kodeks etyczny - Pro Carpathia

Kodeksy etyczne organizacji:
Hipokryzja w białych rękawiczkach czy prawdziwa chęć
zmian?
ZA i PRZECIW
• W kwestii kodeksów zawodowych należy na wstępie
zaznaczyć, że sens ich tworzenia nie jest dla wszystkich
oczywisty. Istnieją poglądy, że kodyfikowanie postaw
moralnych sprzyja regulowaniu zachowań słusznych,
tym samym pożytecznych dla funkcjonowania nie tylko
poszczególnych grup, ale i całych społeczności.
Jednocześnie, nie są odosobnione głosy, ze twory te
(kodeksy zawodowe), są wynikiem działań jałowych,
bezwartościowych praktycznie, a więc zbędne.
ZA i PRZECIW
• Moralność jest czymś, co obowiązuje niezależnie od konwencji i
umów a potrzeba formułowania kodeksów pojawia się w ramach
tych zawodów i instytucji życia publicznego, które przeżywają
kryzys, pojawia się z reguły tam, gdzie nie „starcza” zwykłej
uczciwości i moralności osobistej. Im mniej dobrze zorganizowanych
instytucji demokratycznych, tym więcej wołania o kodeks.
ZA i PRZECIW
• Wśród argumentów wysuwanych przez zwolenników
kodeksów zawodowych, wymienia się miedzy innymi:
„Etyka zawodowa nie zastępuje moralności
powszechnej, ale ją dopełnia, i to w wieloraki sposób. Po
pierwsze – konkretyzując treści norm moralności
powszechnej, dostosowując je do konkretnej sytuacji
społecznej. Po drugie – określając potrzeby, granice i
cele odstępstwa od norm moralności powszechnej. Po
trzecie – formułując sposoby i możliwości rozwiązywania
konfliktów norm moralności powszechnej i norm
związanych z wykonywanym zawodem.
ZA i PRZECIW
• Zwolennicy zawodowych kodeksów etycznych wychodzą
z założenia, że jakkolwiek niemożliwe jest całkowite
usunięcie tarć i konfliktów wynikających ze społecznego
współżycia, to możliwe jest postawienie im „tamy
etycznej”. W swoich uzasadnieniach powołują jednak
odniesienia do kodeksów pranych, restrykcyjnych,
wymuszających określone zachowania bez względu na
reprezentowane wartości moralne jednostek.
KODEKS ETYCZNY
Dokument kodyfikujący
wartości wspólne członków
organizacji, określający
zachowania, jakie uważa się
za właściwe, wskazujący to,
co nie jest właściwe
oraz określający sankcje,
jakie mogą być orzekane
w przypadku niestosowania
się do postanowień kodeksu.
opatrywane są różnymi nazwami,
np. kodeksy dobrej praktyki,
kodeksy postępowania itp.
RODZAJE KODEKSÓW ETYCZNYCH
I.
Kodeksy ogólne
są adresowane do wszystkich lub znaczącej części podmiotów
zaangażowanych w określoną działalność
bywają spisem reguł, jakimi powinni kierować się w swojej działalności ich
adresaci, noszą one wówczas nazwę zasad.
II. Kodeksy szczegółowe
w zależności od stopnia szczegółowości, normują działalność jednej
organizacji, jednego stowarzyszenia zawodowego, bądź grupy czy
związku organizacji
Kodeksy etyczne są podstawową składową programów etycznych
lub ich zapoczątkowaniem. Za najlepsze kodeksy etyczne uważa się
takie, które są połączeniem kodeksu wartości, kodeksu
postępowania oraz kodeksu norm, jakich należy przestrzegać
(np. norm prawnych dotyczących uczciwej konkurencji).
Większość kodeksów
opracowywanych jest
przez specjalnie
dobrane zespoły osób,
głównie przez zarząd
lub bezpośrednio
podległych mu
menedżerów.
Struktura kodeksów etycznych
Większość kodeksów posiada część wstępną, w której przedstawione są
podstawowe zasady, jakimi organizacja kieruje się w swym postępowaniu.
Wstęp
Zasady ogólne
Zagadnienia szczegółowe
Rozstrzyganie sporów
Sankcje (opcjonalnie)

Część wstępna stanowi „wyznanie
wiary” zwane czasem „filozofią” organizacji.
Części wstępne kodeksów zawierają ponadto
sformułowanie wizji, misji i celów, niekiedy
prezentowane są w nich podstawowe
wartości organizacji.

Rozdziały, podrozdziały poświecone
poszczególnym zagadnieniom,
uporządkowane wg rodzajów interesariuszy
organizacji bądź zbudowane wg struktury
mieszanej ( np. personel, poufność, klienci,
dostawcy, konflikt interesów, kontrahenci,
społeczeństwo,
Cel
Pomaganie pracownikom w etycznym postępowaniu. Zawierają w związku
z tym wskazania, w jaki sposób ogólne moralne zasady stosują się do tego,
czym organizacja się zajmuje.
Treść kodeksu może dotyczyć między innymi takich kwestii:
- bezpieczeństwo w miejscu pracy,
- informowanie o nieprzestrzeganiu norm,
- jakość,
- konflikt interesów,
- likwidacja działalności
i redukcje,
- molestowanie seksualne,
- nagradzanie i karanie,
- normy prawne, jakich należy
przestrzegać,
- ochrona środowiska,
- poufność,
- przechowywanie dokumentów finansowych,
- przechowywanie i udostępnianie informacji,
- prywatność w miejscu pracy i poza nim,
- różnorodność (niedyskryminowanie, tolerancja),
- stosunki ze światem polityki,
- świadczenia na rzecz społeczności lokalnych,
- upominki i udział w przyjęciach,
- zdrowie pracowników, np. badania okresowe,
Przykładowy kodeks etyczny
- KODEKS PRACOWNIKA
Pamiętając o chlubnych tradycjach w ponad czterechsetletniej
historii Poczty Polskiej, chcemy pielęgnować najlepsze wzorce postępowania polskich
Pocztowców.
Jesteśmy przekonani o konieczności ugruntowania trwałych wartości koniecznych do
pełnienia służby publicznej i sprostania oczekiwaniom klientów.
Naszą przyszłością są nowe wyzwania i potrzeba utrzymania przewagi
konkurencyjnej na wolnym rynku usług pocztowych. Wiemy również, że aby temu
sprostać, konieczny jest osobisty rozwój każdego Pocztowca.
•
•
•
NALEŻĘ DO WIELKIEJ RODZINY POCZTOWCÓW I JESTEM Z TEGO DUMNY
•
SZANUJĘ RANGĘ SYMBOLI I ZNAKÓW POCZTY POLSKIEJ, ITD.
•
KLIENT JEST DLA MNIE NAJWAŻNIEJSZY
SWOJĄ POSTAWĄ I ZACHOWANIEM KSZTAŁTUJĘ WIZERUNEK POCZTY POLSKIEJ
•
PRACUJĘ PROFESJONALNIE I DBAM O WYSOKĄ JAKOŚĆ SWOJEJ PRACY
•
POROZUMIEWAM SIĘ SKUTECZNIE
SWÓJ AUTORYTET BUDUJĘ NA KOMPETENCJACH, OSIĄGNIĘCIACH I ODPOWIEDZIALNOŚCI
Przykładowy kodeks menedżera
Zasady ogólne:
1. Menedżera obowiązuje przestrzeganie prawa, ma działać zgodnie z
zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami.
2. Menedżer respektuje ogólnoludzką etykę w swojej pracy, obowiązują go
normy uczciwości, bezinteresowności itd., we wszystkich obszarach
aktywności zawodowej a także poza działalnością zawodową.
3. Menedżer uwzględnia w swojej działalności „słuszny interes społeczny”, dba
o dobro wspólne w tym o środowisko naturalne i jego zasoby.
4. W działalności menedżerskiej nie należy nadużywać swych wpływów i
stosować środków nacisku niezgodnych z etyką.
5. Menedżer powinien stosować zasady wolnej i uczciwej konkurencji oraz
równego traktowania wszystkich uczestników w procesie pracy.
6. W działalności menedżerskiej nie wolno działać w sposób podstępny, nie
należy świadomie wyrządzać krzywdy ludziom, bądź wykorzystywać
niezawinioną przez ludzi sytuację przymusową.
Zasady szczegółowe:
1. Menedżera obowiązuje postawa krytyczna – stała gotowość do
zakwestionowania zachowań, które mogą być użyte przeciwko
człowiekowi np. odmowa współpracy, informowanie opinii
publicznej.
2. Menedżer eliminuje stosowanie w praktyce zawodowej kryteriów
pozamerytorycznych np. narodowych, ideologicznych czy
światopoglądowych.
3. Menedżer odnosi się do ludzi w sposób nie uwłaczający godności
człowiek i nie naruszający zasad humanitarnych.
4. Menedżer okazuje ludziom szacunek, przestrzega terminowości i
punktualności, stosuje się do ogólnie przyjętych form grzeczności w
bezpośrednich kontaktach i w korespondencji, udziela odpowiedzi
na otrzymana korespondencję, wystrzega się agresywności.
5. Menedżer powinien umieć prowadzić negocjacje zgodnie z dobrymi
obyczajami, nie stosując sprzecznych z nimi metod argumentacji.
6. Menedżera obowiązuje lojalność wobec pracodawcy, sponsora,
akcjonariuszy.
7. Menedżer traktuje swych podwładnych sprawiedliwie, np. okazuje
jednakową życzliwość i pomoc, nie przeciąża jednych nadmiernymi
obowiązkami, ocenia każdego współpracownika wnikliwie i
sumiennie.
8. Menedżer powinien dążyć do stałego podnoszenia kwalifikacji i
poziomu wiedzy swoich pracowników.
9. Menedżer dba o dobrą atmosferę pracy z wszystkimi z którymi
współpracuje, eliminuje źródła konfliktów w stosunkach pracy.
10. Niedopuszczalne jest narzucanie pracownikowi warunków pracy i
płacy nie odpowiadających przyjętym minimalnym standardom.
11. Niedopuszczalne jest wykorzystanie niewiedzy lub nieświadomości
pracownika oraz nakłanianie go do działań sprzecznych z prawem,
zasadami współżycia społecznego, dobrymi obyczajami, zasadami
etyki i regułami uczciwości wyrosłymi z podłoża kulturowego.
12. Niedopuszczalne jest nakłanianie pracowników do działań naruszających ich
godność, ani tolerowanie naruszeń ich godności.
13. Menedżer powinien upowszechniać wśród swoich ludzi zasady etyki i dbać o ich
przestrzeganie.
14. Menedżer powinien prowadzić odpowiednią politykę kadrową zapewniającą, aby
osoby, które w rażący sposób przyczyniły się do naruszenia zasad etyki nie były
członkami jednostek organizacyjnych, ani nie pełniły funkcji kierowniczej.
15. W przypadku konfliktów menedżer ma obowiązek wykazać wolę pojednania, dążyć
do ugody wykorzystując wszelkie formy mediacji, sądów koleżeńskich itp.
16. Menedżer unika by członkowie jego rodziny pracowali w jego macierzystym zespole,
dziale, wydziale, firmie.
17. Menedżer stara się uzyskiwać zyski przez wynalazczość, lepszą organizacje pacy,
ciekawą (niełamliwą) reklamę, skuteczny marketing itp. A nie poprzez praktyki
monopolistyczne, zawyżone wyniki itd.
18. Nie wolno menedżerowi bez zgody pracownika wykorzystywać rezultatów jego pracy,
rozwiązań organizacyjnych, technicznych, technologicznych.
19. Menedżer dba o zapewnienie godziwych zarobków, umożliwiających utrzymanie
rodziny pracownika.
20. Menedżer nie przyjmuje żadnego wynagrodzenia od swoich podwładnych, w kontaktach
wewnątrz firmy i na zewnątrz nie bierze łapówek.
21. Menedżer nie toleruje picia alkoholu w pracy (wymaga tego od siebie i innych).
22. Menedżer nie wyzyskuje pracowników przez ich okradanie np. sztuczne zaniżanie ich wyników,
skracanie im urlopów, obcinanie premii, przedłużania dnia pracy.
23. Menedżer unika autokratycznych form kierowania personelem (jeśli nie jest to naprawdę
konieczne), nie hamuje przedsiębiorczości i inicjatywy, dba o dwustronną komunikacje.
24. Menedżer zajmując wysoka pozycję społeczną nie poniża, nie poniża, nie wywyższa się nad
innych.
25. Menedżer szanuje prawo podwładnych do samodzielnego wyrażania myśli, opinii, własnego
zdania.
26. Menedżera ocenia każdego na podstawie osiągnięć.
27. Poza firmą menedżer powstrzymuje się od wypowiadania pejoratywnych opinii o swych
podwładnych.
28. Menedżer traktuje swych podwładnych jako partnerów, a nie bezwolnych wykonawców poleceń.
Dostrzega w nich człowieka w całym swoim skomplikowanym człowieczeństwie.
29. Menedżer żadnym swoim działaniem nie przyczynia się do niszczenia środowiska naturalnego.
30. Na zewnątrz o swojej menedżer i pracownicy wypowiadają się o swojej firmie wyłącznie dobrze,
bronią jej dobrego imienia.
POSTANOWIENIA KOŃCOWE
1. Za nieprzestrzeganie zasad etyki należy
opracować system sankcji obowiązujących
w kodeksie firmy.
2. Nieprzestrzeganie zasad etyki można
podawać do publicznej wiadomości. {105.
s. 110-112.].
Zalety i wady wprowadzania kodeksu moralnego
Zalety:
Wady:
• dostarcza wskazówek dla
• bez odpowiedniego nakierowania kod
pracowników odnośnie
może być interpretowany na różne
oczekiwań wobec ich zachowania
sposoby, co prowadzi do wypaczenia
jego pierwotnego celu
• wpływa korzystnie na reputacje
i wizerunek firmy
• sygnalizuje klientom jakie
wartości firma propaguje
• promuje kulturę doskonałości
poprzez ukazanie przywiązania
do moralnego i etycznego
postępowania
• wymaga zainwestowania w realizacje
i kontrolę wytycznych kodeksu
cennego czasu osób nim objętych
• może obniżać efektywność
pracowników
• wprowadza nerwową atmosferę
wśród pracowników
• motywuje pracowników
• poprawia jakość pracy
• sprowadza problem
odpowiedzialności do posłuszeństwa
normom
• moralność jest czymś, co
obowiązuje niezależnie od konwencji
i umów
• może doprowadzić do
obniżenia zysków
przedsiębiorstwa
• ogranicza autonomię linii
kierowniczej
• ogranicza możliwość
subiektywnej oceny sytuacji
• może zwiększyć oczekiwania
klientów do poziomu
nieosiągalnego dla firmy
Niewiara w skuteczność etyk zawodowych ma swoje źródło w
przekonaniu, że człowiek uczciwy będzie uczciwy i w biznesie i w domu.
Nieuczciwy zaś będzie nieuczciwy nawet podczas spowiedzi. O uczciwości
bowiem i nieuczciwości decyduje sumienie.
CSR
CORPORATE SOCIAL
RESPONSIBILITY
SPOŁECZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ
RZEDSIĘBIORSTW
uważana jest za filozofię prowadzenia działalności
gospodarczej, polegającej na uwzględnianiu i godzeniu przez
przedsiębiorstwa interesów szerokiego kręgu różnych
podmiotów tzw. interesariuszy
INTERESARIUSZE FIRMY
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Akcjonariusze (właściciele)
Wspólnicy
Członkowie (ngo)
Menedżerowie
Pracownicy
Stowarzyszenia zawodowe
Związki zawodowe
Klienci
Środowisko
Partnerzy
Dostawcy
Banki
Wielu innych
Podstawowym założeniem społecznej odpowiedzialności jest:
oparcie sukcesu przedsiębiorstwa na jego długofalowym,
zrównoważonym rozwoju wynikającym z uwzględnienia w swojej
działalności trzech wymiarów: ekonomicznego, ekologicznego
i społecznego
CSR obejmuje różne zagadnienia:
– środowisko naturalne
– firma w społeczeństwie
– działalność charytatywna
– przejrzystość w biznesie (etyka działalności gospodarczej)
– prawa człowieka i prawa pracownicze
– zrównoważony rozwój
– edukacja i nauka
Można wyróżnić dwie podstawowe grupy mechanizmów:
1. Formalizujące:
polegające na ustalaniu reguł postępowania, opracowywaniu
kodeksów, podejmowaniu działań ma rzecz przejrzystości
w biznesie
2. Uczestniczące:
w postaci uczestnictwa we wszelkiego
typu akcjach od własnych
programów (edukacyjnych,
ekologicznych) poprzez sponsoring
lub współudział w programach
i akcjach organizowanych przez
różne stowarzyszenia, fundacje
i organizacje pozarządowe
Bibliografia:
• Marcin Nowak , „Etyka w biznesie”, Escape Magazine, Toruń 2006
• W. Gasparski, A. Lewicka-Strzelecka, B. Rok, G. Szulczewski. „Etyka biznesu
w zastosowaniach praktycznych: inicjatywy, programy, kodeksy”
,Warszawa 2002
• S. Galata, „Biznes w przestrzeni etycznej. Motywy, metody,
konsekwencje” , Warszawa 2007
• http://www.ekologiainfo.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=167&Itemid=101
• http://www.elp.pigkrosno.pl/public/advise/6/Spoleczna_odpowiedzialnos
c_biznesu__
•
http://www.poczta-polska.pl/O_Firmie/?d=kodeks
• http://youtu.be/iYhCn0jf46U
Wizja i misja - w kierunku
aksjologicznego myślenia
MISJA (mission) – to odpowiedź na pytania:
czemu służy firma; dlaczego istnieje; jaka jest jej
rola w świecie. Jest to zagadnienie niezmiernej
wagi.
Cztery parametry:
Cel – wartości – strategia – standardy zachowania
cztery jej parametry: cel – wartości –
strategia - standardy zachowania
WIZJA (vision) - inspirująca koncepcja
przyszłości firmy, marzenie o jej przyszłym
kształcie i sukcesach, obraz tego, czym
może być, spojrzenie na Ziemię Obiecaną.
Wizja to dalekosiężne aspiracje lidera
związane z jego firmą, które można
przedstawić kolegom, by podtrzymać ich
na duchu w drodze przez pustynię.