potrzeby w tym zakresie, co
powoduje wydłużone kolejki oczekujących na napromienianie. Nowym problemem jest
również brak wykwalifikowanego personelu do obsługi sprzętu (prof. M. Krzakowski).
DOLNY ŚLĄSK
Epidemiologia
Liczba ludności województwa dolnośląskiego wg narodowego spisu powszechnego
z 2002 r. wynosi 2907,2 tys. osób, przy gęstości zaludnienia na 146 osób na 1 km². Stanowi to
7,6% ludności Polski, 5. miejsce w kraju pod względem ludności.
Drugą przyczyną zgonów (po chorobach układu krążenia) na Dolnym Śląsku są nowotwory.
Nowotwory złośliwe stanowiły 25,8% wszystkich zgonów.
Jeśli co 4-ty Polak zachoruje na nowotwór, to każdego roku na Dolnym Śląsku, w prawie
3 mln populacji, jest 75 000 osób zagrożonych nowotworem złośliwym.
W 2007r. stwierdzono w województwie dolnośląskim 7 705 zgonów z powodu nowotworów
złośliwych. W porównaniu z poprzednim rokiem nastąpił wzrost liczby zgonów o 0,6%.
Obserwowane przeżycia 5-letnie na nowotwory złośliwe - 38,4% pozwalają szacować, że ok.
40% mieszkańców Dolnego Śląska będzie chorowało na nowotwór złośliwy w swoim życiu.
W 2007r. zarejestrowano w województwie dolnośląskim 11 663 nowych zachorowań.
W porównaniu z rokiem 2006 odnotowano wzrost liczby zachorowań o 966
przypadków, tj. 9%.
Zachorowania mężczyzn stanowiły 48,9%, kobiet 51,1% wszystkich zarejestrowanych
nowotworów.
Raport
7/22
Ponadto zarejestrowano 160 przypadków nowotworów przedinwazyjnych, tj. 52 u mężczyzn
i 108 u kobiet.
Najczęstsze umiejscowienia u mężczyzn:

płuco-24,2%

jelito grube- 13,2%

gruczoł krokowy- 9,7%

pęcherz moczowy- 6,3%

układ limfatyczny i krwiotwórczy- 6%
Najczęstsze umiejscowienia u kobiet:

pierś-19,4%

płuco-10,3%

jelito grube- 9,6%

trzon macicy- 6,9%

układ limfatyczny i krwiotwórczy- 5,4%

jajnik- 4,8%

szyjka macicy- 4,8%
Na Dolnym Śląsku wzrost liczby zachorowań przebiega w rocznym tempie 3% u kobiet i 2%
mężczyzn.
Opieką onkologiczną na Dolnym Śląsku jest objętych 40 000 mieszkańców. Co 5 lat wartości
przeżyć względnych dla nowotworów wszystkich u obu płci zwiększają się o 3,6%, co oznacza
szanse na wyleczenie dla kolejnych 1800 chorych z liczby 50 000 nowotworów stwierdzonych
w 5 latach w województwie dolnośląskim.
Stan lecznictwa onkologicznego szpitalnego na Dolnym Śląsku - 2009 r.
Mimo konsekwentnego prezentowania Programu od 2008 r. nadal w dużym stopniu
system lecznictwa onkologicznego na Dolnym Śląsku cechuje rozproszenie wynikające
z historycznie uwarunkowanego zagęszczenia placówek szpitalnych. Duża liczba placówek
nie zapewnia niestety równego dostępu pacjentów, mieszkańców Dolnego Śląska do
specjalistycznego leczenia onkologicznego.
Raport
8/22
Lokalizacja kilku zakończonych inwestycji szpitalnych powoduje, że widoczne są bardzo
znaczne kontrasty pomiędzy placówkami w zakresie stanu infrastruktury, sprzętu a także
dostępnej kadry specjalistów. Obecnie na Dolnym Śląsku w 2009 r. leczenie onkologiczne
prowadzone jest w 17 ośrodkach o bardzo zróżnicowanym zakresie i poziomie świadczeń.
W wyniku skoordynowania programu medycznego Szpitala Wojewódzkiego w Jeleniej Górze
z założeniami Programu uruchomiono pełnoprofilowy Oddział Chemioterapii w tej placówce
jednocześnie wygaszając działalność w tym zakresie w ośrodku w Karpaczu. Inwestycje
związane z uruchomieniem oddziału wymagały dotacji samorządu wojewódzkiego na
poziomie 2,2 mln zł. Dzięki temu powstał dobrze wyposażony subregionalny ośrodek
onkologiczny.
Oddział Chemioterapii w Szpitalu w Jeleniej Górze
Raport
Oddział Chemioterapii w Jeleniej Górze
9/22
Raport
Placówki
10/22
szpitalne świadczące procedury z zakresu chemioterapii i chirurgii
onkologicznej na Dolnym Śląsku w 2009 r.
Onkologiczne zabiegi chirurgiczne w trudnym do oszacowania stopniu wykonywane są
nadal przez zespoły specjalistów (nie onkologów), i nie są raportowane jako zabiegi
onkologiczne. Deklarowana w dokumentacji kadra specjalistów w ośrodkach leczących
nowotwory nie jest w praktyce obecna stale w szpitalu, a jedynie przyjeżdża w okresie
wykonywania procedur onkologicznych. Liczba specjalistów w dziedzinach onkologicznych
jest niewystarczająca. Rozproszenie kadry specjalistów w wielu ośrodkach utrudnia
stosowanie prawidłowych zaleceń międzynarodowych towarzystw naukowych i organizacji
akredytujących. Największa liczba specjalistów pracuje w ośrodkach wrocławskich.
Raport
11/22
Wielokrotnie procedury onkologiczne wykonywane są w ośrodkach nie dysponujących
pracowniami patomorfologicznymi na odpowiednim poziomie czy też nie dysponującymi
sprzętem diagnostycznym odpowiedniej jakości.
Wartość kontraktów z NFZ jest nierównomiernie rozłożona zważywszy na gęstość
zaludnienia, zatrudniony personel, dostępne zaplecze diagnostyczne, a zwłaszcza możliwość
kompleksowego, interdyscyplinarnego planowania leczenia onkologicznego.
Ośrodków prowadzących leczenie onkologiczne skojarzone (chemioterapia i chirurgia
onkologiczna) powinno być na Dolnym Śląsku ok. 10 (przeciętnie 1 ośrodek na 300 000
mieszkańców). Zwiększanie tej liczby powoduje pogorszenie standardu świadczonych
procedur, zmniejszenie efektywności i skuteczności leczenia, podraża koszty.
Przedstawiony w 2008 r. Program w istocie stworzył podstawy systemu szpitalnej
opieki onkologicznej na Dolnym Śląsku. Jego pełne wdrożenie wymaga koordynacji działań
i współpracy różnych organów założycielskich, Urzędu Wojewódzkiego (konsultanci
wojewódzcy)
oraz
NFZ.
Współpraca
ta
pozwoli
konsekwentnie
racjonalizować,
modernizować i unowocześniać sieć placówek świadczących skojarzone leczenie w zakresie
procedur onkologicznych. Podejmowane w ostatnim roku działania Pełnomocnika Zarządu
miały na celu zrealizowanie treści Programu w perspektywie 2011 r.
Dostępność do procedur chemioterapeutycznych i w zakresie chirurgii onkologicznej jest
nadal dobra. Ocena jakości świadczeń w tym zakresie wymaga indywidualnej oceny
dokonanej w każdym ośrodku prowadzącym działalność. Bieżąca ocena skuteczności leczenia
jest domeną Konsultanta Wojewódzkiego i NFZ. Nie jest prowadzony zewnętrzny audyt
dotyczący jakości prowadzonych procedur. Wydaje się, że w związku z brakiem możliwości
skojarzonego leczenia jakość odbiega od oczekiwanej. Wydaje się konieczne wdrożenie
systemu bieżącego monitorowania jakości opieki onkologicznej w ośrodkach prowadzących
tą działalność. Proponuje się system sprawdzony w innych zakresach świadczeń – dotyczy to
min. ostrych zespołów wieńcowych czy też perinatologii.
Warunki infrastrukturalne w placówkach wykonujących procedury onkologiczne uległa
istotnej poprawie. W DCO zgodnie z treścią Programu z 2008 r. zakończono przebudowę
oddziału chemioterapii, chirurgii onkologicznej oraz bloku operacyjnego i oddziału
intensywnej opieki medycznej. Od połowy 2009 r. trwa wyposażanie w/w oddziałów. Środki
Raport
12/22
przeznaczone na tą inwestycję w wysokości ponad 20 mln zł pochodzą z budżetu samorządu
wojewódzkiego, środków własnych DCO oraz RPO.
W zakresie radioterapii jakość świadczeń jest właściwie monitorowana i odpowiada
międzynarodowym standardom. Dostępność do 2009 r. była znacznie ograniczona.
Po uruchomieniu w końcu 2008 r. Ośrodka Radioterapii przy Szpitalu im. Dr A.
Sokołowskiego w Wałbrzychu (ośrodek wybudowany ze środków prywatnych, nakłady ok.
70 mln zł) sytuacja uległa znacznej poprawie. Wraz z uruchomieniem nowoczesnego
Oddziału Chirurgii Onkologicznej i Oddziału Onkologicznego (koszt ok. 4 mln zł ze środków
własnych szpitala) powstał pełnoprofilowy, nowoczesny ośrodek onkologiczny zapewniający
optymalną jakość świadczeń oraz ich zakres dla mieszkańców południowej części Dolnego
Śląska.
Ośrodek Radioterapii w Wałbrzychu
Raport
Ośrodek Radioterapii w Wałbrzychu
13/22
Raport
Oddział Chemioterapii i Oddział Chirurgii Onkologicznej w Wałbrzychu.
14/22
Raport
15/22
Oddział Chirurgii Onkologicznej w Wałbrzychu.
Obecnie na Dolnym Śląsku funkcjonuje 8 akceleratorów. Zgodnie z zaleceniami
międzynarodowymi co do dostępności radioterapii (1 aparat megawoltowy/250-300 tys.
mieszkańców) należy zabezpieczyć na Dolnym Śląsku funkcjonowanie jeszcze jednego
ośrodka radioterapii posiadającego min. 2 przyśpieszacze liniowe. W lokalizacji ośrodka
należy traktować jako podstawowy warunek równej dostępności świadczeń dla wszystkich
mieszkańców Dolnego Śląska. Lokalizacja w Legnicy spełnia ten warunek.
Zgodnie z treścią Programu rozpoczęto prace nad przygotowaniem inwestycji budowy
ośrodka radioterapii przy Szpitalu Wojewódzkim w Legnicy. Aktualnie prowadzone są prace
geodezyjne i planistyczne. Ośrodek powinien powstać do 1012 r.
4. Kierunki zmian w systemie opieki onkologicznej na Dolnym Śląsku.
Populacja Dolnego Śląska oraz sytuacja epidemiologiczna wymaga ugruntowania roli
Dolnośląskiego Centrum Onkologii jako ośrodka referencyjnego dla całej populacji oraz
stworzenia sieci ok. 10 placówek ( 1 ośrodek na 300 tys. mieszkańców) subregionalnych
Raport
16/22
prowadzących kompleksową działalność z zakresu profilaktyki, diagnostyki, chemioterapii,
immunoterapii, chirurgii onkologicznej, opieki ambulatoryjnej i medycyny paliatywnej.
Ośrodek Regionalny – Wrocław
Dolnośląskie Centrum Onkologii (DCO) pełni rolę Regionalnego Ośrodka Onkologicznego –
CCC (Comprehensive Cancer Center). DCO dysponuje możliwością pełnego skojarzonego
leczenia z zastosowaniem chirurgii onkologicznej, chemioterapii, radioterapii, ginekologii
onkologicznej, genetyki onkologicznej. W ośrodku prowadzony jest rejestr regionalny
nowotworów, wykonuje się programy profilaktyczne, prowadzone są badania kliniczne
i opieka paliatywna. W ośrodku zatrudniona jest liczna kadra naukowa, prowadzone jest
kształcenie lekarzy, pielęgniarek i techników.
Infrastruktura DCO została w ostatnich latach znacznie poprawiona, a warunki pobytu
chorych i pracy personelu w wielu działach są dobre. Diagnostyka laboratoryjna i obrazowa
zapewnione są na dobrym poziomie, choć dostępność do badań obrazowych jest
ograniczona.
Procedury chemioterapeutyczne prowadzone są w bardzo dobrych warunkach lokalowych.
Ośrodek radioterapii dysponuje bardzo dobrym, nowoczesnym wyposażeniem technicznym
składającym się m.in. z 6 przyspieszaczy liniowych.
We Wrocławiu świadczenia onkologiczne (poza radioterapią) prowadzone są w kilku
ośrodkach. Należy dołożyć wszelkich starań, aby świadczenia te konsolidować w 3-4
ośrodkach (Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, Szpital Wojskowy, A.M.). W ostatnim czasie
część klinik AM przeniesiono do nowej siedziby przy ul. Borowskiej. W ten sposób rozpoczęto
konsolidację świadczeń w tym zakresie we Wrocławiu. Utworzenie drugiego (poza DCO)
ośrodka radioterapii w A.M. wymaga dalszych analiz. Należy rozważyć budowę takiego
ośrodka dla celów dydaktyczno-leczniczych. Termin przeniesienia wszystkich klinik
z działalnością onkologiczną nie powinien przekraczać lat 2010-2011.
Raport
17/22
Ośrodki onkologiczne subregionalne
Ośrodki takie powinny zostać utworzone w liczbie ok. 10 (1 na ok. 300 000 mieszkańców)
w większych miastach. Ośrodki te powinny ściśle współpracować z Regionalnym Ośrodkiem
Onkologicznym- DCO. Umiejscowienie poszczególnych ośrodków regionalnych powinno być
uzależnione od możliwości diagnostycznych i terapeutycznych szpitala w oparciu o który
ośrodek taki będzie funkcjonował. Aktualnie na Dolnym Śląsku jest ok. 13-14 szpitali
wielospecjalistycznych dysponujących infrastrukturą i kadrą specjalistów mogących sprostać
w dużym stopniu (rzadko w pełni) warunkom stawianym takim ośrodkom.
Ośrodki subregionalne powinny spełniać następujące kryteria:
A.
W zakresie profilaktyki
Aktywne uczestnictwo we wczesnej diagnostyce populacyjnej (prewencji wtórnej)
poprzez realizację badań przesiewowych w kierunku nowotworów (screening) w celu ich
wykrycia we wczesnej, bezobjawowej fazie nowotworu.
Zalecane przynajmniej 1-2 badania w kierunku raka:

Piersi

Jelita grubego

Gruczołu krokowego

Szyjki macicy
W ramach realizacji programów profilaktycznych powinny być prowadzone punkty
edukacyjno-konsultacyjne oraz zapewniona dalsza diagnostyka zmian niejednoznacznych,
i leczenie onkologiczne przy potwierdzeniu nowotworu złośliwego.
B.
W zakresie diagnostyki
Dostęp do badań:
1. laboratoryjnych
2. mikrobiologicznych
3. radiologicznych
a)
sonograficznych
Raport
18/22
b)
tomografii komputerowej
c)
rezonansu magnetycznego
d)
pracowni mammograficznej – przystawki do biopsji mammotomicznej
4. endoskopowych
5. cytologicznych
6. histopatologicznych
7. immunohistochemicznych
C.
W zakresie leczenia:
1. Chemioterapia
Pełnoprofilowa chemioterapia powinna funkcjonować w zakładzie opieki zdrowotnej
w oparciu o:

Oddział stacjonarny onkologiczny

Oddział ambulatoryjny chemioterapii

Poradnię onkologiczną
Wymaga to stałego zatrudnienia co najmniej 2 lekarzy specjalistów w dziedzinie onkologii
klinicznej oraz zapewnienia całodobowej opieki lekarskiej we wszystkie dni tygodnia.
2. Chirurgia onkologiczna
Pełnoprofilowa chirurgia onkologiczna powinna funkcjonować w zakładzie opieki
zdrowotnej w oparciu o:

Oddział chirurgii onkologicznej

Poradnię chirurgii onkologicznej

Całodobowy dostęp do dobrze wyposażonego bloku operacyjnego

Posiadać możliwość śródoperacyjnych badań histopatologicznych
Wymaga to stałego zatrudnienia co najmniej 2 chirurgów onkologów oraz zapewnienia
całodobowej opieki lekarskiej we wszystkie dni tygodnia.
3. Radioterapia
Ośrodek radioterapii powinien dysponować min. 2 przyśpieszaczami liniowymi, pełnym
zapleczem diagnostyczno- terapeutycznym (pracownia TK, modelarnia, symulator,
oprogramowanie). Standardowo ok. 50% procedur w zakresie radioterapii ma charakter
Raport
19/22
ambulatoryjny, pozostała 50% prowadzone jest u pacjentów hospitalizowanych. Niezbędne
jest zaplecze łóżkowe (przeciętnie ok. 30-40 łóżek). Wskazane jest posiadanie dostępu do
zaplecza hotelowego dla pacjentów przyjeżdżających, co zmniejsza obłożenie łóżek oddziału
radioterapii.
D.
W zakresie opieki paliatywnej
1. Poradnia opieki paliatywnej
2. Hospicjum domowe
3. Oddział opieki paliatywnej
Chirurgia onkologiczna i chemioterapia.
Spośród funkcjonujących na Dolnym Śląsku placówek szpitalnych prowadzących działalność
w zakresie procedur onkologicznych należy stworzyć sieć ok. 10 ośrodków spełniających
kryteria w zakresie chemioterapii i chirurgii onkologicznej. W szczególności kryterium stałej
dostępności specjalistów powinno być starannie monitorowane. Ośrodki te zlokalizowane
będą przy istniejących szpitalach wielospecjalistycznych. Weryfikacja ośrodków powinna być
dokonana przy współpracy organów założycielskich, nadzoru specjalistycznego oraz NFZ
w czasie najbliższych kilku miesięcy.
Proponuje się stworzenie systemu bieżącego
monitorowania jakości wykonywanych świadczeń w oparciu o szczegółowe ankiety
przygotowane przy współpracy z nadzorem specjalistycznym.
Raport
20/22
Proponowana sieć placówek subregionalnych w zakresie chemioterapii i chirurgii
onkologicznej.
Radioterapia.
Na Dolnym Śląsku dostępność do procedur radioterapeutycznych jest zbyt niska.
Liczna przyśpieszaczy liniowych (obecnie 8) powinna być zwiększona w ciągu najbliższych 3
lat do ok. 10. Obok wybudowanego w Wałbrzychu ośrodka należy stworzyć ośrodek
radioterapii w Legnicy. Przemawiają za tym względy geograficzne, demograficzne,
merytoryczne i społeczne.
Potrzeba uruchomienia ośrodka radioterapii w Legnicy wynika z analizy
epidemiologicznej i demograficznej. W zachodniej części województwa dostępność do
tych procedur jest bardzo ograniczona, a względy geograficzne bardzo utrudniają
Raport
21/22
pacjentom tego obszaru możliwości korzystania ze skojarzonej terapii w ośrodku we
Wrocławiu. Placówka w Legnicy, zlokalizowana w dostępnej i nie w pełni wykorzystanej
przestrzeni w Szpitalu Wojewódzkim związana byłaby merytorycznie i infrastrukturalnie
z DCO. DCO zapewniłoby częściowe finansowanie budowy ośrodka (razem ze Szpitalem
Wojewódzkim),
opiekę
i
nadzór
merytoryczny.
Przygotowanie
do
zabiegów
terapeutycznych (symulacja, modelowanie, planowanie) odbywałoby się w DCO,
natomiast zabiegi naświetlania przeprowadzane byłyby w Szpitalu w Legnicy. Dwa
przyśpieszacze liniowe zapewniłyby dostępność do procedur radioterapii dla
mieszkańców
okręgu
legnicko-głogowskiego
oraz
powiatom
zachodniej
części
województwa na poziomie spełniającym warunki zalecane przez międzynarodowe
towarzystwa naukowe i nadzór specjalistyczny.
DCO powinno systematycznie podnosić poziom świadczeń z zakresu radioterapii
a szczególności procedur tzw. III poziomu referencyjnego (min. stereotaksja). Pozwoli to
uniknąć kierowania pacjentów z Dolnego Śląska do innych ośrodków onkologicznych
w Polsce i za granicą.
Należy wspierać, również finansowo udział DCO w projektach
związanych z realizacją Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych
finansowanego przez Ministerstwo Zdrowia.
Aspekty finansowe.
Konsolidacja ośrodków chemioterapeutycznych i chirurgii onkologicznej nie jest
związana z nakładami finansowymi.
Uruchomienie ośrodka onkologicznego w siedzibie nowej A.M. nie jest związane
bezpośrednio
z
angażowaniem
środków
samorządu
wojewódzkiego.
Wymaga
współpracy Ministerstwa Zdrowia, Wojewody i samorządu wojewódzkiego. Pełnomocnik
Zarządu w sposób ciągły i konsekwentny przekazuje treść Programu władzom uczelni
zabiegając o jak najszybsze pełne uruchomienie świadczeń onkologicznych w nowej
siedzibie A.M.
Uruchomienie ośrodka onkologicznego w Legnicy wymaga zaangażowania środków
ze strony DCO, Szpitala Wojewódzkiego oraz Ministerstwa Zdrowia. Zaangażowanie
Ministerstwa Zdrowia wiąże się ze sfinansowaniem zakupu akceleratorów za ok. 10 mln
Raport
22/22
zł w ramach „Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych”. DCO
współfinansowałoby budowę siedziby ośrodka radioterapii wraz ze Szpitalem
Wojewódzkim. Łączny koszt budowy siedziby ośrodka radioterapii oraz modernizacji bazy
łóżkowej niezbędnej dla ośrodka onkologicznego – ok. 10-15 mln zł. Termin realizacji2009-2012 r.
Wdrożenie programu monitorującego jakość świadczeń chirurgii onkologicznej
i chemioterapii – ok. 300-400 tys. zł ze środków samorządu wojewódzkiego.
5. Wnioski
Program poprawy stacjonarnych świadczeń onkologicznych przyjęty przez Sejmik
Wojewódzki w 2008 r. jest konsekwentnie wdrażany. Znaczna część proponowanych
inwestycji została zrealizowana, pozostałe są rozpoczęte.
Podstawowe założenia Programu pozostają niezmienne. Stan opieki onkologicznej na
Dolnym Śląsku poprawia się, ale ciągle jest
niezadowalający. Dystans dzielący
województwo dolnośląskie od krajów OECD powoduje znacznie większą śmiertelność
mieszkańców z powodu nowotworów w każdym typie schorzenia w porównaniu do
krajów UE. Istnieje znaczna dysproporcja w dostępności do wysokospecjalistycznych
procedur onkologicznych na Dolnym Śląsku. Dominująca pozycja DCO sprawia, że
możliwości leczenia chorych z Wrocławia są istotnie lepsze niż mieszkańców pozostałej
części województwa dolnośląskiego. Dostępność do procedur chemioterapii i chirurgii
onkologicznej jest zadowalająca. Poprawa konieczna jest w zakresie jakości świadczeń.
Zmiana w tym zakresie wymaga konsolidacji ośrodków prowadzących takie leczenie oraz
wdrożenie programu monitorującego.
W zakresie procedur radioterapii dostępność jest ograniczona, choć w ostatnim
czasie uległa znacznej poprawie po uruchomieniu ośrodka radioterapii w Wałbrzychu.
W perspektywie najbliższych 3 lat należy uruchomić w Legnicy w ramach filialnej opieki
DCO.
DCO
pozostaje
referencyjnym,
specjalistycznym
centrum
regionalnym
współpracującym z ok. 10 ośrodkami subregionalnymi prowadzącymi leczenie
chemioterapeutyczne i chirurgiczne.
Download